ندا اظهری، خبرنگار گروه دانشگاه: وقتی حرف از اختراع و نوآوری‌های جدید و توانمندی تولید به میان می‌آید، دنیا به قابلیت‌های ما ایرانی‌ها اذعان می‌کند و باور دارد که ایرانیان با ضریب هوش بالایی که دارند می‌توانند در دنیا حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشند. دانشگاه‌های ما متشکل از دانشجویان و فارغ‌التحصیلان بااستعدادی است که هرکدام از آنها می‌توانند در عرصه‌های جهانی خوش بدرخشند و نام ایران را بالا ببرند. گروهی از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد اصفهان جزء همین استعدادهای برتر هستند که طرح ارائه‌شده از سوی آنها درباره «بیمارستان هوشمند» موردتوجه دانشگاه MIT قرار گرفته و رتبه نخست را از سوی این دانشگاه از آن خود کرده‌اند.
طرح برتر دانشگاه MIT
امیرپویا دانشوریان، دانشجوی رشته زمین‌شناسی و سرپرست این تیم فناور دانشگاه آزاد واحد نجف‌آباد است که برنده طلای المپیاد جهانی زمین‌شناسی است و کسی است که در کل المپیادهای جهانی، از سوی یکی از پروفسورهای مطرح دانشگاه MIT و رئیس کمیته علمی المپیاد جهانی لقب «پروفسور آینده» را از آن خود کرده است. این دانشجوی برتر در گفت‌وگو با «فرهیختگان» می‌گوید: «ما در قالب یک تیم فناور در مسابقات اختراعات ژنو سوئیس شرکت کرده‌ایم که معتبرترین اختراعات در سطح جهان به شمار می‌رود. این مسابقه در کشور ژنو سوئیس زیرنظر سازمان جهانی مالکیت فکری برگزار می‌شود و از تمام کشورهای دنیا در این رقابت شرکت می‌کنند اما درنهایت 80 کشور به مرحله بالا می‌روند و از بین طرح‌هایی که در این مسابقات از سوی 80 کشور ارائه می‌شوند، 330 تیم انتخاب می‌شوند. چالش‌های متفاوتی در قالب این مسابقات ارائه می‌شود که شامل چالش نوآوریMIT ، چالش MIT solve و چالش نوآوری سوئیس است. از جمع 330 تیم انتخابی، 50 نفر در حوزه‌های الکترونیک، مکانیک و مهندسی پزشکی و... موفق به کسب مدال شدند و خوشبختانه گروه ما توانست در قسمت مسابقات اختراعات سوئیس رتبه سوم و مدال برنز را کسب کند. همچنین ما توانستیم به چالش MIT راه پیدا کنیم که یکی از بزرگ‌ترین چالشها در دنیا بوده و از سوی دانشگاه MIT برگزار می‌شود. ما توانستیم در این چالشها هم‌پایه هیات‌های علمی دانشگاه‌های جهان در قسمت دانشجویی بایستیم و طرح ما جزء طرح‌های برتر انتخاب شد و روی سایت دانشگاه MIT قرار گرفت. از آنجا که دانشگاه MIT جزء برترین دانشگاه‌های دنیا در حوزه مهندسی است، سطح این چالشها بسیار بالاست و از اهمیت زیادی برخوردار است. این طرح در دانشگاهMIT به‌عنوان طرح برتر معرفی شده است.»
کارت سلامت هوشمند جایگزین دفترچه بیمه
این نخبه المپیادی درباره طرحی که به‌طور گروهی روی آن فعالیت می‌کردند، می‌گوید: «طرح ما در حوزه مهندسی پزشکی با موضوع «حذف دفترچه‌های بیمه» و در قالب پروژه «بیمارستان هوشمند» ارائه شد. مهم‌ترین بخشی که در این طرح وجود دارد، همین حذف دفترچه‌های بیمه است. با مراجعه بیماران به پزشک و ارائه کدملی، تمام کارها ازجمله ویزیت و نوشتن دارو انجام می‌شود. از نکات مثبتی که این کارت سلامت هوشمند دارد، این است که متکی به اینترنت نیست. طرحی که درحال‌حاضر در کشور اجرا می‌شود، حذف دفترچه و ثبت اطلاعات بیمار در قالب اینترنت است. با توجه به سرعت پایین اینترنت در کشور و احتمال قطع و وصل شدن آن، داده‌ها و سوابق بیماران امنیت بالایی ندارند و ممکن است به‌دلیل اختلال‌هایی که گاه در سیستم اینترنت رخ می‌دهد، پزشک در مواقع لزوم به اطلاعات بیماران دسترسی پیدا نکند. این امر حتی باعث می‌شود تجویز دارو برای بیماران هم با مشکل مواجه شود و حتی داروخانه‌ها هم نتوانند به داروهای تجویزی توسط پزشک دسترسی پیدا کنند. تمام اینها چالش‌هایی است که پیش‌روی طرح فعلی در کشور قرار دارد و بیماران و نظام سلامت را با چالش مواجه کرده است. اما با حذف دفترچه بیمه و کارت سلامت هوشمندی که ما ابداع کرده‌ایم، این اتفاق رخ نمی‌دهد و در حالت آفلاین تمامی اطلاعات پزشکی موردنیاز بیمار و پزشک قابل استفاده خواهد بود. نکته مهم دیگر این است که این سیستم بر بستر بلاکچین است که امنیت اطلاعاتی را فوق‌العاده بالا می‌برد و باعث می‌شود امنیت اطلاعات پزشکی کشور که جزء استراتژیک‌ترین اطلاعات کشور است، بالا رفته و احتمال هک شدن آن تا حد بسیار زیادی کاهش یابد.»
