عاطفه جعفری، خبرنگار: مانلی نورایی‌آشتیانی، دبیر سایت مجلات رشد است. او معتقد است مجلات رشد با شمارگان میلیونی در مدارس عرضه می‌شود. البته نورایی‌آشتیانی تاکید کرد این تیراژ میلیونی مجلات رشد برای 113 عنوان ماهنامه‌ای است که در طول یک سال تحصیلی منتشر می‌شوند. او به ما آمار تفکیکی هر ماهنامه را نداد. اما با یک حساب سرانگشتی درمورد شمارگان میلیونی مجله می‌توان گفت که درآمدی میلیاردی از فروش این مجلات نصیب آموزشوپرورش می‌شود. با رجوع به سایت مجله رشد، متوسط هزینه خرید اشتراک 9 شماره (مهرماه تا خرداد ماه) 230 هزار تومان است. با در نظر گرفتن تیراژ میلیونی در یک ماه و میانگین 25 هزار و پانصد تومان برای هر شماره مجله رشد می‌توان گفت که هر ماه، معادل 25 میلیارد و 550 میلیون تومان بازگشت سرمایه از مجله خواهند داشت. این عدد برای 9 شماره دوره سالانه مجلات رشد، معادل 230 میلیارد تومان است.
هدف از انتشار مجلات رشد چه بود؟
سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در جریان تربیت و یادگیری کشور یعنی آن بخش که به محتوای کتاب درسی مربوط است، نقش موثری دارد. این سازمان براساس قوانین نظام جمهوری اسلامی، عهده‌دار برنامه‌ریزی آموزشی و تربیتی، در قالب تولید بسته‌های تربیت و یادگیری است. توجه به تولید نشریات آموزشی که مفید، سازنده و تربیتی بوده و در امتداد کتاب‌های درسی باشند و از آنها پشتیبانی کنند، با نگاه فعالیت مطبوعاتی همواره در برنامه‌ریزی آموزشوپرورش مورد توجه بوده و در برنامه‌ریزی‌های سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در نظر گرفته شده است. به‌همین‌دلیل و ناظر به جایگاهی که مجلات رشد، نسبت به بسته‌های تربیت و یادگیری داشته و در نقش مکمل و امتداد دهنده کتاب‌های درسی قرار دارند از سالیان دور مجموعه‌ای از کارشناسان فرهیخته، صاحب‌نظران و نویسندگان عرصه تعلیم و تربیت را گرد آورده است تا در راستای تحقق اهداف نظام آموزشی و تربیتی کشور، مجلات فاخری را در دو سطح عمومی و تخصصی تولید کنند. این مجلات برای دانش‌آموزان، معلمان، کارشناسان، مدیران مدارس، مشاوران و مربیان مدارس در سه سطح دانش‌آموزی، عمومی بزرگسال و تخصصی تولید می‌شود. مجلاتی که می‌توانند برای مدیران، مربیان و مشاوران در مباحث کلان تعلیم و تربیت، راه‌گشا بوده و با در اختیار گذاشتن آخرین دستاوردها، تازه‌های علمی، روش‌ها و شیوه‌های نوین آموزشی، پاسخ‌گوی مسائل آنها باشد.
نشریات آموزشی و تربیتی رشد می‌کوشند در چهارچوب «سند تحول بنیادین آموزشوپرورش» با رویکردهای فرهنگی ـ تربیتی، توسعه عدالت آموزشی، ارتقای جایگاه علمی و تربیتی، توسعه مشارکت همه‌جانبه و بهینه‌سازی منابع انسانی با تاکید بر اصول بنیادین؛ درستی، دقت، روشنی، روزآمدی و جذابیت، نقش تکمیلی در محتوای کتاب‌های درسی داشته باشند و متناسب با تحولات علمی، پژوهشی و فناوری و با تکیه بر هویت ملی و ارزش‌های اسلامی و فرهنگی، زمینه‌های لازم را برای تربیت دانش‌آموزانی دانا، توانا، دیندار و آماده برای زندگی با عزت فراهم سازند.
