یگانه عرب، خبرنگار گروه دانشگاه:هرساله یکم شهریورماه مصادف با روز بزرگداشت ابوعلی‌سینا به پاس تالیفات و خدمات او به نام روز پزشک و تجلیل از پزشکان گره خورده است. روزی که اهمیت جایگاه حافظان سلامت را بیشتر به رخ می‌کشد. قشری که حداقل در دوسال اخیر فداکاری‌های زیادی برای پاسداری از سلامت جامعه درمقابل بیماری کووید-19 از خود نشان دادند. هر اندازه که پزشکان در نظام سلامت کشور نقش پررنگی را ایفا می‌کنند، به همان اندازه دانشگاه‌های علوم پزشکی که متولی تربیت پزشک هستند هم از جایگاه خاصی برخوردارند. این مراکز به‌عنوان نهادهای علمی مادر و تاثیرگذار جامعه در حوزه آموزش پزشکی و تربیت نیروی توانمند و آماده به خدمت نقش مهم و غیرقابل‌انکاری دارند. دانشگاه‌های علوم‌پزشکی در کشور هرکدام سهمی در تربیت و همچنین حرکت در مرزهای دانش رشته‌های مختلف مرتبط با پزشکی ایفا می‌کنند. در این میان دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران هم که عمری بیش از سه دهه دارد، توانسته گام‌های قابل‌توجهی را در حوزه پزشکی بردارد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران، ۲۷ خرداد ۱۳۶۴ با راه‌اندازی چهار رشته تحصیلی پزشکی در مقطع دکتری حرفه‌ای، پرستاری و مامایی در مقطع کارشناسی و علوم آزمایشگاهی در مقطع کاردانی با جذب ۳۷۶ دانشجو کار خود را آغاز کرد. اما مرداد سال 1396 دانشگاه علوم‌پزشکی آزاد اسلامی تهران براساس مصوبه هیات‌امنای دانشگاه آزاد اسلامی ایجاد و واحدهای علوم دارویی، دندانپزشکی و واحد پزشکی تهران به‌عنوان دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران به‌عنوان نخستین و بزرگ‌ترین دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تجمیع شدند. حالا این دانشگاه بیش از 20هزار دانشجو، 2500 عضو هیات‌علمی متخصص در رشته‌های مختلف علوم پزشکی، 70 رشته‌محل و هشت دانشکده شامل دانشکده داروسازی و علوم دارویی، دندانپزشکی، علوم و فناوری‌های نوین، شیمی دارویی، پرستاری و مامایی، بهداشت و مهندسی پزشکی، پیراپزشکی و پزشکی داشته و سالیانه از این دانشگاه چهارهزار دانشجوی فارغ‌التحصیل به جامعه پزشکی اضافه می‌شود. به‌مناسبت روز پزشک و در راستای شرایط امروز دانشگاه علوم‌پزشکی آزاد اسلامی تهران به سراغ علیرضا خوشدل، رئیس این واحد دانشگاهی رفتیم و درمورد تربیت و آموزش دانشجویان حوزه پزشکی، روند کیفی‌سازی و استانداردسازی ارائه خدمات، لزوم پوست‌اندازی درجریان آموزش پزشکی، جذب دانشجوی خارجی در این دانشگاه و پیش‌بینی فعالیتی دانشگاه علوم پزشکی آزاد در 6 ماهه دوم سال گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.
دانشجویان دانشگاه علوم‌پزشکی آزاد، سهم قابل‌توجهی از دانشجویان پزشکی کشور را دارند
درحال حاضر عملکرد فعالیتی دانشگاه علوم‌پزشکی آزاد تهران را چطور ارزیابی می‌کنید؟
در پاسخ به این سوال می‌توان شاخه‌های متعددی را درخصوص عملکرد دانشگاه آزاد اسلامی در حوزه پزشکی بررسی کرد. نخست حوزه تربیت پزشکی، به‌معنای آموزش دوره پزشکی است. این دوره در دانشگاه آزاد با استانداردهای بین‌المللی و اعتباربخشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی انجام می‌شود. براین اساس، جزء معدود دانشگاه‌هایی هستیم که اعتباربخشی کامل را کسب کرده‌ایم و طی بازدیدهای متعدد وزارت بهداشت با استانداردهای کامل حرکت می‌کنیم. دانشجویانی که این دانشگاه می‌پذیرد، سهم قابل‌توجهی از کل دانشجویان پزشکی کشور را دارند و بسیاری از فارغ‌التحصیلان پزشکی که درحال حاضر مشغول کار هستند، درطول این چهل سال گذشته از دانشگاه علوم‌پزشکی آزاد فارغ‌التحصیل شدند.
