فاطمه طاری بخش، خبرنگار:درحالی‌که تنها 17 روز به بازگشایی دانشگاه‌ها مانده است، بسیاری از روسای دانشگاه‌ها به وضعیت بودجه مرتبط به حوزه‌رفاهی‌وصنفی معترض و معتقدند درصورت عدم‌همراهی مسئولان آموزش‌عالی، قطعا سال تحصیلی سختی را پیش‌روی خواهند داشت. از بحث گرانی و افزایش هزینه‌ها در حوزه‌های صنفی که بگذریم، نمی‌توان این مهم را نادیده گرفت که بودجه رفاهی و تعمیر خوابگاه‌ها همیشه پای ثابت چالش‌های دانشگاه‌های دولتی بوده است. امسال هم باتوجه به بازگشت دوباره دانشجویان به کلاس‌های درس آن هم در پایان دوره آموزش غیرحضوری که در آن درعمل هیچ خدماتی در حوزه ازسوی دانشگاه‌ها به دانشجویان در حوزه‌های رفاهی‌وصنفی ارائه نمی‌شد، روسای دانشگاه‌ها نگران نحوه مدیریت و تامین نیازهای این بخش هستند. قطعا بازگشت دانشجویان غیربومی به دانشگاه‌ها به منزله نیاز آنها به اسکان و تامین ظرفیت خوابگاهی است. مولفه‌ای که باتوجه به تغییر کاربری بخش قابل توجهی از خوابگاههای خودگران، نگرانی روسای دانشگاه‌ها را پی داشته است، تا جایی که حتی محمدعلی زلفی‌گل، وزیر علوم نیز در 10 شهریور ماه امسال به صراحت اعلام می‌کند که خوابگاههای خودگردان چالش ما در سال تحصیلی جدید محسوب می‌شود و وزارت علوم موظف به تامین خوابگاه مورد نیاز دانشجویان است. علاوه‌بر از دست رفتن ظرفیت این خوابگاه‌ها، چالش بعدی دانشگاه‌ها نبود بودجه کافی برای بازسازی و تعمیر خوابگاه‌هایی است که تملک آنها در اختیار دانشگاه‌ها است. در عمل دانشگاه‌ها امروز باید با همه کمبودهای بودجه‌ای که بارها از سوی روسای دانشگاه‌ها به طرق مختلف مطرح شده، باید تمرکز خود را روی تامین خوابگاه مورد نیازشان بگذارند.
هزینه اسکان در خوابگاه‌ها گران‌تر شد
علی‌رغم اهمیت موضوعات صنفی در دانشگاه‌ها، اما واقعیت این است که به این حوزه در زمان بودجه‌ریزی همانند طفل یتیمی نگاه می‌شود و در عمل بودجه آن عمدتا متناسب با نیاز دانشگاه‌ها نیست و در عمل چرخه درخواست دانشگاه‌ها برای افزایش بودجه این بخش به‌ویژه برای بازسازی، تعمیر و تجهیز خوابگاه‌ها از سوی مسئولان آموزش‌عالی، به صورت سالانه تکرار می‌شود؛ اما موضوع مهم این است که هیچ‌گاه راهکار دائمی برای رفع چالش‌های این حوزه ارائه نشده است. با توجه به اینکه هنوز بخشی از دانشگاه‌ها درگیر بازسازی و تجهیز خوابگاههای قدیمی خود هستند، نمی‌توان از کنار این مساله گذشت که بنا به گفته مسعود گنجی، رئیس صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم نرخ اجاره‌بهای خوابگاههای دانشجویی در سال تحصیلی جدید 25 درصد افزایش یافته است. یعنی درعمل عمده دانشجویان باید در خوابگاههای قدیمی با