یادم می‌آید زمانی که دانش‌آموز بودم، وقتی مجله رشد به مدرسه می‌رسید همه از آن استقبال می‌کردند و برای بچه‌ها جذابیت داشت. نقاط جذاب و البته غیردرسی در این نشریات گنجانده شده بود. در حال حاضر میزان استقبال از مجلات رشد در مدارس چگونه است؟
بله. قرار نیست آموزش‌های کتاب‌های درسی در مجلات پیاده شود. مجلات رشد به موازات کتاب‌های درسی پیش می‌روند. مثلا مجلات دانش‌آموزی رشد کودک یا نوآموز را می‌گویند که براساس میزان آموزش بچه‌ها در آموزشوپرورش مطالبی را برای بچه‌ها در مجلات منتشر می‌کنند که تکمیل‌کننده آموزش است یعنی به خواندن، درک بهتر از مطالب و... کمک می‌کند. در واقع این مطالب آموزشی نیستند. در دوره جدید انتشار مجلات سعی شده با توجه بیشتر به برنامه درسی که دانش‌آموزان در مدارس دارند، همخوانی و مطابقت با این برنامه‌ها نیز مورد توجه قرار بگیرد. به‌طور نمونه زمانی که برای نخستین بار دانش‌آموزان با حروف الفبا آشنا می‌شوند، داستان‌ها و تصویرگری‌های مجلات باید به‌گونه‌ای باشد که بتواند آموزش را در ذهن‌ها به خوبی نهادینه کند. علاوه بر این مجلاتی در گروه سنی بزرگسال برای معلمان و مربیان تدوین می‌شوند که هدف آنها پشتیبانی از مجلات دانش‌آموزی و نیازمندی‌های معلمان و مربیان و مدیران مدارس است. مجلات رشد دارای صفحه‌های متفاوت با مطالبی جذاب و تربیتی و آموزشی است که ضمن سرگرم کردن مخاطب و جلب توجه او به مجله، مفاهیم عمیق آموزشی را به او انتقال می‌دهد. مجلات رشد جایگزین معلم نیستند و تنها ابزاری برای تعدیل فضای معلم‌محور هستند تا دانش‌آموزان نیز در فرآیند آموزش سهیم باشند. مجلات رشد محتوامحور نیستند. در مجلات چند رسانه‌ای رشد از عکس، تصویر، فیلم و فعالیت‌های جالب و سرگرم‌کننده استفاده شده است. همچنین با انجام برخی از فعالیت‌ها به همراه والدین، خانواده‌ها نیز در آموزش فرزندان خود سهیم خواهند شد. مجلات رشد می‌توانند در تقویت روحیه دینی کودکان و در جهت رشد و شخصیت آنها همچنین در تفکر و خلاقیت آنها که منجر به پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان خواهد شد کمک شایانی کنند. انتقال میراث فرهنگی، تقویت هویت دینی و ملی و آشنایی با میراث فرهنگی ملل، اصلاح و ارتقای سواد و ذوق بصری دانش‌آموزان، تسهیل در فرآیند رشد ذهنی و روحی و ایجاد فرصت‌های تازه یادگیری، توسعه فرهنگ مطالعه و برانگیختن روحیه جست‌وجوگری، افزایش دانش و وسعت نگرش، توسعه توانایی‌های علمی، فنی و نگارشی، بهبود شیوه‌های زبان‌آموزی، توسعه کتابخانه‌های کلاسی و مدرسه‌ای، ایجاد و تقویت همبستگی اجتماعی، پاسخ به پرسش‌ها و انتقال تجربه‌های مفید، تقویت نقش تربیتی معلمان و خانواده‌ها، گسترش و پرورش فرهنگ نقد، آشنایی با هنرها و تقویت حس زیبایی‌شناسانه، غنی‌سازی اوقات فراغت و سرگرم‌کردن هدفمند، گسترش فرصت‌ها و تعمیق فعالیت‌های پرورشی، افزایش شوق به مطالعه کتاب‌های درسی و پیشرفت تحصیلی از دیگر فعالیت‌های مجلات در حوزه تربیت و یادگیری هستند.
الان تیراژ مجلات چقدر است؟
تیراژ مجلات رشد میلیونی است. در زمان کرونا قدری پایین آمد ولی باز هم روی تیراژ میلیونی مانده بود. الان که مدارس باز شدند و دانش‌آموزان به مدارس می‌روند و امکان دریافت بهتر مجلات را دارند روی عددهای میلیونی است و بالاتر رفته است.
