سیامک خاجی، خبرنگار گروه ورزش: سومین مرحله از رقابت‌های انتخابی جام‌ ملت‌های آسیا2023 نیز به پایان رسید تا چهره هر 24 تیم حاضر در این تورنمنت مشخص شود و حالا تیم‌ها منتظر قرعه‌کشی مرحله نهایی این مسابقات هستند که قرار است در ماه فوریه و پس از رقابت‌های جام‌جهانی برگزار شود تا رقبای خود در مرحله گروهی این تورنمنت مهم آسیایی را بشناسند. این برای دومین دوره است که جام ملت‌ها با تصمیم AFC با حضور 24 تیم برگزار می‌شود و این نهاد مهم‌ترین دلیل افزایش تعداد تیم‌ها را بیشترشدن شانس تیم‌های کوچک‌تر برای حضور در این تورنمنت بزرگ و تجربه آن و همچنین کمک به پیشرفت فوتبال این کشورها عنوان کرده است. در هجدهمین دوره این مسابقات که قرار است به میزبانی چین برگزار شود سرانجام تاجیکستان هم شانس این را خواهد داشت که حضور در مهم‌ترین جام فوتبالی قاره را تجربه کند و این نخستین حضور این تیم در رقابت‌ها خواهد بود. برخی تیم‌ها همچون اندونزی، مالزی و به‌خصوص هنگ‌کنگ هم پس از سال‌ها جواز حضور در این مسابقات را کسب کردند. تا پیش از این سرنوشت 12 تیم حاضر در این مسابقات از طریق رقابت‌های انتخابی جام‌جهانی مشخص شده بود و در فیفادی اخیر هم 11 تیم دیگر به این جمع اضافه شدند تا درکنار چین 24 تیم نهایی این تورنمنت را تشکیل دهند. در گروه‌های شش‌گانه این مرحله که با حضور 4 تیم در هر گروه برگزار می‌شد، تیم‌ها تنها یک‌بار به مصاف هم می‌رفتند و درنهایت 6 تیم برتر و 5 تیم بهتر دوم جواز حضور در جام ملت‌ها را کسب می‌کردند که در این میان فقط فیلیپین با 4 امتیاز نتوانست بین بهترین تیم‌های دوم قرار گیرد و حذف شد. در ادامه نگاهی به وضعیت تعدادی از تیم‌های تازه صعود کرده و عملکرد آنها در دوره‌های قبلی خواهیم داشت که با توجه به سیدبندی تیم‌ها احتمال زیاد دو تیم از میان آنها در گروه ایران در این مسابقات قرار خواهد گرفت.

اردن
این تیم در گروه نخست با هدایت عدنان حمد، سرمربی عراقی خود توانست هر سه مسابقه خود را با برد پشت‌سر گذاشته و به‌عنوان صدرنشین راهی دور نهایی این تورنمنت شود. این تیم که نخستین‌بار در سال 2004 حضور در جام ملت‌ها را تجربه کرده است، در همان سال شگفتی‌ساز شد و تا یک‌چهارم نهایی نیز پیش رفت. جالب اینکه آنها پس از یک دوره غیبت دوباره در سال 2011 جواز صعود در این مسابقات را به دست آورده و این‌بار هم به یک‌چهارم نهایی رسیدند. در دو دوره بعدی حذف در مرحله گروهی و یک‌هشتم نهایی حاصل عملکرد این تیم بود. این پنجمین حضور آنها در جام ملت‌ها خواهد بود و امیدوارند حداقل در صعود از گروه خود موفق باشند. تنها لژیونر اروپایی این تیم موسی التعمری است که فصل پیش همبازی کاوه رضایی در تیم اودهورلی بلژیک بود و سایر لژیونرهای اردنی در قطر، عربستان، مالزی، مصر و لیبی بازی می‌کنند.

