سارا طاهری - یگانه عرب، گروه دانشگاه: در نهمین دوره از جشنواره علمی، پژوهشی و فناوری فرهیختگان، 85 برگزیده انتخاب شدند. در گفت‌وگو با 7 نفر از برگزیدگان این دوره از جشنواره نظر آنها را درمورد برگزاری و پیشنهادهای آنان برای بهبود کیفیت نحوه برگزاری این رویداد جویا شده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
لزوم تعامل دانشگاه با صنعت در اجرای پژوهش‌های برگزیده
محمدحسین آرمان، برگزیده بخش مقاله برتر نهمین دوره جشنواره علمی، پژوهشی و فناوری فرهیختگان در حوزه علوم انسانی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد با اشاره به برگزاری این جشنواره و تاثیر آن در ارج‌نهادن به فعالیت‌های دانشجویی این دانشگاه، بیان کرد: «این جشنواره به‌دلیل تجلیل و قدردانی از فعالیت‌های علمی، پژوهشی و فناورانه دانشگاهیان از اعضای هیات‌علمی، استاد و دانشجو، رویداد مثبت و بسیار خوبی است.»
او افزود: «گستره فعالیتی این جشنواره به وسعت جغرافیای ملی بوده و درتلاش است همه بخش‌های مختلف را در زیر پرچم خود نگاه دارد تا جایی که حضور و مشارکت در آن نتایج خوبی برای شرکت‌کنندگان در پی خواهد داشت.»
برگزیده بخش مقاله برتر نهمین دوره جشنواره علمی، پژوهشی و فناوری فرهیختگان عنوان کرد: «عمده پژوهش‌های دانشجویی انجامشده در دانشگاه‌ها یا پژوهشکده‌ها خاک خورده یا در آرشیو بدون هیچ اجرایی‌سازی نگهداری می‌شود.» آرمان ادامه داد: «زمانی برای یک بانک ارزیابی عملکرد کارکنان بانک را با یک تیم هشت تا 9نفره انجام دادیم که پس از انجام آن، دیگر مورد بهره‌برداری قرار نگرفت و آرشیو شد که این جریان نشان از بی‌توجهی به پژوهش‌های انجامشده است. به‌طور معمول درصد کمی از پژوهش‌ها و تحقیقات انجامشده دانشگاهی به مرحله اجرا می‌رسد.» او با اشاره به نقش جشنواره فرهیختگان در اجرایی‌سازی طرح‌های پژوهشی تیم‌های شرکت‌کننده، گفت: «دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان دانشگاه بزرگ و مهم با داشتن واحدهای مختلف در سطح کشور و گستره عظیمی از دانشجویان، استادان و اعضای هیات‌علمی این پتانسیل را دارد که طی انعقاد تفاهمنامه با شرکت‌ها و بخش صنعت و تعامل و مشارکت دوجانبه شرایطی را به‌وجود بیاورد تا مقاله‌ها، پژوهش‌ها، پایان‌نامه‌ها و تمامی آثار علمی و پژوهشی به‌ویژه آثار برگزیده در جشنواره فرهیختگان بتواند در جای مناسب و موثر خود اجرایی‌سازی شود.» برگزیده بخش مقاله برتر نهمین دوره جشنواره علمی، پژوهشی و فناوری فرهیختگان با اشاره به نقاط‌قوت و ضعف این رویداد ملی توضیح داد: «همین که دانشجویان می‌توانند با در دست داشتن پژوهش‌ها، اختراعات، مقالات، پایان‌نامه‌های کارشناسی‌ارشد، دکتری و... شناخته شوند و در این جشنواره مورد تجلیل قرار بگیرند، انگیزه و رغبت بیشتری برای ادامه فعالیت پیدا خواهند کرد. دیده‌شدن دانشجو در این جشنواره قطعا می‌تواند در ادامه مسیر چشم‌انداز روشنی برایش رقم بزند.» به‌گفته آرمان، البته یکی از مسائل مهمی که در این جشنواره مزیت به حساب می‌آید، این است که اگر دانشجویی یا یکی از دانشگاهیان در یک بخش برگزیده شود، تا سه سال نمی‌تواند در آن بخش شرکت کند که این جریان موجب می‌شود دیگر دانشجویان، استادان و اعضای هیات‌علمی بتوانند دیده شده و موردتوجه قرار بگیرند. این قانون، موجب دیده‌شدن افراد مختلف می‌شود و بسیار خوب است؛ چراکه موجب می‌شود یک نفر نتواند گوی سبقت را از دیگران بگیرد.» او با اشاره به چشم‌انداز برگزاری جشنواره فرهیختگان عنوان کرد: «همزمانی رویداد ملی عصر امید و جشنواره فرهیختگان ترکیب بسیار خوبی بود؛ چراکه می‌تواند موجب بهره‌برداری بیشتر از توان خانواده دانشگاه آزاد اسلامی شود و نقطه‌قوت خوبی برای ادامه فعالیت‌های بیشتر و باکیفیت بهتر دانشجویان خواهد شد.»
