سیامک خاجی، خبرنگار گروه ورزش: در سال‌های اخیر معمولا فوتبالیست‌های ایرانی برای پیشرفت و با سودای حضور در تیم‌های بزرگ اروپایی راهی باشگاه‌های خارجی می‌شوند تا مسیر خود را برای رسیدن به قله هموار کنند و برخی از آنها همچون طارمی، آزمون و جهانبخش در این مسیر بسیار موفق بودند و به جایگاه خوبی در فوتبال اروپا رسیدند. امسال اما درحالی که جام‌جهانی برای نخستین‌بار در تاریخ قرار است در اواخر پاییز برگزار شود و به این ترتیب در میانه‌های فصل انجام خواهد شد، برخی لژیونرهای ایرانی که در باشگاه‌های خود کمتر فرصت اثبات توانایی‌های‌شان را داشتند و به‌علل مختلف نیمکت‌نشین شده بودند تصمیم گرفتند به فوتبال ایران برگشته و هم خود را احیا کنند و هم بیشتر مقابل چشم سرمربی تیم‌ملی (که البته هنوز درباره اینکه چه کسی قرار است این سمت را در جام‌جهانی برعهده داشته باشد تردید‌هایی وجود دارد) باشند. ازسوی دیگر بالا رفتن نجومی دستمزدها در فوتبال ایران سبب‌شده اختلاف حقوقی که بازیکنان در لیگ‌های داخلی و خارجی دریافت می‌کنند بسیار کم شده و بخشی از این بازیکنان که بیشتر در لیگ‌های کشورهای حاشیه خلیج‌فارس مشغول به بازی هستند بازگشت به فوتبال ایران را ترجیح دهند. این مساله درباره آنهایی که در اروپا بازی می‌کنند بیشتر نمود داشته؛ چراکه بررسی‌ها نشان می‌دهد ارقامی که الان در لیگ داخلی ایران به بازیکنان متوسط پرداخت می‌شود بالاتر از قراردادهایی است که همین دسته از بازیکنان یا حتی باکیفیت تر در فوتبال اروپا می‌گیرند.
این درحالی است که طی سال‌های اخیر بازیکنان زیادی از لیگ ایران ترانسفر شدند تا لژیونرهای زیادی داشته باشیم و برخی‌شان مثل علیرضا جهانبخش و مهدی طارمی هم با ارقامی پایین راهی تیم‌های درجه دوم اروپایی شدند تا پله‌های پیشرفت را طی کنند اما شرایط به‌گونه‌ای پیش رفته که در فصل جاری تا اینجای کار فقط صحبت از حضور امیرحسین حسین‌زاده، ستاره جوان استقلال در لیگ بلژیک مطرح شده و خبری از علاقه‌مندی بازیکنان به حضور در لیگ‌های خارجی نیست! مهدی عبدی، مهاجم جوان پرسپولیس هم پیشنهادی از لیگ پرتغال داشت اما ترجیح داد در لیگ ایران بماند.
در ادامه به بررسی عملکرد برخی بازیکنانی که به‌تازگی به فوتبال ایران برگشته‌اند یا براساس شایعات در آستانه بازگشت هستند، می‌پردازیم. البته باید یادآور شد که در مهلت نقل‌وانتقالات تابستانی شایعاتی مبنی‌بر احتمال بازگشت بازیکنانی چون محمد نادری، علی کریمی و حتی سعید عزت‌اللهی به لیگ ایران مطرح شده بود که تا اینجا به‌نظر نمی‌رسد این بازیکنان تصمیم برای این کار داشته باشند و ظاهرا حضور در فوتبال اروپا را ترجیح می‌دهند.
