ندا اظهری، مترجم: آموزش یکی از نیازهای اساسی بشر است و آموختن سواد یکی از مهم‌ترین جنبه‌های موفقیت یک کشور به شمار می‌رود. نظام آموزش عالی دنیا در دوران دانشگاهی به دو بخش دانشگاه‌های دولتی و خصوصی تقسیم می‌شود و به‌رغم اینکه هر کدام از آنها عملکردهای متفاوتی دارند، اما در رسالت آموزش مشترکند. در بسیاری از کشورهای دنیا، سهم آموزش عالی از دانشگاه‌های خصوصی به‌مراتب بالاتر از دانشگاه‌های دولتی است و از آنجایی که هزینه‌های خود را غالبا از طریق شهریه‌ها و منابع دیگر تامین می‌کنند، قادرند با سرمایه‌گذاری‌هایی که در حوزه‌های مختلف انجام می‌دهند، زمینه را هم برای رشد دانشجویان و هم پیشرفت علم آماده کنند. به‌رغم اینکه دانشگاه‌های دولتی هزینه‌های مناسب‌تری داشته و پرداخت هزینه‌های آن برای شمار زیادی از دانشجویان مناسب‌تر است، اما گاهی مزیت‌هایی که دانشگاه‌های خصوصی دارند آنقدر زیاد است که به قیمت‌های مقرون‌به‌صرفه دانشگاه‌های دولتی می‌ارزد. از این رو نمی‌توان نقش دانشگاه‌های خصوصی را در بهبود وضعیت آموزش عالی نادیده گرفت.
آمریکای لاتین بزرگ‌ترین بازار دانشجویان بخش خصوصی
طبق مطالعات صورت‌گرفته، از هر سه دانشجو در جهان، یک دانشجو در دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی خصوصی ثبت‌نام می‌کند. این تجزیه و تحلیل‌ها، نخستین مطالعات مبتنی‌بر داده‌های جامع درمورد اندازه و شکل آموزش عالی خصوصی در سطح بین‌المللی است که نشان می‌دهد موسسات غیردولتی 56 میلیون و 700 هزار دانشجو دارند که 33 درصد کل ثبت‌نام دانشجویان را در جهان به خود اختصاص می‌دهند. درحالیکه آمریکا در طول تاریخ از نظر ابعاد بخش خصوصی نسبت به دیگر نقاط جهان برتری داشته، سهم دانشجویان این کشور که در بخش خصوصی تحصیل می‌کنند به 27.5 درصد می‌رسد که پایین‌تر از میانگین جهانی است و تنها یک‌دهم میزان ثبت‌نام دانشجویان در بخش خصوصی را شامل می‌شود. در میان مناطق جهان، آمریکای لاتین با 78.8درصد بالاترین آمار ثبت‌نامی‌ها را به خود اختصاص می‌دهد. بعد از آمریکای لاتین، آسیا با 42.1 درصد در رده دوم بالاترین میزان دانشجویان بخش خصوصی قرار گرفته است. اما بخش خصوصی تنها محدود به تعداد کمی از کشورها نمی‌شود بلکه تقریبا 97.6 درصد از کل ثبت‌نام دانشجویان در سیستم‌های آموزش عالی دانشگاهی و در تمام نواحی دست‌کم 10 درصد از دانشجویان در بخش خصوصی مشغول به تحصیل هستند. بررسی‌ها نشان می‌دهد دولت‌ها پاسخگوی تقاضای فزاینده آموزش عالی از طریق ایجاد سیستم‌های دانشگاه‌های دولتی نیستند.
