محمدرضا پارسا، خبرنگار:قصه و قصه‌گویی در سرزمین ما ریشه‌ای به استواری سروهای جنگل‌های گیلان و به شکوه قله دماوند دارد. در این کشور از دیرباز نقل‌ها سینه به سینه در میان عامه مردم جریان داشته و احتمالا شما که این متن را می‌خوانید روزگاری را به‌یاد دارید که با همین قصه‌ها قد کشیده و بالنده شده‌اید. خاطرات کودکی و نوجوانی بسیاری از ما با قصه‌هایی عجین شده که شب‌ها و روزهای بسیاری از زبان پدربزرگ‌ها، مادربزرگ‌ها، مادرها و پدرها شنیدیم و بارها و بارها خود را در خیالات و رویاهایمان جای شخصیت‌های اصلی این قصه‌ها گذاشتیم.
نسل تازه‌ای که این سال‌ها در ایران اسلامی درحال پرورش و بالنده شدن است، بیش از هر زمان دیگری به این نقل و قصه‌ها نیاز دارد. لزوم گره خوردن زندگی نسل امروز که در معرض پمپاژ خبری و رسانه‌ای اطلاعات گوناگون است، با قصه‌ها و افسانه‌های کهن ایرانی آنجا بیشتر احساس می‌شود که این قصه‌ها می‌توانند فرهنگ ایرانی را با تمام جذابیت‌ها و شیرینی‌هایش به این نسل منتقل کنند تا آنان نیز بتوانند در آینده حافظ و میراث‌دار این فرهنگ باشند. نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به‌عنوان یکی از مهم‌ترین متولیان فرهنگی جامعه امروز ایران، از سال‌های گذشته تا امروز اقدامات بسیاری را در راستای تربیت و پرورش ذائقه کودکان و نوجوانان ایران انجام داده است. دوسالانه قصه‌گویی «نهال امید» از جمله اقداماتی است که نهاد کتابخانه‌ها در راستای همین رسالت‌های مهم خود، به برگزاری آن مبادرت ورزیده و دور جدید فعالیت آن در ماه‌های اخیر با استقبال ویژه‌ای از سوی مخاطبان کتاب و ادبیات در کل کشور روبه‌رو شده است. در این گزارش به بررسی این دوسالانه و اقدامات صورت گرفته در آن خواهیم پرداخت.
از این رویداد بیشتر بدانید
اولین نکته‌ای که باید بدانید این است که دومین دوسالانه قصه‌گویی با عنوان «نهال امید» با شعار «قصه خوب؛ نسل خوب» و با هدف ترویج قصه‌گویی، شناسایی و تشویق و بهره‌مندی از توانمندی‌های شبکه کتابخانه‌های عمومی، کتابداران و اعضا، در دو بخش قصه‌گویی صحنه‌ای و قصه‌گویی دیجیتال، 4 مردادماه 1401 فراخوان خود را منتشر کرد. در فراخوان دوسالانه «نهال امید» ارج نهادن سنت قصه‌گویی و تلاش در جهت گسترش خدمات جنبی کتابخانه‌ها برای ایجاد انگیزه مطالعه، شناسایی استعدادها، تشویق و بهره‌مندی از توانمندی‌های مختلف در کتابخانه‌های عمومی جهت اعتلای توسعه علمی و فرهنگی، ایجاد زمینه لازم برای ارتقای دانش نظری و تبادل تجربیات مفید و موثر میان کتابداران قصه‌گو، استفاده از فعالیت‌های ادبی ادبیات روایی از جمله قصه، داستان و شعر در تعالی و مقاوم‌سازی فرهنگ مطالعه و درنهایت تولید و توسعه محتوای منطبق بر ترویج فرهنگ بومی ملی و اسلامی در کتابخانه‌های عمومی از اهداف برگزاری دومین دوره این دوسالانه عنوان شده است.
عموم مردم مخاطب هدف این دوسالانه هستند که در دو گروه «کتابداران» شامل دانشجویان رشته کتابداری، کتابداران شاغل نهادی مشارکتی و... و همچنین تمامی علاقه‌مندان شامل مادران، مربیان و شاغلان سایر دستگاه‌ها (شهرداری، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، کانون مساجد و... )به رقابت می‌پردازند.
