در سال 2013 که شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین برای نخستین‌بار از طرح بلندپروازانه خود با نام «یک کمربند، یک جاده» یا همان ابتکار کمربند و جاده چین سخن گفت، واشنگتن و پکن چندان به‌دنبال تقابل جدی با یکدیگر نبودند اما شاید همین طرح شاخک‌های استراتژیست‌های آمریکایی را تیز کرد و باعث شد در دولت باراک اوباما، تدابیری برای مهار چین در دستور‌کار قرار گیرد. روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا، تقابل واشنگتن با پکن را به بالاترین سطح خود رساند. هرچند احتمال می‌رفت با تغییر دولت در آمریکا، اوضاع تغییر کند اما این اتفاق نیفتاد و دولت بایدن نیز با همان دست فرمان ترامپ با چین مواجهه کرد. در تقابل با چین، آمریکا تمرکز خود را روی ابتکار کمربند و جاده چین گذاشته است. چین در قالب این ابتکار به‌دنبال سرمایه‌گذاری در زیربناهای اقتصادی بیش از ۷۰ کشور جهان و سازمان‌های بین‌المللی با هدف استحکام سردمداری اقتصادی پکن بود. آمریکا تلاش زیادی برای جلوگیری از مشارکت کشورها در این ابتکار داشت اما پیشنهادهای وسوسه‌برانگیز چین برای تقویت زیرساخت‌های کشورهای هدف، آنها را به این سمت سوق داد. آمریکا برای تقابل با این طرح، ایده ائتلاف‌های سیاسی، سیاسی- نظامی و اقتصادی را نیز ارائه داد. در همین چهارچوب این کشور سال گذشته با مشارکت سران G-7 اعلام کرد که مکانیسم تامین مالی زیرساختی را برای کشورهای با درآمد پایین و متوسط ​​اعلام خواهد کرد. آن‌طور که مقامات آمریکایی گفته بودند، قرار بود در این مکانیسم سرمایه‌گذاری برای پنج تا 10 پروژه زیرساختی بزرگ در جهان انجام پذیرد. آمریکا به سنگال و غنا که قرار بود برای آنها مرکز تولید واکسن برای غرب آفریقا در سنگال بسازد و تقویت منابع انرژی تجدیدپذیر، تقویت وام دادن به مشاغل تحت مالکیت زنان و کاهش شکاف دیجیتالی بخشی را دنبال کند، اعلام کرده بود که درقبال سرمایه‌گذاری در این کشورها، برخلاف چین به توافقنامه‌های وثیقه‌ای -که می‌تواند بعدا به تصرف بنادر یا فرودگاه‌ها منجر شود- نیاز نخواهد داشت.
جدا از چنین طرح‌هایی برای کشورهای آفریقا، آمریکا در ماه‌های گذشته تلاش کرده کشورهای همسایه چین در این طرح به‌ویژه آنهایی را که بندر دارند با هشدار درباره بدهی‌هایشان به چین، نگران کند. در هفته‌ها و ماه‌های گذشته، اتفاقات نسبتا ناگواری به‌ضرر چین در پاکستان و سریلانکا رخ داد. در پاکستان عمران‌خان، نخست‌وزیر با نقش‌آفرینی مستقیم آمریکا برکنار شد. سریلانکا نیز که در بخشی از ابتکار کمربند و جاده تعریف می‌شود، دچار بحران سیاسی و اقتصادی شده است. منابع خبری می‌گویند هندوستان برای نجات اقتصاد چین یک بسته پنج‌میلیارد دلاری برای تهیه خوراک و کود در اختیار این کشور قرار داده است. اکنون این نگرانی وجود دارد که ائتلاف‌سازی‌های آمریکا درکنار سرمایه‌گذاری‌های سخاوتمندانه این کشور و متحدانش، چین را در رسیدن به ایده سال 2013 ناکام بگذارد. آمریکا به تعبیری درحال ایجاد یک «دیوار چین» میان چین و دیگر مناطق جهان مانند اروپاست تا بتواند با ایجاد مانع در برقراری ارتباط میان کشورهای جهان به حکمرانی جهانی‌اش ادامه دهد. ناآرام‌سازی شرق اروپا، غرب آسیا و شمال آفریقا و کشاندن آن به شبه‌قاره هند و آسیای میانه و همچنین نقش‌آفرینی این کشور در آشوب‌های اخیر ایران را می‌توان اقداماتی در راستای سوزاندن زمین معنا کرد. 