نرخ اجاره بهای قابل توجهی اسکان پیدا کنند. طبق گفته این مقام مسئول بیشترین نرخ اجاره بها برای سال تحصیلی 1401-1400، ۱۳۰هزارتومان بود که این‌میزان در سال تحصیلی جدید به ۱۶۳هزارتومان می‌رسد. حتی ارزان‌ترین خوابگاهی که دانشجویان می‌توانند در آن زندگی دانشجویی را تجربه کنند، هم ماهانه 67 هزار تومان برای آنها تمام می‌شود. نرخ اجاره‌بهای خوابگاه روزانه مجردی که دارای اتاق‌های یک یا دو نفره بوده و در سطح یک و دو تعریف می‌شوند، برای سال تحصیلی جدید به 163 تومان رسیده است. نرخ اجاره‌بها برای خوابگاههای 3 و 4 نفره در همین سطح هم به 130 هزار و 500 تومان رسیده است. زندگی دانشجویی در اتاق‌های 5 و 6 نفره خوابگاههای سطح یک و دو نیز از 91 هزار و 400 تومان به 114 هزار و 250 تومان رسیده و اسکان در اتاق های7 و 8 نفره هم 97 هزار و 875 تومان هزینه دارد. اما حتی برای اتاق‌هایی با ظرفیت بیشتر از 9 نفر هم باید 81 هزار و 625 تومان ماهانه هزینه اجاره‌بها داد. وضعیت برای اسکان در خوابگاههای سطح 3 نیز در گران‌ترین حالت از 120 هزار و 500 تومان به 150 هزار و 625 تومان و در ارزان‌ترین حالت از 60 هزار و 200 تومان به 75 هزار و 250 تومان رسیده است. وضعیت برای اسکان در خوابگاههای سطح چهارم هم در بالاترین سطح به 134 هزار و در ارزان‌ترین حالت به 67 هزار تومان رسیده است.
در این گزارش به سراغ 4 تن از روسای دانشگاه‌های کشور رفتیم تا برایمان از نگرانی‌هایشان برای آغاز سال تحصیلی بگویند، نگرانی‌هایی که وجه اشتراک تمام آنها، اسکان دانشجویی و نبود بودجه کافی برای حوزه رفاهی بود.
رئیس دانشگاه الزهرا(س): بودجه دانشگاه‌ها سروسامان پیدا نکند، نمی‌توانیم اقدامی کنیم
فریده حق‌بین، رئیس دانشگاه الزهرا(س) به ظرفیت خوابگاههای این دانشگاه اشاره کرد و گفت: «ما امروز این امکان را داریم که نزدیک به دوهزار و 600 تا 700 دانشجو را در خوابگاه‌هایمان اسکان دهیم. درحال حاضر نیز سامانه‌ای را برای ثبت‌نام دانشجویان متقاضی خوابگاه راه‌اندازی کرده‌ایم تا از این طریق دانشجویانی که خواهان اسکان در خوابگاه‌ها هستند، بتوانند پیش‌ثبت‌نام‌شان را انجام دهند. البته هنوز جمعیت دانشجویی ورودی سال 1401 مشخص نشده است، با این حال حتما برای آنها هم ظرفیت خوابگاهی را لحاظ خواهیم کرد.» او درباره بازسازی و تعمیرات خوابگاههای این دانشگاه بیان داشت: «ما از سال گذشته که قرار شد تا در بهمن‌ماه سال 1400 آموزش حضوری را برای بخشی از دانشجویان داشته باشیم، بحث بازسازی و تعمیر خوابگاه‌ها را دنبال کردیم که این کار را نیز با توجه به نیاز هر خوابگاهی دنبال کردیم، به‌طور مثال حمام یکی از خوابگاه‌هایمان نیاز به