فرهیختگان: دهقانی‌فیروزآبادی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور روز گذشته در بازدید از چهاردهمین نمایشگاه نانو در گفتوگو با «فرهیختگان» سفر اخیرش به ژنوی روسیه پیرامون مباحث علمی و فناوری را بسیار امیدبخش عنوان کرد اما در ابتدا انتقادی به سیاست رسانه‌های داخلی داشت. او اظهار کرد که ایران اردیبهشت‌ماه امسال به‌رغم مخالفت‌های شدید آمریکا و چند کشور غربی به‌عنوان ریاست مجمع اجتماعی شورای حقوق بشر سازمان ملل منصوب شد و شش ماه تلاش کردند تا ریاست ایران را لغو کنند اما موفق به این کار نشدند و درنهایت این نشست پنجشنبه و جمعه هفته گذشته به‌خوبی و با کیفیت بالا برگزار شد. سوالی که پیش می‌آید این است که اگر واقعا ایران با حقوق بشر مشکل دارد چگونه برای ریاست چنین برنامه‌ای انتخاب می‌شود. این را حداقل مردم خودمان باید بدانند که دنیا نگاهش به ما آن‌گونه نیست. رسانه‌های خارجی ریاست ایران را برای این مجمع در ابعاد وسیع کار کردند اما رسانه‌های داخلی بی‌تفاوت از کنار چنین اتفاق بزرگی عبور کردند.
در آینده مدیرکل «وایپو» به ایران سفر خواهد کرد
دهقانی عنوان کرد: «در این نشست به اتفاقاتی اشاره کردم که در ایران در حوزه علم و فناوری در حال رخ دادن است؛ به تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان اشاره کردم و اینکه خانم‌ها حضور فعالی در شرکت‌های دانش‌بنیان دارند و در ادامه به این بحث پرداخته شد که موضوع حقوق بشر درحالی مطرح می‌شود که حضور خانم‌ها در شرکت‌های علمی و فناورانه را نمی‌توان نادیده گرفت.» دهقانی در ادامه افزود: «من در ادامه بحثم پیرامون موضوع حقوق بشر به این نکته اشاره کردم که با تحریم کردن ما، هم ما از دستاوردهای دنیا محروم می‌شویم و هم دنیا از دستاوردهای ما محروم می‌شود. به‌عنوان مثال ما دستاوردهای متعددی در حوزه‌های مختلف دارویی، پزشکی و... داریم که دنیا هم از آنها محروم می‌ماند.»
او مهم‌ترین موضوع مطرح‌شده در این سفر را نشست با «وایپو» (سازمان جهانی مالکیت معنوی) عنوان کرد و گفت: «در نشستی که با مدیرکل «وایپو» داشتیم پیرامون بحث مالکیت معنوی مذاکرات مهمی را انجام دادیم که بسیار پربار بود و طی دو سه ماه آینده مدیرکل «وایپو» به ایران سفر خواهد کرد. در این سفر به دنبال آن هستیم که برنامه‌های مشترکی برای دوره‌های آموزشی، ارزش‌گذاری و دارایی های نامشهود که برای ما از اهمیت بالایی برخوردار است، برگزار کنیم. من معتقدم ریشه دانش‌بنیان، ارزش‌گذاری و دارایی‌های نامشهود آن است و «وایپو» به برگزاری دوره‌های تخصصی و ایجاد دوره‌های کارشناسی‌ارشد در حوزه ارزش‌گذاری کمک خواهد کرد.
مالکیت فکری شکل نگیرد اقتصاد دانش‌بنیان محقق نخواهد شد
همچنین دهقانی در ادامه گفتوگو با «فرهیختگان» اشاره کرد که ما درخواست داریم که «وایپو» یک سازمان یا موسسه در ایران داشته باشد و همین‌طور به دنبال آن هستیم و در تعامل با بخش‌های مختلف، ایجاد مناطق آزاد و ویژه‌ای را درباره بحث جهانی بودن «وایپو» پیگیری می‌کنیم. دهقانی، این نشست را بسیار امیدبخش عنوان و ابراز امیدواری کرد که در توسعه بازار بین‌المللی شرکت‌های دانش‌بنیان نقش موثری ایفا کند. به گفته او، تمام هدفی که دنبال می‌کنیم دستیابی به اقتصاد دانش‌بنیان است و این هدف تا زمانی که مالکیت فکری و دارایی معنوی شکل نگیرد محقق نخواهد شد. او بزرگ‌ترین زیربنای اقتصاد دانش‌بنیان را مالکیت معنوی دانست و عنوان کرد که باید آن را به‌عنوان یک برنامه زیرساختی در نظر گرفت و ابراز امیدواری کرد که طی ماه‌های آینده با حضور مدیرکل «وایپو» در ایران اتفاقات عملیاتی خوبی شکل گیرد.
از تولید مقاله به سمت تولید محصول حرکت کردیم
طبق آخرین آماری کهstatnanoتا آخر اکتبر 2023 منتشر کرده، ایران از منظر انتشار مقالات نانویی با 8448 مقاله، با یک پله سقوط بعد از کره‌جنوبی در رده پنجم دنیا ایستاده است. دهقانی‌فیروزآبادی درباره تغییر جایگاه ایران در تولید مقالات نانویی به «فرهیختگان» گفت: «یک بحث تولید علم داریم که پارامترهای متعددی دارد نظیر بودجه‌های دانشگاهی، حمایت از دانشگاه‌ها و... با بودجه 200 میلیارد تومانی ستاد نانو که اتفاق خاصی رخ نمی‌دهد. درواقع جریان علمی کشور در حوزه‌های دیگر، نانو و...، تمرکز و توجه ویژه‌ای را در بحث پشتیبانی می‌طلبد تا علاقه‌مندی در این بخش افزایش یابد.» او مهم‌ترین دلیل کاهش رتبه تولید مقالات نانویی ایران را این‌گونه بیان کرد: «بسیاری از محققان و کسانی که تولیدکننده مقاله بودند درحال حاضر وقتی حمایتی دریافت نمی‌کنند به جای تولید مقاله، تولید فناوری یا شرکت دانش‌بنیان ثبت می‌کنند. بسیاری از استادان و محققان ما به جای اینکه ثبت مقاله کنند، علاقه‌مند به تولید فناوری و ایجاد شرکت و تولید محصول هستند.»
باید از انتشار مقالات حمایت کنیم تا روندمان صعودی باشد
دهقانی ابراز امیدواری کرد که این روند به‌گونه‌ای خواهد شد که بهبود رتبه از تعداد مقالات در حوزه نانو به سمت تولید محصول و فناوری حرکت خواهد کرد و درواقع، درحال حاضر شاهد حرکت از طرف تولید علم به سمت تولید محصول هستیم.
او تاکید کرد که با سقوط رتبه ایران در حوزه تولید مقالات نانویی، لزوما روند تولید علم کاهش پیدا نکرده بلکه توانایی در حال بالا رفتن است که منجر به تولید محصول بیشتر خواهد شد. چاپ مقاله کم شده و بسیاری از محققان ترجیح می‌دهند برخی مقالات را منتشر نکنند و در قالب شرکت باقی بماند و همین یکی از دلایل پایین آمدن رتبه در انتشار مقالات محسوب می‌شود اما این نکته نباید ما را فریب دهد؛ این به معنای کاهش تولید علم نیست بلکه تنها انتشار مقالات کاهش پیدا کرده است اما باز هم بنده معتقدم برای انتشار مقاله هم باید حمایت کنیم تا میزان انتشار مقالات هم روند صعودی داشته باشد.