سیامک خاجی، خبرنگار گروه ورزش: بازی‌های همبستگی کشورهای اسلامی پنجشنبه‌شب با برگزاری مراسم اختتامیه در شهر قونیه ترکیه به اتمام رسید و درنهایت همان‌طور که از قبل پیش‌بینی می‌شد میزبان با کسب 145 مدال طلا که رکوردی تازه در این بازی‌ها محسوب می‌شود موفق شد در جدول رده‌بندی مدال‌ها بر سکوی نخست قرار گیرد و در حالی که گفته می‌شد جدال اصلی برای نایب قهرمانی در این دوره از مسابقات بین ایران و جمهوری آذربایجان خواهد بود و البته ازبکستان هم کمی شانس دارد اما درنهایت این ازبک‌ها بودند که با 51 مدال طلا برای نخستین بار در تاریخ این رقابت‌ها عنوان دومی را تصاحب کردند و ایران نیز که همانند دوره گذشته 39 مدال طلا کسب کرد باز هم موفق شد عنوان سومی خود در بین کشورهای اسلامی را تکرار کند. تیم ایران این بار با تعداد نفرات بیشتری راهی قونیه شده بود(257 نفر در این دوره در مقابل 159 نفر در دوره گذشته) اما با وجود افزایش تعداد مدال‌های نقره و برنز، نمایندگان ورزش ما نتوانستند در تعداد مدال‌های طلای خود نسبت به دوره قبل در باکو تغییری ایجاد کنند و درنهایت با 12 طلا کمتر از ازبک‌ها به رده سومی رضایت دادند.
برندگان و بازندگان کاروان ایران
با توجه به اینکه در هر دوره تعداد رشته‌ها افزایش داشته در نتیجه تعداد مدال‌هایی که تیم‌های نخست(که در هر 4 دوره‌ای که این بازی‌ها برگزار شده قهرمانی به کشورهای میزبان رسیده است) کسب کرده‌اند در هر دوره روند صعودی داشته است. با این حال این بار برخلاف سال‌های قبل که رقابت نزدیکی برای رده‌های اول تا سوم وجود داشت ترکیه که در ورزش جهان حرف‌های زیادی برای گفتن دارد در همان روزهای نخست شروع بازی‌ها فاصله خود با رقبا را زیاد کرد و در پایان با اختلافی فاحش به مقام قهرمانی رسید. آنها در حالی به این موفقیت دست پیدا کردند که نسبت به دوره قبل کمی بیشتر از دو برابر مدال طلا به دست آوردند و عنوان دومی خود در باکو را این بار به قهرمانی بدل کردند.
کاروان ایران هم که پیش از اعزام با برخی حواشی از جمله کناره‌گیری تیم ملی فوتبال امید از این بازی‌ها روبه‌رو بود درنهایت به‌عنوان سومین کاروان بزرگ حاضر در قونیه در این مسابقات شرکت کرد اما با وجود عملکرد خوب در برخی رشته‌ها از جمله وزنه‌برداری، کشتی، پاراشنا و تکواندو که بخش عمده‌ای از مدال‌های خود را در این رشته‌ها کسب کردند، اما درنهایت نتوانستند بیشتر از دوره قبل گردن‌آویز طلا کسب کنند و البته خوش شانس هم بودند که آذربایجان که با نزدیک به 400 ورزشکار پس از ترکیه بیشترین شرکت‌کننده را داشت و پس از قهرمانی در دوره قبل به دنبال حضوری موفق در این دوره هم بود درنهایت فقط 29 مدال طلا به دست آورد و چهارم شد.