همچنین در تربیت پزشک دوره‌های تخصصی رشته بیماری‌های داخلی فعال بوده و چند سالی است دستیار داخلی نیز تربیت می‌کنیم. امسال و سال آینده نیز چهار رشته جدید دستیاری پزشکی به مجموعه دانشگاه علوم پزشکی آزاد اضافه خواهد شد. این جریان موجب می‌شود این دانشگاه در رتبه‌بندی‌های مختلف ملی و بین‌المللی جایگاه مناسبی داشته باشد. در حوزه پژوهش حوزه‌های پزشکی نیز عملکرد موفقی داشته‌ایم و با توجه به دانشکده‌های علوم پایه، علوم نوین و داروسازی که دراختیار داریم، تحقیقات‌مان در این حوزه با کیفیت مناسبی همراه است. نتیجه این تحقیقات نیز انتشار مقاله، کتاب و توسعه فناوری‌ها بوده است. بسیاری از کارخانه‌‌های داروسازی و حوزه‌های سلامت با دانشکده پزشکی و داروسازی مرتبط بوده و کارآزمایی‌های بالینی متعددی در بیمارستان‌ها انجام می‌شود که حاصل تلاش فعالان این حوزه در دانشگاه علوم‌پزشکی آزاد تهران است.
تحصیل بیش از 20هزار دانشجو در دانشگاه علوم پزشکی آزاد تهران
دانشگاه علوم‌پزشکی آزاد تهران درحال حاضر چه تعداد دانشجو دارد و خروجی فارغ‌التحصیلان این دانشگاه درمجموع این سال‌ها چه تعداد بوده است؟
این دانشگاه هم‌اکنون بیش از 20هزار دانشجو دارد و سالیانه در رشته‌های علوم‌پزشکی حدود چهارهزار فارغ‌التحصیل را شاهد هستیم که بلافاصله پس از اتمام تحصیل آماده خدمت به مردم می‌شوند. آنهایی هم که دانشجوی دکتری حرفه‌ای هستند، طرح می‌گذرانند و وارد بازار کار می‌شوند. بزرگ‌ترین مجموعه پزشکی دانشگاه آزاد در دانشگاه علوم‌پزشکی آزاد تهران است. با توجه به حجم دانشجویانی که تربیت می‌کنیم، این دانشگاه بزرگ‌ترین دانشگاه علوم‌پزشکی جهان اسلام است. اگر بتوانیم سرمایه‌گذاری خوبی روی زیرساخت مناسب این دانشگاه داشته باشیم، قطعا می‌تواند موجب سرآمدی کشور شود. نکته قابل‌توجه دیگر، نقش دانشگاه آزاد در امور بهداشتی و درمانی است. این دانشگاه سه بیمارستان فعال، هشت داروخانه، سه پلی‌کلینیک دندانپزشکی و مجموعه‌های بهداشتی و درمانی متعددی دارد که درحال خدمت به مردم هستند. این دانشگاه درطول کرونا بیش از 200هزار مورد کرونایی را درمان کرده و حجم بالایی از بستری بیماران کرونایی در دانشگاه علوم پزشکی آزاد انجام شد. ضمن اینکه بالاترین رقم و کارنامه واکسیناسیون کشور متعلق به مجموعه دانشگاه علوم‌پزشکی آزاد تهران است. این اقدامات موجب می‌شود بتوانیم ایفاگر نقش اجتماعی در کشور باشیم. همچنین علی‌رغم تقسیم‌بندی وزارت بهداشت، دانشگاه علوم‌پزشکی آزاد تکلیف درمانی ندارد، یعنی همچون دانشگاه تهران یا دیگر مجموعه‌های پزشکی که بخشی از استان‌شان به آنها واگذار شده است، به دانشگاه علوم‌پزشکی آزاد واگذار نشده است؛ البته توانستیم در راستای خدمت به مردم، به جریان ایفاگری نقش اجتماعی‌مان متعهد باشیم.
