راضیه فلاح، خبرنگار:یکی از مشکلات اساسی دانشگاه‌ها، وابستگی به شهریه‌های دانشجویی است. درحال حاضر به‌دلیل تغییر ترکیب جمعیت دانشجویان متقاضی تحصیلات مقطع کارشناسی به بالا پیش‌بینی می‌شود تعداد آنها کاهش یابد و با کاهش درآمدهای دانشگاه از محل شهریه مواجه شویم. دانشگاه آزاد اسلامی برای رفع این چالش «شورای اقتصاد و سرمایه‌گذاری دانشبنیان» را تشکیل داد تا بتواند با طرح‌های دانش‌بنیانی کسب درآمد کرده و اتکای خود را به شهریه دانشجویان کاهش دهد. در پرونده بررسی فعالیت‌های دانش‌بنیانی دانشگاه آزاد به سراغ 4 استان کردستان، همدان، خراسان شمالی و زنجان رفته‌ایم. شرح اقداماتی را که در این 9 ماه داشته‌اند را در گزارش زیر می‌خوانید.
رئیس دانشگاه آزاد واحد همدان:
21 هسته فناور در این واحد دانشگاهی مستقر شده است
ابوالفضل یداللهی‌اصلان، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان درخصوص تعداد جلسات برگزارشده شورای اقتصاد دانشبنیان از ابتدای سال تاکنون عنوان کرد: «هرماه یک‌جلسه یا به‌عبارتی هشت‌جلسه برگزار شده، درنتیجه این جلسات 19 مصوبه اجرا شده و سه مصوبه نیز به‌علت نبود زیرساخت‌های مناسب اجرا نشده است.» او اظهار کرد: «بعد از برپایی رویداد عصر امید در خردادماه دو جلسه با تعدادی از هسته‌های فناور و شرکت‌های دانشبنیان استان برگزار شد، درنتیجه این اقدامات استقرار 10 هسته فناور فعال در سطح استان در سال 1400 به تعداد 21 هسته فناور در سال 1401 ارتقا پیدا کرد. در همین راستا به‌منظور تبدیل این هسته‌ها به شرکت دانشبنیان دو شتاب‌دهنده در دانشگاه واحد همدان مستقر شدند، همچنین دو سمینار آموزشی و رویداد ایده‌شو در این واحد برگزارشده که خروجی این اقدامات نیز استقرار هسته‌های فناور در مرکز رشد استان بوده است.» یداللهی در معرفی تعدادی از این طرح‌ها بیان کرد: «یکی از این طرح‌ها در حوزه برق و الکتریک ولمتر یا سنجش برق فعالیت دارد و در این راستا دستگاه‌هایی را تولید کرده‌اند. از دیگر ایده‌های مصوب در این استان می‌توان به ساخت بازی‌های کامپیوتری در هسته فناور رویال و ساخت قطعات تراشکاری در قالب هسته‌های فناور مستقر استان اشاره کرد، همچنین درنتیجه فعالیت یکی دیگر از هسته‌های مستقر در واحد همدان با استفاده از هوش مصنوعی محصولی ساخته شده که در تشخیص باکتری‌های داخل قوطی‌های کنسرو عمل می‌کند.»
رئیس دانشگاه آزاد استان همدان درمورد روش‌های تامین منابع مالی این هسته‌ها عنوان کرد: «طی جلساتی که با استاندار همدان برگزار شد مقرر شد تسهیلات بانکی برای این هسته‌های فناور درنظر گرفته شود و آنها بتوانند به شرکت‌های دانشبنیان تبدیل شوند.» یداللهی درباره تعداد هسته‌های فناور در هر واحد دانشگاه آزاد استان همدان گفت: «10 هسته فناور یا بیشترین تعداد هسته‌های فناور در واحد همدان مستقر و چهار واحد دیگر نیز در واحد ملایر مستقر شده است.»