جشنواره فرهیختگان بستری برای معرفی ایده‌ها به جامعه باشد
فرشاد هاشمیان، برگزیده بخش مقاله برتر نهمین دوره جشنواره علمی، پژوهشی و فناوری فرهیختگان در حوزه علوم پزشکی از واحد علوم پزشکی تهران با اشاره به ارزیابی عملکرد جشنواره فرهیختگان در کشف و شناسایی استعدادهای علمی این نهاد دانشگاهی بیان کرد: «این رویداد دانشگاهی، آثار برتر علمی را در حوزه عملکردی، پژوهشی و آموزشی معرفی می‌کند؛ چراکه این آثار برتر برای مجموعه آکادمیک ارزشمند و نتیجه‌بخش است و موجب می‌شود حرکت پویا و داینامیک در مجموعه اتفاق افتاده تا انگیزه‌های بیشتری در واحدهای مختلف دانشگاه آزاد برای حضور در این رویداد تقویت شود.»
او اشاره کرد: «درخصوص شکل اجرای این جشنواره، هرکاری که صورت بگیرد، قطعا امکان بهتر شدن آن وجود دارد و در طول زمان می‌توان روند اجرای رویداد را بهتر و به‌روزتر کرد. به‌طور مثال اگر روش‌های داوری و انتخاب آثار که به شکل مرحله‌ای انجام می‌شود، ساده‌سازی شود شاید تاثیرگذارتر باشد.»
هاشمیان عنوان کرد: «مهم‌ترین اتفاقی که می‌تواند در چنین رویدادهایی بیفتد، این است که تاثیر قضاوت‌های فردی کمتر شده و قضاوت‌های سیستماتیک جایگزین آن شود. به این معنا که در داوری‌ها از قضاوت‌های فردی در کنار شاخص‌های استفاده می‌شود؛ به‌طور مثال وقتی کتابی به‌عنوان اثر به دست می‌رسد، اینکه انتخاب کنیم این کتاب در میان دیگر کتاب‌ها بهتر است، به صفحات و اینکه درس‌نامه است و اینکه چقدر ارتباط سیستماتیک با رشته دارد، نگاه می‌شود؛ وقتی می‌گوییم چقدر ارتباط سیستماتیک با رشته دارد، ممکن است بحث قضاوت‌های فردی پیش بیاید و اگر نگاه‌ها عمدتا نتیجه‌محور باشد، عمیق‌تر است. البته درمجموع شاخص‌های داوری در آثار و انتخاب برگزیدگان، مناسب است.» او با بیان اینکه جشنواره فرهیختگان، عمدتا عملکرد ایجاد انگیزه و میل دارد نه اجرایی کردن جریانات، توضیح داد: «جشنواره فرهیختگان به‌عنوان بستر آماده دانشگاهی برای فعالیت و عرضه دانشجویان، استادان و اعضای هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی به وسعت جغرافیای ملی، عملکرد ایجاد انگیزه و افزایش رغبت به فعالیت‌های بیشتر دارد و بحث اجرایی‌سازی و پیاده‌سازی طرح‌ها و بهره‌مندی از آثار ارسالی به جشنواره در کشور چهارچوبی خارج از جشنواره چون رویدادهای ایده‌شو و استارتاپ‌ویکند دارد. در جشنواره‌هایی چون فرهیختگان با معرفی ایده‌های شرکت‌کننده به جامعه می‌توان موجب بازاریابی برای آن ایده‌ها و آثار شد.»