پرمدال‌ترین ورزشکاران ما در این دوره شاهین ایزدیار و سینا ضیغمی‌نژاد بودند که هر کدام 6 مدال(دو طلا، 3 نقره و یک برنز) در پاراشنا کسب کردند و عملکرد بسیار خوبی در این دوره داشتند اما بیشترین مدال طلا را برای کاروان ایران دو نماینده ما در وزنه‌برداری کسب کردند. با توجه به اینکه پیش از شروع مسابقات وزنه‌برداری اعلام شد که در هر دسته سه مدال طلا(یک ضرب، دو ضرب و مجموع) اهدا می‌شود این اتفاق بیشتر به نفع ترکیه، ازبکستان و البته ایران تمام شد که درنهایت چند مدال طلا بیشتر نصیب‌شان شد. در این میان رسول معتمدی در دسته 102 کیلوگرم و رضا بیرالوند در دسته 96 کیلوگرم موفق شدند هر سه مدال طلایی که در این دسته‌ها اهدا می‌شد را تصاحب کنند و از نظر مرغوبیت مدال بهترین عملکرد را داشتند و کمک زیادی به کسب رتبه سوم کاروان ایران داشتند.
اگرچه ورزشکاران ما در برخی رشته‌ها نمایش خوبی داشتند و حتی تعدادی از آنها برخلاف پیش‌بینی‌هایی که قبل از شروع مسابقات از رتبه آنها می‌شد توانستند عملکرد به‌مراتب بهتری ارائه داده و مدال خوش‌رنگ‌‌تری کسب کنند اما رشته‌هایی مثل دوومیدانی و جودو را می‌توان ناکامان بزرگ کاروان ایران در این دوره از مسابقات دانست که به هیچ عنوان نتوانستند انتظارات را برآورده کنند.
تیم دوومیدانی ایران با نفرات شاخصی چون احسان حدادی و حسن تفتیان راهی این رقابت‌ها شد و امیدوار بود که بتواند مدال‌های خوبی در این دوره از مسابقات کسب کند اما درنهایت یک نقره فرزانه فصیحی و برنز علی فتحی گنجی در پرتاب نیزه حاصل عملکرد این تیم 16 نفره بود که راهی قونیه شده بودند. البته دوومیدانی ایران در این دوره از مسابقات حواشی زیادی نیز داشت از جمله حضور دبیر فدراسیون با تست کرونای مثبت در قونیه که البته به گفته کمیته ملی المپیک جزو کاروان اعزامی نبوده و از طریق دیگری راهی ترکیه شده است و البته در طول برگزاری مسابقات هم در ورزشگاه حضور داشت. رکوردشکنی تفتیان و فصیحی هم از جمله اتفاقات مثبت این دوره می‌توانست باشد که بار اول بدلیل سرعت بالای باد این رکوردها ابطال شد و در بار دوم هم با وجود اینکه گفته شد این رکورد شکسته شده است اما مدتی بعد ساموئل لوپس، مسئول فنی مسابقات دوومیدانی اعلام کرد که رکوردهای ثبت شده در سه روز نخست این مسابقات بدلیل یک مشکل فنی رسمی نیست و به این ترتیب رکورد آنها ثبت نشده است.
جودو هم با 14 ورزشکار راهی قونیه شد و با توجه به اینکه فدراسیون ایران در ماه‌های اخیر دچار تعلیق هم شده بود حضور در این مسابقات می‌توانست فرصتی بسیار خوب برای جودوکاران ایرانی باشد تا در یک رقابت مهم بین قاره‌ای خود را محک زده و توانایی‌های خود را نشان دهند اما با وجود اعزام این تعداد ورزشکار از این رشته، هیچ مدالی نصیب بخش انفرادی جودوی ایران نشد و فقط در بخش تیمی توانستیم مدال برنز را کسب کنیم تا این رشته یکی از ناکامان بزرگ این دوره لقب بگیرد.
مشکلات و ایرادات میزبان
یکی از انتقاداتی که در این مدت از کمیته ملی المپیک انجام شده، برنامه‌ریزی برای سفر کاروان اعزامی ایران به قونیه بود که با وجود اینکه ترکیه در همسایگی ما قرار دارد و یک پرواز چارتر به قونیه بیش از 3 ساعت طول نخواهد کشید اما مسئولان کاروان تصمیم گرفتند ورزشکاران و همراهان ابتدا راهی آنکارا شده و از آنجا با اتوبوس به قونیه بروند که این کار باعث شد تا زمان سفر افزایش چشمگیری داشته باشد و ورزشکاران با خستگی فراوان به قونیه رسیدند. از طرف دیگر نبود سیستم سرمایشی در محل اسکان ورزشکاران که یکی از مهم‌ترین ایرادات میزبانی این مسابقات بود باعث شد تا مسئولان کمیته ملی المپیک برای رفع این مشکل مجبور شوند تعداد زیادی پنکه خریداری کنند که این اتفاق در حالی که در سال 2022 بسر می‌بریم بسیارعجیب است.