کسب میلیارد تومان درآمد غیرشهریه ای در سال گذشته
رئیس دانشگاه آزاد واحد همدان با بیان اینکه این واحد توانسته پنج‌میلیارد تومان کسب درآمد غیر شهریه در سال گذشته کسب کند، بیان کرد: «این میزان درآمد از برگزاری دوره‌ها و کلاس‌های آموزشی و انجام پروژه‌های برون دانشگاهی و دانش‌بنیانی بوده است، به‌طور دقیق حدود 20 درصد از این درآمد تنها به فعالیت هسته‌های فناور و شرکت‌های دانشبنیان تعلق دارد.»
او با بیان اینکه واحد در بخش تسهیلگری و ایجاد کسب‌وکار و در اختیار قرار دادن آزمایشگاه‌ها برای انجام طرح‌ها به دانشجویان کمک کرده، اظهار کرد: «طبق برنامه‌ریزی که برای دانشگاه داشته‌ایم و تا امروز براساس آن پیش رفته‌ایم، بقیه سال نیز بر همین اساس سپری خواهد شد. همچنین تلاش داریم تا تعهدات خود را نیز براساس سند تحول و تعالی اجرایی خواهیم کرد.»
رئیس دانشگاه آزاد واحد همدان با بیان اینکه از صندوق پژوهش وام 200 میلیون تومانی دریافت کرده‌ایم، بیان کرد: «تا امروز هرماه یک‌جلسه برگزار می‌شد و این رویه تا پایان سال ادامه خواهد داشت. بر این مبنا چهار جلسه دیگر تا پایان سال برگزار خواهد شد. براساس درخواست‌هایی که در این مدت وجود داشته می‌توان پیش‌بینی کرد چهار طرح دیگر در دستورکار قرار خواهد گرفت.»
یداللهی درخصوص تاثیر برگزاری رویداد عصر امید در تغییر رویه دانش‌بنیانی واحدها گفت: «پس از برگزاری این رویداد در خردادماه روحیه خودباوری در دانشجویان و استادهای دانشگاه آزاد برگزار شده است.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج خبر داد
تایید 15 طرح پیرامون مشکلات استان کردستان
قباد میمنت‌آبادی، رئیس دانشگاه آزاد واحد سنندج درخصوص عملکرد 9 ماه شورای اقتصاد دانشبنیان این استان عنوان کرد: «شورای مرکزی رشد واحدهای فناور به شورای اقتصاد دانشبنیان در قالب یک مجموعه در کنار هم فعالیت دارند و یک شورای واحد را تشکیل داده‌اند. این شورا به شکل ماهیانه تدارک دیده شده و از ابتدای سال 1401 برای استان کردستان حدود 8 جلسه را براساس دانش‌بنیان‌ها برگزار کرده‌است.» او درباره تعداد طرح‌های بررسی‌شده در 8 جلسه شورای اقتصاد دانشبنیان اظهار کرد: «در این مدت بیش از 40 طرح با موضوعات پیرامون رسیدگی به مشکلات استان کردستان و شهرهای این استان مورد بررسی قرارگرفته است. از این تعداد 15 طرح تایید شده و توانستند مجوز فعالیت را کسب کنند. از میان این 15 طرح 3 طرح نیز برای بهره‌مندی از تسهیلات و اقدام عملیاتی معرفی شده‌اند.» میمنت‌آبادی در توضیح مراحل تصویب 3 طرح نهایی، گفت: «طرح‌های مصوب در شورا که می‌توانند از تسهیلات برخوردار شوند؛ در حوزه تولید رنگ‌های