پیگیری اجراسازی طرح‌های برگزیده بعد از اتمام جشنواره اهمیت دارد
نازنین اسلامی، برگزیده بخش رساله دکتری برتر نهمین دوره جشنواره علمی، پژوهشی و فناوری فرهیختگان در حوزه هنر و معماری از دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین با اشاره به اهمیت برگزاری جشنواره فرهیختگان در جامعه دانشگاهی کشور، گفت: «نخست باید به این نکته اشاره کرد که همزمانی رویداد ملی عصر امید و جشنواره فرهیختگان اتفاق مبارکی بوده و این همزمانی توجه به این جشنواره را بیشتر کرد. البته اینکه شرکت‌کنندگان، امکان به‌همراه داشتن همراهی را در این رویداد نداشتند، نقطه‌ضعف آن به حساب می‌آید.»
او افزود: «برگزاری جشنواره فرهیختگان از این حیث مهم و کارویژه‌ای به حساب می‌آید که به فعالیت‌های علمی و پژوهشی تمامی خانواده دانشگاه آزاد اسلامی در تمامی حیطه‌ها از سراسر کشور توجه می‌شود. از طرفی دیگر این رویداد موجب شد تعامل‌هایی میان تیم‌ها و دانشجویان برای کارهای مشترک ایجاد شود؛ به‌گونه‌ای که تیم‌ها بتوانند مکمل هم به حساب بیایند.»
برگزیده بخش رساله دکتری برتر نهمین دوره جشنواره علمی، پژوهشی و فناوری فرهیختگان عنوان کرد: «دانشگاه آزاد اسلامی به‌واسطه جشنواره فرهیختگان می‌تواند از پروژه‌های علمی و پژوهشی دانشجویان و استادان استفاده کند. به‌عبارت دیگر دانشگاه آزاد در تعامل با بخش صنعت و سازمان‌ها این پروژه‌های تحقیقاتی که امکان اجرایی شدن آن هم وجود دارد، پیاده‌سازی کرده و در جهت بهبود برخی مشکلات و کمک به جامعه‌ای موفق و شکوفا گام بردارد. به‌طور مثال طرح‌های مرتبط با حوزه هنر و معماری طی تعامل دانشگاه آزاد با شهرداری و نظام مهندسی می‌تواند کاربردی شود.» اسلامی بیان کرد: «هرچه ارتباط دانشگاه آزاد با بخش صنعت بیشتر شود، شاهد کاربردی‌شدن و اجرایی‌شدن طرح‌های علمی و پژوهشی جشنواره مهمی چون فرهیختگان می‌شود. جشنواره فرهیختگان باید پس از اتمام رویداد از برگزیدگان آن حمایت کند و تنها مختص به مدت برگزاری رویداد نباشد تا جایی که تعامل طرح‌های پژوهشی با صنعت و بخش‌های مختلف صنعت حفظ شده و ادامه‌دار باشد. یعنی پیگیری‌کردن اجراسازی این طرح‌ها بعد از اتمام جشنواره اهمیت دارد.»
جشنواره فرهیختگان مسیر رسیدن محصولات به بازار را تسهیل می‌کند
بهاره کامیاب‌مقدس، پژوهشگر یکی دیگر از برگزیدگان نهمین دوره جشنواره فرهیختگان در حوزه فنی‌ومهندسی از واحد شیراز است. او گفت: «سطح این دوره از جشنواره نسبت به دوره‌های گذشته بسیار بالا بود؛ رزومه تمام افرادی که در این دوره از جشنواره شرکت کرده بودند خود گویای سطح کیفیت نهمین دوره جشنواره نسبت به سال‌های گذشته است.»
او اضافه کرد: «نهمین دوره جشنواره فرهیختگان امسال همزمان با اختتامیه رویداد گام دوم دانشگاه با عنوان رویداد ملی عصر امید برگزار شد؛ با توجه به اینکه دستاوردهای پژوهشی جالبی در تمام کشور در این رویداد ارائه شده بود، فکر می‌کنم روزنه امیدی باز شده و دانشگاه مسیر دیگری از کشف استعدادها را طی می‌کند. پیش از این ملاک ارزیابی یک فرد این بود که او چند مقاله دارد اما در این دوره تمرکز مسئولان دانشگاه به‌ویژه دکتر طهرانچی روی تولید و تجاری‌سازی محصولات بود.»
برگزیده نهمین دوره از جشنواره فرهیختگان اظهار کرد: «برای من مهم است که تکلیف پایان‌نامه یک دانشجو یا محصولات او به کجا ختم می‌شود. معتقدم باید به دانشجویان کمک کرد تا بتوانند محصولات خود را وارد بازار کنند، همان مسیری که جشنواره فرهیختگان آن را تسهیل می‌کند. پیش از این حدود 30 محصول داشتم که هر سال در جشنواره دستاوردهای پژوهشی دانشگاه ارائه می‌کردم اما همگی به‌صورت یک نمونه محصول دانشگاهی بود. امسال متوجه شدم دکتر طهرانچی بر تجاری شدن این محصولات تاکید کرده‌اند.»