کره جنوبی با بیشترین ثبت‌نام دانشجو در بخش غیردولتی
به گزارش insidehighered، کارشناسان وضعیت ثبت‌نام دانشجویان را مورد بررسی قرار داده و از مجموع 179 کشور، تنها 10 کشور فاقد هرگونه آموزش بخش خصوصی هستند. با وجود پراکندگی آموزش عالی بخش خصوصی، ثبت‌نام در این بخش بیشتر روی مناطق در حال توسعه متمرکز می‌شود. در مقایسه با آمارهای بالایی که از آمریکای لاتین و آسیا به دست آمده، ارائه‌دهندگان آموزش‌های بخش خصوصی کمتر از یک‌ششم کل میزان ثبت‌نام دانشجویان را با آمار 10.1درصد در کانادا، استرالیا و نیوزیلند تشکیل داده‌اند. این آمار در کشورهای اروپایی 14.9 درصد اعلام شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد دنیای در حال توسعه 69.8درصد از کل آموزش غیردولتی را در نظام آموزش عالی به خود اختصاص می‌دهد. این در حالی است که در دنیای توسعه یافته، این رقم به 30.2 درصد می‌رسد.
در جدول رده‌بندی کشورها نسبت به ثبت‌نام دانشجویان دنیا در دانشگاه‌های غیردولتی، میزان ثبت‌نام دانشجویان کره جنوبی در دانشگاه‌های غیردولتی 80.7 درصد گزارش شده است. بعد از آن ژاپن با 78.6 درصد، برزیل با 72.7 درصد، فیلیپین با 60.8 درصد، هند با 58.3 درصد، اندونزی با 58.2 درصد، ایران با 44.9 درصد، آمریکا با 27.5درصد، چین با 19.6 درصد و روسیه با 14.7 درصد در رده‌های بعدی از نظر درصد ثبت‌نام دانشجویان در دانشگاه‌های غیردولتی قرار گرفته‌اند. در سال 2021، تعداد 186 دانشگاه غیردولتی در کره‌جنوبی به ثبت رسید که از این میان، سئول رقم 52 دانشگاه غیردولتی را به نام خود ثبت کرد.
وضعیت بزرگ‌ترین آموزش عالی دنیا چگونه است؟
هند با توجه به وسعتی که دارد، بزرگ‌ترین بخش خصوصی در دنیا لقب گرفته و حدود 22 درصد از کل ثبت‌نام جهانی بخش خصوصی را از آن خود کرده است. این حجم ثبت‌نام در بخش خصوصی، بیش از 12 میلیون دانشجو را در بر می‌گیرد که بیش از دو برابر اندازه بخش خصوصی در آمریکاست. کشورهایی که بیشترین سهم از ثبت‌نام بخش خصوصی را به خود اختصاص می‌دهند، معمولا سیستم‌های آموزش عالی کوچکی دارند. انتظار می‌رود با توجه به افزایش ثبت‌نام دانشجویان در آموزش عالی بخش خصوصی، سهم این بخش از ثبت‌نام دانشگاهی متعادل خواهد شد. این به این دلیل رخ می‌دهد که همزمان با بزرگ‌تر شدن این بخش، چالش افزایش سهم این بخش دشوارتر می‌شود. البته در این میان، کیفیت بخش خصوصی هم موضوع مهمی است که همواره یکی از نگرانی‌های آموزش عالی دنیا به شمار می‌رود. به‌عنوان مثال، در آمریکای لاتین، درحالیکه تقریبا هر کشوری در منطقه از یک آژانس اعتبارسنجی برخوردار است، هیچ کدام از آنها ظرفیت کافی برای رسیدگی به کیفیت ضعیف بخش خصوصی یا دولتی ندارند.
به گزارش dknmu، آموزش عالی هند بزرگ‌ترین سیستم آموزشی در دنیا محسوب می‌شود. با وجود این، بخش خصوصی سهم قابل توجهی از آن را به خود اختصاص داده است و هرچه جلوتر می‌رویم، تعداد دانشگاه‌ها و کالج‌ها در این کشور افزایش می‌یابد. بودجه آموزشی دولت فدرال معمولا برای تامین هزینه‌ها و نیازهای آموزش عالی این کشور کافی نیست. این بودجه کمتر از یک درصد تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص می‌دهد. از این روست که آموزش بخش خصوصی نقش مهمی را در ایجاد تفاوت‌های بودجه‌ای ایجاد کرده است. از آنجایی که مجموعه‌ای از محدودیت‌ها نتوانسته فعالیت این دانشگاه‌ها را محدود کند، این مراکز خصوصی می‌توانند نوآورتر بوده و مراحل پیشرفت بیشتری را بگذرانند.