گیاهی، لوله‌های پلیمری و دستگاه هشداردهنده نشت گاز بوده و همگی این طرح‌ها جزء طرح‌های مطرح‌شده واحد سنندج هستند.» او با بیان پیش‌بینی خود از تعداد طرح‌های مصوب تا پایان سال جاری، گفت: «براساس اقداماتی که در واحد انجام شده؛ پیش‌بینی می‌شود که تا پایان سال 2 طرح دانشبنیان دیگر در این واحد به مرحله تصویب نهایی برسد.» رئیس دانشگاه آزاد واحد سنندج درمورد برنامه‌های آینده این شورا تا پایان سال 1401 عنوان کرد: «در نظر داریم برنامه‌های مختلف از قبیل برگزاری وبینار با موضوع دانشبنیان، ایده‌شو و کلاس‌های توجیهی و تبیینی با همین موضوع را برای دانشجویان برگزار کنیم و آنها در بخشی از فعالیت شورای اقتصاد دانشبنیان تعریف شده است. امید است تا از دل این اقدامات طرح‌های بیشتری مورد بررسی قرارگرفته و به مرحله اجرا برسند تا زمینه رشد و فعالیت آنها در واحد دانشگاه ایجاد شود.» میمنت‌آبادی در توضیح چگونگی کمک تسهیلاتی به این شرکت‌های منتخب اظهار کرد: «تسهیلات مالی از بنیاد برکت یا تبصره 18 بنیاد علمی ریاست‌جمهوری برای شرکت‌هایی مجوزدار در نظر گرفته شده تا بتوانند با اخذ تسهیلات گام موثری در جهت پا گرفتن و به دنبال آن توسعه فعالیت داشته‌باشند. امید است تا مرحله توسعه کامل و اصولی این شرکت‌ها بتوانیم مشاوره و همکاری‌های لازم را داشته باشیم تا در نتیجه این اقدام به مرکز رشد واحدهای استان کردستان نیز از سطح 2 به سطح یک ارتقا پیدا کند.» رئیس دانشگاه آزاد واحد سنندج درباره جزئیات مرکز رشد استان کردستان، اظهار کرد: «مرکز رشد واحد سنندج و استان کردستان به دلیل اقدامات مختلف و متنوعی که در مدت فعالیت خود داشته؛ این ارتقای رتبه را کسب کرده که توانسته انگیزه بیشتری را در بین دیگر واحدهای غرب کشور برای فعالیت بهتر دانش‌بنیان‌ها ایجاد کند.» او با بیان اینکه واحد سنندج مشاوره و همیاری خود را دیگر واحدهای استان‌های غربی کشور دارد؛ بیان کرد: «درنهایت این مشاوره‌ها شاید شیوه تبدیل این طرح‌ها به واحدهای فناور و تبدیل این واحدها به شرکت‌ها دانشبنیان تغییر و امکان این تغییرات راحت‌تر شود. مشاوره و مساعدت به واحدها و شرکت‌های دانشبنیان استان‌ها همجوار از دیگر اقداماتی است که در این واحد انجام خواهد شد.رئیس دانشگاه آزاد استان کردستان با اشاره به شعار سال با عنوان تولید؛ دانشبنیان، اشتغال‌‌‌آفرین، گفت: «نامگذاری امسال انگیزه بیشتری را برای دانشگاه آزاد ایجاد کرده تا بیشتر در حوزه دانشبنیان عملکرد مثبتی داشته و گام‌های بلندی در حوزه پژوهش و فناوری بردارد. در نتیجه این اقدامات توسعه مسیر دانشبنیان بهتر در کشور و به‌طور خاص استان کردستان ایجاد خواهد شد.»
