زینب مرزوقی، خبرنگار گروه نقد روز: «امسال شاید مازوت‌سوزی داشته باشیم»، «مازوت‌سوزی در تهران نداریم»، «در خارج از کلانشهرها مازوت‌سوزی داریم»، «در اصفهان و اهواز مازوت‌سوزی نداریم» و «در اراک مازوت سوزی داریم»، اینها گزاره‌هایی هستند که تقریبا از آذرماه امسال توسط مسئولان محیط‌زیستی مطرح شده‌اند. قصه آسمان طوسی و مازوت‌سوزی انگار همچنان ادامه دارد. هرساله با نزدیک شدن به فصل سرما و کمبود برق، برخی نیروگاه‌ها برای تامین سوخت خود اقدام به مازوت‌سوزی می‌کنند. اما هر بار بر سر سوزاندن و نسوزاندن آن اظهارنظرهای ضد و نقیض می‌شود.
مجبور شدیم خلاف رویکردمان مازوت بسوزانیم
روز گذشته علی سلاجقه اعلام کرد: «در‌حال‌حاضر ما در سه استان تهران، البرز و اصفهان اصلا بحث مازوت‌سوزی نداریم، اما در بحث شازند همان روز که ما به‌عنوان امین مردم این را گفتیم و اعلام کردیم تا آن موقع سوخت مازوت انجام نشده بود. همان روز با توجه به اینکه کمبود گاز به‌وجود آمده بود، خود وزارت نفت با وزارت نیرو هماهنگ کردند و گفتند کمبود گاز به‌عنوان سوخت سالم برای کشور وجود دارد، آمدند در اطلاعیه‌ای از سوی شرکت‌های ملی گاز و برق در استان اعلام کردند و گفتند باتوجه به اینکه سوخت نداریم و سهمیه سوخت این مناطق هم تمام شده، به‌دلیل آنکه مردم با مشکل مواجه نشوند ناچاریم از مازوت استفاده کنیم که این اتفاق افتاد. اما واقعا دولت رویکردش این است تمام نیروگاه‌ها و پتروپایشگاه‌هایی که در مجاورت مناطق جمعیتی هستند تا حد امکان از مازوت استفاده نکنند و این شروع شده است.»
مازوت تبدیل به یک کلمه با بار منفی برای مردم شده است
پیش از این نیز سلاجقه در رابطه با مازوت‌سوزی در سفر هیات‌دولت به استان گلستان نیز گفته بود: «مازوت یک کلمه با بار منفی روحی روانی برای مردم شده که باید در دولت طی یک طرح، مازوت‌سوزی را حذف کنیم. مورد دیگر حذف مشعل‌های نفتی است که خوشبختانه در هر دو مورد موفق بودیم و تا الان بیش از صد مشعل خاموش شده و مازوت‌سوزی نیز امسال در تهران، البرز و اصفهان انجام نشد. در شازند هم مازوت کم‌سولفور استفاده شد که طبق برنامه‌ریزی کارشناسی در آینده به‌طور کل حذف خواهد شد.»
اجازه مازوت‌سوزی نمی‌دهیم
19 آذرماه نیز سلاجقه درباره مازوت‌سوزی عنوان کرده بود که «در این خصوص 9 پالایشگاه کشور وارد فاز بهینه‌سازی سوخت شدند. امسال تصمیم گرفتیم مازوت‌سوزی و مشعل‌های نفتی در نزدیکی سکونتگاه‌های انسانی تا حد امکان اتفاق نیفتد و در کلانشهرهای تهران، اصفهان و کرج اجرایی شد و علی‌رغم وجود شایعات در این زمینه اجازه انجام چنین کاری داده نشد.» احمد طاهری در حاشیه بازدید خبرنگاران از مرکز ایستگاه ژئوفیزیک برای بررسی میزان آلودگی هوا در منطقه امیرآباد گفته بود: «ذرات معلق کمتر از دوونیم میکرون، ازون، دی‌اکسید نیتروژن و گوگرد، مونوکسید کربن در این ایستگاه‌ها بررسی می‌شود. همچنین دی‌اکسید گوگرد حکایت از مازوت‌سوزی دارد که میزان آن اکنون بالا نیست و مشکل ناشی از ذرات معلق کمتر از دوونیم میکرون است که حمل‌ونقل از منابع اصلی آن است.»
