راضیه فلاح، خبرنگار:فعالیت‌های دانشجویی در قالب کانون‌های فرهنگی یکی از راه‌های اصلی برای حفظ حیات دانشگاه‌ها و تزریق شور به محیط‌های آکادمیک محسوب می‌شود. اولین جشنواره سراسری رشد به‌منظور دمیدن جان دوباره به فعالیت‌های کانون‌ها در ایام شیوع کرونا در دانشگاه آزاد فعالیت خود را آغاز کرد. جشنواره‌ای که با هدف تقویت کانون‌ها و تحقق بسته سوم ارتقای تربیت اخلاقی، فرهنگی و هویتی در راستای اجرای اهداف سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی فعالیت خود را برای سومین دوره ادامه می‌دهد. «فرهیختگان» در گزارش پیش رو مروری داشته بر آیین‌نامه سومین دوره جشنواره رشد دانشگاه آزاد و مهم‌ترین تغییرات آن نسبت به دوره قبل را بررسی کرده است. در گفت‌وگو با مرضیه ابوذری، مدیریت حمایت و پشتیبانی و هدایت نهادهای دانشجویی معاونت فرهنگی دانشگاه آزاد نحوه برگزاری این جشنواره را پیگیری کردیم که در ادامه می‌خوانید.
تغییرات ترکیب اعضای سیاستگذاری جشنواره
این دوره جشنواره رشد در کنار اهدافی که دنبال‌کننده آن بوده مانند تبیین و تحقق اندیشه‌های امامین انقلاب، شناسایی ظرفیت و توانمندی کانون‌های فرهنگی و گسترش کمی و کیفی فعالیت‌های فرهنگی گروهی، امسال به دنبال هویت و حمایت از کانون‌های فرهنگی و دانشجویی و شناسایی و ارج نهادن به تولید آثار برتر و تقویت رشدهای انقلابی نیز هست. البته تشویق فعالان فرهنگی، اجتماعی، هنری و دیگر عرصه‌ها در بستر کانون‌های فرهنگی دانشجویی قرار دارد و به‌عنوان هدف برای این جشنواره در نظر گرفته شده است. بالطبع برای پیشبرد هر هدفی باید دست‌اندکاران مرتبط وظایفی را برعهده داشته و اقداماتی را انجام دهند. با در نظر گرفتن این امر برای برگزاری دقیق جشنواره امسال اعضای شورای سیاستگذاری وظایف جدیدی از قبیل بررسی و تصویب سیاست‌ها، راهبردها و شاخص‌های ارزیابی جشنواره، برنامه‌ریزی تصویب دستورالعمل سیاست‌های راهبردی و شاخص‌های ارزیابی و نظارت بر حسن اجرای جشنواره را برعهده دارند. این اعضا متشکل از معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان رئیس شورا و مدیرکل فرهنگی و اجتماعی دبیری شورا هستند. همچنین در آئین‌نامه ابلاغی امسال هر یک از افراد مانند مدیر حمایت پشتیبانی و هدایت نهادهای دانشجویی، رئیس دبیرخانه مرکزی، یک نفر از صاحب نظران فرهنگی به انتخاب معاون فرهنگی و دانشجویی، یک نفر از معاونان فرهنگی دانشجویی به انتخاب معاون فرهنگی و دانشجویی و رئیس اداره کانون‌های فرهنگی و اجتماعی به‌عنوان عضو شورا نیز به لیست اعضای قبلی افزوده شده است. البته این اعضا با هدف برنامه‌ریزی، هماهنگی و نظارت برفرآیندهای برگزاری جشنواره توسط معاونت فرهنگی و دانشجویی انتخاب می‌شوند.
دبیرخانه شورای هماهنگی تاسیس می‌شود
هر جشنواره‌ای برای اجرای درست دقیق برنامه‌های خود نیازمند دبیرخانه‌ای است که امور جشنواره را پیگیری کند. طبق آئین‌نامه قبلی که برای این جشنواره ابلاغ شد، دبیرخانه دائمی جشنواره رشد در اداره کل فرهنگی و اجتماعی دانشگاه آزاد مستقر بود و وظایف مهمی از قبیل برنامه‌ریزی برای جشنواره، تشکیل جلسات شورای سیاستگذاری، ارسال فراخوان جشنواره و راه‌اندازی سامانه آن و نظارت بر حسن انجام وظایف دبیرخانه‌های استانی را برعهده داشت. با یک تغییر در آیین‌نامه ابلاغی، امسال به جای دبیرخانه دائمی، دبیرخانه شورای سیاستگذاری با هدف نظارت بر حسن انجام مصوبات شورای سیاستگذاری جشنواره رشد، جایگزین شده است. این دبیرخانه باید جلسات شورای سیاستگذاری را تشکیل و برای آن برنامه‌ریزی کند. همچنین، ارسال فراخوان جشنواره رشد، نظارت بر حسن انجام وظایف دبیرخانه مرکزی و پیگیری مکاتبات این جشنواره نیز برعهده آن است.