رئیس دانشگاه آزاد واحد بجنورد:
با 16 هسته و واحد فناور قرارداد بسته شد
غلامرضا کاظمی، رئیس دانشگاه آزاد واحد بجنورد درخصوص تعداد جلسات برگزارشده در 9 ماهه اول سال 1401 عنوان کرد: «در هر ماه یک جلسه دانشبنیان در واحد برگزار شده که در‌مجموع 9 جلسه شورای مرکزی رشد به‌صورت حضوری در سال 1401 برگزار شد.درنتیجه این جلسات 25 طرح در قالب هسته و یا واحد فناور فرم پذیرش جهت استقرار در مرکز رشد واحد را پرکرده‌اند. پس از انجام مراحل داوری، 20 هسته یا واحد فناور نمره لازم جهت عقد قرارداد را از لحاظ فنی کسب و پس از مطرح شدن در جلسات مرکز رشد، با 16 هسته و واحد فناور قرارداد بسته شده است. به‌عبارت دیگر 8 هسته فناور و 8 واحد فناور در واحد قرارداد بسته‌اند.» او اظهار کرد: «از بین 16 هسته و واحد فناور 16 هسته و واحد، در واحد بجنورد مستقر هستند. یک واحد در مرکز رشد اقماری واحد شیروان و یک واحد در مرکز رشد اقماری واحد اسفراین مستقر شده‌اند که از این تعداد 2 محصول دانشبنیان بوده‌اند. شرکت فناور دانشبنیان «سقف پیش‌ساخته آرتا مهر گستران خاوران» در زمینه تولید سقف سبک LCP فعالیت دارد و تاکنون در حدود 200 هزار متر‌مربع سقف در نقاط مختلف کشور اجرا شده است. شرکت پروفا از دیگر شرکت‌های مستقر در مرکز رشد اقماری واحد شیروان در حوزه فناوری اطلاعات فعالیت دارد و طرحی را در زیرساخت پلتفرم شهر هوشمند پروسیس را طراحی کرده است. دیگر هسته‌های فناور مستقر در این استان در زمینه فناوری اطلاعات، صنایع غذایی، دارویی، الکترونیک و کشاورزی فعالیت دارند.» کاظمی دربیان اینکه چه افرادی در اجرای طرح‌های دانشبنیان و فناور این استان فعالیت دارند، گفت: «مسئول‌های هسته‌ها و واحدهای فناور استان متشکل از اعضای هیات‌علمی، دانشجوها و همچنین شرکت‌های خارج از دانشگاه هستند.» او درباره برنامه سه ماه آینده این استان برای شورای اقتصاد دانشبنیان بیان کرد: «همکاری با واحدهای مستقر برای کسب عنوان دانشبنیان از معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، ثبت اختراع و توسعه محصولات واحدهای فناور به‌منظور بازاریابی و بازارسازی به‌خصوص در خانواده عظیم دانشگاه آزاد و جذب شرکت‌های دانشبنیان نیز در اولویت اقدامات برنامه آتی مرکز رشد واحدهای فناور قرار دارد. همچنین تا پایان سال 3 جلسه دیگر با محوریت این شورا برگزار خواهد شد.» کاظمی در ادامه افزود: «دو محصول دانشبنیان در مرکز رشد استان مستقر هستند. درصدد هستیم که دو واحد فناور مستقر در مرکز رشد واحد بجنورد به محصول دانشبنیان برسند.» او در توضیح استفاده از توان صندوق پژوهش و فناوری در طرح‌های این استان، عنوان کرد: «در سال 1041 تاکنون موفق به استفاده از تسهیلات صندوق پژوهش و فناوری نشدیم. بیشتر تسهیلات برای واحدهای فناور از طریق تفاهمنامه بین مرکز رشد و بنیاد برکت اخذ شده است.» رئیس دانشگاه آزاد واحد بجنورد درباره تاثیر برگزاری رویداد ملی عصر امید و تغییر در روند دانش‌بنیان‌ها گفت: «با توجه به برگزاری نمایشگاه عصر امید در خردادماه امسال و شرکت استارتاپ‌ها در این رویداد، یکی از برنامه‌های مرکز رشد واحد بجنورد، حمایت از هسته‌هایی است که در این رویداد به‌عنوان ایده و استارتاپ منتخب شده و شرکت کرده بودند. تبدیل این هسته‌ها به واحدهای فناور از برنامه‌های این مرکز بوده و پس از این رویداد دو محصول دانشبنیان به محصولات مرکز رشد استان اضافه شده است.»