بازسازی داشت که کارهای آن انجام شده است. درمجموع همه کارهای مربوط به بازسازی و تعمیر خوابگاه‌ها درنهایت تا دو هفته آینده تمام می‌شود تا از این طریق با شروع سال تحصیلی مشکلی از این بابت نداشته باشیم.» رئیس دانشگاه الزهرا(س) با انتقاد از وضعیت بودجه‌ای دانشگاه‌ها در آستانه سال تحصیلی جدید بیان داشت: «متاسفانه مراکز آکادمیک از لحاظ بودجه‌ای در فشار قرار دارند و ما برای برون‌رفت از وضعیت فعلی نیاز به اصلاح برخی قوانین و متناسب‌سازی آنها با وضعیت موجود داریم. قطعا تا زمانی که بودجه دانشگاه‌ها سروسامان پیدا نکند، نمی‌توانیم برای رفع مشکلات اقدامی انجام دهیم.» حق‌بین با تاکید بر اینکه امروز با کسری بودجه زیادی روبه‌رو هستیم که قطعا در فعالیت‌های دانشگاهی اثرگذار است، تصریح کرد: «از همان ابتدای حضورم در این دانشگاه، تلاش‌مان این بود تا بهره‌وری را افزایش دهیم. در این مسیر باید عنوان کرد که بحث تغذیه دانشجویی یکی از موضوعات مهمی است که با توجه به حضوری‌شدن دانشجویان از سال تحصیلی جدید، لازم بود تا اقداماتی در راستای حل مشکلات این حوزه صورت بگیرد.» او در همین زمینه افزود: «از تابستان امسال بحث برون‌سپاری رستوران‌های مکمل و عقد قرارداد با پیمانکاران را از طریق مزایده دنبال کردیم. هدف‌مان این است تا بتوانیم برای سال تحصیلی جدید درکنار تنوع غذایی، بحث عرضه غذا با قیمت‌های متفاوت را هم برای دانشجویان داشته باشیم. یعنی نه‌تنها به ذائقه دانشجو توجه کنیم بلکه این امکان را هم دراختیارشان بگذاریم که غذا را با قیمت‌های مختلف در دسترس داشته باشند؛ در این میان اما نمی‌توان اتفاقاتی که از لحاظ بودجه‌ای طی سال گذشته رخ داده را نادیده گرفت.»
رئیس دانشگاه الزهرا(س) تصریح کرد: «سال گذشته بعد از تصویب بودجه دانشگاه‌ها، شاهد افزایش حقوق کارکنان و همچنین آزادسازی قیمت چهار قلم کالای اساسی روغن، مرغ، تخم‌مرغ و لبنیات بودیم که قطعا روی قیمت غذا اثرگذار بود. همچنین به‌دلیل تورم، دیگر موادغذایی هم با افزایش قیمت همراه بود که باعث شد دانشگاه‌ها در تامین غذای دانشجویی با مشکل روبه‌رو شوند. به‌عبارت دیگر دانشگاه‌ها با حجم سنگینی از درخواست‌ها روبه‌رو بودند که باید به آن پاسخ می‌دادند و همین باعث ایجاد مشکلات مالی برای مراکز آکادمیک شد.»
حق‌بین خاطرنشان کرد: «مساله دیگری که شاید چندان به آن توجه نشود، افزایش تقاضای دانشجویی برای وعده‌غذایی است، غذایی که به‌عنوان ناهار به دانشجو ارائه می‌شود، بعد از همه‌گیری کرونا به نسبت قبل از کرونا با افزایش درخواست روبه‌رو بوده و همین باعث شد پیش‌بینی‌ها برای رقم بودجه موردنیاز غذای دانشجویی با مشکل روبه‌رو شود.»