علیرضا بیرانوند
گلر شماره یک تیم‌ملی در سال‌های اخیر در فاصله چندماه مانده به آغاز جام‌جهانی جایگاهش در ترکیب اصلی یوزها را در خطر می‌بیند و به‌خوبی می‌دانست که ادامه نیمکت‌نشینی‌هایش در بلژیک و سپس پرتغال می‌تواند به قیمت از دست دادن شماره یک ایران در قطر باشد. امیر عابدزاده اگرچه در دیدارهای ملی فرازونشیب داشته و او هم خیلی مطمئن نشان نداد اما در عرصه باشگاهی چه در لیگ پرتغال و چه در لیگ اسپانیا حضور پررنگ و البته موفقی داشت، با این حال بیرو درطول دو فصلی که فوتبالش را در اروپا دنبال کرد روزهای خوبی را تجربه نکرد و به همین دلیل تصمیم گرفت دوباره به پرسپولیس برگردد و هم مشکل این تیم درون دروازه را حل کند و هم خودش دوباره به فرم مطلوب برگردد.
بیرانوند دو سال پیش و درحالی که در اوج بود پرسپولیس را به مقصد لیگ بلژیک ترک کرد و به امید بهتر شدن شرایطش و حتی حضور در تیم‌های بزرگ اروپایی به آنتورپ رفت اما شروعش در این تیم با مشکلاتی ازجمله دیر رسیدن به اردوی این تیم و همچنین مدتی مصدومیت همراه بود تا نتواند از همان ابتدا جایگاه ثابتی در ترکیب این تیم پیدا کند. آنتورپ با خرید یک گلر فرانسوی نشان داد به دروازه‌بان اول ایران اعتماد صددرصد ندارد و درطول فصل هم این موضوع به‌خوبی مشخص شد. بیرو حتی در دیدارهایی که برای این تیم به میدان رفت اعتمادبه‌نفس لازم را نداشت و مرتکب اشتباهاتی شد که درنهایت منجر به نیمکت‌نشینی دوباره و نهایتا جدایی‌اش از این باشگاه به‌صورت قرضی شد. او نهایتا 12بار در ترکیب این تیم به میدان رفت که حاصل آن تنها 4کلین‌شیت و دریافت 15گل بود. بیرو تصمیم گرفت راهی پرتغال شود اما در بواویشتا هم اگرچه شروع خوبی داشت اما در ادامه بازهم نیمکت‌نشین شد و در این تیم هم 8بازی در لیگ انجام داد که 15گل خورده و 2کلین‌شیت حاصل آن بود. به این ترتیب این گلر 29ساله وقتی دید در پرتغال هم ذخیره یک سنگربان برزیلی 40ساله شده است تصمیم گرفت برای پس‌گرفتن جایگاهش در تیم‌ملی و تثبیت حضورش به‌عنوان شماره یک ایران به پرسپولیس برگردد؛ تیمی که فصل گذشته به‌خاطر ضعف حامد لک نتوانست نتایج درخشانی بگیرد و حالا بیرو و پرسپولیس امیدوارند که این همکاری به سود هر دو طرف باشد.
مرتضی پورعلی‌گنجی
این مدافع 30ساله پس از مدت‌ها حضور در باشگاه‌های مختلف ازجمله دو تیم چینی تیانجین‌تدا و شنزن، السد و العربی قطر و یوپن بلژیک بالاخره تصمیم گرفت به فوتبال ایران برگردد و او هم حضور در پرسپولیس را برای ادامه فوتبالش انتخاب کرد. شاگردان گل‌محمدی فصل قبل در فاز دفاعی نمایش خوبی نداشتند و این مربی در این تابستان تمرکزش را بیشتر روی تقویت این بخش قرار داده بود و عملا هر 4مدافع اصلی و گلر این تیم تغییر کرده‌اند. پورعلی‌گنجی حدود 7سال پیش نفت تهران را به مقصد چین ترک کرد و توانست عملکرد قابل‌قبولی به‌عنوان یک لژیونر در تیم‌های مختلف داشته باشد اما بازگشتش به فوتبال چین در فصل قبل برایش خوش‌یمن؛ نبود چراکه تنها پس از انجام 7بازی در فصل جدید و در دقیقه4 دیدار برابر کینگدائو دچار پارگی رباط‌صلیبی شد و عملا ادامه فصل را از دست داد.