  مروارید دریایی؛ بستر ابتکار چینی
دکترین «رشته مروارید» برای نخستین بار توسط شرکت مشاورین دفاعی بوز- آلن در گزارشی با عنوان «آینده انرژی در آسیا» در سال 2005 به دونالد رامسفلد، وزیر دفاع وقت آمریکا ارائه شد. براساس این گزارش پکن تلاش داشت با احداث زیرساخت‌های نظامی در کشورهای منطقه جنوب آسیا در راهبردی که با نام «رشته مروارید» نامیده می شد حضور دریایی خود را در اقیانوس هند افزایش دهد. 
هرچند طرح مروارید دریایی تقریبا یک دهه پیش از اعلام رسمی «ابتکار کمربند جاده» توسط چین، از طریق آمریکا اعلام عمومی شد، اما به نظر می‌رسد مروارید نیز بخشی از طرح کلان کمربند جاده است و شاخه دریایی آن را در بر می‌گیرد. 
در این راستا بود که پکن طی دو دهه اخیر به شکل علنی‌تری دست به جذب همه‌جانبه کشورهای منطقه زد. فروش تسلیحات نظامی به پاکستان و بنگلادش مانند تانک‌های سنگین و همچنین انجام سرمایه‌گذاری‌های کلان اقتصادی و مراودات سیاسی در این دسته‌اند. به نظر می رسد طرح مرواریدهای دریایی که نبردی بر سر دریا میان قدرت‌های بزرگ است، همانند تک چینی‌ها به هژمونی جهانی آمریکاست که با پاتک‌های سنگین واشنگتن مواجه شده است. 

  اهداف طرح مروارید دریایی
طرح مروارید دریایی با توجه به ابعاد گسترده‌اش و از آنجا که شاخه دریایی طرح کلان کمربند جاده، عمده‌ترین قسمت این طرح است، از اهمیتی حتی بیشتر از شاخه زمینی برخوردار است. چین از طریق این طرح می تواند راه دریاها را برای خود هموار و برای دشمنانش ناهموار سازد. از این رو در این قسمت تلاش شده تا اهداف چین از طرح مروارید دریایی مورد بررسی قرار گیرد. 

1- برطرف ساختن تنگناهای استراتژیک دریایی
چین برای آنکه از اتکای تجارت دریایی خود به تنگه مالاکا بکاهد دو راه را در پیش گرفته است. نخستین اقدام تلاش برای ایجاد پروژه ایجاد «کانال کرا» است که از خاک تایلند عبور کرده و دریای چین جنوبی را به اقیانوس هند متصل می‌سازد. در دومین اقدام نیز چین به دنبال دورزدن دریای چین جنوبی از طریق ارسال کالا از مسیر زمینی به بندر گوادر در خاک پاکستان است تا به‌طور مستقیم‌تری به اقیانوس هند دست یابد. 

2- رونق اقتصادی
بسیاری از بنادر در کشورهای جهان با وجود ارزشمندی به دلیل عدم سرمایه‌گذاری‌ها چندان مورد استفاده قرار نگرفته‌اند. یکی از دلایل آن نیز نبود یک قدرت تجاری مهیب بود که بهره‌گیری و توسعه جدی راه‌ها برایش یک الزام باشد. پکن به‌عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده جهان که در شرق آسیا واقع شده است نیازمند شبکه‌ای از مسیرهای دریایی است تا بتواند کالاهای تولیدی خود را به بازارهای جهانی ارسال کند. از این روست که تنها در سواحل آفریقا 46 بندر را کنترل یا تامین بودجه می کند. 

3 -کنترل تجاری
با سرمایه‌گذاری‌های چین در مسیرهای دریایی، دیگر کشورها نیز برای تجارت روی به آن خواهند آورد. چین با در دست داشتن این مسیرهای دریایی قادر به افزایش رقابت‌پذیری کالاهای خود و همچنین نظارت بر جریان اقتصاد خواهد بود. اگر کشوری کالایی صادر کند که خوشایند چین نباشد، مقامات پکن می‌توانند از ارائه سرویس‌های لازم در بنادر خود به آنها خودداری کنند. همچنین در هرحال استفاده دیگران از زیرساخت‌های چین برای تجارت بین‌المللی، اهرم بزرگی برای کنترل این کشورها در اختیار پکن قرار خواهد گرفت. 