رئیس دانشگاه علم‌وصنعت ایران: ساخت خوابگاه متاهلی را با مساعدت رئیس‌جمهور آغاز می‌کنیم
منصور انبیا، رئیس دانشگاه علم‌وصنعت ایران درباره ظرفیت خوابگاهی دانشگاه در آستانه سال تحصیلی جدید گفت: «به غیر از خوابگاه هایی که برای متاهلان باید ساخته شود، خوشبختانه وضعیت خوابگاهی خوبی را داریم و تقریبا برای 100 درصد از دانشجویانی که باید در سال جدید خوابگاه داشته باشند، ظرفیت اسکان خوابگاهی را خواهیم داشت؛ از این‌رو نگرانی‌ای بابت دانشجویان جدیدالورود غیربومی نخواهیم داشت. موضوع مهمی که باید به آن اشاره کنم، این است که خوابگاههای ما از لحاظ تجهیزات و فضاهای رفاهی در وضعیت خوبی قرار دارند که این مساله یک امتیاز ویژه برای این دانشگاه محسوب می‌شود.» او در ادامه با تاکید بر اینکه از ابتدای امسال و بعد از اعلام ستاد ملی کرونا مبنی‌بر حضوری شدن دانشگاه‌ها، جزء اولین دانشگاه‌هایی بودیم که کلاس‌ها را به‌موقع آغاز کردیم، اظهار داشت: «یکی از دلایلی که دانشگاه ما توانست کلاس‌های خود را از ابتدای سال جدید حضوری کند این بود که توانستیم به دانشجویان خوابگاه ارائه دهیم. اگر ما خوابگاه نداشتیم، نمی‌توانستیم در این زمان کم کلاس‌ها را در زمان تعیین‌شده برای رشته‌های مختلف برگزار کنیم. همچنین درحال تلاش هستیم که بتوانیم در زمینه خوابگاه و مسائل صنفی دانشجویان شرایط را برای این قشر در سال تحصیلی جدید بهتر کنیم.»
رئیس دانشگاه علم‌وصنعت با اشاره به حضور دو ماه قبل رئیس‌جمهور در این دانشگاه و تقاضای ردیف بودجه برای خوابگاه متاهلی افزود: «اخیرا که رئیس‌جمهور به دانشگاه علم‌وصنعت آمد، دو تقاضا از او داشتیم که یکی از آنها بحث ساخت خوابگاه متاهلی بود. خوشبختانه رئیس‌جمهور نیز دستور عاجلی به مسئولان ذیربط (سازمان برنامه و بودجه و...) صادر کرد تا براساس آن بتوانیم به‌زودی، ردیفی را براساس تبصره ماده 3 برای دانشگاه داشته باشیم و طبق آن اعتباری برای دانشگاه ما در نظر گرفته شود تا بتوانیم اقدام به ساخت خوابگاه متاهلی کنیم.»
رئیس دانشگاه شیراز: 50 درصد خوابگاههای دانشگاه شیراز نیاز به بازسازی دارند
محمد موذنی، رئیس دانشگاه شیراز درباره ظرفیت خوابگاهی این دانشگاه گفت: «ما خوابگاه خودگردان نداریم، اما در مقابل خوابگاههای دائمی را داریم که ملکیت آن در اختیار خود دانشگاه است. ظرفیت اسکان در این خوابگاه‌ها نیز نزدیک به 6 هزار و 500 نفر خواهد بود. متاسفانه تراکم خوابگاه های ما بسیار بالاست و قطعا در این وضعیت زندگی برای دانشجویان خوابگاهی کمی سخت خواهد بود.» او با تاکید بر اینکه تلاش ما این است تا بتوانیم به تمام دانشجویان غیربومی، خوابگاه ارائه دهیم، تصریح کرد: «ظرفیتی که دراختیار داریم و همچنین تقاضای بالا برای اسکان در خوابگاه، باعث شده تراکم اسکان را شاهد باشیم. از سوی دیگر متاسفانه تعداد قابل‌توجهی از خوابگاههای دانشگاه ما قدیمی هستند که قطعا نیاز به بازسازی دارند. البته توانسته‌ایم در تابستان امسال بخشی از این خوابگاه‌ها را مورد بازسازی قرار دهیم.» رئیس دانشگاه شیراز اظهار داشت: «اگر بخواهم به‌صورت درصدی به وضعیت خوابگاه‌ها اشاره کنم، باید بگویم 50 درصد خوابگاههای ما وضعیت خوبی دارند و در مقابل 50 درصد دیگر خوابگاه هایمان نیاز به بازسازی و تعمیرات اساسی دارند. این درحالی است که بودجه سالانه‌‌ای که برای تعمیر و تجهیز می‌‌دهند بسیار ناچیز بوده و پاسخگوی نیاز دانشگاه‌ها در راستای بازسازی خوابگاه‌ها نیست.»
