سیدمهدی موسوی‌تبار، خبرنگارگروه فرهنگ: دوشنبه دوم خرداد ۱۴۰۱ بود که محمد خزاعی، رئیس سازمان سینمایی، برنامه پنج‌ساله تحولی انجمن سینمای جوانان ایران را ابلاغ کرد. پیش از آن در ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۱، او برنامه پنج‌ساله بنیاد سینمایی فارابی را ابلاغ کرده بود. حالا به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، ماموریت‌ها و برنامه‌ پنج‌ساله مرکز گسترش ابلاغ شده است. در صدر این گزارش آمده با آغاز به کار دولت سیزدهم و اتخاذ رویکردهای تازه و نگاه تحول‌نگر در حوزه‌های مختلف فرهنگی و اجتماعی، مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی با ارزیابی دقیق مسیر طی‌شده در دوره‌های اخیر، طراحی جدیدی را متناسب با رویکردها و دستورالعمل‌های وزارت فرهنگ‌ و ارشاد اسلامی و راهبردهای سه‌گانه سازمان سینمایی شامل قانون‌گرایی، استانداردسازی و عدالت‌محوری تهیه و در سند حاضر ارائه داده است.
اهم عناوینی که در این سند به آن پرداخته‌شده عبارتند از تمرکز فرآیند تولید بر موضوعات راهبردی، پرهیز از تولید آثار با موضوعات مشابه و تمرکز بر تنوع موضوعات تولیدات مستند و انیمیشن، تمرکز ویژه بر تقویت و حمایت کمی و کیفی تولیدات مستند و انیمیشن در استان‌ها، اجرای طرح‌های تخصصی با هدف استعدادیابی و ارتقای سطح علمی هنرمندان در سراسر کشور، برنامه‌ریزی و ارزیابی تکنیکی و محتوایی تمام تولیدات جدید از مرحله توسعه طرح تا عرضه، صندوق حمایت از تولید مستند (فاند) برای حمایت از تولید آثار با رویکرد امید، اخلاق و آگاهی، طراحی و ایجاد کارگروه مستند و انیمیشن برای بررسی مسائل حوزه تهیه، تولید و تمرکز بر تولیدات مشترک بین ارگان‌ها و سازمان‌های و فرهنگی و هنری، توسعه سامانه‌های ارتباطی و برنامه‌ریزی و اطلاع‌رسانی در حوزه ثبت و تولید آثار، برنامه‌ریزی، اجرا و اطلاع‌رسانی اکران حقیقت و رویدادهای فرهنگی و هنری و هفته‌های فیلم در مناطق مختلف کشور و برگزاری رویداد فصلی پیچینگ به‌منظور جذب سرمایه خارجی در تولید مستند. در این سند چشم‌اندازهای مرکز گسترش، با تاکید بر ارتقای سطح کیفی تولیدات مرکز در حوزه مستند و انیمیشن با رویکرد عدالت‌محور، توجه ویژه به توسعه و تجلی مفاهیم، نمادها و شاخص‌های هویت اسلامی- ایرانی و ارتقا و اعتلای جایگاه پژوهش و دانش سینمایی در تولیدات سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، مورد اشاره قرار گرفته‌اند.
از رویکردها و ماموریت‌های این مرکز که در این سند به آنها اشاره شده، می‌توان به تمرکز بر فرآیند تولید روی موضوعات راهبردی اشاره کرد. یک ماموریت این مرکز در این سند، بررسی و ارزیابی دقیق و محتوایی آثار تولیدشده مستند، در سال‌های گذشته و تمرکز بر تولید آثار مستند با موضوعات مورد اهتمام دولت و متناسب با بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی ایران عنوان ‌شده و ماموریت دیگر آن توجه به موضوع خانواده با تاکید بر ترویج سبک زندگی اسلامی-ایرانی، داستان‌های قهرمانان ملی و موارد دیگر است. در تبیین تمام این بخش‌ها به بیانیه گام دوم انقلاب اشاره شده است.
