سارا طاهری، خبرنگار گروه دانشگاه: واحد الکترونیکی دانشگاه آزاد اسلامی را می‌توان بزرگ‌ترین دانشگاه مجازی کشور خواند؛ دانشگاهی که پیشرو در زمینه تحصیل آنلاین است تا جایی‌که در دوران کرونا علی‌رغم تمام اشکالات و ایراداتی که البته تمام آموزش عالی با آن دست به گریبان بود، یک سر و گردن توانمندتر از بقیه عمل کرد. در دوران همه‌گیری کرونا سامانه‌های آموزش مجازی دانشگاه توانستند جمعیت یک‌میلیون و 200 هزار نفری دانشجویان را پشتیبانی کنند. حالا واحد الکترونیکی می‌خواهد در چشم‌انداز پنج ساله خود، بعد آموزش مجازی از حیث پذیرش دانشجوی کاملا مجازی را برعهده داشته باشد. بحث هوشمندسازی مهم‌ترین هدف و برنامه‌ای است که این واحد در افق پنج‌ساله خود آن را دنبال می‌کند تا جایی که قرار است تا مهر ماه امسال دانشکده‌ای نیز در این راستا تاسیس کند. دانشکده هوشمند در واحد الکترونیکی در حوزه‌های مختلف دانشگاه هوشمند دانشجویان را جذب و متخصصانی را در این حوزه تربیت می‌کند. دانشکده‌ای که به گفته دبیر شورای عالی فضای مجازی دانشگاه پشتیبان دبیرخانه شورای عالی فضای مجازی برای هوشمندسازی کل دانشگاه است. یکی‌دیگر از برنامه‌های این واحد، تمرکز کردن بر نظام موضوعات اولویت‌دار فضای مجازی است.
توجه به حوزه‌های کاربردی علم‌وفناوری برای رسیدن به اشتغال و کارآفرینی
عزیز نجف‌پور‌آقابیگلو، رئیس دانشگاه آزاد واحد الکترونیکی و دبیر شورای عالی فضای مجازی دانشگاه در گفت‌وگو با «فرهیختگان» گفت: «جامعه ما باید به‌تدریج به درک تمییز حوزه علم و تکنولوژی سوق پیدا کند. علم چیزی است که نیازهای شناختی را تأمین می‌کند ولی تکنولوژی و فناوری آن چیزی است که نیازهای کاربردی ما را تأمین می‌کند.»
او با تاکید بر اینکه این دو با یکدیگر رابطه دوطرفه فعال و جدی دارند، اضافه کرد: «برخی فکر می‌کنند تکنولوژی ماحصل علم است. شاید در بدو تولد تکنولوژی این حرف درست باشد ولی در ادامه همیشه یک رابطه رفت و برگشت دوطرفه فرارونده‌ای بین علم و تکنولوژی وجود دارد. جامعه ما اگر دنبال اقتصاد دانش‌بنیان و اشتغال و کارآفرینی است طبعا به حوزه‌های کاربردی علم و فناوری باید توجه بیشتری داشته باشد.»
دبیر شورای عالی فضای مجازی دانشگاه آزاد اسلامی اظهار کرد: «بنابراین اگر بتوانیم به دانشجویان آموزش‌های مهارتی، فناورانه و کارآفرینانه ارائه دهیم به‌صورت ناخودآگاه، لوکوموتیوی ایجاد می‌کنیم که نهاد علم را به‌دنبال خود می‌کشد و متناسب با نیازها و مسائل بومی جامعه ایرانی، توسعه می‌دهد و متحول می‌کند و وقتی علم توسعه روشمندی بیابد، متعاقبا تکنولوژی، اشتغال، صنعت و ضرورت‌های مهارتی توسعه می‌یابد.»
عزم دانشگاه آزاد برای توسعه فرآیند دوطرفه علم و تکنولوژی و صنعت
نجف‌پور تاکید کرد: «دانشگاه آزاد اسلامی بعد از برگزاری رویداد عصر ملی امید نشان داد عزم خود را جزم کرده تا فرآیند دوطرفه علم و تکنولوژی و کاربرد و صنعت را توسعه روز‌افزون دهد. در دانشگاه آزاد واحد الکترونیکی و دبیرخانه شورای عالی فضای مجازی به‌دنبال این هستیم که در حوزه‌های مختلف فضای مجازی، دوره‌های کوتاه‌مدت و تخصصی را برای مهارت‌افزایی و تربیت مهارت‌جویان برگزار کنیم. مهارت‌جویانی که می‌خواهند در حوزه‌های مختلف فنی، خدماتی و محتوایی فضای مجازی فعالیت کنند که در این دوره‌ها آنها را در این حوزه‌ها آموزش داده و تربیت خواهیم کرد.»
