سیدمهدی طالبی، خبرنگار:نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی روز گذشته از موفقیت در پرتاب زیرمداری موشک ماهواره‌بر «قائم 100» خبر داد. امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران، 2 مردادماه هدف‌گذاری برای پرتاب این ماهواره در سال جاری را اعلام کرده بود. ماهواره‌بر قائم از موتور مرحله اول «رافع» بهره می‌گیرد. دی‌ماه سال گذشته نخستین خبرها از آزمایش این موتور مهم به رسانه‌ها راه یافت. برخی معتقدند موتورهای مرحله اول «سلمان» و «رافع» در لبه فناوری‌های موشکی جهان قرار دارند و تهران را قادر می‌سازند موشک‌هایی قدرتمند، ارزان و البته کوچک را تولید کند. حاجی‌زاده همان زمان در روز ۲۳ دی سال گذشته با توصیف ساخت موشکی که وی آن را «درجه یک» توصیف کرده بود، تاکید کرد ساخت این موشک در کنار توان پهپادی ایران، آمریکا را به چالش کشیده است.
فرمانده نیروی هوافضای سپاه در آن روز ضمن اعلام آزمایش موتور ماهواره‌بری که دارای سوخت جامد، بدنه غیر فلزی کامپوزیتی و توانمندی تغییربردار تراست با نازل متحرک است، تاکید کرد فناوری‌هایی که در موتور جدید به‌دست‌آمده تنها در اختیار چهار کشور جهان قرار دارد.
برای فهم اهمیت این پرتاب آنچه صحنه را روشن‌تر می‌سازد سخنان تقریبا همزمان حسین، امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران درباره وضعیت کنونی روابط ایران و آمریکا در حوزه هسته‌ای است.
حسین امیرعبداللهیان روز گذشته در حاشیه برگزاری نشست دوستان منشور سازمان ملل ضمن اشاره به سخنان جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا درباره تلاش دولتش برای براندازی نظام ایران، اغتشاشات اخیر که از شهریورماه آغاز شده را همان «پلن بی» واشنگتن معرفی کرد.
مقامات دولت بایدن پیش‌تر در حین گفت‌وگوهای هسته‌ای تهدید کرده بودند درصورت عدم همراهی ایران با خواسته‌هایشان، از مسیری جز دیپلماسی نقشه دوم یا همان «پل بی» خود را علیه تهران به کار خواهند گرفت.
تنها ساعاتی پس از این اظهارات و یک روز پس از راهپیمایی ضدآمریکایی 13 آبان در سراسر شهرهای ایران، آزمایش یک موشک ماهواره‌بر که بسیاری آن را ساختاری قابل تغییر به موشک بالستیک قاره‌پیما می‌دانند، پیامی محکم از سوی تهران برای غرب بود.
نکات مهم درباره موشک قائم
موشک قائم فارغ از تحولاتی که در فضای بین‌المللی می‌آفریند دارای قابلیت‌هایی است که نیازمند بررسی جداگانه‌ای نسبت به تبعات سیاسی هستند. در ادامه به بخشی از این قابلیت‌ها اشاره شده است.
1- قابلیت قاره‌پیما شدن
نوع موتور به‌کاررفته در ماهواره‌بر قائم، که اساس این موشک است، قابلیت استفاده در موشک‌های نظامی را داراست. موتور رافع از سوخت جامد بهره می‌گیرد. موشک‌های سوخت مایع هرچند نسبت به سوخت جامد قدرت بیشتری دارند اما استفاده از این نوع سوخت، باعث می‌شود زمان به‌کارگیری موشک طولانی شود. سوخت مایع به دلیل اسیدی بودن که باعث خورندگی بدنه موشک می‌شود چند ساعت مانده به پرتاب به موشک تزریق می‌شوند اما موشک‌های سوخت جامد قابلیت کشیک‌های طولانی‌مدت را دارند.
از این رو هرچند تعدادی از ماهواره‌بر‌های ایران به دلیل استفاده از سوخت مایع قابلیت تغییر به موشک‌های بالستیک قابل اتکا را ندارند اما ماهواره‌بر قائم از این قابلیت برخوردار است.
2- ابعاد کوچک موشک
موشک ماهواره‌بر قائم براساس گفته سازندگان و همچنین تصاویر منتشرشده به دلیل نوع موتور و کیفیت سوخت جدید، بسیار کوچک‌تر از نمونه‌های پیشین است. این مساله باعث می‌شود موشک توسط کشنده‌های متحرک معمولی قابل انتقال و پرتاب باشد، موضوعی که پیش‌تر در جریان پرتاب ماهواره‌بر قاصد در سال 1399 نیز رخ داد.
ابعاد کوچک موشک‌های بالستیک به‌ویژه از نوع موشک‌های قاره‌پیما که جزء دارایی‌های استراتژیک طبقه‌بندی می‌شوند، به آنها قابلیت‌هایی تاکتیکی برای مخفی‌سازی و پرتاب می‌دهد.
3- موتور ارفع؛ تک یا ترکیب
موتور ارفع روی موشک ماهواره‌بر قائم به‌صورت تکی به کار رفته است. در‌صورتی‌که ایران با به‌کارگیری دو، سه یا چهار مورد از این موتورها، موشکی جدید را تولید کند، این موشک قادر به حمل محموله‌های سنگین‌تری خواهد بود.
پیشینه پرتاب
براساس نظریات بازدارندگی کشورهایی که دارای تسلیحات هسته‌ای هستند، هیچ‌گاه مورد حمله وسیع کشورهای دیگر قرار نخواهند گرفت. ایران هرچند اعلام کرده قصدی برای تولید تسلیحات هسته‌ای ندارد اما به‌زعم برخی به دنبال دستیابی به توان ساخت تسلیحات هسته‌ای است تا دیگران از قابلیت‌های تهاجمی تهران نتیجه‌گیری‌ای «نهایی» داشته باشند. کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی که منصوب رهبر معظم انقلاب است، در تابستان سال جاری در مصاحبه با شبکه الجزیره قطر در اقدامی بی‌سابقه به‌صراحت از توانایی ایران در ساخت سلاح هسته‌ای پرده برداشت. پس از او افرادی دیگری مانند محمدجواد لاریجانی و محمد اسلامی نیز به کنایه از این توانایی صحبت کردند. گفته می‌شود در ساخت تسلیحات هسته‌ای دو ستون بسیار مهم وجود دارد. نخست توانایی غنی‌سازی تا 90 درصد و دوم قابلیت تولید اورانیوم فلزی، دو اقدامی که ایران تاکنون به توانایی‌های لازم در آن رسیده است. ایران در روز 24 فروردین سال 1400، تنها دو روز پس از وقوع یک خراب‌کاری در تاسیسات هسته‌ای نطنز بلافاصله سطح غنی‌سازی خود را از 20 درصد به 60 درصد رساند، اقدامی که نشان داد تهران درصورت تصمیم‌گیری به‌سرعت می‌تواند سطح غنی‌سازی خود را به 90 درصد نیز برساند. آنچه در این میان مورد تردید بود، وضعیت تجهیزات پرتاب تسلیحات احتمالی بود که کارشناسان نظامی از طریق آن توانایی‌های تهران را در حوزه هسته‌ای بی‌ارزش تلقی می‌کردند. با این وجود نمایش قابلیت‌های موشکی ایران نشان می‌دهد، تهران درصورت تصمیم‌گیری از توان تولید وسایل معتبر برای پرتاب تسلیحات احتمالی نیز برخوردار است، موشک‌هایی که قادرند در صورت تصمیم‌گیری محموله‌های خود را به برد 12000 کیلومتر برساند.