البته مشکلات میزبانی تنها به همین‌جا ختم نمی‌شد و نبود برخی نیازهای اولیه سالن‌ها و ورزشگاه‌های محل برگزاری مسابقات یکی از موضوعاتی بود که واکنش تیم‌های شرکت‌کننده و همراهان را بدنبال داشت. در برخی ورزشگاه‌ها حتی آب هم به سختی پیدا می‌شد که باعث شده بود تا خبرنگاران و اعضای کادر فنی در این باره با مشکل روبه‌رو شوند. از طرف دیگر ترکیه به خوبی از امتیاز میزبانی خود نیز در این دوره از مسابقات استفاده کرد و به‌خصوص در بحث داوری به خوبی توانسته بود شرایط را به سود خود عوض کند. در این میان نمایندگان ایران در رشته‌های مختلف بارها از اینکه کفه ترازوی داوری به سود میزبان بوده انتقاد کردند و حتی روز گذشته نیز صالحی امیری، رئیس کمیته ملی المپیک در گفت‌وگویی از این موضوع انتقاد کرد.
زنگ خطر ازبکستان برای ورزش ما
سومی ایران در این دوره از مسابقات با وجود افزایش تعداد نفرات اعزامی و همچنین بیشتر شدن تعداد رشته‌ها نمی‌تواند پیشرفتی قابل قبول برای ما محسوب شود. کاروان ایران در دوره قبل پشت سر آذربایجان و ترکیه قرار گرفت اما این بار ازبک‌ها از نظر کیفی نمایش بهتری از کاروان ایران داشتند و توانستند با مدال‌هایی که بیشتر در وزنه‌برداری، کشتی، ژیمناستیک و جودو به دست آوردند عملکردی به مراتب بهتر از ورزشکاران ما ارائه کرده و نه‌تنها طلای بیشتری از ایران کسب کردند بلکه درمجموع تعداد مدال هم 158 به 133 از ما بهتر کار کردند. این اتفاق می‌تواند زنگ خطری برای ورزش ما باشد که ازبکستان که در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در ورزش انجام داده است می‌تواند در سال‌های آینده رقیبی بسیار جدی برای ما در کسب مدال به‌خصوص در بازی‌های آسیایی باشد.
در بازی‌های آسیایی اینچئون 2014 کاروان ایران با 21 مدال طلا در رده پنجم قرار گرفت و ازبک‌ها با 9 طلا یازدهم شدند اما 4 سال بعد در اندونزی آنها در حالی که مثل ما 20 طلا به دست آورده بودند، به لطف 4 نقره بیشتری که از ما کسب کردند توانستند رده پنجم را از ما گرفته و ایران در رتبه ششم این مسابقات قرار گیرد. حالا در فاصله حدود یک سال مانده به آغاز بازی‌های آسیایی هانگژو در چین رتبه دومی ازبک‌ها در بازی‌های کشورهای اسلامی آژیر خطر را برای ورزش ما به صدا درآورده است که اگر در این مدت نتوانیم شرایط ورزش خود را بهتر کنیم در این رقابت‌ها باز هم شاهد پیش افتادن ازبکستان در جدول مدال‌ها خواهیم بود. این موضوع را نباید فراموش کرد که ازبک‌ها در اندونزی بخش عمده‌ای از مدال‌های طلای خود را در دو رشته بوکس و کوراش به دست آوردند که از قضا این دو رشته در پنجمین دوره بازی‌های همبستگی کشورهای اسلامی حضور نداشتند و عملکرد خوب این کشور در رشته‌های دیگر از جمله وزنه‌برداری و حتی دوومیدانی آنها را به موفقیت در بازی‌های آسیایی پیش رو امیدوارتر کرده است.
