محمدرضا حاجی عبدالرزاق: براساس اعلام کنفدراسیون فوتبال آسیا، رقابتهای باشگاهی در این قاره از دوره آینده یعنی فصل 2025 – 2024 با تغییرات وسیعی همراه خواهد بود و رقابتهای لیگ قهرمانان آسیا با فرمت کنونی، دستخوش تغییراتی شده و بازی‌های باشگاهی با شکل جدیدی برگزار میشود. این در حالی است که فرمت کنونی در سطح اول یعنی برگزاری بازی‌ها با حضور 40 تیم در 10 گروه 4 تیمی به سطح دوم تنزل پیدا کرده و در فرمت اصلی، سطح اول رقابت‌ها 24 تیم برتر آسیا شرکت خواهند کرد. درواقع شکل امروزی رقابت‌ها به یک سطح پایین‌تر منتقل شده اما تیمهای آن در سطح اول با تعداد تیم کمتری در راستای کیفی‌سازی این سطح با یکدیگر به رقابت خواهند پرداخت.
اهداف AFC برای برگزاری رقابت‌ها با فرمت جدید
کمیته اجرایی کنفدراسیون فوتبال آسیا (هیات اجرایی) در این هفته تمام اخباری که پیش از این درباره برگزاری شکل جدید رقابتهای باشگاهی شنیده می‌شد را با رونمایی از نام سه رقابت باشگاهی جدید تایید کرده و به صورت رسمی از افزایش تعداد تیم‌ها به 76 تیم شرکت‌کننده و همچنین اعلام معرفی لیگ قهرمانان بانوان آسیا خبر داد.
اینکه کنفدراسیون فوتبال آسیا چه هدفی را از برگزاری با شکل جدید رقابتهای باشگاهی و اضافه کردن یک سطح به این مسابقات دنبال می‌کند، همه اینها مجموعه سوالاتی هستند که البته مسئولان برگزاری رقابت‌ها بهتر می‌توانند به آنها پاسخ بدهند.
در واقع اینکه حضور ستاره‌های فوتبال دنیا در آسیا در این امر تاثیرگذار هستند به‌طور قطع پاسخ مثبت خواهد بود اما نکته اصلی آنجایی هست که خیلی قبل‌تر از حضور بازیکنانی مانند کریستیانو رونالدو در آسیا، AFC به این فکر افتاده بود تا شکل برگزاری رقابت‌ها را برای پیشبرد مسائل اقتصادی تغییر داده و تحولات شگرفی را در آن ایجاد کند که بر همین اساس نیز سطح اول رقابت‌ها یا همان لیگ نخبگان با هدف کیفی شدن آن، با تعداد کمتر و با حضور بهترین تیمهای آسیا برگزار خواهد شد.
از اهداف اصلی این ماجرا می‌توان به ارائه کار و محصول در شکل و شمایل و بسته‌بندی جدید رقابت‌ها توسط کنفدراسیون فوتبال آسیا اشاره کرد. در مباحث مرتبط با بازاریابی در مارکت اقتصادی وقتی چنین اقدامی در دستور کار قرار می‌گیرد باید به محصول رنگ و لعاب و شکل جدید بخشید تا بتوان محصول فوق را بهتر و با قیمت بالاتر فروخت. بنابراین اولین هدف از این اقدامات از لحاظ کنفدراسیون آسیا این است که رنگ و شکل جدیدی به مسابقات باشگاهی در این قاره بخشیده تا از این طریق بتواند کسب درآمد بیشتر و به تبع آن بالاتر بردن جوایز را در دستور کار قرار دهد.
در حال حاضر و با حضور بسیاری از ستارگان فوتبال آسیا مانند نیمار، رونالدو، بن زما، مانه و... در کشوری مانند عربستان، وضعیت با گذشته متفاوت شده و به‌خصوص برای فصل جدید رقابت‌ها AFC به این فکر افتاده است تا از پتانسیل‌های درآمدزایی بیشتری که برای برگزاری رقابتهای باشگاهی به وجود آمده است نهایت استفاده را ببرد. این در حالی است که مطمئنا با حضور این ستارگان در هر کشوری از جمله در ایران برای بازی با نمایندگان کشورمان، ورزشگاه‌ها مملو از جمعیت شده و بنابراین تغییر فرمت و برگزاری با شکل جدید این فرصت جدید را برای کنفدراسیون آسیا ایجاد خواهد کرد تا بتواند درآمد بیشتری را کسب کند.