غنی‌ترین آزمایشگاه‌های حوزه پزشکی در دانشگاه علوم پزشکی آزاد
ارزیابی شما نسبت به امکانات و تجهیزات دانشگاه علوم پزشکی آزاد تهران چیست؟
به لحاظ درمانی و فضای بیمارستانی، بیمارستان فرهیختگان از بیمارستان‌های طراز اول کشور بوده و با استانداردهای اروپایی و آمریکایی قابل‌مقایسه است؛ اما سایر بیمارستان‌ها به‌دلیل اینکه قدیمی‌تر بوده، مشکلات زیرساختی دارند ولی به لحاظ تجهیزات و فعالیت نیروی انسانی قابل‌مقایسه با دانشگاه‌های هم‌ترازشان هستند. درخصوص امکانات آموزشی نیز باید گفت شاید غنی‌ترین آزمایشگاه‌های حوزه پزشکی تهران یا کشور را به لحاظ تجهیزات داریم. البته چالشی که در این راستا با آن مواجهیم، بحث پراکندگی مجموعه‌های ماست. دانشگاه آزاد درطول 40 سالی که تاسیس شده است، هسته‌های شکل‌گرفته‌ای در قسمت‌های مختلف شهر دارد که به یکدیگر پیوسته‌اند. درحال حاضر نیز با وجود اینکه هشت دانشکده و مراکز مختلف وابسته در تهران داریم، اما این مجموعه‌ها به‌صورت پراکنده هستند و به‌عنوان نقطه‌ضعف و محدودیتی برای دانشگاه محسوب می‌شوند. اگر بتوانیم با درایت ریاست دانشگاه آزاد اسلامی تمامی این امکانات و تجهیزات را در پردیسی تجمیع کنیم، می‌توانیم اعلام کنیم این دانشگاه به لحاظ تجهیزات، نیروی انسانی و ارائه خدمات، سرآمد کشور است.
بورسیه دانشجویان پزشکی به صنایع و مراکز خدماتی تخصصی
این دانشگاه در راستای بهبود شرایط فعالیتی اعضای هیات علمی و دانشجویان چه اقداماتی در دست انجام دارد؟
تمامی فارغ‌التحصیلان رشته‌های علوم‌پزشکی وارد چرخه وزارت بهداشت می‌شوند، یعنی همگی براساس نیاز کشور به مناطق محروم اعزام شده و خدمت‌رسانی می‌کنند؛ یعنی بلافاصله وارد چرخه کارآفرینی خواهند شد. در رشته‌های وابسته یا رشته‌های غیرعلوم‌پزشکی نیز، هسته‌های کارآفرین داریم که در تلاش هستیم 20 درصد فارغ‌التحصیلان را به بازار کار متصل کرده و بقیه را نیز به این بازار کار معرفی کنیم. اخیرا در دانشگاه آزاد، طرح دیگری توسط ریاست دانشگاه ابلاغ شده که اجازه می‌دهد برخی دانشجویان را به صنایع و مراکز خدماتی تخصصی که نیاز به حضور و فعالیت فارغ‌التحصیلان دارند، بورسیه کنیم. این جریان موجب می‌شود هم زمینه تحصیل راحت دانشجویان فراهم شود، یعنی بار مالی کمتری را احساس کنند و هم اینکه بلافاصله پس از تحصیل مشغول به کار در همان مراکز شوند. جریان کارآفرینی درحال حاضر به‌عنوان محور اصلی توسعه دانشگاه آزاد است و امیدوارم در چند سال آینده بتوانیم کارنامه درخشانی در این حوزه ارائه کنیم.
اجرای طرح تجمیع مجموعه‌های دانشگاه علوم پزشکی آزاد در انتظار همراهی شورای شهر
در راستای گسترش امکانات دانشگاه علوم‌پزشکی آزاد تهران باید چه اقدامی صورت بگیرد؟
یک طرح جامعی برای تجمیع مجموعه‌های دانشگاه علوم‌پزشکی آزاد در تهران داریم و جانمایی مناسبی هم برای آن انجام داده‌ایم؛ به‌نوعی که فضاهای موردنیاز آموزشی، تحقیقاتی، ارائه خدمات و مراکز رفاهی دانشجویان در آن تعبیه شده است. از شهردار تهران و شورای شهر درخواست دارم در استقرار یک محل مناسب در تهران ما را همراهی کنند؛ چراکه معتقدیم به‌عنوان بزرگ‌ترین دانشگاه علوم‌پزشکی جهان اسلام و نماد علمی شهر تهران قابل‌ارائه هستیم. بنابراین این جریان در حوزه برنامه‌های مسئولان مدیریت شهری نیز است تا همزمان با دانشگاه پروژه را پیش ببرند تا جایی‌که بخشی از تعاریف شهر تهران، دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی باشد.
