ابوالقاسم رحمانی، دبیرگروه جامعه: چند وقتی بود که خیلی از خوزستان و مصائب و مشکلات همیشگی‌اش نمی‌نوشتم، البته این ننوشتن به‌معنی حل مشکلات این خطه پرظرفیت اما کم‌برخوردار کشور نیست و نبود. یکی از اصلی‌ترین مشکلات و همیشگی‌های استان هم، ماجرای آب بوده و هست، اما آنقدر مساله آب در کشور جدی شد و تبدیل به مساله‌ای ملی شد که پرداخت به سایر شهرها و استان‌ها، مدتی باعث غفلت از خوزستان شد. کم‌آبی اصفهان، بی‌آبی شهرکرد، بی‌آبی همدان و... که هرکدام ظرفیت تبدیل به یک بحران ملی و امنیتی را هم داشتند و تا حدی هم در این مسیر پیش رفتند. اما به هر زور و تلاشی بود، بخشی از مشکلات در بعضی از این استان‌ها بعضا به‌صورت موقتی حل شد. در اثنای همین پرداخت‌ها و سوژه‌ها و روایت‌ها، روز گذشته خبری منتشر شد از افتتاح طرح انتقال آب غدیر در استان خوزستان و انتقال آب رودخانه دز، ماجرایی که قدمتی به‌اندازه عمر دو دولت و اندی دارد و بالاخره، گویا قرار است آب باکیفیت دز در لوله‌های شهر و خانه‌های مردم بخشی از نقاط خوزستان جاری شود. در هر بار سفری که به خوزستان داشتم و هر بار که با دوستانم در این استان گپ می‌زدم، یکی از اصلی‌ترین گلایه‌ها و مطالبات مردم این منطقه، اجرایی شدن و افتتاح این طرح بود که از دولت احمدی‌نژاد تا روحانی و بعدتر هم رئیسی وعده حل بخش اعظمی از مشکل آب استان را به کمک آن داده بودند. حالا و با گذشت حدود 10 سال، این طرح در هفته دولت و توسط سیدابراهیم رئیسی افتتاح شده است و باید منتظر بمانیم و ببینیم چه تعداد از مردم خوزستان و چه شهرها و روستاهایی از این آب باکیفیت بهره‌مند خواهند شد.
طی 10 سال حتی نیمی از پروژه غدیر هم پیش نرفته بود
من‌باب اطلاع از میزان چشم‌انتظاری مردم خوزستان برای آب باکیفیت نیاز به توضیح اضافه‌ای نیست، هم، همه می‌دانیم و هم با یک جستجوی ساده گوگلی می‌توان از مختصات آن اطلاع کسب کرد. شاه‌کلید حل بخش اعظمی از این مشکل هم در تمام این ایام و در بین تمام مطالبات و اعتراضات، همین طرح غدیری بیان می‌شد که روز گذشته توسط رئیس‌جمهور افتتاح شد. در آخرین اظهارات و مطالبات، مردادماه سال گذشته، فتح‌الله طلوعی، بازرس کل امور نیرو و ارتباطات سازمان بازرسی کل کشور خاطرنشان کرد: «دو بحث اساسی وجود دارد که یک بحث مربوط به آب شرب استان خوزستان است. در این حوزه سال ۸۸ طرح بسیار مهمی به نام طرح آبرسانی غدیر آغاز شد که هدف آن رساندن آب باکیفیت و باکمیت لازم از محل دریاچه دز به ۲۶ شهر و هزار و ۶۰۸ روستا بود. مطالعات طرح کامل نشده بود و اجرای این طرح از سد دز و دریاچه دز آغاز شد تا در مسیر بتواند به آن ۲۶ شهر آبرسانی کند. سال ۸۸ به‌واسطه اضطراری که وجود داشت از آخر خط شروع کردند و حدود ۱۰۰ کیلومتر لوله‌گذاری انجام شد و آبرسانی به شهرهای آبادان و خرمشهر صورت گرفت، اما به این دلیل که هنوز این طرح کامل نشده بود، مجبور شدند از شاخه‌های کرخه به این خط آبرسانی کنند. همان زمان سازمان بازرسی کل کشور به رئیس‌جمهور وقت گزارشی داد و ایرادهایی مطرح کرد و با پیگیری‌های سازمان بخش مطالعاتی طرح تکمیل شد و مباحث پدافندی و اعتباری هم به نتایجی رسید، اما به‌علت تامین نشدن اعتبار لازم این طرح هم‌اکنون در اولویت وزارت نیرو نیست. مهم‌ترین طرح و کاری که دولت و وزارت نیرو باید انجام دهند، اولویت دادن به این طرح است، مهم‌ترین هدف این طرح آبرسانی به ۲۶ شهر است و بخش اساسی مشکلات آب شرب استان با اجرای کامل این طرح برطرف می‌شود. با گذشت ۱۲ سال از اجرای طرح آبرسانی غدیر فقط ۴۷ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و از برنامه بسیار عقب است و باید دولت و وزارت نیرو به آن توجه ویژه کند.» این اظهارات به‌علاوه واقعیت‌های موجود، نشان می‌دهد طی نزدیک به 10 سال، کمتر از 50 درصد این پروژه پیش رفته بود و با این رویه هم چشم امیدی به بهره‌برداری زودهنگام آن نبود اما بعد از استقرار دولت سیزدهم این رویه شتاب و سرعت بیشتری به خود گرفت.
