سیدسجاد قوامی، خبرنگار:هرساله با فرا رسیدن روز جهانی کارگر، دغدغه دولت‌ها و سازمان‌ها جهت دفاع از حقوق کارگران تبدیل به شعارهای تبلیغاتی می‌شود. اما در سال‌های اخیر مفهوم «آزادکاری» یا فریلنسرینگ در دنیا گسترش پیدا کرده است و قوانینی جهت حمایت از آزادکاران تدوین شده است ولی در کشور ما هنوز به‌صورت مدون و قانون وجود خارجی ندارد و شاید یک بخشنامه را شاهد باشیم. روش آزادکاری می‌تواند به کاهش نرخ بیکاری کمک شایانی کند. تقریبا 60 میلیون کارگر مستقل در ایالات‌متحده مشغول به‌کار هستند و سهم آنها 1.5 تریلیون دلار در تولید ناخالص داخلی ایالات‌متحده است که درحال رشد است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد 50 درصد نیروی کار در ایالات‌متحده تا سال‌های 2025 تا 2030 کارگران مستقل خواهند بود. اقتصاد گیگ نشان‌دهنده روندی است که به‌طور دیجیتالی آینده کار را متحول خواهد کرد. البته این تعداد در دنیا با سرعت بی‌سابقه‌ای درحال افزایش است. سایت FIVERR آمار بسیار جالبی را منتشر کرده است. کل نیروی کار جهانی در حدود 3.5 میلیارد نفر است و در حدود 1.1 میلیارد نفر فریلنسر در سراسر جهان وجود دارد. هر‌سازمانی درهر‌صنعتی به یک استراتژی Gig Economy نیاز دارد. نداشتن استراتژی مانند از دست دادن روند اینترنت در سال 1990 یا انقلاب تلفن همراه در سال 2010 است.
انقلاب آزادکاران
ظهور پیمانکاران مستقل و جهانی شدن کار دانش پایه، انقلاب صنعتی زمان ماست. ما می‌توانیم نیروی کار درحال تغییر ساختاری عظیم به‌هر‌کجا که نگاه کنیم، ببینیم. رئیس شما یک اپلیکیشن است و اقتصاد گیگ فراتر از مشاغل آشکارتر مانند رانندگان تحویل کالا و کارگران خرده‌فروشی، پرستاران دوره‌گرد و حتی حرفه‌ای‌های یقه‌سفید مانند (وکلا و مشاوران) را در‌بر‌می‌گیرد. با ظهور اشتغال موقت مبتنی‌بر فناوری، انواع بی‌شماری از مشاغل به اکوسیستم سرازیر می‌شوند و پیوسته روابط بین کارگران و کارفرمایان را سست می‌کنند. موضوع طبقه‌بندی مشاغل همچنان مورد بحث است، زیرا مشاغل اغلب ترجیح می‌دهند کارگران انعطاف‌پذیر را به‌عنوان مستقل طبقه‌بندی کنند، اینکار آنها را از حمایت‌های قانون کار معاف می‌کند. چگونه شرکت‌ها با «تبعیض دستمزد الگوریتمی» باعث استثمار مدرن کارگران می‌شوند؟! براساس تحقیقی که توسط وینا دوبال، استاد حقوق دانشگاه کالیفرنیا هیستینگز انجام شد، هوش‌مصنوعی (AI) به برخی از شرکت‌های بزرگ آمریکایی این امکان را می‌دهد تا مبالغ متفاوتی را به کارگران بپردازند تا کارهای مشابهی انجام دهند. گزارش او ادعا می‌کند شرکت‌هایی مانند آمازون و اوبر از «تبعیض الگوریتمی دستمزد» استفاده می‌کنند و به آنها اجازه می‌دهد «شخصی‌سازی و تمایز دستمزد کارگران را به روش‌هایی که برای آنها ناشناخته است» انجام دهند. دوبال گفت که این شیوه‌ها قدرت چانه‌زنی کارگران را از بین می‌برد و می‌تواند چندین دهه حقوق کار را به عقب برگرداند.
