نرگس چهرقانی، خبرنگار گروه سیاست: نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا دو روز پیش درحالی واردایروان شد که پیـــش از ورود او، بین ارمنستان و آذربایجان درگیری‌هایی آغاز شده بود.برای بررسی اهداف سفر پلوسی به ارمنستان درچنین
شرایطی، با روح‌الله مدبر، کارشناس مسائل اوراسیا به گفت‌وگو پرداختیم که درادامه می‌خوانید.
با توجه به همزمانی سفر نانسی پلوسی به ارمنستان و درگیری‌های اخیر در منطقه قفقاز، فکر می‌کنید این سفر چه اهداف و ابعادی را دنبال بکند؟
قفقاز جنوبی منطقه‌ای است که اصالت و ریشه تمدنی خاصی دارد. حضور طرف‌های آمریکایی در این منطقه، قطعا با هدف ماهیگیری از آب گل آلود تنش‌های رخ داده اخیر است. آمریکایی‌ها در هرکجا که ورود کرده‌اند، نه‌تنها کمکی به حل مساله نداشته‌‌اند، بلکه با فتنه‌انگیزی به تحریک طرف‌های درگیر پرداخته‌اند. بنابراین نمی‌توان سفر نانسی پلوسی را سفری با دستاورد مثبت دانست. هدف طرف آمریکایی، قطعا بحران‌آفرینی است. مدتی است نمایندگان سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا، تحرکاتی را در منطقه قفقاز جنوبی با محوریت ایجاد و افزایش تنش دنبال کرده‌اند. این تحرکات نسبت به قبل، ملموس‌تر هم شده است و مشخصا نشان‌دهنده این است که مواضع آنها برای رفع بحران نیست. با توجه به این مساله، حضور آمریکا در منطقه‌ای که نه در آن سابقه‌ای دارد و نه ضرورت دارد که در آن حضور پیدا کند کاملا نامربوط و با اهدافی غرض‌ورزانه صورت گرفته است.
فکر می‌کنید این سفر برای روسیه اهمیتی داشته باشد؟ خصوصا اینکه پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان از سال 2018 رابطه نسبتا خوبی با روسیه ندارد.
موضع امروز کرملین آن بود که نتیجه سفر نانسی پلوسی، رفع بحران به‌وجود‌آمده نیست. نکته قابل‌توجه آنکه پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان ازطریق یک انقلاب رنگی بر سر کار آمد. رویکردی که داشت هم رویکردی غربگرایانه بوده است. آنچه اهمیت دارد این است که هم آذربایجان و هم ارمنستان برای رفع بحرانی که در منطقه به وجود آمده، باید به نظرات همسایه خود که برادر آنها است توجه کنند. جمهوری اسلامی ایران همواره کشوری خیرخواه در منطقه بوده است و در منطقه قفقاز جنوبی، ریشه عمیق تمدنی دارد. ایران در بحران‌هایی که در منطقه ایجاد شده است همواره نقش میانجیگر داشته و موضع مشخص و صریح خود را نیز این‌گونه اعلام کرده است: «قره‌باغ خاک آذربایجان است و باید در اختیار آذربایجان قرار گیرد. مرز بین ایران و ارمنستان نیز نباید دستخوش تغییر قرار بگیرد.» لذا طرف ارمنی و آذری برای رفع بحران قفقاز باید نسبت به قدرت‌های بیگانه همچون آمریکا و فرانسه بی‌توجه باشند. فرانسه کشوری است که در همسویی با آمریکا در تشدید تنش به‌وجود‌آمده ایفای نقش می‌کند. بهترین راه برای رفع تنشی که آمریکا قصد دامن زدن به آن را دارد، توجه به توصیه جمهوری اسلامی ایران است. همچنین کرملین از دوره پاشینیان روابطش با ارمنستان ظاهرا روابط خوبی بوده اما در باطن مشخص است که این روابط دارای اختلافاتی است. ما در تعریف استراتژی روسیه مفاهیم «خارج دور» و «خارج نزدیک» را داریم. ارمنستان کشوری است که برای روسیه در موقعیت «خارج نزدیک» است و ادامه رویکردهای غربگرایانه ارمنستان و حضور قدرت‌های خارجی همچون آمریکا در آن، با سیاست‌های کرملین منطبق نیست. اما درمورد اولویت ایران باید گفت آنچه که برای ما مهم است پیشبرد خط‌مشی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است. جمهوری اسلامی با هر نوع دخالت طرف خارجی و حضور کشوری مثل آمریکا در منطقه قطعا مخالف است و همواره توصیه‌های برادرانه و دوستانه خودش را به طرف آذری و ارمنی اعلام کرده و در این مسیر نیز قاطعانه عمل می‌کند. سخنگوی وزارت خارجه نیز رسما اعلام کرد که ایران با هرگونه اعمال تغییر در مرز‌ها قطعا مخالف بوده و همچنین خواستار آزادسازی سرزمین‌هایی است که در اختیار آذربایجان است. برای هر دو طرف آذری و ارمنی نتیجه مطلوب زمانی رخ خواهد داد که به‌جای پیش‌بردن توصیه‌های طرف‌های خارجی به توصیه‌های ایران به‌عنوان کشور برادر خود توجه نشان دهند. ادامه حضور قدرت‌های بیگانه و توجه به نظرات آنها قطعا به افزایش تنش‌ها دامن خواهد زد. یکی از توصیه‌های نانسی پلوسی به طرف ارمنی خارج شدن از پیمان امنیت با روسیه است که نشان‌دهنده سیاست تنش‌زای آمریکاست.
انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آخر آبان ماه برگزار می‌شود. باتوجه به قدرت لابی ارامنه در آمریکا، به نظر شما آیا سفر پلوسی ارتباطی با این موضوع دارد؟ چون به نظر می‌رسد پلوسی با انجام سفرهای خارجی، به‌دنبال اهداف انتخاباتی نیز هست.
دولت آمریکا چه در عرصه سیاست داخلی، چه در عرصه سیاست خارجی از ایفای نقش در بحران‌های جهانی اخیر به دنبال بهره‌برداری سیاسی بوده و این امر در ایام منتهی به انتخابات کنگره نمود بیشتری یافته است. ایفای نقش در بحران‌های اوکراین، تایوان، اختلافات به وجود آمده ناشی از بحران انرژی در اروپا مصادیقی ازهمین راهبرد آمریکا است. آمریکا با هدف بهره‌برداری سیاسی در انتخابات کنگره و قدرتمند نشان دادن خود به دنبال ایفای نقش در منطقه قفقاز و اعلام حضور در این منطقه است. یکی دیگر از اهداف نانسی پلوسی در این سفر جلب حمایت ارامنه پرنفوذ در آمریکا و استفاده از ابزار تبلیغاتی و پشتیبانی آنهاست. اما در انتها این مساله منفعتی برای مردم ارمنستان ایجاد نمی‌کند. بهترین راه‌حل برای رفع بحران، توجه به توصیه‌های برادرانه و خیرخواهانه جمهوری اسلامی ایران است. چون جمهوری اسلامی ایران علاوه‌بر ریشه عمیق فرهنگی که در منطقه دارد همواره ثابت کرده یک میانجیگر واقعی است. یعنی طرح‌هایی که ایران در قضیه بحران قره‌باغ ارائه داده، همواره طرح‌هایی بوده که می‌توانیم بگوییم عادلانه بوده است. همینکه هیچ جانبداری از دو جهتِ درگیر در مناقشه (ارمنستان و جمهوری آذربایجان) نشده، اثبات این مدعاست. چون ایران این کشورها را همسایه‌های قدیمی خود می‌داند و همواره سعی می‌کند در کنار و حامی آنها باشد. این کشورها هم متوجه شده‌اند که در همسایگی با جمهوری اسلامی ایران، به منافع فوق‌العاده‌ای می‌رسند. و به‌نظرم این رسم همسایگی هم هست که آنها به نکات دقیق و خطوط جمهوری اسلامی و ارشاداتی که ایران می‌کند، توجه کنند و مسیر را به سمتی نبرند که قدرت‌های بیگانه خارجی بتوانند از آنها سوءاستفاده کنند.
برای مثال الآن همه می‌دانند که با سفر پلوسی به تایوان منفعتی برای مردم تایوان ایجاد نشده. بلکه آمریکا برای انتخابات پیش روی خود قصد بهره‌برداری دارد. برای ارمنستان و آذربایجان هم همین نکات وجود دارد که اگر بخواهد قدرت خارجی دیگری مانند رژیم‌صهیونیستی یا ترکیه را در معادلات کشور خود وارد کند، منفعتی نخواهد داشت و بهترین راه کمک‌های دلسوزانه و برادرانه جمهوری اسلامی ایران است.