یگانه عرب-راضیه فلاح، خبرنگار:این روزها دانشگاه آزاد اسلامی گام‌نهادن در یک مسیر امیدآفرین را آغاز کرده است؛ ایجاد نگاه مساله‌محوری و توجه به حل مسائل کشور یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های دانشگاه آزاد در راستای تحقق منویات مقام‌معظم‌رهبری است. بر همین اساس اداره‌کل تشکل‌‌های اسلامی دانشگاه آزاد چندی‌‌پیش برگزاری رویداد ملی مشق امید (عرضه و نقد ایده‌های تشکلی در حل مساله) را در دستورکار خود قرار داد که افتتاحیه آن دوشنبه (31مردادماه) آغاز شد و دیروز اختتامیه این مراسم با حضور دکتر طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی و فرزاد جهان‌بین معاون فرهنگی‌ودانشجویی دانشگاه برگزار شد و از برگزیدگان این رویداد تقدیر به عمل آمد.
در این رویداد 104واحد دانشگاهی حضور داشتند و تعداد کل کاربرگ 02 ارائه شد که شامل 285دانشجویی و 217کاربرگ استادی بود. همچنین 1409شرکت‌کننده با توجه به تیمی‌بودن کاربرگ در این رویداد حضور داشتند. حوزه مساله یا محورهای مورد توجه شرکت‌کنندگان نیز شامل فنی‌ومهندسی، کشاورزی و منابع‌طبیعی، علوم‌انسانی، پزشکی و علوم‌پایه بود. گستره مسائل مطرح‌شده توسط شرکت‌کنندگان نیز عبارت از 216مساله ملی، 131مساله استانی و 156مساله محلی بود. سه استان اول و فعال در اولین رویداد ملی «مشق امید» براساس مجموع تعداد شرکت‌کنندگان استان، متناسب با تعداد کل دانشجویان همان استان نیز مشخص شد که استان قم رتبه اول، استان همدان رتبه دوم و استان لرستان رتبه سوم را به‌خود اختصاص دادند.
دکتر طهرانچی در مراسم اختتامیه رویداد ملی مشق امید:
قدرت حل مساله در دانشگاه نیازمند یاددهی خلاقانه است
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی گفت: «رویداد مشق امید دانشگاه آزاد به‌دنبال این است که افراد توانمندی تربیت کند که قدرت حل مساله داشته باشند.» دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد در مراسم اختتامیه رویداد ملی مشق امید (حل مساله) با بیان اینکه فرهنگ، علم و فناوری سه ویژگی خاصی است که در دانشگاه مطرح است، گفت: «دانشگاه میخواهد با این سه ویژگی به تربیت قوه عاقله بپردازد. درواقع این سه مولفه دانشگاه را پیش خواهد برد.»
وی با بیان اینکه سه مفهوم اقتصادی، اجتماعی و نوآوری مفاهیمی است که برای نقش‌آفرینی دانشگاه در جامعه بسیار مهم هستند، گفت: «درواقع «علم، فرهنگ و فناوری» سه منظر داخلی و «اقتصادی، اجتماعی و نوآوری» سه منظر بیرونی دانشگاه است. دانشگاه باید فواید اقتصادی، اجتماعی و نوآورانه نیز داشته باشد.»
دکتر طهرانچی با تاکید بر اینکه قدرت حل مساله براساس فرهنگ، علم و فناوری افراد را توانمند می‌کند، افزود: «این موضوع باعث می‌شود افراد شناختی نسبت به جامعه پیدا کرده که فواید اقتصادی، اجتماعی و نوآورانه به‌همراه دارد.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با تاکید بر اهمیت لزوم حل مساله گفت: «مسائل در اجتماع درک می‌شود و براساس توانمندی که در دانشگاه به دست می‌آید، حل خواهد شد، این موضوع بسیار حائز اهمیت است و باید به آن توجه کنیم؛ چراکه اگر این الگو درست ترویج شود، اساسا می‌توانیم تعریف دانشگاه اجتماعی را دقیق بیان کنیم.»
