سارا طاهری، خبرنگار گروه دانشگاه: در روند تحولات علمی جهانی، همگرایی فناوری‌های نانو، زیستی، اطلاعات، علوم شناختی و علوم اجتماعی ‌(NBICS)، موج جدیدی از خلاقیت‌ها و نوآوری‌ها را با ایجاد رشته‌های علمی و الگوهای مهندسی نوین به همراه داشته است. فرآیند همگرایی در پژوهش‌های علمی موجب می‌شود علوم و فناوری‌های‌ متمایز و جدا از هم جهت حل مسائل به یکدیگر بپیوندند. این فرآیند منجر به همگرایی سازمان‌دهی شده در تولید و توسعه محصولات در زمینه‌های جدید و نوظهور شده و می‌تواند یک مدل تجاری مناسب برای دستیابی به بازارهای تجاری باشد. در این راستا اولین رویداد علوم و فناوری‌های همگرا و فناوری‌های کوانتومی بستری برای گردهمایی و ارائه ایده، دانش و فناوری در این حوزه خواهد بود. این رویداد در قالب برگزاری همایش و نمایشگاه تخصصی ارائه ایده تا محصول است که دی‌ماه سال‌جاری در واحد تهران مرکزی برگزار می‌شود. همچنین نشست‌های تخصصی در حوزه فناوری‌های یاد شده با صاحبان مساله و ایده برگزار می‌شود و از‌جمله بخش‌های جنبی این رویداد پنل دانشجویی و پنل استارتاپ‌هاست. آخرین مهلت ارسال مقالات به این همایش بیستم آذرماه و تاریخ اعلام نتیجه داوری مقالات نیز بیست‌و‌پنجم آذرماه خواهد بود. آخرین مهلت ثبت‌نام هم 27 آذرماه است و این همایش از دوم تا چهارم دی‌ماه در دانشگاه آزاد تهران مرکزی برگزار می‌شود. برای آگاهی از جزئیات برگزاری این همایش و هدف از برگزاری آن با سعید آزادیان دبیر شورای گسترش، آمایش، برنامه‌ریزی و کارآفرینی دانشگاه آزاد به گفت‌و‌گو نشسته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

آزادیان درباره هدف از برگزاری این رویداد گفت: «یکی از بخش‌های جدی که امروزه با آن دست‌و‌پنجه نرم می‌کنیم، مساله کاربست علوم به‌ویژه علوم پایه است. رویکردهای مختلفی نیز در حل مساله وجود دارد؛ بخشی از این رویکردها این است که گرنت گذاشته و یا حمایت مالی انجام دهیم. به‌عبارتی تشویق و تحریک کرده تا بتوانیم افرادی را با دوره‌های پیوسته از کارشناسی تا دکتری و یا قول هیات‌علمی شدن، بتوانیم این موضوع را در کشور احیا کنیم.» او اضافه کرد: «کشور به‌شدت به علوم پایه و توسعه منابع نرم نیاز دارد؛ بخشی از این منابع نرم، نیروهای انسانی متخصص برای تضمین آینده توسعه علم و فناوری کشور هستند. در دانشگاه آزاد یکی از مسائل جدی که در چند سال اخیر به آن پرداخته شده حل این مساله است. در‌واقع یکی از مسائل جدی که روی میز دفتر شورای گسترش دانشگاه بوده، طرح این سوال بود که برای حل این موضوع باید چه کاری انجام دهیم. در‌نهایت تصمیم بر این شد که ما دانشکده‌های موضوعی با رویکرد کاربست علم در راستای حل مسائل کشور را بررسی کنیم.»