در حال حاضر نیز همین اتفاقات سر و صدای زیادی را در فوتبال بین‌المللی در سطح دنیا ایجاد کرده. این در حالی است که مطمئنا اگر از زوایای مختلف به این ماجرا نگاه کرد می‌توان اهداف دیگری از جمله افزایش همکاری‌ها با کشورهای عضو و اضافه شدن کشورهای در حال توسعه به رقابتهای باشگاهی در قاره کهن یا فروش حق پخش این رقابت‌ها به کشورهای قاره‌های دیگر را از تغییر فرمت رقابت‌ها متصور بود.
شکل جدید برگزاری رقابت‌ها
بعد از حضور ستارگان فوتبال دنیا در کشور عربستان و بعضا در کشورهایی مانند قطر، چین و همچنین کره و ژاپن حالا به صورت رسمی فرمت برگزاری رقابتهای لیگ قهرمانان آسیا از دو فصل بعدی تغییر خواهد کرد. بر همین اساس با اعلام کنفدراسیون فوتبال آسیا، بالاترین سطح فوتبال باشگاهی آسیا با حضور 24 باشگاه برتر قاره تشکیل میشود که لیگ نخبگان (ACLE) نام دارد. سطح دوم به صورت 32 تیمی با عنوان لیگ قهرمانان آسیا 2 (ACL2) شناخته میشود. در سطح سوم نیز 20 باشگاه برای قهرمانی با عنوان لیگ چلنجر کاپ (ACGL) به مصاف هم خواهند رفت.
افزایش جوایز در دستورکار
با اضافه شدن یک لیگ به سطح برگزاری رقابتهای لیگ قهرمانان آسیا حالا این سوال پیش می‌آید که جوایز تیمهای حاضر در این رقابت‌ها به چه میزان خواهد بود و چگونه تعیین خواهد شد.
در این خصوص شنیده میشود برگزاری سبک جدید رقابت‌ها با افزایش قابل‌توجه جوایز همراه خواهد بود. به نوعی که قهرمانان ACLE قرار است در مجموع 12 میلیون دلار جایزه دریافت کنند. این در حالی است که پیش از این، تیم قهرمان جایزه 4 میلیون دلاری دریافت می‌کرد و این نشان‌دهنده افزایش قابل توجه و 3 برابری جوایز است. در دو تورنمنت دیگر نیز جوایز به میزان قابل توجهی رشد پیدا کرده و چند برابر خواهد شد.
تمام سهمیه ایران در فرمت جدید رقابت‌ها
در آستانه شروع فصل جدید این رقابت‌ها، هفته گذشته وبسایت فوتی رنکینگز به بررسی وضعیت آخرین سهمیه کشورها برای حضور در فصول بعدی رقابتهای باشگاهی قاره آسیا پرداخت. سطح نخست رقابت‌ها، درمجموع شامل 24 باشگاه شرکت‌کننده خواهد بود که به 12 تیم در غرب و 12 تیم در شرق تقسیم می‌شوند. این در حالی است که سطح دوم فوتبال باشگاهی آسیا با 32 باشگاه شرکت‌کننده و در هشت گروه چهار تیمی برگزار خواهد شد. طبق اعلام وبسایت فوتی رنکینگر، ایران در سطح نخست این رقابت‌ها دارای 2 سهمیه مستقیم و یک سهمیه غیرمستقیم خواهد بود. همچنین یک سهمیه مستقیم نیز در سطح دوم برای فوتبال ایران وجود دارد. در سطح سوم که به تیمهای تازه توسعه یافته‌ای مانند نمایندگان کشورهای نپال، مالدیو، بنگلادش و... اختصاص دارد، سهمیه‌ای برای کشورهای بزرگ مانند ایران وجود ندارد.