کامیاب‌مقدس خاطرنشان کرد: «از همان ابتدا که با صندوق‌های سرمایه‌گذاری وارد قرارداد شده بودیم، مرتبا شاهد این بودم که عدد و رقم صندوق‌های سرمایه‌گذاری درحال افزایش است، متوجه شدم راه رسیدن به مصرف‌کننده باز شده و دیگر پژوهش‌ها در کتابخانه‌ها خاک نمی‌خورد. حالا می‌توان با سرمایه‌گذاران وارد مذاکره شد و محصولات خود را به آنها عرضه کرد تا به تولید انبوه برسد.» او تصریح کرد: «امسال حتی ایده‌های دانشجویان، استارتاپ‌ها، هسته‌های پژوهشی و... دیده و داوری شد. در آذرماه سال 98 در نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی چند محصول ارائه دادم که یکی از این محصولات درخصوص بسته‌بندی بود. در آن نمایشگاه بسیاری از افراد از من سوال می‌کردند این محصول برای چه کاری است اما هیچ‌کدام برای نزدیک شدن این محصول به خط تولید کمک نمی‌کردند. امسال به‌صورت واضح دیدم که سرمایه‌گذاران به نمایشگاه آمده و قرارداد منعقد می‌کردند.»
برگزیده نهمین دوره از جشنواره فرهیختگان با بیان اینکه روند دانشگاه آزاد اسلامی روند بسیار درستی است، تاکید کرد: «دانشگاه آزاد در ریل درست قرار گرفته و معتقدم این مسیر یک مسیر پیشرفت و رشد خواهد بود.»
ماحصل تحقیقات افراد باید تبدیل به محصول شود
آرش ستاری، برگزیده کتاب (ترجمه برتر) در حوزه علوم پزشکی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان برگزیده نهمین دوره از جشنواره فرهیختگان است. او در ارزیابی از روند برگزاری این دوره از جشنواره گفت: «از افرادی که در دانشگاه آزاد زحمات زیادی می‌کشند چه افرادی که پژوهش کرده و چه افرادی که به‌عنوان عضو هیات‌علمی فعالیت می‌کنند یا کتاب تالیف و ترجمه کرده و یا تولید می‌کنند به نوعی تقدیر شد که می‌توان به‌عنوان نقطه‌قوت جشنواره فرهیختگان یاد کرد.»
او درخصوص تاثیرگذاری جشنواره فرهیختگان در جامعه علمی کشور نیز توضیح داد: «قطعا این انتظار وجود دارد که نحوه برگزاری این جشنواره هر سال بهتر و باکیفیت‌تر از سال‌های قبل باشد. تاثیر این رویداد روی افراد بسیار مثبت است، زیرا بسیاری از افراد پژوهش کرده اما ماحصل پژوهش‌های آنها در هیچ‌جا دیده نمی‌شود. این درحالی است که برگزاری این جشنواره وسیله و ابزاری خواهد بود تا زحمات افرادی که در مجموعه علمی دانشگاه آزاد کار می‌کنند، مشخص شود.»
برگزیده نهمین دوره از جشنواره فرهیختگان افزود: «دانشگاه منبع و مرکزی برای تولید علم و دانش است اما یکی از بخش‌هایی که این تولید را به نتیجه می‌رساند این است که ارتباط تنگاتنگی با بخش صنعت ایجاد شود. شاید دانشگاه به‌عنوان منبع تولید علم شناخته شود اما اگر مصرف‌کننده نداشته باشد این علم ابتر و بی‌نتیجه خواهد ماند.»
او در پایان گفت: «بنابراین اگر مجموعه دانشگاه بتواند ارتباط خوبی با صنعت برقرار و این ارتباط را تقویت کند و ماحصل تحقیقات افراد تبدیل به محصول شود، اتفاق بسیار خوبی خواهد افتاد. درواقع این پروسه‌ای است که از ابتدا شروع شده و به انتها نیز رسیده است، بنابراین بخش ارتباط با صنعت یا مارکتینگ تولیدات باید تقویت شود. بخشی در این زنجیره لازم است بتواند این تولیدات و محصولات را عرضه کند و به اطلاع مصرف‌کننده برساند.»
