نرگس چهرقانی، خبرنگار: دو روز پیش، ارتش اوکراین بخشی از پل مواصلاتی شبه‌جزیره کریمه به خاک اصلی روسیه را موردحمله قرار داد. سیدوحید کریمی، کارشناس مسائل بین‌الملل معتقد است این حمله برای پایین آورن آستانه تحمل روسیه و سوق دادن این کشور به سمت استفاده از سلاح اتمی است. بر همین اساس، غرب طی پروژه‌ای که دارد، خط قرمزهای روسیه مانند پل کرچ یا کشتی عظیم روسیه در دریای سیاه را موردحمله قرار داده یا می‌دهد تا ببیند واکنش روسیه چه خواهد بود. در ادامه مشروح گفت‌وگوی سیدوحید کریمی با «فرهیختگان» را می‌خوانید.
شنبه انفجاری در پل کرچ رخ داد. دلایل اینکه اوکراین کرچ را موردهدف قرار داده چیست؟
به‌نظرم غرب این حمله را انجام داد تا میزان واکنش روسیه و آستانه تحمل آن را بسنجد. چون غرب مایل است سلاح‌های دوربرد به اوکراین بدهد و حملات را به شهرهای روسیه بکشاند. منتها چون غرب از واکنش‌های جدی روسیه وحشت دارد، سعی می‌کند با عملیات‌های مختلف درجات واکنش روسیه را بسنجد. علت وحشت غرب هم این است که ولادیمیرپوتین اعلام کرده اگر قرار باشد جایی را مورد هدف قرار بدهم، لندن است. البته این گفته پوتین در پاسخ به تحرکاتی است که غرب در اوکراین داشته است. چون هدف غرب از عضو کردن اوکراین در ناتو این است که مسکو را با سلاح‌های میان‌برد تهدید کند. یعنی روسیه را تضعیف کنند. الان هم اوکراین با این نقشه غرب موافق است، چون خود رئیس‌جمهور اوکراین درخواست سلاح‌هایی کرده تا بتواند به داخل خاک روسیه حمله کند ولی غرب ترس از این دارد که با واکنش جدی پوتین مواجه بشود.
پس غرب طی پروژه‌ای که دارد، خط قرمزهای روسیه مانند پل کرچ -که اخیرا به آن حمله کرد- یا کشتی عظیم روسیه در دریای سیاه مورداصابت و حمله قرار داده یا می‌دهد تا ببیند واکنش روسیه چه خواهد بود. حتما مستحضرید که دیروز پوتین به کی‌یف پایتخت اوکراین حمله کرده و از موشک‌های کروز استفاده کرده است.
بله، مشخصا وقتی غرب، روسیه را تحریک می‌کند، استفاده از این موشک‌ها جزء بدیهیات است. سوال بعدی که از خدمتتان داشتم این است که فکر می‌کنید چه ویژگی کرچ را به خط قرمز روسیه تبدیل کرده؟ باتوجه به اینکه کرچ شبه‌جزیره کریمه را به روسیه متصل می‌کند.
همان‌طور که اشاره کردم، کشتی عظیم روسیه و پل کرچ مورداصابت قرار گرفته که هر دو برای روسیه مهم بوده اما مواصلات زمینی اهمیت بیشتری از مواصلات دریایی دارد. پل کرچ یک خط آذوقه‌رسان به نیروهای روسیه در خاک اوکراین بوده است.
اما باتوجه به اینکه این پل دارد به‌سرعت توسط روسیه ترمیم میشود، پس نقشه غرب برای ایجاد اختلال در تدارکات‌رسانی به شبه‌جزیره‌کریمه یا زدودن اثرات الحاق چهار استان اوکراین به خاک روسیه خنثی میشود؟
الان در دوران‌گذار بین‌المللی هستیم و نمی‌شود نتیجه‌گیری کرد. ببینید، چند موضوع باید درنظر گرفته شود، یکی اینکه غرب یک کشور قدرتمند را تحریک کرده تا به اوکراین حمله کند، از این رو دنیا نمی‌داند با این جنگی که به راه افتاده، چه کار کند؟ مساحت و عظمت روسیه را درنظر بگیرید، قابل‌مقایسه با اوکراین نیست. در اینجا، غربی‌ها با ذهنیت لیبرال دموکراسی معتقد هستند که دنیا باید به اوکراین کمک کند و الان هم به همین بهانه به کمک اوکراین رفته‌اند، منتها برای اینکه بتوانند اوکراین را به پیروزی یا متارکه جنگی برسانند، به او سلاح‌هایی می‌دهند که شهرهای روسیه را ویران کند. یعنی می‌خواهند پوتین را وادار به عقب‌نشینی کنند.
چقدر این امکان وجود دارد که درصورت ادامه نبرد و پشتیبانی‌های غرب از اوکراین، روسیه به استفاده از سلاح اتمی تاکتیکی روی بیاورد؟
پوتین اعلام کرده که اگر اوکراین خط قرمزهای روسیه را رد بکند و ضرباتی به داخل روسیه وارد بشود، به حمله اتمی اقدام می‌کند. این جمله پوتین را غربی‌ها جدی گرفته‌اند و جدی هم هست.
البته قبل از این صحبت پوتین، زلنسکی از ناتو درخواست حمله اتمی به روسیه را کرده بود.
بله. اما اگر اوکراین با هم‌دستی غرب بیشتر نقاط حساس روسیه را هدف قرار بدهد، یقینا روسیه از سلاح اتمی استفاده خواهد کرد. حتی وقتی که روسیه در زمان یلتسین به چچن حمله کرد، غیرقابل‌پیش‌بینی بود. الان هم پیش‌بینی اینکه روسیه چه می‌کند، ساده نیست. ما در دوران گذار هستیم و باید به‌صورت روزانه یا هفتگی مسائل جنگ اوکراین و روسیه را رصد کرد. با آمدن زمستان و سرما، اروپا به‌دنبال گاز خواهد بود. منظورم هم از دوران گذار، تغییر موازنه قدرت در جهان است. اما آمریکا می‌خواهد از این گذار جلوگیری کند. اگر آمریکا سلاح‌های دوربرد در اختیار اوکراین قرار بدهد و اوکراین مسکو را مورد هدف قرار بدهد، امکان جلوگیری از این گذار وجود دارد.
باتوجه به این شرایط‌گذار فکر می‌کنید آینده نبرد بین اوکراین و روسیه به کجا ختم میشود و آیا امکان مذاکرات و آتش‌بس جنگ وجود دارد؟ چون پوتین بارها زلسنکی را به گفت‌وگوی مسالمت‌آمیز دعوت کرده.
اگر به‌صورت کلان به این موضوع نگاه کنیم، پیشروی غرب به طرف شرق است. یک زمانی آلمان مرز غرب و شرق بود و الان این مرز به‌سمت اوکراین کشیده شده است. در اینجا می‌بینید که کل روسیه درگیر جنگ است و در غرب بیشتر قدرت نرم است که این جنگ نامتوازن است بین قدرت سخت در شرق و قدرت نرم در غرب. نکته بعدی اینکه، کشورهای شرق مانند ایران، چین و روسیه که با خطر پیشروی ناتو یا لیبرال دموکراسی مواجه هستند باید فکری اساسی کنند؛ یکی می‌تواند اتحاد بین این سه‌کشور باشد.
درباره قسمت دوم سوال‌تان هم عرض کنم، بله روسیه درخواست مذاکره کرده بود، اما غرب اجازه نمی‌دهد این جنگ به آتش‌بس بکشد. می‌خواهند روسیه را درگیر نگه دارند و در این بین اوکراین قربانی میشود.