اندونزی
دیگر تیم گروه یک که با 6 امتیاز و به‌عنوان یکی از تیم‌های دوم برتر راهی مرحله نهایی شد. اندونزیایی‌ها در سال 1996 برای نخستین‌بار راهی جام ملت‌های آسیا شدند و در 4 دوره پیاپی در این تورنمنت حضور داشتند که پس از سال 2007 که به‌عنوان یکی از میزبان‌های مشترک راهی مسابقات شدند دیگر فرصتی برای رسیدن به این مسابقات پیدا نکردند. البته در دوره قبل آنها قرار بود در دور انتخابی حاضر باشند که به‌‌دلیل دخالت‌های دولتی در امور فدراسیون این کشور و با تصمیم AFC این تیم از مسابقات کنار گذاشته و فوتبال این کشور تعلیق شد. آنها درحالی جواز حضور در چین را کسب کرده‌اند که در ترکیب خود الکان باگوت 19 ساله و عضو تیم ایپسویچ انگلیس و ویتان سولامن 20 ساله که در لچیا گدانسک لهستان بازی می‌کند را دارند و سه بازی دیگر تیم ملی اندونزی هم در لیگ‌های کره‌جنوبی، ژاپن و مالزی مشغول بازی هستند. هدایت این تیم را شین تائه‌یونگ، ملی‌پوش سابق کره‌جنوبی برعهده دارد و آنها اگر بتوانند از مرحله گروهی صعود کنند، بهترین دستاورد خود در تاریخ مسابقات را کسب کرده‌اند.

فلسطین
تنها تیمی که از گروه دوم این رقابت‌ها به جام ملت‌ها راه پیدا کرد فلسطین بود که در گروه خود با 9 امتیاز صعودی مقتدرانه داشت. آنها در سال 2015 برای نخستین‌بار راهی این تورنمنت مهم شدند و در دوره قبلی هم یکی از 24 تیم مرحله نهایی بودند که در هردو بار در دور گروهی حذف شدند. فلسطین در سال 2019 با دو تساوی و یک شکست عملکرد قابل‌قبولی در دور گروهی داشت و حالا برای سومین‌بار پیاپی توانسته‌اند صعود به این مسابقات را جشن بگیرند. بین لژیونرهای این کشور بازیکنانی شاغل در لیگ‌های سوئد و دانمارک دارند که البته کمتر در اردوهای این تیم حضور داشته‌اند اما عدی دباغ که در آروکا پرتغال بازی می‌کند و چند بازیکن که در لیگ‌های شیلی و مصر شاغل هستند مهم‌ترین لژیونرهای این کشور را تشکیل می‌دهند. فلسطین با توجه به آوارگان زیادی که به‌دنبال اشغال این کشور توسط صهیونیست‌ها داشته‌، بازیکنان زیادی در دیگر کشورها دارد که می‌تواند از ظرفیت‌های آنها برای بهتر شدن شرایط خود استفاده کند.

ازبکستان
حضور این تیم مشهور و نامدار درمیان تیم‌های حاضر در این مرحله از مسابقات کمی دور از انتظار بود اما وقتی آنها به مرحله نهایی انتخابی جام جهانی نرسیدند مجبور شدند برای رسیدن به جام ملت‌ها یک دور انتخابی دیگر را پشت‌سر بگذارند که البته کار چندان سختی برای این تیم نبود. ازبک‌ها در گروه خود با 9 امتیاز، 9 گل زده و بدون گل خورده به راحتی صعود کردند تا برای هشتمین‌بار راهی جام ملت‌ها شوند. این کشور پس از استقلال از شوروی سابق در تمامی دوره‌های این جام حضور داشته و بهترین عملکردش هم به سال 2011 برمی‌گردد که در رده چهارم قرار گرفت. شناخته‌شده‌ترین لژیونرهای این کشور بین فوتبال‌دوستان ایرانی عزیزبک آمانوف و شرزود تمیروف هستند که در دو تیم پرطرفدار استقلال و پرسپولیس بازی می‌کنند. امانوف در این مسابقات در دو مسابقه نخست در ترکیب اصلی قرار داشت و در بازی سوم نیمکت‌نشین بود اما تمیروف فقط در بازی آخر 8 دقیقه فرصت بازی پیدا کرد. مشهورترین لژیونر این کشور هم الدور شومورودوف است که در رم ایتالیا و زیرنظر ژوزه مورینیو بازی می‌کند. دیگر ستاره‌های فوتبال این کشور هم در لیگ‌های روسیه، قطر، امارات، قزاقستان و عربستان بازی می‌کنند. در چنین شرایطی آنها شانس خوبی برای صعود از گروه خود دارند.