پس از این اتفاق تلخ او زانویش را به تیغ جراحان سپرد و تلاش زیادی کرد تا بتواند خود را برای شروع فصل جدید آماده حضور در میادین کرده و شانس حضور در جام‌جهانی را از دست ندهد. او که مدتی به‌همراه قرمزها تمرین می‌کرد نهایتا تصمیم گرفت قراردادش با شنزن چین را فسخ کرده و به جمع شاگردان گل‌محمدی اضافه شود. بدون‌شک اگر پورعلی‌گنجی دچار این مصدومیت نمی‌شد همچنان می‌توانست به‌عنوان یکی از نفرات اصلی شنزن در فصل قبل به میدان رفته و در تیم‌ملی هم یکی از مدافعان اصلی ما در مرحله انتخابی جام‌جهانی باشد. او حالا این فرصت را دارد که در شروع فصل جدید نشان دهد که همچنان در فرم خوبی قرار دارد و سرمربی تیم‌ملی را برای بردنش به قطر متقاعد کند؛ هرچند دراگان اسکوچیچ در این مدت علاقه زیادی به استفاده از زوج شجاع خلیل‌زاده و حسین کنعانی‌زادگان نشان داده و اگر در تیم‌ملی ماندنی شود پورعلی‌گنجی کار ساده‌ای برای بازگشت به ارنج اصلی نخواهد داشت.
علی قربانی
مهاجم مازندرانی که سابقه بازی در تیم‌های نساجی، نفت تهران، سپاهان و استقلال را در کارنامه دارد در سال2018 راهی تیمی از اسلواکی به‌نام اسپارتاک‌ترناوا شد اما خیلی زود به فوتبال ایران برگشت و پیراهن سپاهان را به تن کرد. در سال2020 قربانی دوباره لژیونر شد اما این‌بار به کشوری در همسایگی ایران رفت تا برای سومقاییت آذربایجان بازی کند. مدتی بعد خبری عجیب منتشر شد مبنی‌بر اینکه قربانی با تغییر تابعیت قرار است برای تیم‌ملی آذربایجان بازی کند. این اتفاق رخ داد و او 8بار هم پیراهن تیم‌ملی این کشور را به تن کرد که اگرچه برابر پرتغال، صربستان و ترکیه هم به میدان رفت اما در گلزنی ناکام بود. او دو فصل پیراهن سومقاییت را به تن کرد که در فصل اول در 19بازی لیگ 9گل و یک پاس‌گل داشت تا این عملکرد خوب باعث دعوت‌شدنش به تیم‌ملی این کشور شود. فصل قبل اما او در لیگ آذربایجان نمایش چندان خوبی ارائه نکرد و در 23بازی با 5گل و 2پاس‌گل به کارش پایان داد. قربانی حالا به لیگ ایران برگشته تا در فصل جدید یکی از بازیکنان فولاد و جواد نکونام باشد و البته فرصت بازی در مرحله حذفی لیگ قهرمانان آسیا را نیز خواهد داشت، البته اگر تا نیم‌فصل در این تیم باقی بماند. دلیل بازگشت این مهاجم 31ساله را شاید بیشتر بتوان اقتصادی دانست.
اشکان دژاگه
یکی از نخستین دورگه‌هایی که حضور در تیم‌ملی ایران را ترجیح داد و درطول دوران حضورش در این تیم هم نمایش و دوام خوبی داشت، اشکان دژاگه بود. دژاگه اگرچه در 36سالگی امید چندانی به بازگشت به تیم‌ملی و تجربه یک جام‌جهانی دیگر را ندارد اما او هم برای فصل بعد ترجیح داده به فوتبال ایران برگردد و به‌نظر می‌رسد برای فولاد خوزستان به میدان خواهد رفت. دژاگه در سال‌های فوتبالش افتخارات زیادی را تجربه کرده و در تیم‌های بزرگی فرصت بازی داشته است. از هرتابرلین و وولفسبورگ در فوتبال آلمان تا فولام و ناتینگهام‌فارست در لیگ جزیره اما در این سال‌های آخر فوتبالش ترجیح داده راهی خاورمیانه شود تا در تیم‌های این منطقه بازی کرده و هم پول خوبی نصیبش شود و هم کمتر فشار تمرین و مسابقات او را با خطر مصدومیت روبه‌رو کند.
