28 آذر ماه طی گزارشی در همین صفحه، انتقاداتی به سازمان پدافند غیرعامل داشتیم و ناظر به اتفاقات اخیر و برخی حملات سایبری و مسائلی از این دست، نکاتی را به سازمان پدافند غیرعامل و رئیس این سازمان گوشزد کردیم. متن آن گزارش هم در سایت روزنامه قابل دسترسی است، با این تیتر «به‌طور کلی غیرعامل». آنچه در ادامه می‌خوانید اما پاسخ این سازمان به آن گزارش و انتقادات است. با لحنی به دور از شأن و ادب که حقیقتش را بخواهید نه در شأن رسانه و نه در شأن نگارنده آن گزارش و رسانه «فرهیختگان» است که به چنین ادعاهای عجیب و استدلال‌های سستی پاسخ بدهد. خصوصا اینکه مثل همیشه، تا قافیه تنگ آمد و انتقادی شد، این سازمان هم مثل خیلی‌های دیگر، «فرهیختگان» را همصدا با بی‌بی‌سی و ایران‌اینترنشنال دانست و به جای پاسخگویی به انتقادات، ترجیح به برچسب‌زنی داد. از مخاطبان این رسانه دعوت می‌کنم آن گزارش و بعد این جوابیه را بخوانید سپس مقایسه و تحلیل کنید. همه‌چیز به روشنی روز، به زلالی آب قابل تفکیک و فهم است.
به‌طور کلی «ناشیانه»!
روزنامه فرهیختگان وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی روز دوشنبه ۲۸ آذرماه در مطلبی با عنوان به «به‌طور کلی غیرعامل» در میانه جنگ سایبری دشمنان علیه ملت ایران ادعاهایی غیردقیق، غیرحرفه‌ای و فاقد مبنا با لحن و ادبیات رسانه‌های دشمن علیه سازمان پدافند غیرعامل کشور مطرح کرده است. متن ذیل صرفا جهت آگاهی و اطلاع مخاطبان محترم آن رسانه از سوی روابط‌عمومی سازمان پدافند غیرعامل کشور تهیه شده است که مطابق قانون روزنامه فرهیختگان ملزم به انتشار آن است.
1- درخصوص ادعای اصلی نویسنده آن روزنامه مبنی‌بر اینکه رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور معتقد است: «دشمنان مقصر اول و آخر تمامی حوادث، ناآرامی‌ها و اغتشاشات اخیر در کشور هستند» باید گفت این ادعا نه‌تنها خلاف واقع بلکه خلاف بیان صریح رئیس سازمان در سخنرانی مورد استناد است. در خبر سایت پایداری ملی منتشره در 26 آذر که مورد اشاره آن رسانه بوده به صراحت آمده است: «سردار جلالی با اشاره با حوادث اخیر کشور، نادیده گرفتن راهبرد‌های دشمن در شکل‌گیری اغتشاشات را ساده‌انگارانه توصیف کرد و گفت: منکر ضعف‌ها و کاستی‌های داخلی نیستیم!» حال نویسنده محترم که لحن ادبیات وی چیزی کم از گزارش‌های بی‌بی‌سی و ایران‌اینترنشال علیه نیروهای مسلح کشورمان ندارد باید پاسخ دهد چگونه و براساس چه منطقی این بخش مهم و صریح از سخنان سردار جلالی را نادیده گرفته است؟
2- اینکه نویسنده تاکید دارد سخن سردار جلالی مبنی‌بر اینکه شبکه‌های اجتماعی خارج پایه یکی از دلایل بروز اغتشاشات اخیر در کشور حرف ناصواب و پرهزینه‌ای برای کشور است جای تعجب دارد! در این خصوص چند نکته:
اول اینکه نقش برنامه‌ریزی و هدایت دشمن در این اغتشاشات را برای نخستین بار رهبر معظم انقلاب مطرح کردند و در شرایطی که برخی به اصطلاح خواص سکوت کرده بودند دست دشمن را رسوا کردند. ایشان در مراسم مشترک دانش‌آموختگی دانشجویان دانشگاه‌های افسری نیروهای مسلح در نیمه مهرماه فرمودند: «در این حادثه‌ای که پیش آمد، دختر جوانی درگذشت؛ خب حادثه تلخی بود، دل ما هم سوخت، ولی واکنش به این حادثه بدون اینکه تحقیقی شده باشد، بدون اینکه هیچ گونه امر مسلمی وجود داشته باشد، این نبود که یک عده‌ای بیایند خیابان را ناامن کنند، ناامنی را برای مردم به وجود بیاورند، امنیت را به هم بزنند، قرآن را آتش بزنند، حجاب از روی سر زن محجبه بکشند، مسجد و حسینیه را به آتش بکشند، بانک را به آتش بکشند، ماشین‌های مردم را آتش بزنند. واکنش به یک قضیه‌ای که حالا تأسف‌آور هم هست، موجب نمی‌شود که یک چنین حرکاتی انجام بگیرد؛ این حرکات عادی نبود، طبیعی نبود. این اغتشاش برنامه‌ریزی داشت؛ این اغتشاش برنامه‌ریزی‌شده بود. اگر قضیه این دختر جوان هم نبود، یک بهانه دیگری درست می‌کردند برای اینکه امسال در اول مهر به دلیلی که عرض خواهم کرد، در کشور ناامنی درست کنند، اغتشاش درست کنند. چه کسی این را برنامه‌ریزی کرده؟ بنده به‌صراحت می‌گویم این برنامه‌ریزی کار آمریکا، کار رژیم غاصب و جعلی صهیونیستی و دنباله‌روهای آنها است؛ نشسته‌اند برنامه‌ریزی کرده‌اند. عَمَله و مزدوران و حقوق‌بگیران آنها، بعضی از ایرانی‌های خائن هم که در بیرون از کشور هستند، به اینها کمک کردند.»
شاید پذیرفتنی باشد که در روزها و هفته‌های اول از اغتشاشات اخیر برخی دست دشمن و رسانه‌های آنها را ندیده باشند اما امروز که صحنه روشن شده است واقعا بعید است از روزنامه‌ای که خبرنگاران آن از محل بیت‌المال ارتزاق می‌کنند چنین تحلیلی ارائه شود! انکار نقشی که حتی مزدوران رسانه‌های دشمن نیز رسما آن را فریاد می‌زنند که هدف غائله اخیر ویران‌سازی ایران بوده است و...
روزنامه فرهیختگان با توجه به منابعی که از محل شهریه‌های دانشجویان دریافت می‌کند باید در سطح یک روزنامه دانشگاهی عمل کند. اگر حرف رهبری عزیز و آفتاب روشن دلایل برای نویسنده محترم سند نیست حداقل سری به حوزه علمی دنیا بزنید و مقالات و کتاب‌هایی که درخصوص نقش شبکه‌های اجتماعی در جنگ‌های جدید منتشر شده است بخوانید. ما از منابع خارجی به شما کتاب LikeWar: The Weaponization of Social Media نوشته P. W. Singer و Emerson T. Brooking و همچنین کتاب Social Media Warfare: Equal Weapons for All نوشته Michael Erbschloe را پیشنهاد می‌کنیم.
3- محور دیگری که نویسنده در این مطلب ادعا کردند اینکه بهتر است سردار جلالی کمتر درباره شبکه‌های اجتماعی خارج پایه دشمن صحبت کند و درخصوص عملکرد سازمان خود گزارش دهد. سپس نویسنده سازمان پدافند غیرعامل کشور را مسئول مقابله با هک خبرگزاری فارس، هک خبرگزاری ایسنا، هک سایت ریاست‌جمهوری، هک وبسایت وزارت کار و... می‌داند و از این مقدمه نتیجه می‌گیرد که سازمان پدافند غیرعامل کشور به وظایف خود عمل نکرده است!