بحث تکراری عدم توجه به رشته‌های مدال‌آور
یکی از مهم‌ترین انتقاداتی که در این سال‌ها از ورزش ایران انجام می‌شود و همچنان هم نتوانسته‌ایم آن را برطرف کنیم عدم توجه به رشته‌های پرمدال همچون دوومیدانی، ژیمناستیک و شنا است که معمولا کشورهای مدعی در ورزش برای موفقیت در بازی‌های قاره‌ای و حتی المپیک سرمایه‌گذاری ویژه‌ای روی آنها انجام می‌دهند و بیشتر رقابت برای بهتر شدن شرایط کشورها در جدول مدال‌ها در چنین رشته‌هایی است اما کاروان ایران در دوره اخیر بازی‌های کشورهای اسلامی باز هم نشان داد که با وجود سطح به مراتب پایین‌تر این رقابت‌ها نسبت به المپیک و حتی بازی‌های آسیایی، نمایندگان ما در این رشته‌ها همچنان در چنین رشته‌های مهم و مدال‌آوری نتوانسته پیشرفت قابل توجهی داشته باشند. در چنین شرایطی نمی‌توان امیدی به موفقیت ورزشکاران ما در این رشته‌ها در بازی‌های آسیایی پیش رو داشت و اگر چه سال‌هاست که کارشناسان و افراد خبره ورزشی راه بهتر شدن جایگاه کاروان ایران در چنین تورنمنت‌هایی را داشتن نگاه ویژه به این ورزش‌ها و سرمایه‌گذاری کلان و همچنین ایجاد پایگاه‌های استعدادیابی در آنها می‌دانند اما همچنان توجه چندانی به این راهکارها نمی‌شود تا ورزش ایران با وجود استعدادهای خوبی که در نقاط مختلف کشور دارد نتواند همپای رقبای خود پیشرفت کند.
در همین دوره از بازی‌های کشورهای اسلامی در دوومیدانی 124 مدال توزیع شد که سهم ایران تنها یک نقره و یک برنز بود در‌حالی‌که ترکیه 29 مدال از جمله 13 طلا کسب کرد و بحرین هم پس از آنها با 8 طلا موفق‌ترین کشور در این رشته بود. در شنا هم از 120 مدالی که کشورهای مختلف کسب کردند سهم ما فقط یک برنز بود و البته میزبان بیش از نیمی از این مدال‌ها را به دست آورد تا بخش عمده‌ای از عملکرد خیره‌کننده‌اش در این دوره را مدیون شناگران خود باشد. ژیمناستیک‌کاران هم در قونیه موفق شدند در مجموع 81 مدال به دست آورند که ایران باز هم در این بخش توفیق چندانی نداشت و فقط با دو برنز به کار خود پایان داد، این در حالی بود که حتی اردنی‌ها هم در این رشته به مدال طلا رسیدند و ترکیه در این رشته هم با 28 مدال که 12 مورد آن طلایی بود باز هم بهترین عملکرد را ارائه کرد.
درنهایت در این دوره از بازی‌ها 1232 مدال توزیع شد که ورزشکاران ایران با وجود کاروان پرامیدی که روانه مسابقات کردند و امیدوار بودند تا پس از ترکیه عنوان نایب قهرمانی را کسب کنند درنهایت 133 مدال به دست آوردند. عملکرد ورزشکاران ما در این دوره از مسابقات نشان داد که همیشه اعزام تعداد زیاد ورزشکار تضمین‌کننده بهتر شدن جایگاه کاروان ما نیست و اگر در دوره بعدی که در شهر یائونده کامرون و در سال 2025 برگزارخواهد شد اعزام کیفی‌تری داشته باشیم از بروز نتایجی که در برخی رشته‌ها مثل جودو، دوومیدانی و حتی هندبال بانوان به دست آمد جلوگیری می‌شود.