دکتر طهرانچی به مسائل طرح‌شده در رویداد مشق امید دانشگاه آزاد اسلامی پرداخت و گفت: «برخی از این مسائل شامل آلودگی هوا، چیدمان شهر، ترابرد در استان، کشته شدن ماهی‌های خلیج‌فارس با ضایعات و... است که توسط دانشجویان این دانشگاه طرح و راه‌حل‌هایی برای حل آنها ارائه شده است. درواقع تک‌تک اینها مسائلی بود که از جامعه توسط کسی که به دانش مسلح شده، استخراج شده است.» وی ادامه داد: «با برگزاری رویداد مشق امید، دانشجویان درون دانشگاه مشق می‌کنند که چگونه توانایی‌های خود را برای حل مسائل به‌کار ببرند.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه دانشگاه دیگر نباید به‌دنبال تربیت کارشناس باشد، گفت: «امروز جامعه بسیار تحت‌تاثیر فناوری‌ها، و شرایطش متغیر است و این تغییرات می‌طلبد که در دانشگاه افرادی با توانایی حل مساله تربیت شوند. این یک باید است.»
دکتر طهرانچی در ادامه با بیان اینکه در گذشته هدف دانشگاه فقط تربیت نیروی انسانی بود، گفت: «امروز دانشگاه اهداف مهم دیگری ازجمله آموزش، پژوهش، نظام فرهنگی و تربیتی و حل مساله و نوآوری دارد. براساس این، دانشگاه باید حل مساله را به دانشجو آموزش دهد.» وی تاکید کرد: «زمانی حل مساله صورت می‌گیرد که نوع یاددهی در دانشگاه، یاددهی خلاقانه باشد. در رویداد مشق امید در دانشگاه آزاد اسلامی آموزش داده می‌شود که استاد خود را تکثیر نکند، بلکه انسان‌های توانمندی تربیت کند که قدرت حل مساله داشته باشند. دانشگاهی که میخواهد در این زمینه نقش‌آفرینی کند، باید کارآمدی و قدرت حل مساله را آموزش دهد.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اینکه پیچیدگی، چندوجهی، دانش‌بنیان، گسترده، سریع‌التغییر و انسان‌مدار از ویژگی‌های مسائل امروز است، گفت: «حل مساله نیازمند توجه به تمام این ویژگی‌هاست. در این زمینه لازم است توجه داشته باشیم که تجربه مهم است، اما دانش‌بنیانی مرکز همه تحولات شده است. دیگر با تجربه صرف نمی‌توانیم کاری انجام بدهیم.»
هیچ یک از طرح‌های رویداد مشق امید رها نمی‌شوند
فرزاد جهان‌بین، معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی درخصوص از هدف برگزاری اولین رویداد ملی حل مساله (مشق امید) بیان کرد: «برای اینکه در تحلیل‌ها دچار خطا و اشتباه نشویم، باید اصولی همچون توجه به پیچیدگی‌های مسائل اجتماعی، پرهیز از نگاه صفر و یک، اصل تدریج، پرهیز از ساده‌نگری و ساده‌سازی، عدم کارآمدی سیستم قابلیت و تابعیت در سیستم اجتماعی و توجه به محاسبات فرامادی را مورد توجه قرار دهیم.»
او ادامه داد: «هدف دیگر از برگزاری رویداد ملی مشق امید استفاده از ظرفیت اساتید و اعضای هیات‌علمی و دانشجویان برای حل مسائل کشور است، باید فضایی را برای دانشجویان و اساتید فراهم کنیم تا آنها به بیان نظرات و دیدگاه‌های خود بپردازند تا شاهد بهبود شرایط باشیم.»
