سارا طاهری- یگانه عرب، خبرنگار:اخیرا رقابت کنکور سراسری با اعلام نتایج آزمون به‌پایان رسیده و حالا داوطلبان به مهم‌ترین بخش سد گذر از کنکور رسیده‌اند. احتمالا در آینده‌ای نه‌چندان دور تعدادی از دانشجویان با گذشت زمان متوجه می‌شوند از رشته‌ای که با تلاش در آن پذیرفته شده‌اند، رضایت ندارند و این تازه سرآغاز ماجرای بی‌علاقگی به رشته تحصیلی و حتی شاید ترک تحصیل باشد. بنابراین می‌توان گفت انتخاب رشته کنکور مرحله‌ای سرنوشت‌ساز است و در صورتی که به‌درستی انجام شود داوطلبان را به کسب قبولی در رشته‌محل دلخواه نزدیک می‌کند. در این میان نباید از نقش مشاوره‌ها در انتخاب رشته درست و رفع دغدغه دانشجویان غافل شد. مسئولان دانشگاه آزاد برای رفع این دغدغه مراکز مشاوره خود در استان‌ها و واحدها را فعال کرده‌اند؛ در این گزارش در گفت‌وگو با روسای سه استان دانشگاه آزاد اسلامی و مدیر مراکز مشاوره دو استان به فعالیت‌های این مراکز در دانشگاه آزاد پرداخته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
5 مرکز مشاوره در سیستان‌وبلوچستان میزبان داوطلبان پذیرفته‌شده
مسعود اکبری‌زاده، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان سیستان‌وبلوچستان درخصوص برنامه‌های این استان برای رفع دغدغه داوطلبان در انتخاب رشته گفت: «مرکز مشاوره را موظف کردیم برای مشاوره انتخاب رشته داوطلبان فعال شود. همچنین از مرکز مشاوره دانشگاه درخواست شد از اساتید گروه‌های علوم تربیتی و سایر اساتید رشته‌های دیگر که نسبت به نحوه انتخاب رشته داوطلبان آگاهی دارند، استفاده کند.»
او توضیح داد: «در مرکز آموزش‌های کوتاه‌مدت مکانی را برای فعالیت این افراد در نظر گرفتیم تا اطلاع‌رسانی‌های لازم در سطح شهرستان‌ها برای مراجعه داوطلبان کنکور انجام شود.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان سیستان‌وبلوچستان با بیان اینکه رشته‌های دانشگاه نیز به داوطلبان به‌صورت گسترده اطلاع‌رسانی شده، اضافه کرد: «این رشته‌ها در مقاطع کاردانی پیوسته و ناپیوسته و کارشناسی پیوسته و ناپیوسته است. زمان‌بندی ثبت‌نام در دانشگاه نیز توسط بروشور، بنر، فضای مجازی، گروه‌های بالای 50 هزار نفر در اینستاگرام و زیرنویس تلویزیون استانی به آگاهی داوطلبان کنکور رسانده شده است.»
اکبری‌زاده اظهار کرد: «رشته‌های بدون آزمون یعنی با بررسی سوابق تحصیلی و همچنین رشته‌های با آزمون در رشته‌های علوم پزشکی شامل رشته پزشکی، پرستاری، مامایی و علوم آزمایشگاهی واحد زاهدان به‌شکل گسترده اطلاع‌رسانی شده و در مراسم مذهبی و نماز جمعه و همچنین در مراکزی که امکان جذب دانشجو بدون آزمون وجود دارد، ارتباط‌گیری شده و بخشنامه‌های مربوط به آگاهی داوطلبان رسانده شده است.»
او در ادامه تصریح کرد: «یکی از بیشترین امتیازات در جذب دانشجو فعالیت اعضای گروه به‌ویژه مدیرگروه است که با مراجعه به مدارس و نقاط حضور داوطلبان و مردم مانند مساجد و تبلیغ رشته و مزایای تحصیل در این رشته و بازار کار و اشتغالزایی، امکانات دانشگاه امکان افزایش جذب دانشجو را از این طریق خواهیم داشت. همچنین تجربه‌ای در این حوزه در سال‌های گذشته داشتیم تا جایی که رشته‌های درحال تعطیل با فعالیت مدیران گروه مجددا به آمار بالای دانشجویی دست پیدا کرده‌اند.»
به‌گفته رئیس دانشگاه آزاد استان سیستان‌وبلوچستان، تمام واحدهای استان دارای مرکز مشاوره هستند و درحال‌حاضر پنج مرکز مشاور در این استان مشغول به فعالیت هستند.