از دیگر مواردی که در این سند به آنها پرداخته شده، پرهیز از تولید آثار با موضوعات مشابه و تمرکز بر تنوع موضوعات تولیدات مستند و انیمیشن است. در متن سند آمده است؛ این موضوع یکی از مسائل مبتلا به مراکز فرهنگی، هنری و رسانه‌ای کشور است که موجب تولید آثار با موضوعات مشابه و رویکردهای یکسان شده و منجر به اتلاف بودجه و همینطور توان و تخصص فیلمسازان و هنرمندان می‌شود. با بررسی و تهیه لیست موضوعات و سوژه‌های آثار تولیدشده در سال‌های گذشته که البته در سال ۱۳۹۹ در سامانه کاتالوگ دیجیتال مرکز پیش‌بینی و پیاده‌سازی شده است، امکان پیشنهاد موضوعات و تولیدات جدید و دارای تنوع در حوزه‌ها، گونه‌ها و اشکال مستند فراهم شده است. تمرکز ویژه بر تقویت و حمایت کمی و کیفی تولیدات مستند و انیمیشن در استان‌ها، اجرای طرح‌های تخصصی با هدف استعدادیابی و ارتقای سطح علمی هنرمندان در سراسر کشور، برنامه‌ریزی و ارزیابی تکنیکی و محتوایی کلیه تولیدات جدید از مرحله توسعه طرح تا عرضه، صندوق حمایت از تولید مستند (فاند) برای حمایت از تولید آثار با رویکرد امید، اخلاق و آگاهی، طراحی و ایجاد کارگروه مستند و انیمیشن برای بررسی مسائل حوزه تهیه، تولید و تمرکز بر تولیدات مشترک بین ارگان‌ها و سازمان‌های فرهنگی و هنری و توسعه سامانه‌های ارتباطی و برنامه‌ریزی و اطلاع‌رسانی در حوزه ثبت و تولید آثار، از موارد دیگری هستند که در این بخش به آنها اشاره شده است. در بخشی که مرتبط با هم‌افزایی مراکز استان‌ها آمده، اشاره شده که با توجه به امکانات هریک از این مراکز، برنامه‌ریزی برای طراحی و ایجاد کارگروه‌های مستند و انیمیشن و ارتباط‌گیری و برگزاری جلسات منظم با نمایندگان محترم در سایر سازمان‌های مربوطه به‌منظور بررسی، رفع اشکالات و موانع و همچنین تمرکز بر تهیه و تولید آثار فاخر و ویژه با تجمیع امکانات سازمان‌ها و ارگان‌ها آغاز شده است.
یکی از اقدامات در حوزه استانداردسازی و ارتقای سطح تخصصی فیلمسازان، فعالیت در حوزه جذب سرمایه و برگزاری رویدادهای پیچینگ با حضور سرمایه‌گذاران بین‌المللی است. با توجه به تجربه مرکز گسترش در برگزاری این رویداد، برگزاری چهار رویداد فصلی پیچینگ در سال ۱۴۰۱ برنامه‌ریزی‌شده است که در این سند مورد توجه قرار گرفته‌اند. با اینکه این سند، چشم‌اندازی پنج سال را مدنظر قرار داده، در آن به برگزاری شانزدهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» به‌صورت فیزیکی و آنلاین و برگزاری همزمان در استان‌ها هم اشاره شده است. تمرکز ویژه بر عرضه و پخش تولیدات مرکز و توسعه و تداوم فرآیند عرضه آثار در رسانه‌های داخلی در قالب پنجره‌های استاندارد پخش، از مرحله نمایش جشنواره‌ای تا نمایش تلویزیونی، رسانه‌های برخط و نمایش‌های متنوع در مجموعه‌های فرهنگی و هنری و اکران‌های مردمی سراسر کشور، از موارد دیگر این سند است که با اشاره به برنامه‌های سال 1401 مورد توجه قرار گرفته است. ساماندهی و تقویت اکران‌های سینمایی هنر و تجربه هم از دیگر ماموریت‌های تعریف‌شده در این سند است.