امنیت بالا و قابل دسترس بودن
این کارت‌های سلامت هوشمند در نوع خود بی‌نظیر و این نخستین‌باری است که در کشورهای دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد. در برخی کشورها وضعیت دفترچه‌های بیمه مانند سابق بوده و دفترچه‌های کاغذی همچنان به قوت خود باقی است. در برخی دیگر از کشورها نیز با اثر انگشت و حتی کدملی این کار صورت می‌گیرد. اما دانشوریان در ادامه به مزیت‌های این طرح اشاره کرده و می‌گوید: «امنیت بالا و قابل دسترس بودن در تمام موقعیت‌ها از ویژگی‌هایی است که در نوع خود بی‌نظیر است. این کارت سلامت هوشمند با استفاده از اثر انگشت که همیشه همراه فرد است به کار می‌رود و حتی درصورتی‌که فرد بیهوش شود، اثر انگشت او همراه اوست که کار را برای گروه فوریت‌های پزشکی و کادر درمان آسان می‌کند. به‌عبارتی، از ویژگی‌های مثبت این کارت‌های سلامت هوشمند، قابل دسترس بودن آن در هر شرایطی است و فرد دیگر نگران همراه نداشتن آن نیست.»
کارت سلامت چه مزایایی دارد؟
به گفته دانشوریان، در مطب پزشک دستگاهی برای ثبت اثر انگشت قرار می‌گیرد که با سرعت بسیار بالایی اثر انگشت را ثبت می‌کند و اطلاعات مربوط به بیمار را به سرعت نشان می‌دهد و پزشک و بیمار می‌توانند از آن استفاده کنند. در این مرحله، با خواندن کدملی توسط بیمار یا ارائه کارت سلامت هوشمند، بارکد آن اسکن شده و تمام اطلاعات پزشکی از زمانی که وارد سیستم شده، در اختیار پزشک قرار می‌گیرد. احتمال ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای، آزمایش‌هایی که انجام شده و... جزء اطلاعاتی است که در اختیار پزشک قرار داده می‌شود و او می‌تواند به‌واسطه این اطلاعات، تصمیم صحیح‌تری در راستای تشخیص بیماری و تجویز داروهای موردنیاز اتخاذ کند. تجویز داروها هم در همان بستر برای بیمار صورت می‌گیرد. یکی از چالش‌هایی که در نسخه‌نویسی پزشکان وجود دارد، اشتباه در خواندن نوع و دز داروها توسط داروخانه‌هاست که احتمال خطا را بالا می‌برد و همین امر باعث تجویز داروهای اشتباه و حتی با دز بالاتر یا پایین‌تر از حدی می‌شود که توسط پزشک تجویز شده است. به گفته او، آمارها حکایت از آن دارد که سالانه حدود سه تا چهار هزار نفر بر اثر خواندن نسخه اشتباه در دنیا جان خود را از دست می‌دهند. اما استفاده از کارت سلامت هوشمند، این خطا را به‌مراتب کمتر می‌کند، به‌طوری‌که خطاهای سیستماتیک کمتر از خطاهای انسانی هستند و این می‌تواند جان بیماران را از خطر مرگ نجات دهد.