او برای اصولی که در اجرای رویداد ملی حل مساله درنظر گرفته شد، اظهار کرد: «روند اجرای رویداد مشق امید با 6 اصل در نظر گرفته شد؛ پیچیده بودن مسائل اجتماعی به‌عنوان اولین اصل قرار گرفت و به چرایی ایجاد مساله، پیامدها و آثار آن، تاثیر زمان و متغیرها بر مساله پرداخته شد. انتظار این بود که ارائه‌کنندگان به پیچیدگی موضوعات بیشتر توجه کنند. بیان دیگر پیچیدگی مسائل اجتماعی از نکات مهم هر مساله‌ای به‌حساب آمده و اگر آنها را به‌درستی متوجه نشویم در بسیاری از مواقع دچار اشتباه شده‌ایم. گاهی باید بر اهم و مهم بودن مسائل و ترتیب اتفاق آنها توجه کرد. برای مثال یکی از شرکت‌کنندگان در ارائه خود به جذب گردشگر کویر در شهر سمنان و جذب سرمایه پرداخته بود. اینکه چرا تا امروز کسی به این موضوع برای جذب گردشگر نپرداخته به‌عنوان یکی از سوال‌ها مطرح شد. علت‌های مختلفی مانند عدم توجه به این امر، مطرح شد اما یکی از داورها به مساله مهم نظامی بودن این منطقه توجه کرد. زمانی که به نظامی بودن منطقه توجه شود؛ در اصل به متغیر دیگری در حل مساله پرداخته شده است.»
جهان‌بین درباره پرهیز از افراط‌وتفریط به‌عنوان دومین اصل در حل مسائل اجتماعی گفت: «باید در حل مسائل اجتماعی به‌جای نگاه افراط‌وتفریطی (صفر و یکی) به نگاه طیفی رسید، برای مثال موضوع اجرای عدالت اجتماعی در کشور و رسیدن به نتیجه عملکرد مثبت یا منفی نظام در این باره اشتباه است. نمی‌توان درخصوص این موضوعات جواب کلی و قطعی داد. نظام در برخی موارد درست و موفق و برخی موارد اشتباه عمل کرده است. این نگاه باعث ایجاد بالا رفتن انتظارات و نتیجه‌گیری اشتباه می‌شود. این اصل به حل مسائل به‌صورت پلکانی توجه دارد.»
معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد درمورد اصل تدریج به‌عنوان سومین اصل از اصول 6گانه رویداد حل مساله عنوان کرد: «در حل بسیاری از مسائل اجتماعی تدبیر پاسخگو است اما برخی دیگر از مسائل زمان‌بر هستند، برای مثال تبدیل دانشگاه از یک محیط آموزشی و متکی به شهریه به یک دانشگاه دانش‌بنیان، یک امر زمان‌بر به‌حساب می‌آید، برای اجرای این طرح باید گفتمان درستی انجام شود و ساختارهای مناسبی برای آن طراحی شوند. اجرای این مراحل زمان‌بر بوده و باید به این امر توجه کرد.»
او پرهیز از ساده‌نگری در حل مسائل اجتماعی را به‌عنوان چهارمین اصل از اصول 6گانه مطرح و در بیان جزئیات آن، اظهار کرد: «آسان‌سازی مسائل اجتماعی اصلاح امور را ایجاد نمی‌کند، حتی کسانی که به‌دنبال آسان‌سازی مسائل هستند به‌دنبال اصلاح امور نبود و تنها به‌جایگزین‌سازی اهمیت می‌دهند.»
جهان‌بین پنجمین اصل را ساده‌سازی مسائل اجتماعی بیان و درخصوص اصل ششم بیان کرد: «عدم کارآمدی سیستم عاملیت تابعیت در محیط اجتماعی به‌خصوص نظام ولایی است. تا زمانی که اراده و هدف اجزا در سیستم اجتماعی با اراده و هدف کل همسو نشود؛ کار انجام نمی‌شود. اقناع اصل در نظام ولایی بوده و در خیلی از موارد حاکمیت باید در مقابل اراده مردم کوتاه بیاید.»
او اصل توجه به محاسبات فرامادی را به‌عنوان آخرین اصل از این اصول مطرح کرد و گفت: «نباید در انجام محاسبات امدادهای غیبی را فراموش کرد اما این امدادها باید براساس رفتار عقلانیت باشد.»
جهان‌بین درخصوص تعداد ایده ارسالی به رویداد ملی حل مساله، عنوان کرد: «600کاربرگ در این دوره به دبیرخانه رویداد ارسال و آنها داوری شدند. به جهت محدودیت مدیریتی 10 درصد از این ایده‌ها انتخاب و به مرحله بالاتر رسیده و از بین این 60 مورد ایده‌های برتر انتخاب شدند. به توصیه دکتر طهرانچی هیچ طرحی رها نمی‌شود و مجدد ایده‌های ارسال‌شده غربالگری شده و پیگیر مسائل از مجاری حکومتی هستم.»