در هند به‌نوعی دانشگاه‌های خصوصی عطش دانشجویان را به آموزش عالی برطرف می‌کنند. در این کشور عملا دانشگاه‌های دولتی قادر به پذیرش تعداد بالای دانشجویان نیستند و و همین امر باعث می‌شود بسیاری از جوانان هندی تمایل بیشتری به تحصیل در خارج از کشور داشته باشند. اما به دلیل افزایش تعداد دانشگاه‌های خصوصی در هند، دانشجویان توانسته‌اند در کشور خود، با قیمتی قابل پرداخت به تحصیل بپردازند. خصوصی‌سازی آموزش عالی بازار رقابت را داغ‌تر می‌کند، به‌طوری‌که منجر به افزایش بهره‌وری آموزشی، کیفیت بالاتر و کاهش هزینه‌ها می‌شود اما این اتفاق تنها در شرایط ایده‌آل رخ می‌دهد. تعداد کل دانشگاه‌های هند در سال 2022 به حدود 1026 می‌رسد که از این میزان 446 دانشگاه دولتی و 406 دانشگاه غیردولتی بودند. طبق آمار ارائه‌شده از سوی پایگاه تایمز، با توجه به پایین‌تر بودن تعداد دانشگاه‌های غیردولتی نسبت به دانشگاه‌های دولتی، 58.3 درصد از دانشجویان هند در دانشگاه‌های غیردولتی ثبت‌نام کرده‌اند. بسیاری از دانشگاه‌های خصوصی ایالتی در ایالت‌های هند برای ارائه آموزش باکیفیت به دانشجویان و رفع نیازهای آموزشی آنها ایجاد می‌شوند. «راجستان» یکی از پنج ایالت برتر این کشور از نظر تعداد دانشگاه‌های خصوصی ایالتی است. تعداد زیادی دانشگاه خصوصی در راجستان حضور دارد که این ایالت را مکان مناسبی برای گذراندن تحصیلات عالی برای دانشجویان تبدیل می‌کند.
رشد حوزه‌های بسیار تخصصی مانند مهندسی، پزشکی و مدیریت در دانشگاه‌های خصوصی تا حد زیادی به توسعه هند کمک کرده است. 40 درصد آموزش‌های پزشکی، 84 درصد دندانپزشکی و 90 درصد آموزش‌های مهندسی و مدیریت توسط موسسات آموزش خصوصی در کشور ارائه می‌شوند. شمار زیادی از دانشجویان، موسسات غیردولتی را برای تحصیل انتخاب می‌کنند که برنامه‌های مدرن و مبتنی‌بر نیاز را ارائه می‌دهند. به عبارتی، دانشگاه‌های غیردولتی با ارائه مهارت‌ها، کمک به تفکر انتقادی، برقراری ارتباط و رهبری لازم برای بقا در دنیای رقابتی نقش مهمی در آموزش عالی ایفا می‌کنند. بسیاری از دانشگاه‌های خصوصی در بخش تحقیق و توسعه بسیار فعال هستند. از این رو، دولت برای تربیت افرادی با مهارت و دانش بالا باید به فکر گسترش دانشگاه‌های خصوصی باشد. آنها باید برای برآوردن نیاز دانشجویان، با دانشگاه‌های خارجی همکاری کنند. درواقع، موسسات آموزشی در هند نه‌تنها باید با هم رقابت کنند، بلکه درحالیکه در زیرساخت‌های عظیم فعالیت می‌کنند باید استانداردهای آموزشی بالایی را نیز در هر جریانی ایجاد و حفظ کنند.