تغییرات دبیرخانه مرکزی «جشنواره رشد 3»
تغییرات دبیرخانه‌های جشنواره رشد امسال به همین‌جا خلاصه نمی‌شود و با تغییراتی که در دبیرخانه مرکزی ایجاد شده، ادامه پیدا می‌کند. در هر 2 آئین‌نامه ابلاغی سال گذشته و امسال آمده که این دبیرخانه با یکی از معاونان فرهنگی دانشجویی مراکز استان تشکیل و در محل مستقر شود و بر او تکلیف شده بود تا امور جشنواره رشد در سطح استان‌ها را پیگیری کند. همچنین دبیرخانه مرکزی جشنواره نیز مانند دیگر دبیرخانه‌ها وظایفی را برای خود تعریف کرده که این وظایف نیز در هر 2 آئین‌نامه تغییراتی را به همراه داشته است. امسال اقداماتی از قبیل تشکیل شورای ارزیابی کانون‌ها در استان، نظارت بر اجرای دستورالعمل ابلاغی جشنواره در فرآیند اجرای داوری‌ها، اعلام نتایج داوری در واحدها براساس شاخص‌ها و مستندات اعلام شده، ایجاد دبیرخانه و کمیته‌های لازم و صدور احکام مربوطه، نظارت و پیگیری تشکیل کمیته‌های تخصصی اجرایی و محتوایی، نظارت و پیگیری اجرای دستورالعمل ابلاغی جشنواره در فرآیند اجرا و داوری‌ها به بندهای قبلی وظایف دبیرخانه مرکزی افزوده شده است. در دبیرخانه مرکزی از رئیس واحد به‌عنوان رئیس دبیرخانه، معاون فرهنگی دانشجویی واحد به‌عنوان دبیر، رئیس اداره کانون‌های فرهنگی و اجتماعی به‌عنوان دبیر اجرایی و نماینده تام‌الاختیار اداره کل فرهنگی و اجتماعی در برگزاری جشنواره، مدیرکل یا مدیر یا رئیس اداره فرهنگی و اجتماعی استان، رئیس هیات داوران، معاون اداری و مالی واحد میزبان، مدیر فرهنگی واحد میزبان و 2 نفر از اساتید مشاور کانون استان به انتخاب دبیر به‌عنوان اعضا در نظر گرفته شده‌اند.
حذف دبیرخانه اجرایی، تغییرات دبیرخانه استانی
از دیگر تغییراتی که در این آئین‌نامه به چشم می‌آید حذف دبیرخانه اجرایی جشنواره است. از سوی دیگر، دبیرخانه‌های استانی جشنواره رشد امسال با اضافه شدن متمم‌هایی به فعالیت خود ادامه می‌دهد. این دبیرخانه که به‌منظور پیگیری امور جشنواره در سطح واحدها و مراکز تابعه هر استان تشکیل شده، امسال متشکل از رئیس استان به‌عنوان دبیر دبیرخانه، مدیرکل یا رئیس اداره فرهنگی و اجتماعی استان، معاون فرهنگی و دانشجویی واحد مرکز استان، مسئول یا نماینده نهاد رهبری استان، یک نفر از اساتید مشاور کانون به انتخاب معاون فرهنگی و دانشجویی، مدیر فرهنگی به‌عنوان اعضا و کارشناس فرهنگی به‌عنوان اعضا مسئول کانون‌ها است. زیرمجموعه دبیرخانه استانی یک دبیرخانه دیگری به نام دبیرخانه‌های واحدهای دانشگاهی تعریف شده که تنها پیگیری امور جشنواره در واحدهای دانشگاهی به وظایف قبلی او افزوده و تکلیف شده است. این دبیرخانه که پایین‌ترین سطح را در بین دیگر دبیرخانه‌ها دارد، وظایف مهمی مانند تشکیل شورای ارزیابی کانون‌ها در واحد و بررسی شاخص‌های ارزیابی کانون‌ها و مستندات آن را دارا است. امسال نیز وظیفه بررسی شاخص‌های ارزیابی و تعیین سطح کانون‌ها (الف، ب، ج) از طریق جدول مشخص، در کنار تعیین برترین‌های بخش‌های مختلف رقابتی به اضافه شناسایی کانون برتر برای این دبیرخانه تعریف شده است. همچنین، برگزاری نمایشگاه دستاوردها کانون‌ها و ارسال گزارش به دبیرخانه استانی و تهیه چاپ ویژه‌نامه کلیپ و مستند از فرآیندهای اجرا و بررسی صحت ارسال مستندات نهایی نیز به‌عنوان دیگر وظایف محوله به آن در آئین‌نامه سال جدید در نظر گرفته شده است.