دژاگه البته در دو تیم آخرش در اروپا فرصت چندانی برای بازی پیدا نکرد و شاید همین یکی از مهم‌ترین دلایلش برای حضور در فوتبال ایران بود. او پس از دو فصل بازی برای العربی در لیگ ستارگان قطر فرصت بازگشت به وولفسبورگ را پیدا کرد اما تنها 4بازی برای این تیم انجام داد و حضور کوتاه‌مدتش در ناتینگهام‌فارست هم نتوانست کمکی به او کند. به همین دلیل وقتی پیشنهاد تراکتور از راه رسید آن را قبول کرد تا در ایران بتواند خود را احیا کند. دژاگه سه فصل برای تیم تبریزی بازی کرد که حاصل آن 14گل و 12پاس‌گل در 74مسابقه بود. او در لیگ قهرمانان هم برای این تیم به میدان رفت اما درنهایت در ابتدای فصل قبل ترجیح داد از این تیم جدا شده و دوباره به لیگ قطر برگردد. البته این‌بار با تیم دسته یکی الشحانیه قرارداد بست و یک فصل هم برای این باشگاه بازی کرد اما نتوانست به الشحانیه برای بازگشت به لیگ ستارگان قطر کمک کند. او حالا در 36سالگی تصمیم گرفته دوباره بازی در فوتبال ایران را امتحان کند و شاید در ادامه شاهد خداحافظی او با فوتبال با پیراهن فولاد خوزستان باشیم. البته دژاگه فعلا در تمرینات فولاد حضور دارد و هنوز عقد قراردادش با تیم نکونام قطعی نشده است.
فرشید اسماعیلی
دوران لژیونر شدن این هافبک 28ساله کوتاه بود و تنها یک فصل طول کشید. اسماعیلی پس از 6فصل بازی برای استقلال و فرازونشیب‌های زیادی که در این تیم داشت بالاخره تصمیم به جدایی از جمع آبی‌ها گرفت و راهی قطر شد تا برای العربی بازی کند. مهرداد محمدی که با حضورش در العربی توانسته بود در ترکیب این تیم بدرخشد و به یکی از ستاره‌های تاثیرگذار تیمش بدل شده بود در اوایل فصل قبل دچار پارگی رباط صلیبی شد و به این ترتیب از فهرست تیم کنار گذاشته شد. در این شرایط مدیران این باشگاه قطری تصمیم گرفتند برای پرکردن جای خالی این ستاره ایرانی یکی از هموطنانش را جانشین او کنند و درنهایت اسماعیلی با قراردادی یک ساله راهی این تیم شد.
این هافبک طراح فصل قبل در 14بازی لیگ این کشور برای العربی یک گل زد و یک پاس‌گل داد و البته 5بازی‌اش در جام ستارگان و همچنین یک مسابقه‌ای که در جام امیر قطر به میدان رفت برایش دستاورد چندانی نداشت و همین مساله باعث شد کارشناسان قطری او را خرید ناموفقی برای العربی قلمداد کنند. اسماعیلی بالاخره در پایان فصل تصمیم گرفت دوباره به فوتبال ایران برگردد و این بار فولاد خوزستان بود که برای ساختن تیمی مدعی به‌سراغ او رفت و این بازیکن را به خدمت گرفت. اسماعیلی امیدوار است زیرنظر نکونام بتواند دوباره روزهای خوبی را در لیگ خلیج‌فارس تجربه کند.
