رضا کردلو، خبرنگار:به تحقیق و با سیری در تاریخ معاصر، دست‌کم در تاریخ صدساله ایران، هیچ اردیبهشتی به اندازه اردیبهشت سال ۶۱ ایرانی، ملی و حیاتی برای تاریخ ‌ایران نبوده است. اردیبهشت۶۱ نقطه تعیین‌کننده‌ای در همراستاشدن همه نیروهای و ظرفیت‌های تاریخی انسان ایرانی برای اثبات این گزاره است که: «ما می‌توانیم.» اردیبهشتی که بزرگ‌ترین و حماسی‌ترین عملیات برای بازپس‌گیری بخش مهمی از خاک خوزستان ایران از دست دشمن بعثی است. دشمنی تا دندان مسلح که با حمایت کامل دو ابرقدرت شرق و غرب، شوروی و ایالات متحده و با استفاده از ظرفیت چندده میلیارد دلاری و لجستیکی عمده کشورهای عربی، تا کیلومترها در خاک ایران پیشروی و خرمشهر و برخی شهرهای دیگر را اشغال می‌کند. 
ایالات‌متحده به دلیل از دست دادن مهم‌ترین متحد خود در همسایگی شوروی، شوروی به دلیل توافقات متعدد با عراق، کشورهای اروپایی به دلیل بهره بردن از نفت و درآمدهای نفتی عراق برای سرمایه‌گذاری و نیز فروش تسلیحات، پادشاهی‌های عربی هم عمدتا با‌انگیزه‌های پان‌عربی و بعضا عقیدتی و ترس از شکل‌گرفتن انقلابی مشابه انقلاب اسلامی سال ۵۷ در کشورهایشان، و حتی برخی کشورهای شرق آسیا برای قرار‌گرفتن در معادلات وقت بلوک شرق و غرب، از صدام به‌طور کامل حمایت کردند. و ایران تنها بود. گزاره‌ای که امام‌خمینی(ره) در پیام قبول قطعنامه، آن را به‌عنوان ویژگی ذاتی ایران انقلابی طرح کرد: «ما غیر از خدا کسی را نداریم و نخواسته‌ایم که داشته باشیم.» 
محمدعلی اسلامی‌ندوشن کتابی دارد با همین عنوان؛ «ایران و تنهایی‌اش» و آنجا نقل به مضمون این گزاره را طرح می‌کند که گویی تقدیر ایران تنهایی است. تنهایی گاهی البته شکوهمند است. به‌سان آنچه در جنگ ۸ ساله ما رخ داد‌. 
و اردیبهشت ۶۱، نه‌تنها نقطه‌عطف آن جنگ، که نقطه‌ای حیاتی در تاریخ ایران شد. 
جنگ در دومین سال خود است و صدام خرمشهر و بعضی شهرهای دیگر را اشغال کرده است. 
خرمشهری که در همه ماه‌های اشغال، علی‌رغم مقاومت جانانه در روزهای ابتدایی، حالا با گذشت نزدیک به ۱۹ ماه از اشغال، به نماد ناتوانی، سرخوردگی و شکست تبدیل شده و آزادکردنش به‌مثابه احیای قلب ایستاده‌ انسان ایرانی است. در فاصله شکست حصر آبادان تا آزادسازی خرمشهر برخی نقاط دیگر آزاد می‌شوند اما «تا خرمشهر آزاد نشود انگار جایی را آزاد نکرده‌ایم.» این را حسن باقری می‌گوید. از فرماندهان پاسدار عملیات الی‌بیت‌المقدس که بخشی از اهدافش آزادکردن خرمشهر است. حسن باقری در روزهای پایانی اردیبهشت که امیدها برای به نتیجه رسیدن آزادی خرمشهر ناامید شده است، می‌گوید: «خرمشهر برای ما، ملت ما و امام ما یک اسطوره است. هرچه خاک آزاد کرده باشیم باز مردم می‌گویند خرمشهر چه موقع آزاد می‌شود؟ می‌گفت دشمنی که در خرمشهر است یک دشمن مستاصل است، نمی‌تواند دفاع کند، دستش روی ماشه نمی‌رود. نباید به آنها مهلت بدهیم. اینها به زور ایستاده‌اند.»
عملیات الی‌بیت‌المقدس که مهم‌ترین هدفش آزادسازی خرمشهر بود در تاریخ دهم اردیبهشت سال ۱۳۶۱شمسی آغاز شد. رمز این عملیات «یا علی بن ابیطالب(ع)» بود. و در این هم رازی است. 
در همه‌ روزهای اردیبهشت ۶۱ آنچه موجب غلبه و امید و رسیدن و نجات و آزادی بود، همین ایمان و اعتقاد به مبدایی الهی بود که از گزاره معروف امام (خرمشهر را خدا آزاد کرد) تا آن نیروی پیاده‌ای که در گرما و سختی، در جاده اهواز_خرمشهر مجاهدت می‌کنند به آن باور داشتند. چندی قبل مستندی ساخته شبکه ۵ تلویزیون فرانسه را تماشا می‌کردم. 
مستندی با عنوان «عراق؛ نابودی یک ملت.» که به دلایل ویرانی و عقب‌افتادگی عراق در تاریخ معاصر پرداخته بود. در بخشی که مربوط به جنگ رژیم بعث با ایران بود، گزاره‌ای از سوی یکی از مقامات وقت فرانسوی که در اتحاد تسلیحاتی با رژیم صدام بود مطرح می‌شود که به نظرم بسیار قابل‌تامل است: «صدام نسبت به دو مساله بی‌توجه بود. اول اینکه دارد به یک انقلاب واقعی حمله می‌کند و دیگر اینکه ایرانی، آن هم ایرانی تحت رهبری شیعه به این راحتی‌ها خاک به دشمن نمی‌دهد.» 
در این باره به‌تفصیل می‌توانید در مجموعه‌ای که این روزها با عنوان «خاطرات روزهای جنگ» در پادکست رادیو مضمون و در همین روزنامه «فرهیختگان» منتشر شده بیشتر بدانید. 
همه این قدرت معنوی و روحی، در اردیبهشت ۶۱ که اردیبهشت ایران بود، برای ایران تجلی پیدا می‌کند. خرمشهر نماد بود. آنچنان‌که سیدمرتضی آوینی درباره‌اش به‌درستی چنین نوشت: «خرمشهر مظهر همه تجاوز دشمن و مظهر همه‌ استقامت ما بود.»