دبیر شورای گسترش، آمایش، برنامه‌ریزی و کارآفرینی دانشگاه آزاد بیان کرد: «جزء اولین بررسی‌ها، طراحی و تاسیس دانشکده علوم فناوری همگرا و کوانتومی در واحد تهران مرکزی در دانشگاه آزاد بود. امروز ساختار دانشی دانشگاه ابلاغ و در معاونت‌های موضوعی این دانشگاه تعریف شده، به‌طورمثال ما در معاونت علوم انسانی سه دانشکدگان با عناوین کلی داریم که با رویکرد کاربست و حل مسائل جاری آینده کشور نامگذاری و محتوای آن آماده شده است.» او اضافه کرد: «یکی از عناوین اساسی در ساختار دانشی دانشگاه همین دانشکده علوم فناوری همگرا و کوانتومی است، بنابراین ما برای برخورد و مواجهه با این پدیده که به علوم پایه در کشور بی‌توجهی شده و مردم به آن اقبال جدی ندارد باید فکر کنیم. برای عدم علاقه و اقبال مردم به علوم پایه نیز دلایل جدی وجود دارد، زیرا ما نتوانستیم بین علوم پایه و کاربست آن که بعدا می‌تواند برای اشتغال فارغ‌التحصیلان علوم پایه بسترسازی کند فکری کنیم، بنابراین قطعا مردم اقبال‌شان کم می‌شود، چون الان یکی از مسائل جدی کشور برای خانواده‌ها مساله اشتغال است.» دبیر شورای گسترش، آمایش، برنامه‌ریزی و کارآفرینی دانشگاه آزاد الان دانشکده علوم همگرا و کوانتومی تاسیس شده است؛ در این دانشکده ما ساختار سنتی گروه‌هایی که در علوم پایه مثل فیزیک، شیمی و ریاضی نداریم، بلکه عناوین گروه‌ها نیز در ذیل این دانشکده متناسب با این کاربست تعریف شده است. مثلا یکی از گروه‌هایی که در دانشکده علوم و فناوری‌های همگرا داریم گروه علوم محاسبات شناختی است. در این گروه هم اعضای هیات‌علمی در ریاضی و علوم کامپیوتر و هم اعضای هیات‌علمی‌ آی‌تی، مهندسی کامپیوتر و نرم‌افزار و همچنین متخصصانی که در وصف تحلیل مدل‌های پیچیده کار می‌کنند حضور داشته باشند. از سوی دیگر مباحث شناختی نیز که رویکرد جدی‌تر حوزه علوم انسانی دارد می‌تواند به آن الحاق شود تا یک پیکربندی جدیدی از حوزه آموزش عالی را نمایش می‌دهد.
او در ادامه گفت: «قاعدتا می‌تواند براساس پیکربندی، اعتماد محیط پیرامون را که مسائل ترکیبی دارد جلب کند. این موضوع را در گام اول جمع‌بندی کرده‌ام. رویداد علوم و فناوری همگرا چیست؟‌ این ساختار نوپا بوده؛ دانشکده علوم و فناوری همگرا چندماهی است استقرار یافته، اوایل امسال استقرار فیزیکی پیدا و کارش را شروع کرده است. برای ما جالب بود وقتی در دانشکده‌ای با این تعبیر و تعریف حاضر شدیم و شروع به برقراری ارتباط با محیط پیرامون کردیم؛ از اولین موضوعاتی که با آن برخورد کردیم، نیازی بود که در این حوزه برای ساختارسازی و شناسایی و استفاده از ظرفیت متخصصان در سطوح مختلف احساس می‌شد؛ چه سطح دانشی که اعضای هیات‌علمی را شامل می‌شود، چه سطح فناوری و حتی ایده‌پردازی که در این حوزه می‌تواند اتفاق بیفتد.»