پرسش‌‌های رئیس دانشگاه از برترین‌های رویداد
در این مراسم مرتضی امیدی‌نژاد از دانشگاه آزاد واحد ملایر، یاسین سرواهرابی از دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی، کاوه امین از دانشگاه آزاد واحد اراک، میثاق بچاری از دانشگاه آزاد واحد بندر ماهشهر، سعید کامیابی از دانشگاه آزاد واحد سمنان و کیمیا نیکخو از دانشگاه آزاد واحد سنندج به ارائه گزارشی از ایده‌های خود برای حل مسائل کشور پرداختند و به سوالات رئیس دانشگاه درخصوص اجرای طرح، تخصیص منابع مالی لازم برای اجرای طرح و... پاسخ دادند.
تک‌بعدی نگاه کنیم، به نتیجه مطلوب نخواهیم رسید
کاوه امین، برگزیده نخست گروه استادی با موضوع «طرح جامع مبلمان شهری اراک به روش پیش‌طراحی برنامه‌ریزی شهری» از دانشگاه آزاد استان مرکزی واحد اراک بیان کرد: «قرار است در ارتباط با مسائل کشور صحبت کنیم، پس نباید نسبت به این مسائل کوچک‌انگاری کنیم. مسائلی که در کشور وجود دارد، پیچیده هستند، اگر مسائل را در زاویه دید ساده قرار داده و تک‌بعدی نگاه کنیم، به نتیجه مطلوب نخواهیم رسید اما اگر موشکافانه جزئیات و بخش‌های آن را بررسی کنیم، مسائل کشور قابل‌حل خواهند بود.»
وی افزود: «مساله ما جامعیت در مبلمان شهری بود؛ مساله‌ای که در سراسر کشور گزارش می‌شود اما راه‌حل ورود به مساله پیدا نمی‌شد. دلیلی که ما برای حل مساله دنبال کرده و توانستیم نگاه جدیدی به این جریان داشته باشیم، این بود که نقطه ورود به این مساله را تغییر دادیم.»
امین اشاره کرد: «مساله‌ای که از سمت شورای‌شهر اراک مطرح شد این بود که هویت اجتماعی شهروندان در این شهر با چالش روبه‌رو شده و احساس تعلق شهروندی به شهر نسبت به دیگر کلانشهرها پایین بود. با مطالعاتی که انجام شد به این نتیجه رسیدیم که میان شهر و شهروند یک مفصل نیاز است.»
این برگزیده همچنین عنوان کرد: «نکته دوم این است که نباید از طولانی‌شدن روند حل مساله بترسیم. نتیجه این طرح ۲۵ سال دیگر مشخص خواهد شد اما در این میان نیز تاثیرات خوبی برای شهر و شهروندان خواهد داشت. در پایان باید اشاره کرد که جامعیت در حل مساله بهترین راه‌حل است.»
بازار جهانی انگور ملایر درحال از دست رفتن است
مرتضی امیدی‌نژاد، برگزیده رتبه دوم گروه استادی از دانشگاه آزاد استان همدان واحد ملایر با موضوع ارائه «طرح تولیدی پودر غوره» با اشاره به شرح ارائه خود گفت: بزرگ‌ترین چالش ما در بحث انگور ملایر، بازار جهانی است که درحال از دست رفتن است، یعنی کشور همسایه ترکیه به‌شدت درحال رشد در این موضوع است اما ایران درحال تنزل در این جریان قرار دارد.»