دوسالانه «نهال امید» در دو بخش قصه‌گویی صحنه‌ای و قصه‌گویی دیجیتال و در سه سطح ملی، منطقه‌ای و استانی برگزار می‌شود. بر این اساس علاقه‌مندان به شرکت در بخش قصه‌گویی صحنه‌ای با فیلمبرداری از قصه‌گویی خود به صورت حضوری و بر صحنه، بدون استفاده از جلوه‌های صوتی و تصویری و تدوین، ویدئوی خود را به وبگاه جشنواره ارسال کردند. همچنین علاقه‌مندان به شرکت در بخش قصه‌گویی دیجیتال نیز قصه‌گویی خود را در بستر نرم‌افزار‌های دیجیتال و به صورت الکترونیکی (ترکیبی از تصویر، ویدئو، متن، صدای قصه‌گویی، انیمیشن و... ) تهیه و فایل ویدئویی خود را به وبگاه جشنواره به آدرس WWW. SAMAKPL. IR ارسال کردند.
در این دوسالانه موضوعاتی چون «مسائل روز جامعه»، «موضوعات آزاد»، «سبک زندگی ایرانی اسلامی»، «شعار سال؛ تولید دانش‌بنیان و اشتغال آفرین» (موضوع ویژه) به‌عنوان موضوعات محوری درنظر گرفته شده است. ضمن اینکه تمامی محورهای فوق با رویکرد انگیزشی، امیدآفرینی، هویت‌بخشی و توجه به معنویت و اخلاق تعیین شده است.
مراحل اجرایی دوسالانه چه بود؟
علاقه‌مندان برای شرکت در جشنواره تا ۳۱ مرداد ماه فرصت داشتند پس از ثبت‌نام در وبگاه، ویدئویی از قصه‌گویی خود را (حداکثر ۴ اثر) فیلمبرداری و ضبط نموده و به وبگاه جشنواره ارسال کنند، که پس از بررسی آثار ارسالی و داوری، افراد واجد شرایط به تفکیک استان انتخاب شدند. طی مرحله مقدماتی این دوسالانه که به اجرای مسابقات استانی اختصاص دارد، منتخب برگزیدگان مرحله شناسایی با اجرای قصه‌گویی در مقابل داوران استانی و مدعوین به رقابت پرداخته و منتخبین هر استان انتخاب و معرفی شدند. بد نیست بدانید که مرحله مقدماتی دوسالانه هم‌اکنون در ۳۱ استان با دریافت بیش از ۵۳۰۰ اثر و راه‌یابی ۱۵۸ نفر در رشته دیجیتال و ۱۶۶ نفر در رشته صحنه‌ای به مرحله منطقه‌ای، روزهای پایانی خود را سپری می‌کند.
از اینجا به بعد می‌رویم سراغ مراحل جذاب بعدی؛ در مرحله نیمه‌نهایی دوسالانه که به برگزاری مسابقات منطقه‌ای (تقسیم‌بندی کشور به ۸ منطقه) و معرفی برگزیدگان اختصاص دارد، منتخب برگزیدگان مرحله مقدماتی با اجرای قصه‌گویی در مقابل داوران منطقه‌ای و مدعوین، به رقابت می‌پردازند و منتخبین توسط داوران منطقه‌ای معرفی می‌شوند. مرحله نهایی هم که به برگزاری مسابقه قصه‌گویی در سطح ملی و معرفی برگزیدگان کشوری می‌پردازد که طی آن نفرات راه یافته به مرحله نهایی با یکدیگر به رقابت پرداخته و با رای اولیه داوران و آرای نهایی مدعوین نفرات اول تا سوم انتخاب می‌شوند.
در مرحله نهایی این دوسالانه به برگزیدگان گروه‌های هدف در سه سطح استانی، منطقه‌ای و ملی جوایزی اهدا می‌شود که بر این اساس در مرحله «مقدماتی استانی» از ۱۲ نفر برتر این مرحله (به ازای کسب نمره ۱۸ به بالا) در سطح استان با اهدای لوح تقدیر و جایزه نقدی (۷ میلیون ریالی) به نسبت میزان مشارکت در دو بخش (هر بخش سه نفر) قصه‌گویی صحنه‌ای و دیجیتال از ۶ نفر کتابدار و ۶ نفر سایر شرکت‌کنندگان تقدیر خواهد شد.
