به گزارش فرهیختگان آنلاین، سال گذشته بود که کمیسیون عمران شورای شهر تهران از تایید و آماده شدن لایحه الزام صدور مجوز برای تردد موتورسیکلتها در محدوده طرح ترافیک خبر داد که بر اساس آن با توجه به حجم آلایندگی موتورسیکلتها محدودیت‌هایی برای تردد آنها ایجاد خواهد شد.
بر این اساس قرار بود تعرفه صدور مجوز طرح ترافیک برای موتورسیکلتهای انژکتوری 10 درصد و موتورسیکلتهای کاربراتوری نیز 20 درصد مبلغ تعیین‌شده برای صدور مجوز هر دستگاه خودرو در سال 96 باشد. اما بررسی این لایحه در صحن شورای شهر بی‌حاشیه نبود، به طوری که به اعتقاد برخی از اعضای شورای شهر این تصمیم نمی‌تواند دردی از موضوع آلودگی هوا و ترافیک تهران حل کند. یکی از دلایل آنها برای این مخالفت این بود که اغلب کسانی که از موتورسیکلت استفاده می‌کنند از اقشار ضعیف جامعه هستند که موتورسیکلت وسیله کار و امرار معاش آنهاست و نمی‌توان با این کار آنها را تحت فشار گذاشت. از طرف دیگر این اعمال محدودیت برای موتورسیکلتهای کاربراتوری کارساز نیست و باید جلوی تولید و شماره‌گذاری آنها گرفته شود و با ارائه تسهیلات زمینه خرید موتورسیکلتهای برقی و انژکتوری برای افراد فراهم شود. موضوعی که اگرچه مدتی توسط کمیته محیط زیست شورای شهر تهران پیگیری شد، به دلایل مختلف اجرایی نشد و این کمیته تنها توانست جلوی شماره‌گذاری‌های جدید را بگیرد.
پیش از این محمد میرزایی دبیر کمیته محیط زیست شورای شهر تهران در گفت‌وگو با «فرهیختگان» گفته بود وجود برخی کارگاه‌‌های مونتاژ موتورسیکلتهای کاربراتوری که سود کلانی را از این کار به جیب می‌زنند یکی از موانع حذف این موتور‌هاست. در این میان اقبال شاکری، رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران اعلام کرد در لایحه تعرفه‌های طرح ترافیک سال 96، پیشنهادی مبتنی‌بر آرم طرح ترافیک موتورسیکلتها مطرح شده بود و در کمیسیون عمران شورا به تصویب رسیده است. با این حال اردیبهشت امسال سردار تقی مهری، رئیس‌پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا با اشاره به اینکه مسئولان شهری درباره طرح ترافیک موتورسیکلت صحبت‌‌هایی را داشته‌اند، گفت که موضوع اعمال محدودیت تردد موتورسیکلتها در مناطقی همچون محدوده طرح ترافیک اصلا مورد بحث نبوده و چنین مساله‌ای اصلا مطرح نشده است.
این اظهارات در شرایطی است که دیروز مصطفی قنبرنژاد مدیرکل صدور آرم شهرداری تهران از آغاز ثبت‌نام طرح ترافیک موتورسواران از امروز اول مرداد ماه خبر داد و از موتورسوارها خواست با مراجعه به سایت 1396motorcycle .tehran.ir نسبت به تکمیل اطلاعات خود اقدام کنند. البته موضوع به همین جا ختم نمی‌شود چرا که موتورسواران باید قبل از ورود به این سایت حتما عوارض سالانه خود را پرداخت کنند. در این میان در صورت ورود موتورسواران به محدوده مرکزی شهر بدون داشتن طرح ترافیک، موتور آنها جمع‌آوری خواهد شد.
میزان طرح ترافیک موتورسواران
این اقدام در حالی به مرحله اجرا گذاشته می‌شود که اغلب موتورسواران در محدوده مرکزی شهر به ویژه در اطراف بازار بزرگ تهران مشغول باربری برای امرار معاش خود هستند. آنها معمولا موتورهای دست چندم را با قیمت‌های نازل خریداری می‌کنند تا بتوانند با کمترین سرمایه کاری برای خود داشته باشند. حال اگر این طرح اجرایی شود باید 20 درصد از سهم طرح ترافیکی که برای خودروها وجود دارد را پرداخت کنند. براساس مصوبه شورای شهر تهران قیمت سالانه طرح ترافیک چیزی بیش از دو میلیون و 100 هزار تومان است که 20 درصد آن برابر با ۴۲۱ هزار تومان است.