یونس دلفی
دلفی به‌عنوان یکی از پدیده‌های فوتبال ایران قرار بود از فوتبال بلژیک راهی لیگ‌های بهتر اروپایی شود اما دوران حضورش به‌عنوان لژیونر در فوتبال اروپا چندان خوب پیش نرفت و اگرچه هنوز با تیمی قرارداد نبسته اما ظاهرا اولویتش بازی در فوتبال ایران است. عملکرد خوبش در استقلال خوزستان باعث شد تا شارلروا با مالک ایرانی‌اش روی او سرمایه‌گذاری کرده و در اوایل سال 2019 این بازیکن را به خدمت بگیرد. او در همان نیم‌فصل نخست توانست با یک گل و یک پاس‌گل برابر یوپن در دیدارهای پلی‌آف انتهای فصل نشان دهد که می‌تواند مهره‌ای موثر برای تیمش باشد اما یک مصدومیت طولانی‌مدت باعث شد تا عملا فصل بعد را از دست بدهد و فرصتی برای بازی در شارلروا پیدا نکند. او که برخلاف کاوه رضایی و علی قلی‌زاده نتوانسته بود در شارلروا بدرخشد دو فصل قبل به تیم گوریسا کرواسی قرض داده شد و اگرچه شروع خوبی در این تیم داشت و در 5 بازی ابتدایی‌اش در لیگ 2 گل و یک پاس‌گل داشت اما بازهم با مصدومیت روبه‌رو شد و افت کرد. فصل قبل هم با وجود اینکه در 21 بازی فرصت حضور در زمین را پیدا کرد اما تنها یک گل زده نمی‌تواند آمار خوبی برای این وینگر ایرانی باشد و به همین دلیل گوریسا او را به شارلورا پس فرستاد و این تیم بلژیکی هم ترجیح داد به همکاری با این بازیکن ادامه ندهد. به این ترتیب دلفی به ایران برگشت و حتی مدتی به‌عنوان گزینه دو تیم استقلال و پرسپولیس هم مطرح شد اما بعید به نظر می‌رسد مربیان این دو تیم نام او را در لیست خرید خود گنجانده باشند. دلفی این روزها همچنان به دنبال تیمی می‌گردد تا برای فصل بعد او را به خدمت بگیرد. آخرین اخبار حاکی از علاقه‌مندی تراکتوری‌ها به جذب این مهاجم جوان است تا او را جایگزین پیمان بابایی کنند.
کاوه رضایی
یکی از لژیونرهای موفق ایرانی در سال‌های اخیر که البته در چندماه گذشته دچار افت زیادی شده و کمتر توانسته برای تیم‌هایش مفید باشد کاوه رضایی، ستاره اسبق تیم‌های ذوب‌آهن و استقلال است. رضایی در سال 2018 از استقلال به شارلروا رفت و خیلی زود توانست نامش را به‌عنوان مهاجمی گلزن و فرصت‌طلب مطرح کند. رضایی در همان نخستین فصل حضورش در این تیم به قدری خوب کار کرد که بروژ برای خریدش دست به جیب شد و 5 میلیون یورو پرداخت کرد اما در یک سال حضورش در این تیم چندان برایش خوب پیش نرفت و در دو برهه دوباره به شارلروا قرض داده شد. بازگشت او به تیم سابقش باعث شد دوباره احیا شود اما دو فصل پیش دچار مصدومیتی نسبتا شدید شد که باعث شد دچار افت شود و درنهایت شارلروا ترجیح داد به همکاری با این مهاجم ایرانی ادامه ندهد. رضایی فصل پیش به اود هورلی‌لوون پیوست اما در این تیم هم اصلا شرایط برایش خوب پیش نرفت و تنها 12 بازی و یک پاس‌گل حاصل عملکرد این مهاجم ایرانی بود. نهایتا قراردادش با این تیم بلژیکی فسخ شد و درحالی که به چند تیم ایرانی ازجمله سپاهان و استقلال لینک شده بود گفته می‌شود حضورش در جمع آبی‌های پایتخت قطعی شده است و قرار است فصل بعد زیرنظر ریکاردو ساپینتو بازی کند. رضایی طی روزهای اخیر تست‌های پزشکی را انجام داد تا اگر مشکل خاصی وجود نداشت راهی ترکیه شده و به اردوی آبی‌ها اضافه شود هرچند با حضور مهاجمان پرتعداد در لیست استقلال مثل سجاد شهباززاده، ارسلان مطهری، آرمان رمضانی و پیمان بابایی کار سختی برای فیکس شدن دارد.