در مرحله «نیمه نهایی منطقه‌ای» نیز از ۱۲ نفر برتر این مرحله در سطح منطقه با اهدای لوح تقدیر و جایزه نقدی ۱۰ میلیون ریالی تقدیر خواهد شد. همچنین در مرحله «نهایی کشوری» از ۱۲ نفر برتر این مرحله در سطح کشور با اهدای لوح تقدیر آلبوم اجرا و جایزه نقدی ۳۰ میلیون ریالی تقدیر می‌شود.
کارشناسان چه می‌گویند؟
این دوره از دوسالانه با استقبال ویژه مخاطبان و نظر مثبت کارشناسان همراه شده است و شاید خواندن بعضی از این اظهارنظرها برایتان جالب باشد. سمیه سپهدار داور مرحله منطقه‌ای دومین دوسالانه قصه‌گویی «نهال امید» در مازندران می‌گوید: «وجود چنین جشنواره‌هایی که طیف وسیعی از قصه‌گویان، علاقه‌مندان، کتابداران، مروجان کتاب و... را شامل می‌شود، می‌تواند محلی برای بروز همه تجربه‌ها و دیده شدن انواع قصه‌ها و روش‌های قصه‌گویی باشد. سطح این دوره از جشنواره نسبت به دوره قبل تغییر زیادی داشته، قصه‌گوها توانمندتر شدند و تلاش بسیار خوبی از سوی قصه‌گویان انجام شده است. باید همه دست به دست هم دهیم تا قصه‌گویی را به‌عنوان سنت دیرینه ایرانیان در مدارس و جامعه احیا و ترویج کنیم.»
وحید خسروی کارشناس هنری و نمایشی از داوران این دوره از جشنواره که ۱۵ سال سابقه کار در حوزه قصه‌گویی دارد و خود نیز چهار دوره برگزیده جشنواره قصه‌گویی بوده درباره دومین دوسالانه قصه‌گویی «نهال امید» می‌گوید: «این جشنواره تاثیرگذاری بسیار بالایی برای ترویج کتابخوانی دارد چون قصه زبان جذابی برای تمام مخاطبان است. وقتی از زبان قصه استفاده می‌کنیم شیرینی و جذابیت باعث می‌شود مخاطب ارتباط بهتری با داستان بگیرد و برای خواندن داستان‌های بیشتر به کتاب مراجعه کند.» خسروی درباره سطح کیفی شرکت‌کنندگان دوسالانه هم عنوان کرده: «انتظار این میزان مهارت را نداشتم اما با قصه‌هایی مواجه شدم که از سطح انتظارم فراتر بود و کتابدارانی اجرا داشتند که بی‌نظیر بودند و من را که بیش از ۱۲ سال است با قصه‌گو و قصه‌گویی آشنایی دارم تحت تاثیر قرار دادند.»
الهام دارابی، دیگر داور دومین دوسالانه قصه گویی «نهال امید» نیز که نزدیک به ۱۸ سال در قصه‌گویی فعال است و در کانون پرورشی فکری کودکان و نوجوانان ۲۳ سال مشغول به فعالیت می‌باشد، نیز گفت: «بالغ بر ۱۲ سال داور جشنواره‌های قصه‌گویی بوده‌ام. بسیار خوشحالم که نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در اجرای دومین دوسالانه قصه‌گویی «نهال امید» گام برداشته چون هرجا برای قصه‌گویی قدمی برداشته شود آن قدم زرین و نقره‌گون خواهد بود و باعث می‌شود که ما در دنیا با آدم‌های مهربان زندگی کنیم. امسال در جشنواره احساس کردم برای یک دوسالانه این میزان رشد خوب است و آینده آن را با توجه به اینکه مربی‌محور است و مربیان را برای قصه‌گویی ترغیب می‌کند روشن می‌بینم.»
راستی اگر شما هم علاقه‌مند شده‌اید که اطلاعات بیشتری درباره این دوسالانه و اتفاقات و حواشی آن به دست آورید، پیشنهاد می‌کنم سری به پایگاه اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی به آدرس WWW. IRANPL. IR بزنید و متن گزارش اختتامیه‌های استانی و منطقه‌ای و گزارش تصویری رویدادهای متنوع دوسالانه «نهال امید» را مشاهده نمایید.