بی‌اطلاعی اعضای شورای شهر
در این میان اعضای شورای شهر تهران هم از موضوع ثبت‌نام طرح ترافیک توسط شهرداری بی‌اطلاع هستند. ابوالفضل قناعتی، اقبال شاکری و محسن سرخو در گفت‌وگو با «فرهیختگان» از این موضوع ابراز بی‌اطلاعی می‌کنند. در این میان سرخو می‌گوید که اقدام شهرداری برای ثبت‌نام موتورسیکلتها برای کار آماری است.
راه‌حلی سختگیرانه
با این حال علی دشتی، کارشناس شهری و عضو کمیسیون انطباق شهرداری تهران در گفت‌وگو با «فرهیختگان» می‌گوید: «در رابطه با این موضوع می‌توان به دو نکته اشاره کرد؛ یکی افراد مستضعفی که موتورسیکلت وسیله درآمد و اشتغال آنهاست و موضوع دیگر وضعیت سلامت شهروندان تهرانی است، چرا که بخش اعظم آلودگی اعم از آلودگی هوا و آلودگی صوتی توسط موتورسیکلتها ایجاد می‌شود. در این میان موتورسیکلتها دلیل صدمات جسمی و جانی نیز هستند. به اعتقاد دشتی برای اجرای چنین طرحی باید تمام معایب و مزایای موجود را در کنار هم قرار داد و بعد تصمیم‌گیری کرد که آیا مضرات آلودگی هوا و آلودگی صوتی و صدمات جسمی و جانی مردم ارجحیت پیدا می‌کند یا اشتغال و کسب درآمد افرادی که با موتورسیکلت کار می‌کنند. وی با اشاره به اینکه مشکلات مربوط به موتورسیکلت موضوع غیرقابل حلی نیست، می‌افزاید: «طرح ترافیک یکی از راه‌های سختگیرانه و تنبیهی برای حل معضل موتورها در تهران است. چرا که با این کار حق کسب و کار را از برخی از شهروندان تهرانی می‌گیریم.»
حفظ حقوق شهروندی
این در حالی است که براساس قانون اساسی دولت مکلف است وسیله اشتغال هر فرد ایرانی را فراهم کند. به گفته دشتی یکی از تعهداتی که برای دولت در قانون اساسی در کنار حفظ حقوق شهروندی و تضمین حق مسکن پیش‌بینی شده است، تضمین شغل و کار مناسب است. این کارشناس حوزه شهری می‌افزاید: «این موتورسواران این تقاضا را ندارند که شغل مناسب برای آنها ایجاد شود، تقاضای آنها این است که موتورشان از آنها گرفته نشود. آنها معتقدند شما که نتوانستید شغل مناسب برای ما ایجاد کنید لااقل اجازه بدهید ما بارکشی و مسافرکشی خود را انجام دهیم.» بنابراین این موضوع باید حقوق اساسی افراد را نیز مدنظر داشته باشد، به این معنی که اگر شورای شهر تهران طرحی برای محدود کردن ورود موتورها دارد حتما باید از منظر حقوق اساسی شهروندی از جمله حق اشتغال مدنظر قرار گیرد. موضوعی که به اعتقاد دشتی باعث نشود تا طرح‌های این‌چنینی بدون مطالعات کارشناسی باعث ضربه خوردن به حقوق اساسی مردم شود. اگر تضمین شد که شغل افراد آسیب نخواهد دید و جمعیتی به خیل بیکاران افزوده نخواهد شد، این طرح‌ها قابلیت اجرا خواهد یافت.
در واقع نباید به این طرح‌ها نگاه یک وجهی داشت و باید وجوه اجتماعی، اقتصادی، زیست‌محیطی و فرهنگی آن مورد مطالعه قرار گیرد.در این میان دشتی می‌افزاید: «با شناختی که از مجموعه مدیریت شهری دارم، به نظرم این جوانب در نظر گرفته نشده است. در این میان در طرح‌های این‌چنینی که پولی به جیب شهرداری می‌رود باید نگران بود، چرا که نشان می‌دهد هدف اولیه مدیریت و بهبود مساله موجود نیست، بلکه موضوع کسب درآمد است.» در پایان باید به این نکته اشاره کرد که هنوز کارشناسان بر سر موثر بودن طرح ترافیک خودروهای شخصی برای کاهش ترافیک و آلودگی هوا اختلاف نظر دارند و معتقدند این طرح نتوانسته است تاثیر چندانی در وضعیت آلودگی هوا و ترافیک تهران داشته باشد. حال سوال این است که آیا با اجرایی کردن این طرح برای موتورسیکلتها وضعیت تهران به ویژه در بخش مرکزی شهر بهبود خواهد یافت؟