محمد محبی
محمد محبی، وینگر سابق سپاهانی‌ها که در مقطعی یکی از پدیده‌های فوتبال ایران لقب گرفت و به تیم‌ملی هم رفت و بازی کرد، فصل قبل به امید درخشش در فوتبال پرتغال راهی سانتاکلارا شد اما اگر چه به تدریج توانست شرایط بهتری در این تیم میانه جدولی پیدا کند اما هنوز نتوانسته خود را به‌عنوان بازیکن اصلی این تیم مطرح کند. محبی به‌خصوص در نیم‌فصل دوم عملکرد به مراتب بهتری داشت و توانست درنهایت 16بازی برای تیمش انجام داده و سه‌گل هم بزند اما به‌نظر می‌رسد در آستانه جام‌جهانی ترجیح می‌دهد در تیمی حضور داشته باشد که بیشتر فرصت بازی پیدا کند. ابتدا پرسپولیس و سپس سپاهان و استقلال به‌عنوان مشتریان این جوان 23 ساله بوشهری مطرح شدند و در روزهای اخیر به نظر می‌رسد او برای فصل بعد احتمالا بین سپاهان یا استقلال یکی را انتخاب خواهد کرد.
کریم انصاری‌فرد
مهاجم ملی‌پوش ایرانی دیگر جایی در بین بازیکنان آاک آتن ندارد و به نوشته رسانه‌های یونانی ظاهرا ماتیاس آلمیدا علاقه‌ای به استفاده از او در فصل جدید ندارد. به همین دلیل او به همراه سایر بازیکنان به اردوی این تیم در هلند نرفته و حتی پیراهن شماره 10 او هم به بازیکن دیگر داده شده تا جدایی‌اش از این تیم تقریبا قطعی باشد. انصاری‌فرد با توجه به اینکه همسرش یونانی است تمایل دارد در لیگ این کشور به فوتبالش ادامه دهد و ظاهرا از دو تیم نیز پیشنهادهایی دریافت کرده است اما ازسوی دیگر دو باشگاه پرسپولیس و تراکتور و فولاد ایران هم برای خرید او تمایل دارند و تصمیم دارند درصورتی که انصاری‌فرد تمایل به حضور دوباره در لیگ ایران داشته باشد مذاکرات جدی خود را با این مهاجم گلزن آغاز کنند. شواهد نشان می‌دهد اولویت او ماندن در اروپا خواهد بود مگر اینکه شرایط در هفته‌های آتی به‌گونه‌ای رقم بخورد که تیم مناسبی در اروپا پیدا نکند و بازگشت به ایران را ترجیح دهد و فعلا این اتفاق چندان بعید نیست.
حسین‌پور و برزگر
دو بازیکن جوان که سابقه بازی در پرسپولیس را داشتند هم به جمع لژیونرها پیوستند اما خیلی زود مسیر بازگشت را در پیش گرفتند. سعید حسین‌پور که توانسته بود در برخی بازی‌ها به‌عنوان هافبک دفاعی پرسپولیس را همراهی کند بعد از جدایی از این تیم به‌طور قرضی راهی ماشین‌سازی شد و در بازگشت بازهم مدنظر گل‌محمدی قرار نگرفت و سر از لیگ یونان و تیم کاوالا درآورد تیمی که الکس نوری هدایتش را برعهده داشت اما توفیق چندانی نداشت و این روزها هم در تهران به دنبال تیم است و او را نزدیک به هوادار می‌دانند. آریا برزگر هم یکی از بازیکنانی بود که می‌گفتند در پرسپولیس تبدیل به پدیده می‌شود اما فرصتی به او نرسید و به صورت قرضی به فجرسپاسی رفت و در ادامه هم راهی لیگ بلاروس شد تا برای تیم ویتبسک بازی کند اما او هم توفیقی نداشت و می‌خواهد امسال در لیگ ایران بازی کند و ظاهرا مذاکراتی با تراکتوری‌ها داشته است.