وی گفت: «با توجه به ارزآوری کشمش ملایر، اگر این بازار را از دست بدهیم، صنعت فعالی را در کشور از دست داده‌ایم نباید خودمان را به صنعت تک‌محصولی انگور وابسته کنیم. امیدوارم که این طرح در سطح کلان و اقتصاد شهر ملایر مطرح و پشتیبانی شود تا بتوانیم نتیجه‌ای که مدنظر داریم را به دست بیاوریم.» امیدی‌نژاد ادامه داد: «یک درصد کل انگور ملایر که ۲۴۰ هزار تن در سال تولیدی دارد در بازار داخلی کشور مصرف می‌شود. ما به‌عنوان تولیدکننده به ازای هر یک درصد که بتوانیم این بازار را تقویت کنیم، ۲۳ روز در آب زیرزمینی شهر صرفه‌جویی کرده و ۱۴ میلیارد به اقتصاد خانواده مردم ملایر کمک می‌کنیم.»
کنترل آلودگی هوا در کلانشهرها توسط رابط‌های جاذب کربن
یاسین سرواهرابی، برگزیده نخست گروه دانشجویی با موضوع «کنترل آلودگی هوا در کلانشهرها توسط رابط‌های جاذب کربن و فیلترهای جدید» از دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی بیان کرد: «طرح ما درخصوص آلودگی هوا در کلانشهرهاست که امروزه یکی از معضلات بزرگ ما در شهرهای صنعتی است. ما به‌واسطه جلبک‌های زیستی توانسته‌ایم این امکان را در سطح آزمایشگاهی فراهم کنیم که بتوانیم به بحث کاهش آلودگی هوا کمک کنیم. درحال‌حاضر در بحث آزمایشگاهی هستیم تا بتوانیم مطمئن شویم می‌توانیم محصول مناسب و موثری را از این جلبک‌ها تولید کنیم.»
به‌گفته سرواهرابی، این پیشنهاد و ایده‌ای بود که بتوانیم جلبک‌های خود را با دستکاری ژنتیک یا کلون‌سازی جلبک‌ها به بحث پاکسازی هوا کنیم. ۶ ماه است که به‌صورت دائمی بر این پروژه کار می‌کنیم و تلاش داریم که این طرح را به سرانجام برسانیم.
بهره‌برداری از ضایعات درخت کنوپارکوس برای آب‌های آلوده به جیوه
میثاق بچاری، برگزیده دوم گروه دانشجویی با موضوع «تهیه و ساخت جاذب طبیعی از درخت کنوکارپوس» از دانشگاه آزاد استان خوزستان واحد بندر ماهشهر اشاره کرد: «چند وقتی است که در بندر ماهشهر ماهی‌ها روی آب آمده و ریشه این مشکل در چند ماه گذشته نیست، بلکه در چندسال گذشته است. در استان خوزستان به دو معضل اشاره شده است؛ معضل نخست، درخت کنو کارپوس است که یک درخت جنجالی است و ۶۰ درصد فضای شهری در استان خوزستان، بوشهر و هرمزگان را به خود اختصاص داده است. ریشه این درخت آمریکایی است و به استناد مردم خوزستان در قدیم به درخت بی‌عار معروف است؛ چراکه دربرابر شوری خاک و کم‌آبی مقاوم است و فضای شهری با قیمت کم با این درخت تزئین شده است.»
به گفته این برگزیده گروه دانشجویی، سالی دوبار این درخت‌ها هرس می‌شوند و دوباره رشد و ضایعات زیادی را ایجاد می‌کنند و به یک معضل اساسی به نام ضایعات کنو پارکوس تبدیل شده‌اند. معضل دوم نیز پساب‌های صنعتی هستند که به دریا ریخته می‌شوند. پساب‌های صنعتی که از بندر ویژه ماهشهر به دریا ریخته شده، آلوده‌ترین آب به جیوه بوده که سمی است.»
وی در پایان عنوان کرد: «در حل این مساله ضایعات کنوکارپوس را به کربن فعال که یکی از مراحل تصفیه آب است و هرساله میزان زیادی ارزبری توسط شرکت‌های صنعتی برای تصفیه آب‌شور دارد، در مقیاس‌های آزمایشگاهی این طرح را آنالیز کرده و به نتایج خوبی رسیدیم، یعنی از یک معضل در راستای بهبود معضل دیگر استفاده کردیم.»
در این رابطه بیشتر بخوانیم:
اساتید و دانشجویان در روز پایانی چه گفتند؟(لینک)