در مدارس هم پخش می‌شود؟
الان مجلات فقط در مدارس توزیع می‌شوند. روی دکه‌های روزنامه‌فروشی، مجله نداریم. هم مجلات دانش‌آموزی و هم ماهنامه‌های بزرگسال و فصلنامه‌ها که برای معلمان و کارشناسان وزارت آموزشوپرورش منتشر می‌شود همه در مدارس توزیع می‌شوند یا کاربران می‌توانند از طریق سایت مجلات رشد ثبت‌نام کنند، مجلات را خریداری کنند و برای آنها ارسال شود. در گیشه یا کتابفروشی‌ها مجلات را نداریم. البته فقط در باغ کتاب به تازگی مجلات دانش‌آموزی رشد به فروش می‌رسد.
نسل جدید با نسل ما متفاوت است. چیزهایی که برای ما جذابیت داشت ممکن است برای این نسل جذاب نباشد. به این موارد هم توجهی شده است؟
صددرصد همین‌طور است. مجلات دانش‌آموزی به‌صورت ویژه که بحث بچه‌ها را بیان کردید کاملا مطابق با مسائل روز با بچه‌ها جلو می‌آید. آنچه دغدغه جامعه و اولیا برای دانش‌آموزان است در مجله عنوان می‌شود و درباره همان مسائل با بچه‌ها گفت‌وگو می‌شود، داستان برای آنها نوشته می‌شود و در قالب‌های مختلف مسائل روز برای بچه‌ها در مجلات رشد می‌آید.
تعداد مجلات رشد چند مجله است؟
کلا مجلات رشد در دو رده فصلنامه‌ها و ماهنامه‌های رشد هستند. ماهنامه‌های رشد تبدیل به دو گروه ماهنامه‌های دانش‌آموزی و ماهنامه‌های بزرگسال می‌شود که ماهنامه‌های دانش‌آموزی برای کودکان پیش‌دبستان تا پایه دوازدهم است. عناوین مختلفی دارند، هشت عنوان هستند که برای گروه‌های سنی متفاوت منتشر می‌شوند. ماهنامه‌های بزرگسال که برای معلمان و کارشناسان وزارت آموزشوپرورش و دانشجو-معلمان منتشر می‌شوند که دارای 6 عنوان هستند. تا الان 113 عنوان ماهنامه داریم که در یک دوره سال تحصیلی منتشر می‌شوند. یعنی از مهر هر سال تا اردیبهشت سال بعد است. 3 ماهنامه دانش‌آموزی ما خردادماه نیز منتشر می‌شوند و دوباره تا مهر سال بعد منتشر خواهد شد. در قسمت فصلنامه‌ها که 3 شماره در هر سال تحصیلی منتشر می‌شود شامل فصلنامه‌های علوم انسانی و فصلنامه‌های علوم پایه و فنی است که فصلنامه‌های علوم انسانی 11 عنوان است و فصلنامه‌های علوم پایه و فنی شامل 6 عنوان است. 17 عنوان فصلنامه داریم و 13 عنوان ماهنامه داریم که 30 عنوان خواهد شد.
مطمئنا نوجوان فعلی با نوجوان دهه‌های 70 و 80 متفاوت است. نگاه خلاقانه و شناخت از نوجوان امروز چقدر در مجلات رشد وجود دارد؟
یکی از نکاتی که در برنامه‌ریزی جدید درنظر گرفته شده این است که مجلات بتوانند در تراز بالاتری پشتیبانی‌کننده برنامه درسی ملی باشند. به‌عبارت دیگر، مجلات رشد در خدمت کتاب و برنامه درسی رسمی کشور قرار بگیرند و مکمل آن باشند به این معنا که اگر کتابی برای دانش‌آموزان با عنوان زبان و ادبیات فارسی تدوین شده است، داستان‌ها و اشعاری که در مجله می‌آیند امتدادبخش و تکمیل‌کننده محتوای کتاب درسی باشند. انتظار ما این است که در دوره جدید تناسب بیشتری بین کتاب‌های درسی و مجلات رشد دیده شود و آنها در هدف‌گذاری، در یک مسیر حرکت کنند. در دوره پیش‌دبستانی و پایه اول دبستان، اولین سطح از آموزش‌پذیری برای دانش‌آموزانی است که به مدرسه آمده‌اند و خواندن و نوشتن یاد می‌گیرند و مجله «رشد کودک»، همراه دانش‌آموز در مسیر یادگیری حرکت می‌کند. به همین ترتیب مجله «رشد نوآموز» برای پایه‌های دوم و سوم ابتدایی و مجله «رشد دانش‌آموز» برای پایه‌های چهارم، پنجم و ششم. به بیان دیگر این سه مجله، علاوه‌بر نقش مکمل نسبت به کتاب‌های درسی این مقطع تحصیلی، نیازمند انسجام و اتحاد نسبت به برنامه آموزشی و تربیتی در نسبت با یکدیگر هستند، تا بتوانند در هر مرحله از یادگیری و تربیت، با ایجاد انس بین دانش‌آموز و برنامه آموزشی و تربیتی، نقش‌آفرین باشند.