تایلند
این کشور هم اگرچه هیچ‌گاه جزء قدرت‌های سنتی فوتبال آسیا نبوده اما تاکنون 6 بار به جام ملت‌ها رسیده و این هفتمین صعود آنها به این مسابقات محسوب می‌شود. آنها در دوره قبل برای نخستین‌بار موفق شدند از مرحله گروهی صعود کنند که عملکردی بسیار عالی برای این تیم محسوب می‌شد. این‌بار اما به زحمت توانستند جواز در مسابقات را کسب کنند و به‌عنوان تیم دوم گروه خود صعود کردند. در ترکیب کنونی این تیم تنها چائووات ویراچات، هافبک 25 ساله این تیم در خارج از این کشور و در سرز اوزاکا ژاپن بازی می‌کند و سایر نفرات در لیگ این کشور حضور دارند.

هند
برای نخستین‌بار این کشور برای دو دوره پیاپی قرار است در جام‌ملت‌ها حضور داشته باشد و این موضوع شاید مرهون افزایش تعداد تیم‌های حاضر در این تورنمنت است. هندی‌ها در سال 1964 نخستین حضور خود در این مسابقات را تجربه کردند و نایب‌قهرمان شدند که البته در آن زمان تنها 4 تیم در مسابقات حضور داشتند که این تیم با دو برد و یک باخت این عنوان را به دست آورد و در سال‌های 1984، 2011 و 2019 که سه بار دیگر در این مسابقات حضور داشتند از مرحله گروهی صعود نکردند. تمامی بازیکنان این کشور در لیگ داخلی هند شاغل هستند و هیچ لژیونری در تیم ملی آنها دیده نمی‌شود.

هنگ‌کنگ
بیشترین فاصله بین دو حضور یک کشور در رقابت‌های جام ملت‌های آسیا مربوط به این کشور کوچک است که از سال 1968 نتوانسته بود در این مسابقات حاضر باشد و حالا پس از 55 سال این فرصت را خواهد داشت تا در کنار بهترین‌های فوتبال آسیا حاضر شود. هنگ‌کنگ در ادوار ابتدایی این جام سه‌بار موفق به حضور در مرحله نهایی شد که یک عنوان سومی، یک چهارمی و یک پنجمی حاصل این حضورها بوده است. پس از آن فوتبال این کشور که پیشرفت چندانی نداشت تقریبا در سطحی ثابت باقی ماند و نتوانست موفقیت چندانی در این ورزش کسب کند. آنها در سال 2021 سراغ یورن آندرسن، مهاجم سابق تیم ملی نروژ رفتند تا به کمک او بتوانند فوتبال خود را به جایگاه بهتری برسانند. این مربی 59ساله حالا توانسته تیمی را که تمامی بازیکنانش در لیگ داخلی این کشور مشغول هستند پس از نیم‌‌قرن به جام ملت‌ها برساند که همین موضوع موفقیتی بزرگ برایش محسوب می‌شود.

بحرین
نخستین حضور این کشور حاشیه خلیج‌فارس در رقابت‌های جام ملت‌ها به سال 1988 برمی‌گردد که در دور گروهی با دو تساوی و دو شکست حذف شدند. آنها پس از سه دوره غیبت دوباره به این مسابقات رسیدند و البته شگفتی‌ساز هم شدند؛ چراکه در سال 2004 در همین چین به مقام چهارم دست پیدا کردند که بهترین عملکرد آنها محسوب می‌شود. بحرینی‌ها برای ششمین دوره پیاپی توانسته‌اند به دور نهایی این تورنمنت برسند و صعود خود را مدیون سه برد پیاپی در گروه خود مقابل مالزی، ترکمنستان و بنگلادش هستند. هلیو سوزای پرتغالی از سال 2019 هدایت این تیم را برعهده دارد و در این مدت نتایج خوبی به‌همراه تیمش کسب کرده است که 15 برد، سه تساوی و 6 شکست آمار خوبی برایش محسوب می‌شود. بحرین فقط عبدالله یوسف‌هلال را در فوتبال اروپا و تیم اسلوان لیبرچ جمهوری چک دارد و دو لژیونر دیگر این کشور در لیگ امارات بازی می‌کنند. آنها امیدوارند این‌بار هم میزبانی چین برایشان خوش‌یمن بوده و بتوانند به مراحل پایانی راه پیدا کنند.

