امیر عزیزی، پژوهشگر اندیشکده اقتصاد دانش‌بنیان: مساله «پیشرفت علمی» و اقتدار‌آفرینی همواره مورد تاکید مقام‌معظم‌رهبری بوده است تا جایی که ایشان در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی از دانش به‌عنوان آشکارترین وسیله عزت و قدرت یک کشور یاد کرده‌اند. در دهه‌های اخیر هم «اقتصاد دانش‌بنیان» مورد توجه مقام‌معظم‌رهبری و مسئولان کشور قرار گرفته‌است. علاوه‌براین، در اسناد بالادستی مانند سند چشم‌انداز 1404 و همچنین سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی و سیاست‌های کلی علم و فناوری بر این مهم تاکید شده است. ازجمله اهداف مهم اقتصاد مبتنی‌بر علم و فناوری یا همان اقتصاد دانش‌بنیان در بند «۲» سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی می‌توان به ارتقای جایگاه جهانی کشور در این زمینه، افزایش سهم تولید و صادرات محصولات و خدمات دانش‌بنیان و دستیابی به رتبه اول اقتصاد (دانش‌بنیان) در منطقه اشاره کرد.
یکی از عوامل موثر در رشد اقتصاد دانش‌بنیان، کارآمدی نظام پژوهشی و تولید علم کشور است. از طرفی یکی از نشانه‌های پیشرفت علمی و تولید علم کشورها بررسی نرخ انتشار مقالات علمی پژوهشگران آنهاست. براساس اطلاعات درگاه سایمگو اسناد علمی منتشر‌شده (نمایه‌شده در پایگاه اسنادی Scopus) توسط ایران از ۴۵۵۸ مقاله و سند علمی در سال ۱۳۷۵ به ۷۸۱۸۴ مقاله در سال ۱۴۰۰ رسیده‌است. این اطلاعات نشان‌گر شتاب بالای تولید اسناد علمی کشور در مقایسه با سایر کشورهای جهان است. به‌طوری که ایران از جایگاه ۵۴ در سال ۱۳۷۵ به جایگاه ۱۵ در سال ۱۴۰۰ و همتراز با کشورهایی مانند سوئیس و هلند رسیده‌است. شاید این تصور پیش‌آید که رشد علمی حاصل‌شده در این سال‌ها نتیجه و همتراز رشد اقتصادی و جمعیتی کشور است؛ چراکه در اغلب کشورها تولید اسناد علمی با جمعیت پژوهشگران و سرانه تولید ناخالص ملی، همبستگی معناداری دارد. این در حالی است که با وجود کمتر بودن تولید ناخالص ملی (برابری قدرت خرید) ایران نسبت به برخی از کشورهای منطقه مانند ترکیه و مصر، براساس نمودار 1 تولیدات علمی ایران در سال ۹۹ به ترتیب ۲۵ درصد و ۱۳۰ درصد بیشتر از ترکیه و مصر است. علاوه‌بر این تولیدات علمی ایران به میزان تولیدات کشور هلند و ۲۴ درصد بیشتر از سوئیس است که هر دو این کشورها جزء کشورهای توسعه‌یافته از نظر اقتصادی قلمداد می‌شوند. از این رو می‌توان گفت رشد علمی کشور در ۲۵ سال اخیر بیشتر از نرخ رشد اقتصادی کشور بوده و دارای جهش چشمگیری است.
برای خواندن متن کامل یادداشت، اینجا را بخوانید.