از نظر نگاه هنری مجلات، در سال 1401 پروژه‌ای آغاز شده که در آن نقایص و نیازمندی‌هایی که برای تحولات لازم است در نظر گرفته می‌شود و در نسخه‌های سال بعد مشاهده خواهد شد. در همین راستا روی مساله هویت بصری مجلات کار اثرگذاری خواهد شد. ضمن اینکه مجلات در فضای مجازی هم حضور دارند. الان اپلیکیشنی برای مجلات رشد داریم که اندرویدی است. استقبال زیادی از این اپلیکیشن شده است یعنی بچه‌ها وقتی وارد فضای مجازی می‌شوند می‌توانند از این طریق به مجلات رشد دسترسی پیدا کنند. از طرف دیگر آمار مجلات هم نشان می‌دهد استقبال خوبی از این مجلات می‌شود.
شیوه دریافت بازخورد از مخاطب چگونه است؟
آمار تیراژ نسخه چاپی مجلات موجود است. از طرف دیگر در استان‌ها نمایندگانی داریم. اینها نیازمندی‌های مدارس را در استان و شهر خود جمع‌آوری می‌کنند و به دفتر مجلات رشد منتقل می‌کنند و بر این اساس مجلات چاپ می‌شوند. یعنی براساس نیاز مخاطب است. بر همین اساس متوجه می‌شویم که استقبال خوبی از مجلات شده است. همچنین تعداد دانلودهایی که اپلیکیشن می‌شود تعداد قابل توجهی است.
از طرف دیگر، سردبیران مجلات دانش‌آموزی قبل از دوران کرونا به صورت مرتب سفرهای استانی داشتند. یا داخل شهر تهران به مدارس مراجعه می‌کردند و آنجا با بچه‌ها صحبت می‌کردند و الحمدلله استقبال خیلی خوبی می‌شد. دو سال به‌خاطر کرونا این اتفاق نیفتاد و الان مدارس تقریبا دو ماه‌ونیم است که بازگشایی شده‌اند. در برنامه‌مان این وجود دارد که سردبیران یا اعضای هیات تحریریه مجلات مجددا به مدارس مراجعه می‌کنند و آنجا بازخوردها را از بچه‌ها می‌گیرند.
برای مشارکت دانش‌آموزان با این مجله چه کارهایی انجام می‌گیرد. اینکه محتوا را خود بچه‌ها تولید کنند یا مشارکت در این زمینه داشته باشند.
بله. در مجلات رشد دانش‌آموزی همه دانش‌آموزان این امکان را دارند که محتوایی که تولید می‌کنند شامل قصه، نقاشی، شعر و...را برای مرکز بررسی آثار دانش‌آموزان ارسال کنند. این مرکز این وظیفه را دارد که تمام محتواهایی که دانش‌آموزان ارسال کردند را بررسی می‌کند. کارشناسانی در هر بخش هستند که این موارد را کارشناسی می‌کنند و محتواهایی که از نظر کارشناسان قابلیت چاپ در مجلات دانش‌آموزی داشته باشند را بین مجلات توزیع می‌کنند و ممکن است برای رشد کودک مناسب باشد یا برای دانش‌آموز یا رشد نوجوان. برای هر گروه سنی که مناسب باشد برای آن مجله ارسال می‌کنند و آن مجله آثار بچه‌ها را منتشر می‌کند.