چه کسانی می‌توانند در «رشد3» شرکت کنند؟
کلیه دانشجویان عضو کانون‌های فرهنگی دانشگاه‌ها و مراکز دانشگاه آزاد به صورت ملی می‌توانند در این جشنواره حضور داشته و در بازه زمانی در نظر گرفته شده آثار و فعالیت‌های خود را انجام و به دبیرخانه مربوطه ارسال کنند. این بازه زمانی از حیث تولید اثر از نیمسال دوم تحصیلی 1400 تا پایان سال تحصیلی 1402-1401 در نظر گرفته شده است. آثار در این دوره از ابتدای بهمن ماه 1400 لغایت پایان خرداد ماه 1402 دریافت می‌شوند. ملاک ارزیابی نیز مستنداتی است که رئیس، معاون، استاد مشاور کانون و کارشناس برتر در مدت یک‌سال اخیر از مهر 1401 تا مهر 1402 بررسی کنند.
جشنواره میزبان کدام حوزه‌های موضوعی است؟
زمینه‌های فعالیت در جشنواره امسال نیز مانند جشنواره قبلی فرهنگ و تمدن، انقلاب اسلامی، دینی-مذهبی، اجتماعی، هنر و ادبیات و بخش رسانه و فضای مجازی در نظر گرفته شده است. برای هرکدام از این بخش‌ها نیز زیر شاخه‌هایی در نظر گرفته شده است. بر این اساس زیرشاخه‌های معرفتی، مطالعات فرهنگی، فرهنگ ایثار و شهادت، تمدن نوین اسلامی، صنایع خالق فرهنگی، کتاب خوانی؛ زیرشاخه‌های دستاوردهای انقلاب اسلامی، اندیشه‌های امامین انقلاب اسلامی، شهید آوینی، شهید مطهری و سند گام دوم انقلاب برای بخش فرهنگ و تمدن برای بخش انقلاب اسلامی؛ مضامین اسلام‌شناسی، نماز و نیایش، مهارت‌های زندگی، امر به معروف و نهی از منکر، عفاف، حجاب و تقریب مذاهب در بخش دینی-مذهبی؛ جهاد یاوری، هلال‌احمر، ایران‌شناسی، گردشگری، مقابله با آسیب‌های اجتماعی، محیط‌زیست، کارآفرینی، خیریه و حقوق شهروندی برای بخش اجتماعی؛ هنر انقلابی شهید آوینی، شعر و ادبیات، نمایشنامه‌نویسی، نویسندگی، فیلم و عکس، تئاتر، مستندسازی، دوبلاژ، هنرهای نمایشی، هنرهای تجسمی، صنایع‌دستی به‌عنوان زیرشاخه برای هنر و ادبیات و درنهایت تولیدات مجازی، رسانه، رادیو، سواد رسانه نیز برای بخش فضای مجازی در نظر گرفته شده است.
مدیریت حمایت و پشتیبانی و هدایت نهادهای دانشجویی:
کانون‌ها می‌توانند به صورت مشترک آثار خود را ارائه کنند
مرضیه ابوذری مدیر حمایت و پشتیبانی و هدایت نهادهای دانشجویی با بیان اینکه آئین‌نامه دستورالعمل «جشنواره رشد 3» روی سامانه جشنواره بارگذاری شده، عنوان کرد: «این جشنواره، 3 دبیرخانه مرکزی، دبیرخانه استانی و دبیرخانه واحد را در خود جای داده است. به عبارت دیگر جریان کاری کانون‌ها از دبیرخانه واحد آغاز و برترین‌ها انتخاب و به دبیرخانه استان ارسال می‌شود. در این مرحله نیز پس از آنکه برترین آثار انتخاب می‌شود، به دبیرخانه مرکزی ارسال و آثار ارزیابی نهایی می‌شوند. شایان ذکر است که دبیرخانه مرکزی جشنواره رشد در واحد خوراسگان مستقر است.»
