مریم فضائلی، خبرنگار: برنامه «حسینیه معلی» از محرم سال 1400 در حال پخش است و از همان شروع طرفداران پروپاقرص خودش را پیدا کرد. البته که مثل هر برنامه جدیدی که کمی ساختارشکنی می‌کند، منتقدانی هم دارد. در تیتراژ این برنامه دو نام برده می‌شود؛ نام امام حسین(ع) و دیگری سعید ستودگان به عنوان تهیه‌کننده حسینیه معلی. ستودگان در این‌باره به ما گفت: «از ابتدا بنا گذاشتیم اصلا برنامه تیتراژ نداشته باشد که بخواهیم اسم عوامل بخورد. اما در پایان برنامه یک نام امام حسین (ع) می‌آید و اسم من را گذاشتند که به عنوان کمترین عضو در سمت تهیه‌کننده هستم تا کار رسمیت بگیرد.» به بهانه سری جدید این برنامه، با سعید ستودگان گفت‌‌وگو داشتیم که در ادامه می‌خوانید.
حسینیه معلی در اجرا و مدل برگزاری به یک هویت نسبی رسیده و حالا در سری جدید، بحث‌ها و نظرات قابل توجهی از سوی موافقان و مخالفان این برنامه مطرح می‌شود. با وجود اینکه اولین‌بار نیست که سراغ شادمانه‌های مذهبی و آیینی می‌روید، اما فصل جدید حسینیه معلی با سری‌های پیشین تفاوت آشکاری دارد. کمی درباره ضرورت این پرداخت جدید بگویید و اینکه چه شد که برای فصل پنجم به این فرم از اجرا رسید؟
در حوزه برنامه‌سازی مذهبی و معارفی تقریبا به یک الگوی ثابت رسیده بودیم و در ایام شهادت ائمه معصومین یک برنامه مناسب شهادت ائمه آماده می‌کردیم. تلاش ما هم این بوده که با هرعنوانی هم که شده، بتوانیم برای ایام شهادت ائمه برنامه‌سازی کنیم. اما با همان وسع کمی که تا قبل از ساخت حسینیه معلی داشتیم، به هیچ الگوی ظریف و کوچکی برای ساخت برنامه متناسب با ایام شادی ائمه معصومین نرسیده بودیم. این موضوع باعث شده بود که هر بار اسم جشن آورده می‌شد برنامه‌هایی که شاید چند صد بار شبیه آنها ساخته شده بود و یک الگوی ساده‌ای داشت، تولید کنیم. حسینیه معلی اتفاقی که رقم زد این بود که الگوی برنامه‌سازی برنامه معارفی را در ایام شهادت اهل بیت(ع) تغییر و ارتقا داد و به قله‌ای رساند که چشم‌انداز جدیدی در حوزه برنامه‌سازی معارفی به‌وجود آورد. اگرچه این را هم باید گفت که حسینیه معلی در ایام جشن و ایامی که متناسب با موالید اهل بیت است، هنوز در مقام تاسیس قرار دارد؛ یعنی در حال تاسیس یک روش جدید برای برنامه‌سازی معارفی در ایام شادی اهل بیت هستیم. به همین خاطر کار ما سخت‌تر شده و باعث می‌شود جاهایی را آزمون و خطا کنیم تا مسیر درست‌تری پیدا کنیم. همه اینها نشان دهنده کم‌وکاستی‌هایی در زمان‌های قبل است و قطعا ضرورت ساخت برنامه‌هایی مثل معلی را در این نقطه می‌توان احساس کرد.
ایده برنامه چطور شکل گرفت و چه تدبیری داشتید که این برنامه به تکرار نیفتد؟
دو علت می‌توانم برای پاسخ به سوال شما بگویم. به نظر من ظرفیت عظیمی که ما در حوزه هیات‌ها، آیین‌ها و مناسک مذهبی داریم یکی از علت‌هایی است که به ما کمک می‌کند گرفتار تکرار نشویم. یکی دیگر هم خود وجود مقدس ائمه معصومین(ع) است که هیچ زمان برای محبان‌شان تکراری نمی‌شوند. قیام امام حسین(ع) در روز عاشورای سال 61 هجری یک بار اتفاق افتاده و یک روایت واحد دارد اما می‌بینیم در طی 1400 سال، نه‌تنها تکراری نشده بلکه روزبه‌روز قوی‌تر و سرزنده‌تر شده است.