دانشگاه علوم‌پزشکی آزاد در مسیر توسعه کیفی‌سازی خدمات دانشگاهی
ارزیابی شما نسبت به کیفی‌سازی و استانداردسازی خدمات این دانشگاه چیست؟ آیا به نقطه مطلوب رسیده است؟
قطعا با وضعیت مطلوب فاصله بسیاری داریم. یکی از معضلات، چالش‌هایی است که در ارتباط با آموزش‌های عملی و آزمایشگاهی و... داریم که موجب شده محدودیت ناشی از تحریم‌ها را احساس کنیم. نکته دیگر، بحث امکان جذب مربیان و آموزگاران حوزه عرصه است که این جریان نیز محدودیت‌هایی را ایجاد می‌کند و مجبوریم از همین تعداد موجود بهره‌مند شویم. این مسائل کیفیت کار را کاهش می‌دهد؛ اما برنامه‌های توانمندسازی که برای اعضای هیات‌علمی پیش‌بینی شده است، بخشی از این کاستی‌ها را جبران می‌کند. اگر بخواهم جمع‌بندی و قضاوتی درخصوص کل این وضعیت به لحاظ کیفی داشته باشم، باید گفت که در مسیر توسعه هستیم.
لزوم پوست‌اندازی در آموزش حوزه پزشکی
در بحث آموزش حوزه پزشکی در چه جایگاهی قرار داریم؟ آیا لزوم پوست‌اندازی در این جریان حس می‌شود؟
به‌طور قطع آموزش یک فرآیند پویاست و دائما باید درحال پوست‌اندازی باشد. دانشگاه‌های علوم‌پزشکی چهار نسل مختلف را پشت‌سر گذاشته‌اند و هر دانشگاهی به اقتضای شرایط خودش در یکی از این مقاطع رشد قرار گرفته است و درحال حاضر دانشگاه نسل سوم را تجربه می‌کنیم. قطعا با توسعه جریان کارآفرینی و ایجاد ثروت دانش‌بنیان باید به سمت دانشگاه نسل چهارم پیش برویم. البته جریان آموزش به‌ویژه در حوزه پزشکی و آن چیزی که در دنیا با استانداردهای بین‌المللی WFME تعریف می‌شود، این است که مدل آموزش تغییر کرده و به سمت مهارت‌آموزی‌های مبتنی بر دانش پیش می‌رود. اتفاقی که در گذشته رخ می‌داد، این بود که آموزش‌های حافظه‌محور ملاک عمل قرار گرفته و در ادامه یک مهارت‌هایی به آن اضافه می‌شد؛ اما جریان آموزش مهارت سریع‌تر انجام شده و در ادامه الزامات تئوریک به آن اضافه می‌شود. همچنین مدل آموزش در دنیا از آموزش‌های مبتنی بر دانشکده‌هایی با دپارتمان‌های تخصصی به انستیتوهای آموزشی تبدیل می‌شود. این جریان در دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان دانشکده‌های موضوع‌محور پیش می‌رود؛ به این معنا که حول محور موضوعات مهمی که در اولویت نیازهای کشور است، برنامه آموزش شکل گرفته و دوره آموزشی برگزار می‌شود. تاثیرگذاری این جریان در بحث ارائه خدمات نیز قابل‌دیدن است و بیمارستان‌ها از اینکه بخش‌های جداگانه داخلی، جراحی و... داشته باشند به مراکزی تبدیل می‌شوند که تمامی خدمات را درجهت نیاز بیمار تنظیم می‌کنند، به‌طور مثال بخش بیماری‌های مزمن، بخش سکته مغزی و... . یعنی هم شکل ارائه خدمات و هم شکل آموزش در روند آموزش نوین درحال تغییر است و این تغییر نیز به اقتضای شکل تحقیقات انجام می‌شود.
