هومن جعفری، خبرنگار: اولین خاطره من از پادکست، به یک و نیم دهه قبل برمی‌گردد. شاید حتی نزدیک به دو دهه. یک شب به سرم زد بروم و با گوشی موبایلم پادکست دانلود کنم. تازه اسمش را شنیده بودم و برایم جذاب بود. وارد سایتی خارجی شدم و پادکست‌های زیادی را برای دانلود قرار داده بودند. آن موقع هنوز سیستم اندروید نیامده بود یا هنوز فراگیر نشده بود. سیستم‌عامل گوشی من هم سیمبان بود. مثل الان نبود که بتوانی به راحتی گوش کنی و دانلود کنی. خلاصه اینکه شب، گوشی را زدم به شارژر و دانلودها را هم انجام دادم و خوابیدم به امید اینکه فردا صبح کلی پادکست زبان انگلیسی دارم. خبر خوب اینکه صبح همه دانلودها انجام شده بود. خبر بد اینکه سیصدهزار تومان پول اینترنت برایم آمده بود و گوشی‌ام یک‌طرفه شد! هیچ وقت هم پادکست‌ها را گوش نکردم! تا ماه‌ها هم خطم قطع بود!
پادکست رسانه مدرن و جدید هزاره سوم است. در دنیایی که تصویر همه جا را فرا گرفته، پادکست پادشاه رسانه صوتی فضای مجازی است؛ اگرچه گاه به اقتضا کار تصویری هم می‌شود. با این همه در پادکست، محتوای صوتی پیرامون اتفاقات یا آدم‌ها تولید می‌شود. یک رادیوی خودمانی. یک رادیوی از خودمان. وسوسه تبدیل شدن به صدایی که شاید شانس بیاوری و میلیون‌ها نفر بشنوند. بیایید در این مورد بیشتر صحبت کنیم.
پادکست محدود به زمان نیست
اولین نکته اینکه پادکست رادیوی بی‌زمان است. انتخاب شبکه و موضوع و ساعتش با خود مخاطب می‌شود. هر جا که بخواهی و هر زمان که بخواهی می‌توانی به آن گوش کنی. پادکست اما رادیو نیست که برنامه‌هایش تکرار نداشته باشد یا نتوانی ترتیب گوش دادن به آن را عوض کنی! بنابراین پادکست محدودیت زمانی ندارد. می‌توانی هر زمان دوست داشتی پخشش کنی.
پادکست محدود به موضوع نیست
پادکستی دوست داری که عین رادیو پیام باشد؟ یک مقدار موسیقی، یک مقدار مجری و دوباره یک مقدار موسیقی؟ به راحتی پیدا می‌شود. پادکستی می‌خواهی که عین برنامه‌های جدی و سیاسی و نقدوار باشد؟ می‌توانی به راحتی پیدا کنی. طرفدار موضوعات ورزشی و زندگی‌نامه ستاره‌های رشته‌های مختلفی؟ پادکست کارت را راه می‌اندازد.
پادکست‌ها محدود به سن یا نسل نیستند
درست است که پادکست را در ساده‌ترین تعریف، نوعی رادیوی مدرن به حساب می‌آوریم اما در رادیو، در مورد همه چیز صحبت نمی‌کنند! شاید بعضی وقت‌ها احساس شود که رادیو رسانه جدی‌تری است و سراغ هر سوژه‌ای نمی‌رود. مثلا دنبال موضوعاتی مثل قتل و جنایت یا حتی موضوعاتی نسلی می‌گردی؟ چیزهایی در مورد سبک زندگی؟ پادکست‌ها کارت را راه می‌اندازند! برخلاف رادیو که رسانه رسمی به حساب می‌آید، پادکست‌ها می‌توانند رسانه‌های نسلی باشند. جوان‌ها و تین‌ایجرها پادکست‌های خود را گوش کنند و سن بالاها پادکست‌های خود را! بعضی پادکست‌ها هم سوژه‌های غیر‌رسمی‌تری را دنبال می‌کند. مثلا پادکستی در مورد سریال‌های ترکی یا کره‌ای. یا فرضا پادکستی در مورد حواشی و شایعات موجود پیرامون سلبریتی‌ها! همین پادکست‌ها می‌توانند محتوای کاربردی هم داشته باشند. آموزش زبان یا آشپزی یا معاملات بازارهای فارکس و ارز دیجیتال!
تعریف ساده و پذیرفته‌شده پادکست، محتوای مخصوص و طراحی‌شده قسمت به قسمت پیرامون یک موضوع مشخص است. مثلا پلی لیست موسیقی یک خواننده یا خوانندگان مختلف، نمی‌تواند یک پادکست باشد چون محتوای تولید‌شده توسط شما نیست و دوم اینکه ارزش افزوده‌ای نه برای مخاطب دارد و نه از سوی شما ایجاد شده. حتی اگر آهنگ‌های یک خواننده را از منظر موسیقایی ویرایش کنید و تغییراتی در آن انجام بدهید هم باز یک اثر موسیقایی تولید شده نه یک پادکست! اما اگر برای مثال اثری تولید کنید در مورد یک قطعه موسیقی خاص و در موردش توضیحاتی ارائه بدهید، این مورد قطعا یک پادکست خواهد بود.
گسترش دنیای پادکست‌ها
پادکست‌ها نزدیک دو دهه است که در بین ما حضور دارند و بسیار محبوب شده‌اند. قبلا پادکست‌ها محدودیت‌هایی داشتند اما حالا این محدودیت‌ها در حال تغییر است. مثلا قبلا در نظر گرفته می‌شد که پادکست باید یک اثر صوتی باشد در حالی که حالا آثار ویدئویی هم می‌توانند به نوعی پادکست تصویری در نظر گرفته شوند. قبلا پلتفرم انتشار پادکست محدود بودند اما حالا، شما می‌توانید محتوای پادکست‌ها را از کانالی‌های تلگرامی و سایت‌ها دانلود کنید. قبل‌تر بسیاری خود را «یوتیوبر» یا تولیدکننده محتوا برای یوتیوب و بسیاری خود را «پادکستر» یا تولیدکننده محتوای پادکستی معرفی می‌کردند اما این مرز بسیار کمرنگ شده. بسیاری از این نفرات، همزمان، روی لایو یوتیوب و اینستاگرام حضور دارند و به صورت زنده برای مخاطبان خود صحبت می‌کنند و همزمان همان صحبت‌ها را برای محتوای پادکست خود نیز ضبط می‌کنند. جریان استریم یا پخش زنده اینترنتی، چنان قواعد را تغییر داده که دیگر نمی‌شود پلتفرم‌ها را از هم جدا نگه داشت.
پادکست‌ها، رسانه قدرتمند و جدیدی هستند که شما در اوقات فراغت به آن گوش می‌دهید. من شخصا با این پادکست‌های آموزشی ورزش می‌کنم! امتحان کنید. اثرش از موسیقی ریتمیک هم بیشتر است.