پاس آلودگی هوا به‌سمت شهرداری
میثم سعیدی، مدیرکل روابط‌عمومی سازمان محیط‌زیست نیز چندی پیش در یادداشتی در رابطه با بزرگ‌سازی مازوت‌سوزی در جریان آلودگی هوا نوشته بود: «در هفته‌های گذشته علی سلاجقه در گفت‌وگو با رسانه‌ها بیان کرده بود «قول نمی‌دهم در زمستان امسال مازوت‌سوزی انجام نشود» این گفت‌وگویی صادقانه و براساس واقعیت بود زیرا در‌صورت ناترازی گاز در کشور برخی نیروگاه‌های خارج از شهر برای تولید برق و ادامه خدمت‌رسانی به مردم مجبور خواهند بود از سوخت جایگزین استفاده کنند تا چراغ خانه مردم روشن بماند و در‌واقع بین هوای سالم و رفاه زندگی مردم، دولت مجبور به انتخاب دومی خواهد بود تا برق را تامین کند. متاسفانه این مصاحبه صادقانه باعث شد در شرایط پایداری هوا و همچنین حاکمیت شرایط پایدار انرژی در شبکه توزیع گاز کشور در هفته گذشته، آدرس غلطی به افکار عمومی داده شود و موجب نگرانی افکار عمومی نسبت به سلامتی جمعی شهروندان شهر تهران و چند شهر دیگر شد. اعضای محترم شورای شهر تهران مسئولیت مستقیم نظارت و قانونگذاری شهری را برعهده دارند و مسئولیت برخی از موارد قانونی قانون هوای پاک به‌صورت مستقیم متوجه پارلمان شهری است که مرور این وظایف و عمل به آن برای نمایندگان شهر تهران امری ضروری و ضامن سلامت شهروندان است.» همچنین مدیرکل سازمان محیط‌زیست در این یادداشت ذکر کرده بود که کارشناسان و مسئولان مربوطه بارها در این خصوص اذعان داشتند که آلودگی هوای شهر تهران و شهرهای بزرگ ناشی از ترک فعل نهادهایی از جمله شوراهای شهر، شهرداری‌ها و دستگاه‌های اجرایی است که از عدم‌توجه به اجرای قانون هوای پاک نشأت می‌گیرد، البته کمبود بودجه، عدم‌وجود سازوکاری برای نظارت سازمان حفاظت محیط‌زیست بر هزینه‌کرد منابع پیش‌بینی شده قانون هوای پاک و بی‌توجهی به لزوم توسعه زیرساخت‌ها در این حوزه از جمله عوامل اصلی تشدید آلودگی هواست که به‌نظر اصلاح قانون و تولی‌گری سازمان محیط‌زیست در حوزه اجرا و تخصیص بودجه می‌تواند به‌عنوان یکی از راهکارهای اصلی کاهش و کنترل آلودگی هوا مورد بحث و بررسی نهادهای قانونگذار قرار گیرد؛ راهکاری که باعث می‌شود آلودگی هوا در کشور یک پاسخگو داشته باشد.
قانون هوای پاک 7 سال روی زمین
در تمام این اظهارات و بگومگوهای در قالب مازوت‌سوزی میان محیط‌زیست و شهرداری تهران یا شهرداری‌های کلانشهرها، آنکه از آلودگی هوا و مازوت‌سوزی ضرر و رنج خواهد برد، بی‌شک مردم هستند؛ هر چند سهم مازوت‌سوزی از کل آلودگی هوای تهران 15 درصد است. اجرای بی‌کم و کاست قانون هوای پاک هفت سال است که روی زمین مانده. به‌نظر می‌رسد به‌جای عذرهای بدتر از گناه مسئولان متولی در اجرای این قانون و بزرگنمایی برخی دستگاهها از قصور دیگر دستگاهها، فکری به‌حال روزهای آلاینده کلانشهرهایی مانند تهران و اهواز کنند. سال‌هاست که نفس‌های مردم معطل اجرای قانون هوای پاک مانده است و دیگر از شنیدن و دیدن دعواهای زرگری درباره آلودگی هوا هم خسته‌اند.