او با تاکید بر اینکه نیاز جدی کشورمان تربیت و افزایش چنین افرادی در جامعه است، خاطرنشان کرد: «بنابراین برنامه اولویت‌دار ما در حوزه آموزش‌های مهارتی و کارآفرینی واحد الکترونیکی، تمرکز‌کردن بر نظام موضوعات اولویت‌دار فضای مجازی است.»
دانشکده هوشمند در واحد الکترونیکی راه‌اندازی می‌شود
رئیس دانشگاه آزاد واحد الکترونیکی و دبیر شورای عالی فضای مجازی دانشگاه در ادامه تاکید کرد: «واحد الکترونیکی دانشگاه آزاد اسلامی در افق پنج‌ساله خود اولا نظام موضوعات اولویت‌دار فضای مجازی را استخراج و درجهت استفاده در پایان‌نامه‌های دانشجویان واحدهای کشور قرار داده است و متعاقبا به‌دنبال تاسیس دانشکده آموزش هوشمند هستیم؛ این دانشکده قرار است در حوزه‌های مختلف دانشگاه هوشمند دانشجویان را جذب و متخصصانی را در این حوزه تربیت کند. طبعا این دانشکده پشتیبان دبیرخانه شورای عالی فضای مجازی برای هوشمندسازی کل دانشگاه است.»
او در پاسخ به این سوال که دانشکده آموزش هوشمند چه زمانی راه‌اندازی می‌شود، توضیح داد: «تلاش داریم تا این دانشکده تا ابتدای مهر امسال فعالیت خود را آغاز کند. تشکیل دانشکده آموزش هوشمند در واحد الکترونیکی برای اولین‌بار در کشور صورت می‌گیرد، زیرا ما چند نسل از دانشگاه‌ها را گذرانده‌ایم. دانشگاه آموزش از راه دور، دانشگاه یادگیری الکترونیکی و دانشگاه آنلاین و الان در آستانه دانشگاه هوشمند نیازمند گروه‌ها و دانشکده‌هایی هستیم که در این حوزه ادبیات‌سازی کنند.»
نجف‌پور اضافه کرد: «این دانشکده قرار است در موضوع آموزش و دانشگاه هوشمند فرآیندهای آموزش و پژوهش را انجام دهد و طبعا دانشی که در این دانشکده رسوب می‌کند در توسعه هوشمندسازی دانشگاه مفید خواهد بود و فارغ‌التحصیلانی که از این دانشکده خارج می‌شوند در حوزه هوشمندسازی در سایر حوزه‌های کشور مفید واقع خواهند شد.»
شناسایی اولویت‌ها و ظرفیت‌های دانشجویی و هیات‌علمی در مرکز رشد
او در بخش دیگری از سخنان خود اضافه کرد: «در حوزه مرکز رشد و باشگاه پژوهشگران جوان واحد الکترونیکی نیز به‌صورت جدی در تمام حوزه‌های نظام حکمرانی فضای مجازی، موضوعات و اولویت‌ها را شناسایی کرده و درحال تدارک فراخوان ظرفیت‌های دانشجویی و صاحبان ایده‌ها هستیم تا ایده‌های اولیه و هسته‌های اولیه استارتاپ‌ها را در حوزه موضوعات اولویت‌دار حکمرانی فضای مجازی توسعه دهیم.»
نجف‌پور با بیان اینکه مرکز رشد واحد الکترونیکی یکی از موفق‌ترین مراکز رشد در سطح کشور است، تصریح کرد: «در حوزه دانشکده مهارتی نیز به حوزه فضای مجازی تمرکز کرده‌ایم و به‌دنبال شناسایی و آموزش افراد مستعد در حوزه‌های مختلف مهارتی فضای مجازی هستیم تا بتوانند در حوزه توسعه کسب‌و‌کارها، توسعه محصولات و موضوعات اولویت‌دار حکمرانی فضای مجازی کشور نقش‌آفرین باشند.»
از انتقال دانشجویان واحد ارشد به واحد الکترونیکی استقبال می‌کنیم
روزهای ابتدایی فروردین امسال بود که خبر رسید امکان ادامه تحصیل مجازی دانشجویان دانشگاه آزاد با انتقال به واحد الکترونیکی فراهم شده است و دانشجویانی که شرایط ادامه تحصیل به صورت حضوری و در دانشگاه‌های پذیرش‌یافته خود را ندارند، می‌توانند درخواست انتقالی دائم خود را به واحد الکترونیکی دانشگاه آزاد ثبت و در این واحد تحصیل کنند. هرچند در ادامه این روند برخی دانشجویان با مشکلاتی مواجه شده و اعلام کردند بعضا واحد الکترونیکی به‌عنوان واحد مقصد و واحد خودشان به عنوان واحد مبدا با درخواست آنها موافقت نکرده‌اند.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد الکترونیکی در بخش دیگری از سخنان خود درباره این موضوع و مشکلات پیش‌آمده در این خصوص توضیح داد: «نظر به حسن همکاری با آن دسته از دانشجویان دانشگاه که امکان ادامه تحصیل به صورت حضوری را نداشتند، با دستور ریاست محترم دانشگاه مجوز انتقالی به واحد الکترونیکی صادر و سازمان مرکزی مستقیما درخواست ایشان را تایید و به واحد الکترونیکی معرفی کرد و واحد الکترونیکی هم حسب تامین کف تعداد دانشجویان در هر رشته، اقدام به دایر کردن رشته و انتخاب‌واحد کرد. به این صورت که برای موافقت با انتقالی یک دانشجو، بعضا باید رشته آن دانشجو دایر می‌شد و طبعا این کار با دو سه نفر دانشجوی متقاضی ممکن نبود. بنابراین بعضا با درخواست انتقال برخی دانشجویان از طرف واحد الکترونیکی موافقت به عمل نیامد و متعاقبا برای آن دسته از دانشجویانی که با درخواست انتقالی‌شان موافقت شده بود، از واحدهای مبدا ایشان درخواست شد تا هرچه سریع‌تر نسبت به انتقال مدارک و تسویه نامبردگان اقدام کند که متاسفانه تاخیر زیادی صورت گرفت، هنوز هم برخی واحدها این اقدام را انجام نداده‌اند.»