اساسا جدول آن رسانه از نظر فنی اشکالات جدی در بخش جنس رویداد و عامل حمله دارد و نویسنده محترم به دلیل فقدان تخصص لازم در حوزه‌های امنیت و دفاع سایبری صرفا به گزارش‌های رسانه‌ای بعضا با منبع دشمن استناد کرده است. اما جهت استحضار مخاطبین محترم آن روزنامه چند نکته درخصوص نقش و جایگاه پدافند غیرعامل در حوزه مباحث سایبری:
در مساله مدیریت فضای سایبری متولی اصلی در کشور شورای عالی فضای مجازی و مرکز ملی فضای مجازی است. این مرکز حسب سیاستگذاری‌ها یک تقسیم کار ملی صورت داده است. لذا پدافند غیرعامل صرفا می‌تواند در آن نقش و مسیری که مرکز ملی فضای مجازی ارائه می‌کند حرکت کند. برای مثال در داستان حمله به زیرساخت توزیع هوشمند سوخت این سازمان صرفا متولی اجرای رزمایش‌ها بود و براساس همین منطق نیز این سازمان با برگزاری دو رزمایش آسیب‌پذیری‌ها را کشف و به مسئولان ذی‌ربط اطلاع داد.
در کشور دستگاه‌ها و نهادهای مخلتفی در حوزه امنیت سایبری متولی هستند از جمله وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارات اطلاعات، مرکز افتا و... . عمده مواردی که نویسنده محترم به‌عنوان مصادیق هک -بخوانید اختلال سایبری- مطرح کرده است در حیطه تقسیم کار ملی برعهده پدافند غیرعامل نبوده است.
نکته مهم دیگر اینکه سازمان پدافند غیرعامل کشور یک نهاد سیاستگذار و راهبر است و طبق اساسنامه مصوب نیز مسئول پدافند غیرعامل هر دستگاه و نهادی بالاترین مسئول همان دستگاه است. ای کاش نویسنده محترم حداقل به مصوبه اخیر مجلس شورای اسلامی درخصوص تشکیل سازمان پدافند غیرعامل کشور مراجعه می‌کرد که در آنجا نیز حدود اختیارات و وظایف سازمان و دستگاه‌های اجرایی به دقت قید شده است.
البته درخصوص جزئیات برخی اختلالات سایبری به دلایل امنیتی نمی‌توان جزئیات را افشا کرد و الا روشن می‌شد که نواقص اصلی کجاست. برای اینکه این موضوع برای نویسنده محترم قابلیت درک داشته باشد نگاهی به عملکرد مسئولان و رسانه‌های رژیم‌صهیونیستی در خلال انبوه حملات سایبری اخیر قابل توجه است که به چه میزان آنها از انتقال جزئیات آسیب پذیری‌های سایبری پرهیز می‌کنند!
با این حال قابل توجه است که رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور از نخستین مسئولانی بود که پس از حمله سایبری به سامانه سوخت و سامانه تهران من در برنامه‌های زنده تلویزیونی حضور یافت و به تشریح ابعاد حادثه، دلایل و... پرداخت. به‌عنوان مصداق بنگرید به برنامه نگاه یک پس از حادثه سایبری در سامانه سوخت (https://akharinkhabar. ir/politics/8430321) و برنامه صف اول پس از حادثه سایبری در سامانه شهرداری تهران (https://www. mehrnews. com/news/5513765) ضمن اینکه رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور تقریبا هر هفته یک مصاحبه، خبر، گفت‌وگو و دیدار رسانه‌ای به‌ویژه با محوریت مباحث سایبری دارد. از نکات قابل توجه سانسور یا بی‌توجهی به همین اخبار در رسانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی ازجمله فرهیختگان و آنا است. لیست برخی از مصاحبه‌ها در مباحث سایبری در چند هفته گذشته صرفا با موضوع سایبری جهت اطلاع:
نکاتی به‌عنوان جمع‌بندی:
1- موضوع پدافند غیرعامل مساله بسیار بااهمیت و راهبردی است، به همین خاطر نیز به جد مورد تاکید مقام‌معظم‌رهبری است و اساسا تشکیل سازمان پدافند غیرعامل کشور و تحکیم آن با هدایت و نگاه ایشان شکل گرفته است.
2- پدافند غیرعامل یک رویکرد و یک مدل تفکر است. دایره اعمال آن بسیار وسیع و حوزه‌های آن بسیار متنوع است. به همین خاطر نیز این سازمان از پدافند سایبری تا شیمیایی، پرتوی، زیستی، کالبدی، شهری و... طی دو دهه گذشته به دنبال ساختارسازی، تولید دانش بومی، تولید صنایع بومی، توسعه منابع انسانی و... بوده است.