آزادیان با بیان اینکه یک‌سری مشاغل در این حوزه با چنین رویکردی وجود دارد که نیازمند پشتوانه‌سازی به‌لحاظ منابع انسانی دارد، تصریح کرد: «با پدیده‌ای ترکیبی مواجه شده‌ایم و دوستانی که در این موضوع هواخواه بوده، مساله داشتند و به‌دنبال این اتفاق بودند که با دانشگاه چنین مساله‌ای را حل کنند. الحمدلله این اتفاق رخ داد و تعاملات خوبی با برخی نهادهای بیرونی که مسائل جدی در این حوزه داشتند، برقرار کردیم. رویداد علوم و فناوری همگرا و کوانتومی را در چندماه اخیر با کمک و زحمتی که دوستان در واحد تهران مرکزی و دانشکده علوم و فناوری همگرا متقبل شدند و پیگیری کردند، جلو بردیم.» او با تاکید بر اینکه دانشکده علوم و فناوری همگرا به‌نوعی به‌مثابه دانشکده علوم پایه قبلی است، بیان کرد: «دانشکده علوم پایه نمی‌توانست چنین تعاملی کند. دانشکده علوم و فناوری همگرا با سازمان‌ها و نهادهایی که در این حوزه فعال هستند، تعامل خوبی برقرار کرد. بخش قابل‌توجهی از سازمان‌ها و نهادها از جنس علوم پایه هستند؛ منتها نه به‌صورت جداگانه فیزیک و ریاضی، بلکه یک مساله ترکیبی است. در قالب رویداد علوم و فناوری همگرا و کوانتومی، برنامه‌ریزی شد. کارهای اجرایی‌اش درحال انجام است و ان‌شاءالله در هفته‌های پیش رو شکل خواهد گرفت.»
دبیر شورای گسترش، آمایش، برنامه‌ریزی و کارآفرینی دانشگاه آزاد افزود: «ما در این رویداد به‌دنبال این هستیم که بتوانیم بین محیط با سازمان‌ها، نهادها و صنایعی که در این حوزه وجود دارند و ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های دانشگاه با این نقاط اتصال خوبی که درحال تعریف است، ارتباط پایداری برقرار کنیم تا شرایط و مسیر را تضمین کرد. ان‌شاءالله امیدوار باشیم در ادامه ‌انگیزه‌ها برای بازگشت دانشجوها و انتخاب رشته‌های بین‌رشته‌ای باشیم. واقعا با رویکرد بین رشته‌ای می‌توان مسائل جدی کشور را حل کرد. همین حالا می‌توان روی اشتغال آن به‌صورت جدی برنامه‌ریزی کرد. ان‌شاءالله بتوانیم نمایی از این موضوع را در رویداد نمایش دهیم.»
او در پاسخ به این سوال که یکی از انتظاراتی که از برگزاری همایش‌ها می‌رود این است که خروجی داشته باشند، خروجی این همایش برای دانشگاه آزاد چه خواهد بود، توضیح داد: «باید در سطوح مختلفی توضیح بدهم. اولا برای اینکه بتوانیم حرکتی را پایدار کنیم، ساختار ما برای استمرار این موضوع باید متناسب‌سازی شده باشد. بخش نخست عرضم این بود؛ ساختار را به‌گونه‌ای پیش برده‌ایم که بتواند در ساحت‌های مختلفی، ظرفیت‌ها را شناسایی کرده، ارتباطات را نهایی کند و بتواند ارتباطات را تعمیق ببخشد؛ ساحت‌هایی که در این رویداد با آن مواجه خواهیم بود.» آزادیان در ادامه اظهار کرد: «درنهایت امیدواریم اتفاقات خوبی در این حوزه‌ها رخ دهد. ساختاری که در قسمت اول صحبت‌هایم اشاره کردم باید هوشمندانه و متناسب با اقتضائات باشد و ‌انگیزه‌ای برای مخاطب ایجاد کند. یک‌طرف صاحبان مساله در خارج از دانشگاه هستند که باید اعتماد کنند و همه مسائل یا بخشی از مسائل خود را به این فضا، ظرف و ساختاری که طراحی شده، بیاورند.» او با طرح این سوال که دانشگاه قبل و بعد از همایش چه می‌شود؟ بیان کرد: «یکی از بحث‌های جدی در این میان «طرح پویش» است. اگر بتوانیم در قالب این رویداد و تعامل با سازمان‌ها و شرکت‌هایی که در حوزه‌های مرتبط با عناوین و محورهای رویداد حضور دارند، به صورت مشترک بخشی از ظرفیت‌ها را فعال کنیم، اتفاق خوبی خواهد بود. ظرفیت ما دانشجویان عزیزی هستند که باید آنها را به سمت شرکت‌ها جهت‌دهی کنیم. تلاش می‌کنیم دانشجویان کنار آموزش وارد فضای شغل مرتبط با تخصص آموزشی خود شوند. در این تجربه با بخشی از آموزه‌ها و آموزش‌ها به صورت عملی مواجه شوند و دانش مهارتی خود را توسعه دهند؛ این دستاوردی جدی بوده و امیدی است که به دنبالش هستیم.»