برای انتقال دانشجویان در رشته‌های دارای مجوز منعی وجود ندارد
او با تاکید بر اینکه ما تا یک ماه گذشته هیچ منعی برای انتقال دانشجویان به واحد الکترونیک نداشتیم، اظهار کرد: «اما طبعا سه روز مانده به امتحانات، برخی درخواست‌های انتقال به واحد الکترونیکی ارجاع شد درحالی که واحد الکترونیک به عنوان واحد مقصد نمی‌توانست سه روز مانده به امتحانات، انتخاب‌واحد را انجام دهد درحالی که بالغ بر دو ماه و اندی دانشجویان فرصت این را داشتند که درخواست انتقالی‌شان را پیگیری و در کلاس‌ها شرکت کنند.»
رئیس دانشگاه آزاد واحد الکترونیکی توضیح داد: «به همین دلیل در سه روز مانده به امتحانات با انتقال حدود 50 نفر از دانشجویان مخالفت کردیم و البته به واحد مبدأ و هم به سازمان مرکزی هم اعلام کردیم در ترم آینده از انتقال این دسته از دانشجویان استقبال می‌کنیم. طبعا موضوع انتقال در ترم‌های آتی منوط به تایید واحدهای مبدا و سازمان مرکزی است و واحد الکترونیکی برای انتقال دانشجویان در رشته‌های دارای مجوز منعی ندارد.»
واحد الکترونیکی رقیب سایر واحدهای دانشگاه آزاد نیست
نجف‌پور با تاکید بر اینکه واحد الکترونیکی رقیب سایر واحدهای دانشگاه آزاد نیست، گفت: «دانشگاه آزاد به دانشجویان خود این امتیاز را داده که اگر دانشجویی به هر دلیل امکان شرکت در کلاس حضوری را ندارد، امکان آموزش مجازی را داشته باشد و بتواند این امتیاز را انتخاب کند و البته این از طریق انتقال به واحد الکترونیکی تامین خواهد شد.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد الکترونیکی در بخش دیگری از سخنان خود درخصوص اعتبار مدرک این واحد توضیح داد: «واحد الکترونیکی مانند سایر واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه‌های دولتی دارای مجوز وزارت علوم است. کیفیت آموزشی مجازی ما بسیار بالا بوده و حدود 20 سال تجربه آموزش مجازی داریم و اعضای هیات علمی و مدرسان، سامانه‌ها و کادر آموزشی و پژوهشی این کیفیت را برای ما تامین کرده است.»
کیفیت آموزش واحد الکترونیکی تامین شده است
نجف‌پور با تاکید بر اینکه کیفیت آموزشی واحد الکترونیکی همانند سایر واحدهای دانشگاهی است، توضیح داد: «وقتی امتحانات این واحد مانند سایر واحدها به‌صورت حضوری برگزار می‌شود و دانشجوی واحد الکترونیکی در آزمونی همسان با سایر واحدهای حضوری، درس‌ها را گذرانده و درنهایت مثل بقیه دانشجویان مدرک دریافت می‌کند یعنی اینکه کیفیت آموزش واحد الکترونیکی تامین شده است زیرا دانشجو در یک آزمون برابر با سایر واحدها درس خود را پاس کرده و نمره گرفته است.»
او اضافه کرد: «در دو سال و اندی که کشور با ویروس کرونا درگیر بود، جامعه و صنعت و اشتغال ما بیشتر با ظرفیت‌های فضای مجازی آشنا شدند و حساسیت‌ها و بدبینی‌هایی که نسبت به آموزش مجازی بعضا پیش از این وجود داشت تا حدود زیادی برطرف شده است و اگر با تنگ‌نظری یا برخورد سلیقه‌ای هم اگر مواجه بشویم طبعا برخورد می‌کنیم.»