او با بیان اینکه جشنواره رشد امسال در برخی از بخش‌های تغییراتی ایجاد کرده و تفاوت‌هایی را با جشنواره قبلی دارد، خاطرنشان کرد: «در قالب این جشنواره نفرات برتر و ظرفیت‌های هر واحد شناسایی و معرفی می‌شوند و از آنها در بستر این جشنواره می‌توان تقدیر کرد. برای مثال 3 رئیس واحد برتر، 3 معاون دانشجویی فرهنگی برتر، 3 کارشناس فرهنگی کانون برتر، کانون برتر و استاد مشاور برتر انتخاب می‌شوند. از سوی دیگر انتخاب آثار برتر بیشترین بخش جشنواره را به خود اختصاص داده است.»
ابوذری درخصوص چگونگی برگزاری آثار برتر در نمایشگاه‌های سطوح مختلف واحدها، استانی و ملی گفت: «آثار ابتدا در واحد به نمایش گذاشته و پس از ارسال آثار برتر به استان، در یک نمایشگاه به نمایش گذاشته می‌شوند. در آخرین مرحله نیز پس از آنکه آثار به دبیرخانه ارسال و برترین‌های جشنواره امسال مشخص شدند، به‌صورت مجازی به نمایش گذاشته خواهند شد.»
برگزاری کارگاه‌های توانمندسازی ویژه اعضای کانون‌ها
مدیر حمایت و پشتیبانی و هدایت نهادهای دانشجویی با بیان اینکه برای توانمندسازی کانون‌ها دوره‌های مختلف آموزشی برگزار می‌شود، توضیح داد: «مخاطبان کارگاه‌های آموزشی توانمندسازی، دو گروه دانشجویان عضو کانون‌ها و متولیان فرهنگی هستند. از سوی دیگر کارشناسان متولی امر کانون‌ها باید در کارگاه‌ها شرکت داشته باشند. کارگاه‌های توانمندسازی با عناوین مختلف ارائه می‌شوند و در هر استان برای هر یک از عناوین حداقل 3 کارگاه برگزار می‌شود. البته این دوره‌ها در سال‌های قبل نیز برگزار شده اما امسال وسعت عناوین کارگاه‌های آموزشی به مراتب بیشتر شده است.»
او با بیان اینکه گستره آثار برای ارائه در جشنواره رشد 3 بیشترین تغییر را داشته است، بیان کرد: «گستره آثار برای ارائه در این دوره از جشنواره به‌مراتب بیشتر از دوره قبل جشنواره شده است. به بیان جزئی‌تر تنوع آثار هنری و فضای مجازی در سال گذشته بیشترین میزان ارائه را به خود اختصاص داده بود. با توجه به آنکه زمینه فعالیت بسیاری از کانون‌ها در حوزه‌های اجتماعی، فرهنگ و تمدن هستند، برای امسال شرایطی ایجاد شده تا افراد بتوانند در این بخش‌ها نیز فعالیت داشته باشند. به بیان دیگر، نیازی نیست تا تنها کانون‌هایی که آثار مختلف هنری مانند موشن‌گرافی، پوستر و... را دارند در این دوره حضور داشته باشند، بلکه کانون‌های دیگری که در زمینه‌های مختلف فعالیت دارند نیز می‌توانند با ارائه پروپوزال، ایده و تجربه خود را ارائه دهند. همچنین در جشنواره امسال کانون‌ها می‌توانند با صورت مشترک یک اثر را ارائه دهند. برای مثال کانون فیلم و کانون محیط‌زیست می‌توانند با یک اثر مشترک در جشنواره حاضر شوند. حتی اگر کانونی بخواهد با یک نهادی غیر از دانشگاه فعالیت مشترک داشته باشد نیز می‌تواند در جشنواره رشد امسال اثر خود را ارائه کند.»
ابوذری با تاکید براینکه فعالیت جشنواره رشد3 امسال فعالیت‌های خود را به نسبت دوره‌های قبلی گسترش داده، عنوان کرد: «گسترش فعالیت‌های جشنواره امسال به نوعی بوده که 2 جشنواره قبلی را نیز دربر دارد. برای مثال بخش‌های مختلف جشنواره هنر و ادبیات امسال در بستر جشنواره رشد به حیات خود ادامه داد. به بیان دیگر فعالیت جشنواره رشد برای امسال به نوعی وسعت پیدا کرده که دانشجوی کانونی می‌تواند در بستر جشنواره رشد، توانمندی خود را افزوده، آثار کانونی را ارائه و در رقابت شرکت کند و درنهایت، با توجه به تنوع کارهای کانونی بالا، آنها را در قالب نمایشگاه به نمایش درآورد.»