4- ایجاد پایگاه‌های نظامی 
برخی از بنادر موجود در طرح مروارید دریایی شامل پایگاه های نظامی نیز خواهند بود. کنترل این بنادر به خودی خود زمینه‌ای برای تاسیس پایگاه‌های نظامی ایجاد می‌کند. چین هنگامی که مجموعه گسترده‌ای از بنادر را به همراه تاسیسات تابع آن مانند سکوهای پهلوگیری، محوطه‌های وسیع دارای ساختمان‌های اداری مستحکم، آشیانه‌های بالگرد و مخازن سوخت در اختیار گرفته و همچنین از تاسیسات فرودگاهی در مجاورت این بنادر برخوردار شود، می‌تواند به‌سرعت با ارسال تجهیزات نظامی، تاسیسات خود را به پایگاه‌های نظامی نیز تبدیل کند. سال گذشته بود که آمریکا اعلام کرد چین به‌صورت پنهانی در حال ساخت پایگاه نظامی در بندر جبل علی امارات است و با فشارهای خود آن را متوقف ساخت. باید در نظر داشت شبکه بنادر در طرح مرواریدهای دریایی می‌تواند به پشتیبانی از ناوگان فراساحلی چین بپردازند. سرمایه‌گذاری‌های وسیع چین در این بنادر و بیشتر از آن، اهمیت یافتن این تاسیسات در تجارت بین‌المللی زمینه‌هایی را فراهم می‌آورد تا چین بعدها ادعا کند برای محافظت از تجارت جهانی ناچار به حضور نظامی در بنادر دریایی است. 

5- محاصره هند
هند رقیب جدی چین است. هرچند ژاپن و کره جنوبی نیز اقتصادهایی پیشرفته به حساب می‌آیند، به‌ویژه در حوزه فناوری‌ها که چین در آنها هنوز چندان سرآمد نیست، اما این هند است که دارای ویژگی‌هایی مشابه چین است. هند دارای جمعیت زیاد و منابع گسترده است؛ تقریبا مشابه ویژگی‌هایی که چین از طریق آنها موفق به جذب سرمایه‌گذاری‌های گسترده شده است. از این رو پکن که با کاهش نیروی کار خود در آینده مواجه خواهد شد باید مراقب هندی باشد که به‌زودی از لحاظ جمعیتی از همسایه خود پیشی می‌گیرد. طرح مروارید دریایی گامی در راستای مهار هند برای مکدر ساختن مزیت‌های برتر اقتصادی این کشور نسبت به چین نیز به حساب می‌آید. 

  پاسخ‌های غرب
غرب در مقابل طرح کمربند جاده و یا به‌طور خاص‌تر شاخه دریایی آن تلاش کرده است با ائتلاف‌ها و اقدامات براندازانه در طرح چین ایجاد اخلال کند. در ادامه برخی از این اقدامات آمده‌اند. 

1 -کواد 
ژاپن، کره‌جنوبی، هند و آمریکا چهار کشوری هستند که ائتلاف کواد را در جنوب‌آسیا تشکیل می‌دهند. هدف عملی این ائتلاف تلاشی برای مهار و محاصره چین در حوزه پیرامونی‌اش است. 

2- آکوس
براساس توافق آکوس، آمریکا و انگلیس دست‌کم 8 زیردریایی تهاجمی هسته‌ای را دراختیار استرالیا قرار خواهند داد. این زیردریایی‌ها که برای چندین سال نیازمند سوخت‌گیری نیستند، کانبرا را قادر می‌سازند با استفاده از این زیردریایی‌های شرق‌آسیا تا شرق‌آفریقا را تحت نظارت بگیرند. 

3 -ائتلاف هند، امارات، رژیم‌صهیونیستی
آمریکا تلاش دارد برای تحت فشار قرار دادن چین، هند را به‌شدت تقویت کند. در همین راستا قرار است هند برای کوتاه‌ساختن مسیر صادراتی خود به اروپا از بنادر امارات در خلیج‌فارس بهره گیرد. کالاهای هند از طریق خط راه‌آهنی که میان امارات، عربستان‌سعودی و رژیم‌صهیونیستی کشیده می‌شوند به‌طور مستقیم با دور زدن باب‌المندب و کانال سوئز به دریای مدیترانه می‌رسند. 

4 -براندازی
غرب سابقه براندازی دولت حامی چین در میانمار را دارد؛ اقدامی که البته با پاتک چینی‌ها منجر به سقوط دولت موردحمایت این کشور در میانمار شد. با این‌ حال در آخرین هماوردها آمریکا موفق شده دولت عمران‌خان در پاکستان و همچنین دولت سریلانکا را به‌عنوان مهم‌ترین اضلاع طرح مروارید دریایی ساقط کند.