مردم خوزستان 25 سال زودتر به آب مورد نیاز خود رسیدند!
بالاتر از طرح غدیر گفتیم و اینجا هم با مرور چند اظهارنظر اتفاق روز گذشته را با هم بررسی می‌کنیم و در انتها هم چندکلمه‌ای درددل خواهیم کرد. صدریان‌فر، مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان در ارتباط با طرح انتقال آب غدیر گفت: «با توجه به هزینه‌بر بودن اجرای طرح انتقال آب دز به غرب استان در راستای اجرای طرح غدیر همواره یک رویا برای کارکنان سازمان آب و برق خوزستان محسوب می‌شد ولی با دستور و حمایت‌های دولت و شخص رئیس‌جمهور این رویا محقق شد. برای اجرای طرح میان‌مدت غدیر خوزستان سه طرح انتقال آب دز به شریان‌های اصلی غدیر، تقویت ایستگاه پمپاژ ام دبس و تقویت ایستگاه پمپاژ شهید رجایی در دستورکار قرار گرفت و قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) به‌عنوان مجری طرح انتخاب شد که کوتاه‌ترین مسیرها را برای آن طبق نقشه‌های کارشناسی انتخاب کرد. تامین آب با دبی ۲۰ مترمکعب بر ثانیه برای افق ۲۵ ساله این طرح تعریف شد که با کار جهادی این سازمان این دبی که قرار بود ۲۵ سال آینده تامین شود از هم‌اکنون تامین شده است و مردم خوزستان ۲۵ سال زودتر از موعد مقرر به آب مورد نیاز خود دست یافته‌اند.» البته این ادعا بدون اقرار به‌کندی رویه‌های قبلی، خیلی خوب به‌نظر نمی‌رسد، به‌هرحال پروژه‌ای که حدود 10 سال 50درصد هم پیشرفت نداشته، حالا با افتتاح شدنش در حدود یک‌سال، باید عذرخواه گذشته هم بود.
طرح فعلی موقتی است تا طرح اصلی اجرایی شود
قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا(ص) هم در واکنش به افتتاح این طرح اعلام کرد: «در مراسمی که روز جمعه (11 شهریورماه) با حضور رئیس‌جمهور، وزیر نیرو، مسئولان استان خوزستان و مدیران قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا(ص) برگزار شد، طرح آبرسانی غدیر با هدف ایجاد زیرساخت‌های لازم برای انتقال آب شرب به 26 شهر استان خوزستان ازجمله اهواز، آبادان، خرمشهر، شادگان، دزفول و اندیمشک و حدود یک هزار و 608 روستای استان افتتاح شد. آب منتقل‌شده از پشت سد دز به‌مراتب باکیفیت‌تر از آب قبلی این شهرها بوده و کیفیت آن حدود ۵۰۰EC برآورد شده است و با افتتاح این پروژه 4.7 میلیون نفر از این آب باکیفیت برخوردار می‌شوند. طرح آبرسانی غدیر که به‌صورت EPC به هلدینگ تخصصی نیروی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا(ص) واگذار شد به‌دلیل نیاز به سرمایه‌گذاری کلان و مشکلات عدیده کیفی و کمی آب بیش از نیمی از مردم استان به سه اولویت کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت تفکیک شدند تا متناسب با سرمایه‌گذاری در راستای سیمای طرح مصوب به‌طور موقت تا تکمیل طرح (برداشت آب از سد دز) مردم از کیفیت و کمیت آب بهتری نسبت به وضعیت موجود خود بهره‌مند شوند.»
مشکل نیمی از مردم خوزستان فعلا حل می‌شود، مشکل بقیه را هم حل کنید
مدیرعامل هلدینگ تخصصی نیروی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) هم درخصوص فازهای مختلف این طرح اظهار داشت: «فازهای اول و دوم این طرح شامل آبرسانی به شهرهای خرمشهر، آبادان و شادگان به مجموع 487 میلیون مترمکعب و همچنین آبرسانی به اهواز و دشت آزادگان به مجموع 427 میلیون مترمکعب طی سنوات گذشته به بهره‌برداری رسیدند. جمعه فاز سوم با هدف تامین و انتقال آب از سد مخزنی دز به بخشی از شهرهای تحت‌پوشش طرح با اجرای کارهای باقی‌مانده و اتصال به اولویت اول و دوم به بهره‌برداری رسید و هر 10 پمپ ایستگاه پمپاژ w2 آماده آبرسانی به مردم خوزستان است. در فاز سوم، 75 کیلومتر خط لوله به قطر 2400 میلی‌متر اجرا شد که در قسمتی از آن، دو رشته خط 2400 میلی‌متر به‌طول 2200 متر با عبور از بستر رودخانه کرخه، این پروژه را از صعوبت و پیچیدگی خاصی برخوردار کرده بود.» ناظر به این اظهارات و اطلاعات، احتمالا مشکل آب بخشی قابل‌توجهی از مردم استان خوزستان مرتفع خواهد شد و آنها به منابع باکیفیتی دسترسی خواهند داشت. اما از آنجایی که این طرح بهره‌برداری شده، طرح اصلی انتقال آب غدیر نیست، نگرانی‌هایی وجود دارد تا اقدامات موجود صرفا مسکنی برای وضعیت آب استان خوزستان باشد و نیازمند این هستیم که اولا طرح اصلی هم خیلی زود به نتیجه برسد و ثانیا برای مشکل آب باقی مردم استان هم‌فکری شود.