ندا اظهری، برنگار گروه دانشگاه: هنوز هم به‌رغم حجم تولیداتی که چه در زمینه مواد و چه در زمینه تجهیزات در کشور داریم، در تامین این دو حوزه به‌ویژه مواد دچار مشکل هستیم و دست به دامن واردات می‌شویم.
روح الله دهقانی‌فیروزآبادی در در نشست خبری یازدهمین نمایشگاه ایران ساخت در پاسخ به «فرهیختگان» در خصوص اینکه نمایشگاه ایران ساخت تا چه اندازه توانسته به کاهش وابستگی به واردات مواد و تجهیزات کمک کند و چرا هنوز بخش اعظمی از نیاز داخل را از وادرات تامین می‌کنیم، اشاره می‌کند یک‌سری تجهیزات ورودی داریم که استفاده‌کننده‌ها هستند که هر دانشگاه و پژوهشگاهی در بخش متالورژی به این تجهیزات و مواد نیاز دارد. یک تجهیزات خاص داریم حتی در مواد هم همین‌گونه است؛ یک‌سری مواد داریم که بسیار پرکاربرد هستند که در هر آزمایشگاه شیمی پیدا می‌شود. اما یک‌سری مواد و تجهیزات خاصی داریم که استفاده‌های محدودتری دارند. در تجهیزات و مواد عمومی، به‌جرات می‌توان گفت که نیاز صددرصد داخل در سطح مدرسه و دانشگاه و پژوهشگاه‌ها از داخل قابل تامین است. در بحث مواد پیشرفته و تجهیزاتی که تعداد یا استفاده محدود دارند به‌دلیل وجود نداشتن بازار مناسب نتوانسته‌ایم هنوز به خودکفایی لازم برسیم. درمجموع عدد استقلال در تجهیزات داخلی ما بالای 90 درصد است و 10 درصد مابقی، عموما تجهیزات مهمی را شامل می‌شود که تعداد کمتری را به خود اختصاص می‌دهد. بعضی از این تجهیزات راهبردی هستند. آن دسته‌ای که راهبردی هستند به هیچ وجه قابل‌واردات نیستند و در این موارد خاص، سیاست ما در معاونت علمی اینگونه است که با حمایت‌های رایانه‌ای توسعه دهیم. فیروزآبادی در ادامه تاکید می‌کند که در بخش تجهیز آزمایشگاهی که از جنس تولید فناوری است، اعتماد بیشتری داریم اما در بخش صنعت دو قسمت داریم؛ بخش آزمایشگاهی، دانشگاهی و پژوهشگاهی چون جنس آدم‌ها یکی است، ترجیح می‌دهند مواد و تجهیز داخلی را خریداری کند که قابل‌اعتماد است و از آنجا که متخصص هستند، به‌راحتی اعتماد می‌کنند. اما در فضای صنعت که اغلب با این فضا آشنا نیستند، بیشتر احتیاط می‌کنند و نگران هستند که آن ماده و تجهیز خاصی که می‌خواهند خریداری کنند، همان عملکرد نمونه خارجی را داراست یا نه و آیا به چرخه تولید ضربه می‌زند یا خیر. درواقع در صنعت، جنس نگرانی فرق می‌کند. در این حوزه علاوه‌بر بحث ترویج، ابزارهای دیگری را هم توسعه می‌دهیم که مهم‌ترین آنها ابزار تضمین است و قرار است به‌زودی صندوق تضمین را رونمایی خواهیم کرد که این صندوق با مشارکت 17 بیمه خصوصی آغاز به کار نمی‌کند. وی ادامه می‌دهد که این صندوق درحال‌حاضر با سرمایه هزارمیلیارد تومانی با قابلیت 12 هزار میلیارد تومان تضمین، پیش از پایان سال شروع به کار خواهد کرد. درواقع این صندوق به استفاده‌کنندگان تضمین عملکرد می‌دهد، به‌طوری که کسی که از مواد و تجهیزات دانش‌بنیان مورد تایید داخل استفاده می‌کند، تضمین می‌دهد که درصورت استفاده از آنها، در عملکرد خللی وارد نخواهد شد. این صندوق تضمین عملکرد می‌کند که ضمانت می‌شود این ماده یا تجهیز، این عملکرد را با این برنامه در یک سال خواهد داشت و در غیر این صورت خسارت به مصرف‌کننده پرداخت می‌شود. درواقع ترویج، فرهنگ‌سازی که اتفاق افتاده به اضافه ایجاد کردن ابزارهای تضمین و پوشش خطر می‌تواند کمک کند که بازار داخلی و صنعتی هم به این حوزه میل پیدا کند. دهقانی‌فیروزآبادی درباره تفاوت نمایشگاه یازدهم تجهیزات، مواد آزمایشگاهی و تست و آزمون پیشرفته بیان می‌کند که در این دوره از نمایشگاه، رویکرد نخست را تولیدات تجهیزات صنعتی و ماشین‌آلات پیشرفته صنعتی توسط شرکت‌های دانش‌بنیان قرار داده‌ایم. در این دوره به‌دنبال آن هستیم که مجموعه‌های بزرگ صنعتی مانند پتروشیمی‌ها، صنایع خودرویی، کشاورزی و مواد غذایی و تجهیزات پیشرفته مورد نیاز خود را اعلام کنند و به‌نظرم این رویکرد بسیار خوبی است؛ چراکه بازار ایران به تمام صنایع کشور تسریع پیدا می‌کند و این جریان، دانش‌بنیان شدن اقتصاد کشور را به‌همراه دارد.او اشاره می‌کند که صادرات محصولات دانش‌بنیان در سال حدود 300 میلیون دلار، سال 1400 حدود 600 میلیون دلار، سال 1401 حدود 850 میلیون دلار بوده که در سال 1402 و تاکنون به 1.5 میلیارد دلار افزایش یافته و پیش‌بینی‌ها بر این است که تا پایان سال به دو و حتی سه میلیارد دلار برسد و این آمار به این معناست که آمار صادرات در سال 1402 نسبت به چند سال اخیر رشد دو تا سه برابری خواهد داشت. در وهله اول محصولات ارائه‌شده در این نمایشگاه، براساس سطح ذاتی فناوری و میزان داخلی‌سازی سطح‌بندی می‌شوند و معاونت علمی بخشی از هزینه خرید تجهیزات مراکز علمی و پژوهشی دولتی را براساس این سطح بندی پرداخت خواهد کرد.