این سهمیه‌‌بندی قطعی و نهایی است و فصل جدید رقابتهای لیگ قهرمانان آسیا روی تعیین تعداد کرسی تیم‌ها در فصل 2026 – 2025 اثرگذار است و چنانچه نمایندگان ایران امتیازات مطلوبی را کسب نکنند یا تیمهای اماراتی یا ازبکستانی امتیاز بیشتری کسب کنند، آنگاه سهمیه 2+1 ایران در لیگ نخبگان به خطر می‌افتد.
در حال حاضر و برای تعیین سهمیه کشورها در فصل 2026 – 2025، تیمهای ایرانی امتیاز 59.64 را به دست آورده‌اند و امارات با 49.97 و همچنین ازبکستان با 36.60 در رتبه‌های بعدی قرار دارند. سهمیه امارات در سطح نخست لیگ قهرمانان 1+1 است ولی ازبکستان فقط یک سهمیه مستقیم دارد و به همین دلیل آنها به دنبال درخشش در فصل جدید لیگ قهرمانان آسیا هستند تا تعداد کرسی‌های خود را افزایش دهند.
تعیین‌تکلیف تک‌سهمیه ایران در سطح دوم
فصل جدید رقابت‌ها با فرمت جدید در حالی برگزار میشود که از حالا این سوال پیش می‌آید نمایندگان ایران در این رقابت‌ها براساس چه سازوکاری مشخص خواهند شد. تا به امروز و از آنجایی که تمامی نمایندگان ایران در سطح اول رقابت‌ها (لیگ قهرمانان آسیا) شرکت می‌کردند، قاعدتا تمامی سهمیه‌ها به این رقابت‌ها ختم شده و تنها درخصوص حضور تیم‌ها از مرحله پلی‌آف یا حضور از مرحله گروهی، این خود فدراسیون‌ها بودند که براساس قوانین مدون قبلی، هرکدام از این سهمیه‌ها را براساس جداول برگزاری رقابتهای داخلی (لیگ وجام حذفی) مشخص می‌کردند. اما حالا با اضافه شدن یک سطح دیگر به رقابت‌ها این ابهام در قبال نمایندگان ایران پیش می‌آید که براساس چه سازوکاری تیم‌ها از کشورمان راهی سطح اول رقابت‌ها شده و کدام تیم به‌عنوان تک‌سهمیه راهی سطح دوم شده و با 31 تیم دیگر به رقابت خواهد پرداخت.
گفتنی است بعد از ادغام دو فصل گذشته رقابتهای لیگ قهرمانان در یک فصل (به‌خاطر تغییرات تقویمی و فرمت برگزاری) در یک شرایط استثنا، کنفدراسیون آسیا این اختیار را به فدراسیون‌های عضو داد تا خود براساس نحوه و شیوه برگزاری رقابتهای داخلی کشورها (قهرمانان لیگ و جام حذفی)، نمایندگان‌شان را از بین این قهرمانان در دو فصل گذشته برای حضور در فصل جدید رقابت‌ها که در آستانه برگزاری است انتخاب و به کنفدراسیون فوتبال آسیا معرفی کنند. با این اختیار، درنهایت هیات‌رئیسه فدراسیون فوتبال در این خصوص تصمیم نهایی را اخذ کرده و نمایندگان ایران برای فصل 2024 – 2023 را مشخص کرد. اما حالا طبق شنیده‌های خبرنگار «فرهیختگان» از منابع آگاه در کنفدراسیون فوتبال آسیا و فدراسیون فوتبال ایران به نظر می‌رسد سازوکار انتخاب نمایندگان کشورمان و سایر کشورها برای حضور در هر 3 سطح برگزاری این رقابت‌ها، در ادوار بعدی به‌طور مشخص توسط کنفدراسیون فوتبال آسیا اعلام شده و اینکه 2.5 سهمیه ایران در سطح اول و تک‌سهمیه کشورمان در سطح دوم این رقابت‌ها از بین قهرمان جام حذفی یا تیمهای رده‌های پایین‌تر از قهرمان در لیگ برتر مشخص شود، به قوانینی مربوط خواهد شد که در آینده نزدیک توسط کمیته‌ای مرتبط با تدوین و مقررات در کنفدراسیون فوتبال آسیا مدون شده و بعد از ابلاغ به کشورها لازم‌الاجرا خواهد شد.