سیدپارسا علوی، دانشجوی علوم کامپیوتر از دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد اصفهان از دیگر اعضای این تیم فناور است. او معتقد است که حذف دفترچه‌های بیمه پروژه جدیدی نیست و چندسالی است تلاش می‌شود راه‌اندازی شود و سعی شده نسخه‌های دستی به‌صورت آنلاین روی سامانه پیاده شود. از مزایای اصلی طرح کارت سلامت هوشمند می‌توان به جلوگیری از مصرف بیش از حد کاغذ اشاره کرد که یکی از عوامل اصلی قطع درختان و نابودی محیط‌زیست است. بنابراین، کارت‌های سلامت هوشمند نه‌تنها فرآیند درمان بیماران و تجویز دارو توسط پزشکان و دسترسی به اطلاعات بیماران را تسهیل می‌کند، بلکه نقش موثری هم در حفظ سلامت محیط‌زیست به جا می‌گذارد، به‌طوری‌که با حذف دفترچه‌های کاغذی، دیگر نیازی به قطع درختان برای تولید کاغذ و چاپ دفترچه‌های سلامت وجود ندارد و این به‌خودی‌خود روند کاملا مثبتی است. بسیاری از اطلاعات و سابقه بیماری‌ها و درمان‌ها و داروهای بیماران به‌مرور زمان از بین می‌رود یا حتی بیماران زمان دقیقی را که با مشکل یا بیماری خاصی مواجه بوده‌اند، فراموش کرده‌اند اما با اجرایی شدن کارت سلامت هوشمند، این اطلاعات موردنیاز برای همیشه قابل دسترس است و تمام عمل‌های جراحی، بیماری‌ها، داروهای مصرفی و... در آن ثبت می‌شود و پزشک دید کاملی نسبت به بیمار و وضعیت کنونی آن پیدا می‌کند. چنانچه بیمار با توجه به شرایط بیماری در مصرف برخی داروها با محدودیت مواجه باشد، با دسترسی به این اطلاعات راحت‌تر می‌تواند برای درمان بیمار اقدام کند.
سرویس بهداشتی هوشمند سلامت
محمدجواد پاپی‌زاده، یکی دیگر از اعضای تیم اختراعات و نوآوری ایران به «فرهیختگان» می‌گوید: «پروژه بیمارستان هوشمند که ما در این مسابقات ارائه کردیم، از وجهه دیگری هم برخوردار است که به‌عنوان زیرمجموعه بیمارستان هوشمند، تحت‌عنوان «دستشویی هوشمند سلامت» مطرح می‌شود. بسیاری از افراد به دلایل مختلفی چون هزینه‌های بالا، ترس از مراکز درمانی و احتمال ابتلا به انواع بیماری‌های ویروسی، از حضور در آزمایشگاه‌ها برای بررسی وضعیت سلامت خود اجتناب می‌کنند و همین امر می‌تواند احتمال تشدید ابتلا به بیماری‌های مختلف را در بیماران افزایش دهد و شانس تشخیص و درمان به‌موقع را از بیماران و پزشکان بگیرد. این دستشویی ظاهری شبیه توالت‌فرنگی دارد که با استقرار در محل سکونت افراد باعث می‌شود آنها به‌طور مداوم از وضعیت سلامتی خود به‌طور کاملا اتوماتیک مطلع شوند. به‌عبارتی، این دستشویی جایگزین دستشویی‌های معمولی در خانه‌ها می‌شود و هر زمانی که فرد نیاز به آزمایش نداشته باشد به حالت عادی از آن استفاده می‌کند اما در زمان‌هایی که فرد به آزمایش نیاز پیدا می‌کند، از قسمت آزمایشگاهی این دستشویی باید استفاده کند. در این حالت، دستشویی به‌طور خودکار نمونه‌گیری‌ها را انجام داده و نتایج را اسکن کرده و پاسخ آزمایش به‌صورت کاملا اتوماتیک به فرد اطلاع داده می‌شود، به‌طوری‌که نتیجه آزمایش در قالب نمایشگری برای فرد ارسال می‌شود و دیگر نیازی به صرف هزینه‌های بالا برای آزمایش، رفت‌وآمدها و نوبت‌گیری و حضور در آزمایشگاه باقی نمی‌ماند که به‌خودی‌خود احتمال ابتلا به انواع بیماری‌ها را به‌دلیل آلودگی محیط آزمایشگاه و حضور افراد آلوده و بیمار در آنجا افزایش می‌دهد.»
شناسایی زودهنگام بیماری‌ها از نتایج مثبت طرح
پاپی‌زاده در ادامه به این نکته اشاره می‌کند که اتوماتیک شدن این روند آزمایش خطاهای انسانی را حذف می‌کند. از طرفی، با کاهش رفت‌وآمدها، ترافیک شهری کمتر شده و دی‌اکسیدکربن کمتری منتشر می‌شود و همین امر به کاهش گرمایش کره‌زمین کمک می‌کند. با انجام مداوم این آزمایش‌ها، احتمال شناسایی بیماری‌هایی که در مرحله پنهانی قرار دارند یا علائمی از خود نشان می‌دهند که شناخته‌شده نیست، بیشتر می‌شود و می‌توان از تشدید بیماری‌ها جلوگیری کرد و روند درمان بیماری‌ها را تسریع کرد. این طرح‌ها در مرحله جذب سرمایه و آماده برای تجاری‌سازی قرار دارند. از اهمیت این طرح و حضور جوانان ایرانی در رقابتی که توانستند در دانشگاه MIT رتبه اول را کسب کنند، می‌توان به حضور آنها در شرایط تحریم‌های جهانی اشاره کرد. با وجود اینکه کشور ما از سوی جوامع بین‌المللی از جهات مختلف تحریم است، جوانان و دانشجویان خلاق و فناور توانستند از طریق کشور ترکیه در این رقابت‌ها حضور پیدا کرده و در بخش دانشجویی ایده برتر را کسب کنند.