تداوم روند افزایش دانشگاه‌های غیردولتی در آمریکا
بخش غیردولتی جزء بخش‌هایی بود که شاید دیر، اما سرانجام وارد صنعت آموزش عالی آمریکا شد. این بخش تا سال‌ها در انحصار دولت این کشور بود. در 20 سال اخیر، افزایش شهریه‌ها به حامیان دانشگاه‌های غیردولتی این استدلال قوی را داده است که بخش غیردولتی می‌تواند کیفیت بالاتری را با قیمت پایین‌تر ارائه دهد. هر دو بخش دولتی و غیردولتی در آمریکا در سال‌های اخیر تحولات زیادی را پشت‌سر گذاشته‌اند. با وجود اینکه هنوز هم تحصیلات دانشگاهی اولویت بسیاری از افراد در یافتن شغل مناسب است، اما به دلیل بالا بودن هزینه‌ها، بسیاری از دانشجویان قادر به پرداخت هزینه‌ها نیستند و این امر یکی از دلایل عمده کاهش شمار ثبت‌نام دانشجویان در دانشگاه‌های آمریکاست؛ به‌طوری‌که تعداد دانشجویان دانشگاه‌های آمریکا از سال 2019 تا 2020 حدود 3 میلیون نفر کاهش داشته است. به گزارش bestcolleges، درحالیکه کالج‌های خصوصی کوچک بیشترین کاهش را متحمل شده‌اند، دانشگاه‌های دولتی هم از این امر مستثنی نبوده‌اند. تعهد مالی در بخش خصوصی آموزش عالی آمریکا، تمایزات سنتی بین کالج‌ها و دانشگاه‌های خصوصی و دولتی را محدود می‌کند و حتی شاید بسیاری از موسسات مستقل مورد حمایت بخش خصوصی را کاملا از بین ببرد. توافق گسترده‌ای وجود دارد مبنی‌بر اینکه چنین احتمالی منجر به از دست رفتن تنوع در آموزش عالی آمریکا خواهد شد. بسیاری از مقامات آموزشی آمریکا بر این باورند که کمک‌های مالی از بودجه عمومی برای کمک به تامین هزینه‌های عملیاتی تنها امید بقای تعداد انگشت‌شماری از کالج‌ها و دانشگاه‌های غیردولتی است.
مزیت‌های دانشگاه‌های غیردولتی
معمولا دانشگاه‌های دولتی به دلیل هزینه‌ها و شهریه‌های پایین تری که نسبت به دانشگاه‌های غیردولتی دارند، طرفداران بیشتری دارد و به همین دلیل تعداد دانشجویان بیشتری در کلاس‌های درس حضور دارند، بنابراین کلاس‌ها معمولا شلوغ‌تر هستند اما کلاس‌های درس دانشگاه‌های غیردولتی با تعداد دانشجوی کمتری برگزار می‌شود و همین امر کیفیت آموزشی را بالاتر می‌برد. علاوه‌براین، فرصت‌های بیشتر شبکه‌سازی امکانی است که در دانشگاه‌های غیردولتی به‌خوبی فراهم می‌شود. شبکه‌سازی‌هایی که در قالب دانشگاه فراهم می‌شود به دانشجویان در ایجاد رابطه با سایر افراد کمک کرده و باعث می‌شود دانشجو پس از فارغ‌التحصیلی ارتباطات بیشتری برای یافتن شغل پیش‌رو داشته باشد. همچنین هزینه‌های دانشگاه غیردولتی به‌مراتب بالاتر از دانشگاه‌های دولتی است، از این رو این دانشگاه‌ها برای جذب دانشجوی بیشتر کمک‌های مالی بیشتری را به‌عنوان امتیاز این دانشگاه‌ها در اختیار دانشجویان قرار می‌دهند. امکان اشتغال در داخل دانشگاه، دریافت بورسیه، گرنت تحصیلی و کمک‌های مالی ازجمله امتیازهای دانشگاه‌های غیردولتی به شمار می‌روند. دانشجویانی که در دانشگاه‌های غیردولتی حضور پیدا می‌کنند، فرصت بیشتری برای حضور در کلاس درس در اختیار دارند و حتی امکان ایجاد دوره‌های تخصصی‌تر برای آنها فراهم است.