در فضای مدیحه‌سرایی اهل بیت سلام‌الله‌علیها، مداحان و کارشناسان حاذق فراوانی داریم. ملاک برنامه شما برای انتخاب کارشناسان و مداحان حاضر در استودیو چه بوده است؟
در عین حال که حسینیه معلی نشان دهنده یک هیات است، باید به این هم توجه کنیم که ما یک حسینیه و هیات تلویزیونی هستیم، یعنی باید چهارچوب‌ها و قواعد برنامه‌سازی تلویزیونی را رعایت کنیم و با احترام به استانداردهای برنامه‌سازی تلویزیونی، هیات و حسینیه خود را برگزار کنیم. در فضای جامعه مداحان کشور و همچنین در جامعه جهان تشیع، ظرفیت‌های بسیار عظیم، انسان‌های بسیار هنرمند و مخلص و همچنین خلاق و خوش‌ایده و فکر فراوان داریم. در حسینیه معلی مداحان با نام ذاکرین اهل بیت حاضر شده‌اند. ما هم برای اینکه بتوانیم از تمام این ظرفیت استفاده کنیم، با توجه به رویکردی که در هر فصل برنامه معلی برای خود در نظر گرفتیم، هدف‌گذاری‌هایی کردیم؛ ازجمله اینکه به چه محتواهایی پرداخته شود و متناسب با این اهداف از مداحان دعوت کردیم.
ما در این برنامه شرکت‌کننده‌های غیرایرانی هم می‌بینیم. برای مثال حضور شیخ زکزاکی و میهمان‌هایی که از کشورهای دیگر آمده بودند. درباره میهمان‌ها و روند انتخاب آنها توضیح دهید.
از همان بای بسم‌الله شروع حسینیه معلی، یک محور اصلی مشخص کردیم. هدف‌مان این بود که این برنامه تعظیم شعائر اهل بیت(ع) باشد، یعنی تعظیم شعائر شیعه و اسلام را انجام دهیم. این تعظیم شعائر می‌تواند در مداحی باشد یا در آیین‌هایی که در دورترین نقاط روستاها و کشور انجام می‌شود یا اینکه می‌تواند در آیین و مناسکی باشد که در یک جای دیگر کره زمین، شیعیان و محبان اهل بیت(ع) انجام می‌دهند. همچنین می‌تواند در وجود شخصیت بزرگوارانی باشد که شعائر اهل بیت(ع) را اقامه کردند. با محور قرار دادن این نکته به نظرم پاسخ سوال شما روشن می‌شود. به همین خاطر در ایام محرم از مداح سه ساله خردسال تا پیرمرد 90 ساله را می‌بینیم که برای نوحه‌خوانی آمده‌اند! از هیات ترک‌های اردبیل می‌توانند در حسینیه معلی اجرای برنامه داشته باشند تا گمنام‌ترین هیئات در روستایی در شهر شاهرود. یک شخصیت ملی در سطح ایران می‌تواند میهمان برنامه باشد یا یکی مثل جناب شیخ زکزاکی بزرگوار که معروف به امام آفریقا هستند. ایشان توانستند مفاهیم شیعی را وارد قاره آفریقا کنند و جمعیت میلیون نفری را به شیعه جذب کنند. همه اینها ظرفیت‌های عظیمی است که تحت لقای تعظیم شعائر اهل بیت(ع) می‌توان به آنها پرداخت، به همین خاطر ما با دست و آغوش بازی برای دعوت از همه این بزرگواران آمادگی داریم، چه از نقاط مختلف ایران و چه از نقاط مختلف جهان!
پس حسینیه معلی که قرار بود برای 80 میلیون ایرانی برنامه داشته باشد در حال بزرگ‌تر شدن است.