مالزی
این تیم شرق آسیا هم پیش از این سه‌بار در جام ملت‌ها حضور داشته که در سال‌های 1976 و 1980 از مرحله انتخابی صعود کرد اما در سال 2007 به‌عنوان میزبان مشترک توانست به این مسابقات راه پیدا کند و حالا پس از 43 سال توانسته صعود از دور انتخابی را جشن بگیرد. آنها در گروه خود پس از بحرین دوم شدند و با توجه به اینکه در این مسابقات در سید چهارم قرار خواهند گرفت شانس زیادی برای صعود از گروه خود ندارند و البته در آخرین دوره در خانه خود هم موفق به این کار نشدند. کیم پان‌گون، سرمربی اهل کره‌جنوبی این کشور در آخرین اردوی تیمش تنها دو لژیونر در ترکیب تیمش داشت که دیون کولز، مدافع زولته بلژیک و جونیور الدستال، مدافع چونبوری تایلند بودند.

تاجیکستان
این کشور آسیای میانه برای نخستین‌بار قرار است حضور در جام ملت‌های آسیا را تجربه کند و این موضوع در کنار عملکرد خوب تیم استقلال تاجیکستان در دوره قبلی لیگ قهرمانان آسیا به‌خوبی نشان می‌دهد که فوتبال این کشور در مسیر پیشرفت قرار دارد. تاجیک‌ها در رقابت‌های چلنج کاپ آسیا که بین کشورهای درحال توسعه این قاره برگزار می‌شد یک قهرمانی و یک نایب‌قهرمانی داشتند؛ اما در تورنمنت‌های معتبر این قاره هرگز نتوانسته بودند توفیقی کسب کنند. آنها البته در میان 6 سرگروه مسابقات انتخابی تنها تیمی بودند که تمامی بازی‌های خود را نبردند و با 7 امتیاز صعود کردند. لژیونرهای این کشور در کشورهای زیادی از بلاروس، بلغارستان و ترکیه گرفته تا فیلیپین، ازبکستان، هند و قزاقستان حضور دارند اما همان بازی‌های خود تیم استقلال این کشور در لیگ قهرمانان باعث شد دو مدافع این تیم هم راهی لیگ برتر ایران شده و برای پرسپولیس بازی کنند. در کشور ما فوتبال تاجیکستان را با منوچهر سفروف و وحدت هنانوف می‌شناسند که فصل قبل در ترکیب قرمزهای پایتخت بسیار پرنوسان ظاهر شدند و البته معلوم نیست در ترکیب این تیم برای فصل بعد جایی خواهند داشت یا نه. پتار سگرت، مربی 56ساله و کروات هدایت تیم ملی این کشور را برعهده دارد و او حالا افتخار نخستین حضور این تیم در جام ملت‌ها را به نام خود در تاریخ این کشور ثبت کرده است.

قرقیزستان
قرقیزها نیز یکی دیگر از مردم کشورهایی بودند که از زیاد شدن تعداد تیم‌های حاضر در این مسابقات بیشترین بهره را بردند و حالا برای دومین‌بار بازی در جام ملت‌ها را تجربه خواهند کرد. آنها پس از استقلال از شوروی سابق تلاش کردند از مرحله انتخابی عبور کنند اما هر بار تلاش‌های آنها با ناکامی همراه بود تا اینکه در سال 2019 بالاخره توانستند حضور در این مسابقات را جشن بگیرند. جالب اینکه آنها در نخستین دوره با یک برد و دو باخت به‌عنوان یکی از تیم‌های برتر سوم به دور حذفی راه پیدا کردند اما خیلی زود کنار رفتند. دو بازیکن تیم ملی این کشور در لیگ‌های ایالتی آلمان بازی می‌کنند اما بکناز آلمازبکوف 16ساله که در عضویت گالاتاسرای قرار دارد و یکی از بازیکنان آینده‌دار این کشور محسوب می‌شود، سرشناس‌ترین ملی‌پوش این کشور درحال‌حاضر محسوب می‌شود. سایر لژیونرهای تیم ملی قرقیزستان در روسیه، قزاقستان، ازبکستان، بلاروس و هند بازی می‌کنند و در چنین شرایطی الکساندر کرستینین، سرمربی روس این کشور کار بسیار سختی برای کسب نتایج خوب در جام ملت‌های پیش‌رو درپیش خواهد داشت.