3- مساله پدافند غیرعامل یک موضوع کاملا دانش‌پایه، علمی و تخصصی است. دانش پدافند غیرعامل یک دانش تحریمی است و هیچ کشوری به ما در این عرصه کمک اثرگذاری نخواهد داشت.
4- سازمان پدافند غیرعامل در ایران پس از انقلاب اسلامی با یک تاخیر 25 ساله شکل گرفته است. این عقب افتادگی سبب شده است حجم قابل توجهی از زیرساخت‌ها بدون توجه به الزامات پدافند غیرعامل ساخته شوند. البته این به معنای آن نیست که نشود پروژه امن‌سازی را پیش برد اما بر سختی و دشواری کار می‌افزاید.
5- حوزه پدافند غیرعامل پیوست حوزه سیاستگذاری و مدیریت اجرایی کشور است. پدافند غیرعامل وقتی موفق است که بدنه اجرایی کشور اهمیت موضوع را درک کرده، الزامات را در فضای کاری خود بومی و با نظارت دقیق اجرا کند.
6- محیط اجرای پدافند غیرعامل بدنه اجرایی کشور است و به طبع برای تنظیم روابط بین پدافند غیرعامل و بدنه اجرایی کشور قانون حرف اول و آخر را می‌زند. خوشبختانه اخیرا نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی نسبت به تصویب قانون تشکیل سازمان که روابط بین پدافند غیرعامل و دستگاه‌های اجرایی را تنظیم می‌کند اقدام کرده‌اند که کار بسیار مبارکی است.
7- متاسفانه طی برخی دوره‌ها، پدافند غیرعامل از فرآیند سیاستگذاری و اجرای کشور حذف شده است و همین عامل نیز سبب شده برخی آسیب‌پذیری‌ها فضا را برای اعمال تهدید دشمن ایجاد کند. یادمان نرود که در دولت قبل رئیس‌جمهور نسبت به اجرای قانون دعوت از رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در شورای عالی فضای مجازی استنکاف می‌کرد.
8- در مساله سایبری موضوع به‌شدت پیچیده و تخصصی است. فرآیند سایبری شدن زیرساخت‌ها و دارایی‌ها در سطح جهان مساله ایمنی، امنیت و دفاع را به‌شدت پیچیده و چندوجهی کرده است و حتی آنهایی که خود را مدعی خلق اینترنت می‌دانند داعیه تضمین امنیت و دفاع را در این حوزه ندارند. به یک تعبیر مساله ایمنی، امنیت و دفاع در فضای سایبری نسبی است. به موضوع حملات سایبری هم باید نگاه عمقی‌تری داشته باشیم. اگر خیلی کوتاه بخواهم بگویم این است که دشمن امروز به دلیل توان نظامی کشور سعی دارد تا از رویارویی نظامی با ما پرهیز کند. به همین خاطر به عرصه‌هایی روی آورده است که اثر و نشانی از خود به جای نگذارد. حوزه سایبری یکی از این بخش‌هاست. دشمن در این عرصه 7 مدل جنگ دارد که مهم‌ترین آن «جنگ سایبری زیرساختی» و «جنگ سایبری شناختی» است. در حوزه جنگ سایبری زیرساختی دشمن حملات متعددی داشته که بسیاری از آنها دفع شده است. به‌ویژه در زیرساخت‌های حیاتی کشور. البته این به معنای اینکه وضع در دفاع سایبری مطلوب ماست نیست اما میزان پایداری خدمات حیاتی در کشور می‌تواند گواهی از کارآمدی و توانمندی سپرهای ترکیبی ایمنی، امنیت و دفاع کشور در لایه‌های مختلف از جمله سایبری باشد. نکته مهم دیگر اینجاست که دشمن بیش از اثر فنی و تکنیکال حملات سایبری به دنبال پیامدهای روانی، رسانه‌ای و اجتماعی است. لذا باید دقت داشت که ضمن دفاع از زیرساخت‌های فیزیکال باید از زیرساخت‌های معنوی کشور به‌ویژه امنیت روانی و افکار عمومی هم مراقبت کرد.