تغییر محل کار
ما شاهد تعداد بی‌سابقه‌ای از شرکت‌ها هستیم که برنامه‌های کار از راه دور اجرا می‌کنند. نحوه کار ما برای همیشه تغییر کرده است و به مهارت‌ها و رویکردهای رهبری جدید نیاز دارد. این کارگران ادعا می‌کنند که مخفیانه از ChatGPT برای انجام 80 درصد مشاغل خود استفاده می‌کنند. به گفته برخی از کارکنان اداری مخفیانه از مدل زبان OpenAI، ChatGPT، برای انجام بخشی از کار خود مانند نوشتن گزارش و ایمیل استفاده می‌کنند. یکی از کارکنان فناوری به نام «بن» اذعان کرد که از این پلتفرم برای حدود 80 درصد از شغل خود استفاده می‌کند، درحالیکه کارگر دیگری به نام دانیل، ChatGPT را راهی برای صرفه‌جویی در زمان در ارتباط با مسائل مربوط به کار می‌داند. درحالیکه استفاده اخلاقی از هوش‌مصنوعی می‌تواند وظایف خاصی را خودکار کند، تکیه بر آن به‌عنوان یک تکیه‌گاه به‌ندرت باعث تولید محصولات رقابتی می‌شود که همیشه به فکر و نوآوری انسانی نیاز دارند.
پس از پایان همه‌گیری کرونا ابتدا سیاست‌های «بازگشت به دفتر» در دستور‌کار شرکت‌ها قرار گرفت. شرکت‌ها شروع به اجرای سیاست‌های بازگشت به دفتر (RTO) خود کرده‌اند و بلومبرگ و روبلکس در میان شرکت‌هایی هستند که اصرار دارند برخی یا همه به دفتر بازگردند. یک مهندس نرم‌افزار بلومبرگ که درخواست کرد نامش ناشناس بماند پس از امتناع از بازگشت به دفتر اخراج شد، اگرچه شرکت اصرار داشت که او استعفا داده است. اپل در سال 2022 پس از اعلام بازگشت به دفتر کار با شورش کارکنان مواجه شد، به‌طوری‌که 56 درصد از کارکنان گفتند می‌خواهند شرکت را ترک کنند، درحالیکه شرکت‌هایی مانند گوگل مشوق‌هایی مانند غذای رایگان یا کنسرت‌ها را برای تشویق کارگران به بازگشت ارائه کردند! این ایده که «اگر شغلی را که دوست دارید پیدا کنید هرگز مجبور نخواهید شد یک روز در زندگی خود کار کنید»، برای اکثر مردم بیشتر بیان یک احساس خوب است تا یک واقعیت عملی. درحالیکه برای افرادی که در فرهنگی زندگی می‌کنند که در آن شبکه ایمنی اجتماعی کمی وجود دارد، آرامش‌بخش و رویایی است و مردم معمولا برای گذران زندگی باید بسیار سخت کار کنند، داشتن شغلی که دوست دارید تضمینی برای مواجه نشدن با چالش نیست! همکاران بداخلاق و سایر موانعی که باعث می‌شود احساس کار کنید. واقعیت این است که حتی اگر کارتان را دوست داشته باشید، باز هم زمان‌هایی وجود دارد که مجبور خواهید بود با موقعیت‌های استرس‌زا، روسای بداخلاق، همکاران عصبانی، تغییرات اقتصادی و سایر موانعی که پیش می‌آیند کنار بیایید. این روزها نبردی پنهانی در فضای کسب‌وکار آغاز شده است که در یک سو کارفرما با تبعیض دستمزد الگوریتمی درحال صدمه زدن به آزادکاران است و از سوی دیگر کارمندان و کارگران آزادکاری را مشاهده می‌کنیم که از هوش‌مصنوعی برای انجام کارهایی که به آنها محول شده استفاده و همزمان به تهدید هوش‌مصنوعی به‌عنوان جایگزین کارکنان اشاره می‌کنند.