کنکوری‌ها می‌توانند از امکانات و ظرفیت‌های دانشگاه بازدید کنند
حسن خیری، رئیس دانشگاه آزاد استان قم نیز درخصوص اقدامات این استان برای رفع دغدغه دانشجویان گفت: «طبیعتا مانند تمام واحدهای دانشگاهی و استانی تلاش کردیم تا اطلاع‌رسانی فراگیر، درست و عمومی خوبی برای انتخاب رشته داوطلبان صورت بگیرد. همچنین زمینه فعالیت مرکز مشاوره تحصیلی را فراهم کرده تا از این جهت نیز به داوطلبان برای ورود به دانشگاه کمک کنیم.» او ادامه داد: «در گام سوم نیز بحث کافی‌نت‌ها را پیگیری کردیم؛ کافی‌نت‌ها، کانون‌هایی هستند که داوطلبان به آنها مراجعه می‌کنند. بنابراین تلاش کردیم در این کانون‌ها اطلاع‌رسانی کامل و درستی داشته باشیم. اقدام دیگرمان برگزاری یک جلسه عمومی با اعضای هیات‌علمی و مدیران گروه‌ها بود. از این افراد خواستیم جامعه هدف خود را بشناسند و سعی کنند اطلاعات گروه و ظرفیت‌ها را از طریق دسترسی‌های حقیقی و مجازی اطلاع‌رسانی کنند.»
رئیس دانشگاه آزاد استان قم خاطرنشان کرد: «از اعضای هیات‌علمی و مدیران گروه‌ها درخواست کردیم دانشجویان را تشویق کنند که در شبکه‌ها، رشته‌های خود را معرفی کنند. طبیعی است که فضای دانشگاه باید آماده باشد و از افرادی که بخواهند از فضای دانشگاه بازدید کنند استقبال کردیم تا یا به‌صورت گروهی یا فردی از امکانات دانشگاه بازدید کنند.»
مراکز مشاوره دانشگاه آزاد در اکثر شهرهای استان فعال هستند
علی افروس، دانشگاه آزاد استان خوزستان و واحد اهواز نیز گفت: «مراکز مشاوره استان خوزستان را در اکثر شهرها فعال کردیم؛ در برخی شهرها از اساتید دانشگاه به‌عنوان مشاور استفاده کردیم که به داوطلبان مشاوره‌های لازم را ارائه می‌دهند.»
او با بیان اینکه در این مشاوره‌ها، رشته‌های دانشگاه آزاد استان خوزستان به داوطلبان معرفی می‌شود، توضیح داد: «در این مشاوره‌ها هزینه‌های تحصیل در دانشگاه‌های دولتی در شهرهای مختلف را به داوطلبان معرفی می‌کنیم. از سوی دیگر در مراکز مشاوره‌های آزاد معمولا هزینه‌های هنگفتی را از داوطلبان دریافت می‌کنند و این درحالی است که برخی مشاوره‌ها در دانشگاه به‌صورت رایگان به داوطلبان ارائه می‌شود.» دانشگاه آزاد استان خوزستان و واحد اهواز بیان کرد: «البته برای اینکه این احساس ایجاد نشود که مشاوره‌های دانشگاه از سطح کیفیت پایینی برخوردار است، حداقل هزینه‌ای را در نظر گرفتیم. در برخی شهرها که پتانسیل وجود دارد از افراد مطرح و شاخص استفاده کرده و جلسات مشاوره را در سالن‌های دانشگاه برگزار می‌کنیم تا تمام داوطلبان و دانشجویان از این مشاوره‌ها استفاده کنند. من معتقدم نباید از نقش مراکز مشاوره غافل شد، زیرا درصورت استفاده از افراد مشاور زبده که اشراف به بازار کار رشته‌ها داشته باشند، می‌تواند به انتخاب رشته درست داوطلبان کمک کنند.»
دانش‌آموزان اصفهانی با حضور در دانشگاه با فرآیند انتخاب رشته آشنا می‌شوند
اصغر عالمیان، رئیس دفتر مرکز مشاوره و هدایت تحصیلی دانشگاه آزاد اسلامی استان اصفهان با اشاره به روند فعالیتی این مرکز برای رفع دغدغه دانشجویان در ایام انتخاب رشته گفت: «دانشگاه آزاد اسلامی استان اصفهان از سال 1393 با تاسیس مرکز مشاوره و هدایت تحصیلی به‌طور جدی و تخصصی به جریان مشاوره و هدایت تحصیلی به دانشجویان و داوطلبان دانشجویی می‌پردازیم. برای رسیدن به این منظور نیز در سال‌های 1393، 1395 و 1398 تمامی مشاوران تحصیلی آموزش‌وپرورش حدود 120 نفر را سراسر استان اصفهان در یک سمینار تخصصی دعوت و طی این برنامه آنها را با آخرین شیوه‌های تحلیل کارنامه و انتخاب رشته آشنا کردیم.»