موذنی افزود: «با توجه به بودجه‌ای که در اختیار داریم، نه‌تنها نمی‌توانیم کار بازسازی را در خوابگاههای موردنیاز دنبال کنیم، بلکه حتی امکان تعمیرات اساسی آنها هم وجود ندارد، به همین دلیل است که می‌بینیم کارهای عمرانی که در خوابگاه‌ها شروع می‌کنیم، به‌کندی پیش می‌روند. با این حال برخی خوابگاه ها مانند خوابگاه مفتح را به‌منظور افزایش ظرفیت خوابگاهی در سال جدید بازسازی کردیم و امیدوار هستیم بتوانیم برای بقیه خوابگاه ها که نیاز به بازسازی دارند این کار را انجام دهیم.»
او درباره وضعیت خوابگاه های متاهلی در دانشگاه شیراز بیان کرد: «گسترش خوابگاههای متاهلی و بهسازی و نوسازی خوابگاههای موجود، علاوه‌بر ارتقای سطح دانشگاه، در گسترش ازدواج دانشجویان نیز تاثیر بسزایی دارد؛ چراکه اکثر دانشجویان ساکن در خوابگاههای متاهلی، از دانشجویان تحصیلات تکمیلی هستند و اسکان در خوابگاههای متاهلی بخش زیادی از مشکلات معیشتی دانشجویان را حل می‌کند. خوابگاه متاهلی دانشگاه ما در آذرماه افتتاح شد.»
رئیس دانشگاه فردوسی مشهد: تلاش کردیم ظرفیت خوابگاهی خودگردان را دوباره فعال کنیم
احد ضابط، رئیس دانشگاه فردوسی مشهد درباره ظرفیت خوابگاهی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: «برای سال تحصیلی جدید تلاش کردیم ظرفیت خوابگاهی خودگردان که به واسطه کرونا حذف شده را دوباره فعال کنیم و این ظرفیت به‌تدریج به ظرفیت اسکان دانشجویی دانشگاه اضافه می‌شود. درست است که برخی از این ظرفیت های خوابگاهی در زمان کرونا تغییر کاربری دادند، اما با توجه به شرایط جدید آموزش در دانشگاه‌ها، حتما بخشی از آنها به وضعیت سابق بازمی‌گردند.»
او درباره ظرفیت خوابگاههای این دانشگاه برای سال تحصیلی جدید گفت: «ما حدود 6 هزار و 300 نفر ظرفیت خوابگاهی داریم که بخشی از آن دست خوابگاه های خودگردان بنیاد خیرین فردوسی بوده و با توجه به بازگشایی دانشگاه دوباره برقرار خواهد شد.»
ضابط درباره وضعیت خوابگاه ها بیان داشت: «وضعیت خوابگاههای دانشگاه ما نیز درواقع اگر درباره وضعیت دانشجویان در اتاق‌ها و کرونا نگرانی نداشته باشیم، خوب است. دانشجویان سنواتی ما نیز به‌واسطه کرونا بیشتر شدند و به دانشجویان خوابگاهی نیز طبیعتا اضافه می کنند اما قابل‌مدیریت هستند. به‌منظور رفع نگرانی دانشجویان غیربومی و خانواده‌های آنها، تمهیداتی اندیشیده شده تا همه دانشجویان مجال کافی برای بازگشت به دانشگاه داشته باشند.»
او به رعایت وضعیت کرونایی در خوابگاه ها اشاره و خاطرنشان کرد: «در ورودی تمام خوابگاههای دانشگاه تب‌سنجی و اندازه‌گیری سطح اکسیژن دانشجویان را به‌صورت هر روزه انجام می‌دهیم و دانشجویانی که تب بالاتر از نرمال داشته یا سطح اکسیژن خون آنها از سطح استاندارد پایین‌تر باشد به مرکز درمانی دانشگاه ارجاع داده می‌شوند.»