رئیس دانشگاه آزاد استان زنجان:
مرکز جمع‌آوری پلاسمای خون در واحد زنجان انجام می‌شود
احمد نقی‌لو، رئیس دانشگاه آزاد استان زنجان درخصوص برگزاری شورای اقتصاد دانشبنیان در مدت 9 ماه سال 1401 عنوان کرد: «در این استان بسته به طرح‌هایی که ارائه می‌شود جلسات شورای دانشبنیان نیز برگزار می‌شود که درنتیجه آن تاکنون در این مدت سه جلسه برگزار شده است. راه‌اندازی مرکز تحقیقات پلاسما، تولید زالوی استریل و تولید قارچ دارویی گانودرما ازجمله این اقدامات است.» او در توضیح این طرح‌ها اظهار کرد: «قرار است این واحد به‌عنوان مرکز جمع‌آوری پلاسما فعالیت کند تا از طریق جمع‌آوری آماری در این خصوص مشخص شود مردم زنجان دارای چه مشکلاتی در حوزه ژنتیکی هستند تا درنهایت در پالایشگاه برای مردم دارو ساخته شود. تولید زالوی استریل یکی دیگر از اقدامات پیش رو است. در طب سنتی همان‌طور که می‌دانید از زالو برای درمان استفاده می‌کنند اما در این زمینه مشکلاتی وجود دارد و ممکن است این زالوها آلوده باشند و مشکلات ثانویه‌ای را ایجاد کنند. به همین دلیل درحال تولید زالوی استریل هستیم تا این مشکل را مرتفع کنیم و بیماران بدون نگرانی از این نحوه درمان استفاده کنند. ما این نوع زالو را پرورش می‌دهیم و استریل می‌کنیم تا در آینده به فروش برسانیم. یک شرکت دانشبنیان با حضور اساتید این واحد دانشگاهی در این راستا اقداماتی را آغاز کرده‌اند که این شرکت دانشبنیان در مرکز رشد واحد زنجان مستقر است، همچنین تولید قارچ گانودرما در این واحد سومین اقدام در حوزه دانش‌بنیان‌هاست.» نقی‌لو درباره بازدهی مالی این طرح‌ها برای این واحد دانشگاهی بیان کرد: «برآورد ما از فروش محصولات قارچ گانودرما 120 میلیون تومان از برداشت اول است، همچنین برآوردمان آن است که 50 میلیون تومان از طرح پلاسمای خون و زالو استریل بسته به بازار فروش درآمد داشته باشیم.» رئیس دانشگاه آزاد واحد زنجان درمورد مشارکت افراد در این سه طرح گفت: «در طرح تولید قارچ گانودرما جهاد دانشگاهی با واحد زنجان مشارکت داشته است. در دو طرح دیگر نیز شرکت آرین‌دارو برای جمع‌آوری پلاسما و زالو استریل با مشارکت یکی از استادهای واحد زنجان انجام شده است.» او درخصوص کمک‌های دانشگاه به تولیدات دانش‌بنیانی اظهار کرد: «مکان مطالعاتی و تجهیزات آزمایشگاهی را دانشگاه در اختیار طرح تولید زالو استریل و قارچ گانودرما قرار داده، همچنین برای جمع‌آوری پلاسمای خون نیز دانشگاه نیروی متخصص را دراختیار شرکت آرین‌دارو قرار خواهد داد.» نقی‌لو در پیش‌بینی خود از طرح‌های پیشنهادی دیگر تا انتهای سال جاری عنوان کرد: «با توجه به اقداماتی که در هفته پژوهش انجام شده و تقدیر از 17 نفر به‌عنوان فعالان حوزه پژوهشی طرح‌های دانشبنیان و برون‌دانشگاهی؛ انتظار داریم یک طرح دیگر دانش‌بنیانی در این واحد به مرحله اجرا برسد.» رئیس دانشگاه آزاد واحد زنجان با بیان اینکه در این واحد هیچ‌کدام یک از طرح‌ها برای اجرا از صندوق پژوهش و فناوری تسهیلاتی درخواست نکرده، بیان کرد: «برگزاری رویداد عصر امید با جمع‌آوری همه واحدهای دانشگاه و نمایش همه توانمندی‌هایی واحدهای مختلف، خودباوری در دانشگاه ایجاد کرد. کوچک‌ترین نتیجه مثبت این امر افزایش ورودی‌های این دانشگاه بوده است. بالطبع دانشجویی که به‌دنبال خوداشتغالی است از این فرصت بهتر استفاده می‌کند.»