وی افزود: «علاوه‌بر این اقدام، در قالب سمینارهای انتخاب رشته برای دانش‌آموزان در طول سال، روزهای دوشنبه و چهارشنبه زمانی که مدارس و دبیرستان متوسطه دوم فعال هستند، دانش‌آموزان را در قالب گروه‌های 100نفره با هماهنگی مدارس‌شان به دانشگاه دعوت کرده و در زیرگروه‌های علوم تجربی، علوم ریاضی و فنی، زبان خارجه، هنر و علوم انسانی آنها را برای فرآیند انتخاب رشته، سهمیه در مناطق، رتبه، نمره آزمون و اجزایی که در کارنامه‌شان مندرج می‌شود، آشنا می‌کنیم.»
رئیس دفتر مرکز مشاوره و هدایت تحصیلی دانشگاه آزاد اسلامی استان اصفهان اشاره کرد: «دفتر مشاوره با توجه به استقرار هشت‌نفر از دانشجویان دوره‌های کارشناسی ارشد علوم تربیتی رشته برنامه‌ریزی درسی در مرکز مشاوره در قالب طرح پویش از حضور دانشجویان بهره‌مند می‌شویم و آنها با خطوط تلفنی که در دفتر مستقر است، به سوالات داوطلبان پاسخ می‌دهند.» عالمیان ادامه داد: «عمده سوالات داوطلبان از دفتر مرکز مشاوره و هدایت تحصیلی دانشگاه آزاد اسلامی استان حول محور رشته‌های دانشگاه آزاد استان است. البته مراجعان حضوری زیادی هم داریم که به مشاور تحصیلی دفتر مرکز مشاوره مراجعه کرده و به‌صورت رایگان اطلاعات مورد نیاز درخصوص انتخاب رشته در دانشگاه دولتی کشور سوالاتی می‌پرسند، البته مرکز به‌صورت پاسخ تلفنی نیز به سؤالات مراجعه‌کنندگان جواب می‌دهد.»
به‌گفته وی، درحال‌حاضر یک نفر به‌عنوان مشاور تحصیلی دارای پروانه فعالیت از انجمن مشاوران تحصیلی ایران در مرکز فعالیت می‌کند و هشت‌نفر نیز دانشجو آموزش‌دیده برای ارائه مشاوره تحصیلی داریم که نیاز اطلاعاتی مراجعان را برطرف می‌کنند.
رئیس دفتر مرکز مشاوره و هدایت تحصیلی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان با اشاره به تاثیرگذاری عملکرد این دفتر در رفع دغدغه دانشجویان برای انتخاب رشته دانشگاهی عنوان کرد: «دانشگاه آزاد اصفهان، پرجمعیت‌ترین دانشگاه نیمه‌مرکزی ایران تا مرزهای خلیج‌فارس است و این دانشگاه بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین به‌لحاظ تعداد دانشجو در نیمه‌جنوبی کشور است و حتی تعداد دانشگاه دولتی نیز به تعداد آن نمی‌رسد.»
به‌گفته عالمیان، دانشگاه آزاد استان اصفهان درحال‌حاضر 27 هزار و 800 دانشجو دارد و این تعداد بالای دانشجویان نشان‌دهنده فعالیت مثبت و موثر مرکز مشاوره و هدایت تحصیلی دانشگاه است.
وی در پایان سخنانش اشاره کرد: «از سال 1393 تاکنون نمودار جذب دانشجو در دانشگاه آزاد اصفهان تصاعدی است و در هیچ دوره زمانی روند کاهش نداشته‌ایم. سال گذشته نیز 37 درصد افزایش پذیرش داشته‌ایم که این عدد به‌لحاظ تعداد دانشجو حدود 8500 یا 8700 دانشجو می‌شود.»
پایگاه تخصصی مشاوره و انتخاب رشته کنکور را در سبزوار ایجاد کردیم
سمانه فقیهی، مدیر مرکز مشاوره «امین» دانشگاه آزاد واحد سبزوار نیز با اشاره به روند فعالیتی این مرکز برای رفع دغدغه دانشجویان در ایام انتخاب رشته گفت: «مرکز مشاوره امین هرسال مراحل انتخاب رشته را برای دانشجویان انجام می‌دهد اما امسال این روند کمی متفاوت شده و مرکز با توجه به اینکه انتخاب رشته کنکور سراسری مرحله حساس و سرنوشت‌سازی برای دانشجویان است و اگر آنها را به‌خوبی و در مسیر درست راهنمایی کنیم، طبیعتا آنها در رسیدن به نتیجه دلخواه در رشته‌محل‌های مدنظرشان موفق خواهند شد.»