الحمدلله! خود امام حسین(ع) برای همه مردم دنیاست، امام حسین(ع) فقط امام حسین ایرانی‌ها یا عراقی‌ها نیست. امام حسین برای همه است و ما هم فقط اینجا کارگری می‌کنیم که بتوانیم رضایت صاحب اصلی حسینیه را به دست بیاوریم.
با گذشت دو سال‌ونیم از شروع این حسینه معلی، چقدر این برنامه را موفق می‌دانید؟ از بذر ایده‌ای که در ذهن طراحان این پروژه وجود داشت تا چیزی که الان اجرا می‌شود، چقدر شباهت وجود دارد؟
به نظرم در ابتدا پارامترهای موفقیت را باید تعریف کرد که به چه چیزی موفقیت می‌گوییم. موفقیت قطعا این است که مورد رضایت خود حضرت سیدالشهدا(ع) و اهل بیت قرار بگیریم و فقط امیدواریم مورد قبول ایشان قرار گرفته باشد. حسینیه معلی به خاطر زحمات خالصانه‌ای که حدود 400 نفر از خادمین در اینجا می‌کشند تبدیل به پرمخاطب‌ترین برنامه معارفی تاریخ تلویزیون ایران شده است. نمی‌دانم این را می‌توان ملاک موفقیت دانست یا خیر ولی حداقل دلخوشی داریم که این بزرگ‌ترین حسینیه تاریخ جهان شیعه توانسته اسم امام حسین(ع) را به گوش انسان‌های بسیاری برساند. تنها دلخوشی ما همین است و اگر این جزء ملاک‌های موفقیت است خود امام حسین(ع) کمک کند ثابت قدم باشیم و با قوت بیشتری ادامه دهیم.
دور از ذهن نیست که برنامه از میزان زیادی محبوبیت برخوردار باشد اما شما عدد و آماری دارید؟
مرکز افکارسنجی سازمان صداوسیما در تابستان 1402 بعد از پخش فصل محرم برنامه حسینیه معلی، هم نظرسنجی و هم اثرسنجی برای این برنامه انجام داد. طبق گزارش مرکز تحقیقات صداوسیما، حسینیه معلی پرمخاطب‌ترین برنامه معارفی تاریخ تلویزیون ایران است؛ یعنی در تاریخ تلویزیون، هیچ برنامه‌ای به این تعداد مخاطب نرسیده بود. طبق آخرین نظرسنجی که انجام شد بین 36 الی 40 درصد مخاطب در محرم داشتیم. آن چیزی که به صورت رسمی اعلام شد 36 درصد است. بعد به صورت شفاهی به ما گفتند در نظرسنجی بعدی که انجام دادیم آمار مخاطبان معلی به 40 درصد رسید که البته اعلام عمومی نشد. 40 درصد مخاطب یعنی 40 درصد جمعیت بالای 12 سال ایران که می‌توان گفت حسینیه معلی حدود ۲۰ میلیون مخاطب داشته است.
با پخش حسینیه معلی ویژه ماه شعبان چه بازخوردهایی از سمت مردم داشتید؟
تاکنون سه قسمت از 13 قسمت حسینیه معلی، پخش شده ولی خدا را شاکریم که مردم خیلی به ما لطف داشتند و نام اهل بیت(ع) هر جایی باشد می‌درخشد. بازخوردها خیلی خوب بوده و بسیار فراتر از آن چیزی که فکر می‌کردیم بازخورد داشته است. الحمدلله مردم دیده‌اند و خوش‌شان آمده و باعث شده پیوند قلبی آنها بین خود، دل و امام حسین(ع) قوی‌تر و تازه‌تر شود. در بین بازخوردها ما این موضوع را داشتیم که توانستند با همین چند قسمت این پیوند قلبی را تقویت کنند. خدا را شاکریم و یقین داریم این حس خوبی که مردم به حسینیه معلی دارند هیچ ارتباطی به ما ندارد و همه از نور و عنایت و برکت امام حسین(ع) است.