پوستر شانزدهم سینماحقیقت رونمایى شد
پوستر شانزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» توسط محمد حمیدی‌مقدم، دبیر جشنواره و مهدی دوایی، طراح پوستر و مدیر هنری این دوره رونمایی شد.
به گزارش ایسنا، محمد حمیدی‌مقدم در مراسم رونمایی از پوستر این دوره از جشنواره «سینماحقیقت» که عصر ۱۲ آذر ماه برگزار شد، درباره ویژگی‌های دوره شانزدهم جشنواره گفت: «ویژگی این دوره از جشنواره توجه و تمرکز بر استان‌ها و فیلمسازان با استعداد خارج از پایتخت است. محوری که در دو سال گذشته از مباحث اصلی تولید مرکز گسترش بوده توسعه امکان‌ها و فضاهای حمایتی از استان‌ها و فیلمسازان آنها بوده است. خوشبختانه می‌توانم این نوید را به مخاطبان جشنواره بدهم که شاهد تبلور آثار مستندسازان با استعداد استان‌های دیگر در میان فیلم‌های برگزیده بخش‌های مختلف هستیم.»
او ادامه داد: «امسال در جشنواره «سینماحقیقت» رنگ آمیزی، تنوع مضامین و فرم‌های مختلف را در میان آثار فیلمسازانی کمتر شناخته‌شده اما درخشان شاهدیم، این اتفاق بسیار مهمی در جشنواره است.»
مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی درباره بخش‌های دیگر شانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» بیان کرد: «در این دوره از جشنواره توجه ویژه‌ای به مبحث آموزش می‌شود و همزمان با برگزاری دوره شانزدهم جشنواره کارگاه‌ها و ورکشاپ‌های آموزشی و نشست‌های تخصصی ویژه‌ای با هدف افزایش تعامل فیلمسازان استان‌های مختلف با فیلمسازان مرکز برنامه‌ریزی شده است تا در ادامه شاهد ارتقای سطح سینمای مستند استان‌ها باشیم. این اتفاق هدفی است که در سازمان سینمایی به آن بسیار توجه شده و برای آن برنامه‌هایی در نظر گرفته شده تا بتوانیم افزایش مخاطبان جشنواره را در مدت پیش رو شاهد باشیم.»
دبیر شانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» در پایان درباره ارتباط با صداوسیما در روزهای برگزاری جشنواره عنوان کرد: «در چهار دوره‌ای که در این جشنواره حضور داشتم همیشه تعاملی خوبی با صداوسیما وجود داشته، امسال از سوی شبکه‌های مختلف سیما ازجمله شبکه مستند و... پوشش خبری ویژه‌ای رخ خواهد داد. خرسندیم که امسال سلیم غفوری، قائم‌مقام معاونت سیما و محسن یزدی، مدیر شبکه مستند سیما در شورای سیاستگذاری این جشنواره حضور دارند و تعامل میان جشنواره و صداوسیما به شکل ویژه‌ای پیش می‌رود. محل اصلی نمایش و حمایت از آثار مستند تلویزیون است و امیدوارم که پوشش اخبار و بحث‌های نظری که در جشنواره در جریان است باعث آشنایی مردم با سینمای مستند تا زمانی که این آثار بتوانند وارد چرخه پخش از تلویزیون شوند.»
طراحی پوستر شانزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» را مهدی دوایی برعهده داشته است. مهدی دوایی مدیر هنری، فیلمساز و طراح گرافیک متولد ۱۳۶۰ در تهران است. او دارای مدرک کارشناسی طراحی گرافیک از دانشکده هنر و معماری و کارشناسی‌ارشد تهیه‌کنندگی و کارگردانی از دانشکده صداوسیماست. دوایی فعالیت حرفه‌ای خود را از سال ۱۳۷۸ آغاز کرده و در این دو دهه به‌عنوان مدیر هنری، فیلمساز، مشاور و طراح با سازمان‌ها و مجموعه‌های مختلفی تجربه همکاری داشته است.
مدیریت هنری سی‌و‌نهمین و چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر و دوازدهمین دوره جوایز آکادمی فیلم کوتاه ایران-ایسفا در کارنامه مهدی دوایی ثبت شده است. شانزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» با دبیری محمد حمیدی‌مقدم از ۲۰ تا ۲۵ آذرماه به‌صورت آنلاین و فیزیکی برگزار می‌شود.