دبیر شورای گسترش، آمایش، برنامه‌ریزی و کارآفرینی دانشگاه آزاد با بیان اینکه باید به جوان خود امید تزریق کرده و شرایطی فراهم کنیم که امید در وجود او تقویت شود خاطرنشان کرد: «یکی از بحث‌های جدی این است؛ وقتی دانشجو و جوان ما آموزش می‌بیند، بداند این آموزش قطعا موثر است. یکی از اتفاقات در این حوزه، این است که در طرح پویش چنین کاری انجام دهیم. در بخش دیگری از رویداد پیش‌رو تلاش می‌کنیم میزهای مشترکی را بین ظرفیت‌های دانشگاه و صاحبان مساله برگزار کنیم. دانشگاه آزاد اسلامی عمدتا محور کار است، ولی پذیرای جاهای دیگر نیز هستیم.» او در ادامه عنوان کرد: «حامیان رویداد هم مسائل جدی در این حوزه دارند و کوشش می‌کنیم میزهای مشترکی ایجاد کرده و براساس آن بتوانیم برخی از ظرفیت‌ها در حوزه‌های پژوهش و به‌ویژه فناوری را فعال کنیم. در این رویداد و کنار بخش‌های دیگر، شرایط ارتباط و اتصال و درنهایت حرکت به سوی تحقق اهداف و پاسخ به نیازهای بخش‌های مختلف از موضوعات و محورهای رویداد را فراهم کنیم.»
آزادیان با بیان اینکه بخشی از دانشکده را سرای نوآوری علوم و فناوری همگرا و کوانتومی در واحد تهران مرکزی تشکیل می‌دهد، ادامه داد: «امیدواریم که بتوانیم این سرا را فعال کنیم. در این صورت می‌تواند ظرفیتی جدی برای پایدارسازی ایجاد کند. سرای نوآوری، ظرفیتی جامع بوده که امیدواریم زنجیره‌ای طراحی کرده و همه بخش‌ها از جنس ایده‌پردازی استارتاپ‌ها تا جنس کارهای انجام‌شده در مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری را در اینجا داشته باشیم.» دبیر شورای گسترش، آمایش، برنامه‌ریزی و کارآفرینی دانشگاه آزاد بیان کرد: «ان‌شاءالله ساختار سرای نوآوری و علوم و فناوری همگرا و کوانتومی بتواند کمک کند تا بتوانیم براساس این ارتباطات، اتصالات، آشنایی‌ها و اتفاقاتی که در رویداد می‌افتد، اهداف را تثبیت کنیم. می‌خواهیم مبتنی‌بر ساختاری پیش برویم که گام‌های خوبی در آن برداشته است. امیدواریم حرکتی جدی و امیدآفرین اتفاق بیفتد. کنار آن یک‌سری تبادلات علمی به صورت جدی دنبال می‌شود. واقعا در بخش‌های مختلف به حوزه علوم و فناوری همگرا و کوانتومی به‌شدت نیاز داریم. جزء محورهای اساسی کشور در حوزه توسعه و پیشرفت فناوری است. بخشی از رویداد ما همایش و کنفرانس است.»
دبیر شورای گسترش، آمایش، برنامه‌ریزی و کارآفرینی دانشگاه آزاد در پایان گفت: «می‌خواهیم ظرفیت‌های خود در بخش‌ها و واحدهای مختلف دانشگاه آزاد را در قالب این رویداد شناسایی کرده و امید داریم هسته‌های یک شبکه‌سازی جدی در این حوزه را فراهم کنیم. این شبکه نخبگانی از دل این همایش و رویداد آغاز می‌شود و امیدواریم این زنجیره و جریان رویداد، جریانی سالانه یا دو سالانه شود که به صورت جدی هویت پیدا کرده، حرکت کند و به تحقیقات و توسعه در حوزه فناوری جهت بدهد. این هم بخش دیگری از دستاوردهایی خواهد بود که می‌توان به آن اشاره کرد.»