لزوم استفاده مراکز تصمیم‌گیری در کشور از نتایج پایان‌نامه‌های دانشگاهی
تا چه اندازه پژوهش‌ها و پایان‌نامه‌های انجام‌شده در این حوزه منطبق با اولویت‌های کشور است؟
یکی از دغدغه‌های مهم نظام آموزش عالی کشور، توجه به همین جریان است که از حدود پنج سال پیش تحقق آن در دانشگاه آزاد تحت‌عنوان نظام موضوعات پژوهش آغاز می‌شود. براساس این کار معمولا هر واحد دانشگاه آزاد یک یا دو نظام موضوعات را دنبال می‌کند و موضوعات پژوهشی که در این نظام بررسی می‌شود، منطبق با نیازهای کشور است، این طرح بدان معنی است که گویی یک درخت‌واره‌ای از موضوعات اولویت‌دار کشور ترسیم شده تا دانشجویان بتوانند هرکدام بخشی از این نیاز را پاسخ بدهند. در این راستا در دانشگاه علوم پزشکی آزاد تهران پنج نظام موضوعات داریم، یعنی بیشترین تعداد نظام موضوعات در کشور دراختیار این دانشگاه بوده که شاخه‌ها و زیرشاخه‌های آن ترسیم شده است و کسی که می‌خواهد پایان‌نامه انجام بدهد، باید در سامانه پژوهش‌یار یکی از موضوعات را با مساله تحقیق خود منطبق کند. بنابراین به‌صورت تئوریک در مسیر حل‌مساله قرار گرفته‌ایم و امیدوارم کیفیت تحقیقات نیز به‌گونه‌ای باشد که مورد استفاده قرار بگیرد. از طرف دیگر استفاده‌کنندگان دانش باید از این پایان‌نامه‌ها استفاده کنند، یعنی دانشگاه به‌عنوان تولیدکننده دانش نمی‌تواند بازاریاب دانش هم باشد و باید مراکز تصمیم‌گیرنده کشور، وزارت بهداشت و... از نتایج این پایان‌نامه‌ها استفاده کنند. امیدوارم در سال‌های آتی این پژوهش‌ها بیشتر مورد استقبال تصمیم‌گیرندگان کشور قرار بگیرد.
جذب 200 دانشجوی بین‌المللی در دانشگاه علوم‌پزشکی آزاد تهران
دانشگاه علوم پزشکی آزاد تهران در بحث جذب دانشجوی خارجی چه برنامه‌هایی دارد؟
این دانشگاه درحال حاضر 250 دانشجو دارد که تحت‌عنوان دانشجوی بین‌الملل شناخته می‌شود؛ اما تعدادی از آنها دانشجوی مقیم ایران هستند، یعنی تبعه کشورهای همسایه بوده اما در ایران ساکن هستند. امسال نیز طی یک حرکت جدیدی موفق شدیم درخصوص جذب دانشجوی خارجی که اصلا زبان فارسی را نمی‌دانند، 200 دانشجو جذب کنیم که 50 نفر در دانشگاه علوم پزشکی آزاد تهران، 50 نفر در پردیس کیش در نوبت اول و 50 نفر در نوبت دوم پذیرش خواهند شد.
مرکز جامع آزمایشگاهی دانشگاه علوم‌پزشکی آزاد ترم تحصیلی جدید افتتاح خواهد شد
پیش‌بینی فعالیتی دانشگاه علوم‌پزشکی آزاد تهران در 6 ماهه باقی‌مانده از سال 1401 چیست؟
مهم‌ترین وجه تمرکز ما بر توسعه زیرساخت آموزش حوزه‌های علوم پزشکی و آزمایشگاه‌هاست. بنابر مصوباتی که از نهادهای تصمیم‌گیرنده کشور به ما ابلاغ شده است، ما با یک افزایش ناگهانی ظرفیت رشته‌های پزشکی مواجه شدیم و مقید هستیم آموزش در این حوزه را با حفظ کیفیت انجام بدهیم. البته نباید این را نادیده گرفت که وقتی کمیت دانشجو افزایش پیدا می‌کند؛ اما زیرساخت دانشگاهی به اندازه کافی رشد پیدا نکرده باشد، کیفیت لطمه می‌خورد، با این حال تمام تلاش‌مان این است که با توسعه زیرساخت‌ها، توسعه امکانات آموزش تئوریک، عملی و توسعه فضاهای بالینی، کیفیت آموزش گروه‌های پزشکی را حفظ کنیم. از طرفی دیگر، یکی از اقدامات بسیار مهم ما که به‌زودی در جهت ارتقای کیفی وضعیت دانشگاه و پایان‌نامه‌ها از آن بهره‌برداری خواهیم کرد، افتتاح مرکز جامع آزمایشگاهی دانشگاه است که درحال آماده‌سازی بوده و در اوایل ترم آینده راه‌اندازی خواهد شد.
در این رابطه بیشتر بخوانیم:
سفیدپوشان دانشگاه آزادی در کنار مردم(لینک)