وی افزود: «2500 دانش‌آموز پایه دوازدهم در سبزوار داریم. این شهر کاملا دانشگاهی است و کاری که با 2500 دانش‌آموز انجام دادیم، این بود که امسال پایگاه تخصصی مشاوره و انتخاب رشته کنکور را ایجاد کردیم و تعدادی از استادانی که تبحر و سابقه لازم و عالی را در جریان مشاوره تحصیلی به‌ویژه انتخاب رشته کنکور را دارند، دور هم جمع کردیم و آنها نیز طی هفت گام جریان انتخاب رشته را برای داوطلبان انجام می‌دهند.»
مدیر مرکز مشاوره امین دانشگاه آزاد واحد سبزوار اشاره کرد: «بعضا در دفاتر مشاوره می‌بینیم انتخاب رشته‌هایی که برای دانشجویان انجام می‌شود، متناسب با توانایی‌هایشان نبوده یا مراکز مشاوره درخصوص رشته و شهرهایی که انتخاب می‌کنند، اطلاعات لازم را ندارند. اما ما تلاش داریم به‌طور کامل در این جریان ورود پیدا کنیم تا دانشجویان انتخاب رشته‌های مناسبی در شهرهایی که می‌خواهند، داشته باشند؛ رشته‌هایی که با توانایی داوطلبان و خواسته‌هایشان همخوانی داشته باشد.» به گفته فقیهی مرکز مشاوره امین تلاش دارد هفت گام طلایی را درخصوص انتخاب رشته دانشجویان انجام بدهد.
وی ادامه داد: «هر داوطلبی که به مرکز مراجعه می‌کند، کارنامه‌اش به‌طور دقیق مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و هر 6 کارشناسی که در دفتر مشاوره حضور دارند، به‌خوبی براساس علاقه، توانایی و بازار کار رشته‌های مناسب را برای مراجعه‌کننده انتخاب می‌کنند. برای هر داوطلب، سه جلسه مشاوره انتخاب رشته در نظر گرفته‌ایم تا مراجعان انتخاب رشته درست و دقیقی را انجام بدهند.»
مدیر مرکز مشاوره امین دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار عنوان کرد: «برخی مراکز مشاوره به‌درستی علایق داوطلبان، رشته‌ها، شهرها، توانمندی‌ها و... مراجعان را نمی‌شناسند و به‌خوبی روند انتخاب رشته را انجام نداده و گاهی اوقات به‌صورت آرمانی برای داوطلبان انتخاب رشته کرده‌اند و آنها را در رسیدن به چیزی که ممکن نیست، امیدوار و درنهایت پشیمان می‌کنند، حتی برخی اوقات این جریان تبعات بدی چون افسردگی در داوطلبان انتخاب رشته ایجاد می‌کند.»
فقیهی اشاره کرد: «کاری که ما به‌عنوان مراکز مشاوره دانشگاهی انجام می‌دهیم، این است که با توجه به درک درست و خوبی که از رشته‌ها، محیط و امکانات دانشگاه، تعداد استادان و اعضای هیات‌علمی و... داریم، اطلاعات بهتری از روند انتخاب رشته را در اختیار داوطلبان می‌گذاریم. در همین‌راستا امسال پایگاه تخصصی‌ای دایر کرده‌ایم که استادان و مشاوران آموزش‌وپرورش در مراکز مشاوره دانشگاهی تدریس داشته‌اند و اطلاعات لازم خود را برای عملکرد بهتر در اختیار دانشجویان می‌گذارند.»
به‌گفته وی کسانی که در بطن و بدنه فعالیت دانشگاهی هستند، بهتر می‌توانند به دانشجویان کمک کنند، تلاش داریم با انتخاب رشته اصولی و توانمندی، بازار کار و شرایط مالی خانواده‌ها بتوانند انتخاب درستی برای آینده تحصیلی‌شان داشته باشند.
فقیهی در ادامه عنوان کرد: «مرکز مشاوره امین حتی پس از فرآیند انتخاب رشته پیگیر دانشجویان خواهد بود و قرار نیست دانشجویان را پس از انتخاب رشته رها کنیم. اینکه آیا با انتخاب رشته ما توانسته‌اند در رشته و محل‌هایی که موردنظرشان بود قبول شوند؟ چیزی که برای داوطلبان در نظر گرفته‌ایم، این است که از لحظه انتخاب رشته تا دوسال آینده از رشته انتخاب‌شده خود راضی هستند یا خیر.»
مدیر مرکز مشاوره امین دانشگاه آزاد واحد سبزوار در پایان گفت: «اگر تمام مراکز مشاوره دانشگاهی کشور در این مسیر قدم بردارند، قطعا یک سرمایه‌گذاری مهمی را در حوزه دانشگاهی انجام داده‌اند. تمام هدف ما این است که گروهی وارد دانشگاه شوند که براساس توانمندی‌شان وارد رشته دانشگاهی خود می‌شوند.»