حمایت‌ها می‌تواند نمود بیشتری داشته باشد
داود بهشتی‌زاده یکی دیگر از برگزیدگان نهمین جشنواره فرهیختگان از دانشگاه آزاد اسلامی واحد بناب است که در محور اختراع برتر برگزیده شده است. عنوان اختراع او طراحی و ساخت بتن بازیافتی فوق‌سبک با مقاومت بالا با استفاده از نانوتکنولوژی است. او گفت: «معتقدم برگزاری این جشنواره به نفع پژوهشگران، دانشجویان و استادان بوده و فرصتی است که بتوانند نتایج پژوهش‌های خود را عرضه کنند. برگزاری جشنواره فرهیختگان اتفاق خوبی است که در دانشگاه آزاد شکل گرفته و می‌توان آن را به فال نیک گرفت.»
او اضافه کرد: «البته نحوه اطلاع‌رسانی اولیه این دوره از جشنواره به شکل خوبی نبود؛ همچنین می‌توان انگیزه‌ها را برای مسابقه‌ای کردن این جشنواره بهتر کرد. به‌طور مثال اگر برای برگزیدگان تسهیلاتی مانند سهمیه در کنکور یا عضویت در استعدادهای درخشان درنظر گرفته شود می‌تواند به رقابتی‌تر کردن جشنواره کمک کند. درنهایت تعداد شرکت‌کنندگان نیز بیشتر شده و هم رقابت‌ها شکل واقعی‌تر به خود می‌گیرد و این اعتبار علمی جشنواره را افزایش خواهد داد.»
برگزیده نهمین جشنواره فرهیختگان خاطرنشان کرد: «در جشنواره‌هایی مانند جشنواره خوارزمی به افراد برتر امتیازات خاصی داده می‌شود. به‌طور مثال معافیت خدمت من معافیت نخبگان المپیادی است. بنابراین مسئولان دانشگاه آزاد می‌توانند با رایزنی با بنیاد ملی نخبگان و وزارت علوم یک‌سری هماهنگی‌ها کرده و تسهیلاتی را برای افراد برتر جشنواره فرهیختگان درنظر بگیرند.» بهشتی‌زاده اظهار کرد: «امسال نهمین دوره این جشنواره برگزار شد که نسبت به سال‌های گذشته کیفیت بیشتری داشت. فکر می‌کنم حمایت برگزیدگان می‌تواند نمود بیشتری داشته باشد و نفرات برتر به جاهای مختلف مثل دفاتر ارتباط با صنعت معرفی شوند.»
جشنواره بستر ارج‌نهادن به ظرفیت‌های علمی دانشگاه
قهرمان محمودی، پژوهشگر برتر نهمین دوره جشنواره علمی، پژوهشی و فناوری فرهیختگان در حوزه علوم پزشکی از دانشگاه آزاد واحد ساری است که با 72 مقاله پژوهشی به‌عنوان پژوهشگر برتر برگزیده شده است. او با اشاره به تاثیرگذاری برگزاری این رویداد در کشف و شناسایی استعدادهای علمی برتر دانشگاهی عنوان کرد: «جشنواره فرهیختگان به‌عنوان رویدادی مثبت و موثر در جامعه دانشگاهی موجب شده استادان، دانشجویان و اعضای هیات‌علمی توانایی و دانش علمی خود را در حوزه‌های مختلف نشان دهند و موردتوجه قرار بگیرند. برگزاری چنین جشنواره‌هایی موجب می‌شود کسانی که نوآوری و فناوری دارند، در یک جایگاهی خود را نشان بدهند تا توانایی‌هایشان مورد بهره‌برداری قرار بگیرد.»
او افزود: «جشنواره فرهیختگان به‌عنوان فضایی درنظر گرفته شده که قدردان ظرفیت خانواده دانشگاهی خود بوده و ارزش آنها را درک می‌کند.»
به‌گفته پژوهشگر برتر نهمین دوره جشنواره فرهیختگان، همزمانی رویداد ملی عصر امید دانشگاه آزاد اسلامی با اختتامیه نهمین جشنواره فرهیختگان موجب بازخورد بیشتر از این رویداد علمی شده است؛ تا جایی که ارتباط و تعامل مثبتی میان بدنه آموزشی دانشگاه با بخش‌های پژوهشی و مسئولان و معاونان آن شکل گرفته و این به‌عنوان اصلی‌ترین مزیت این رویداد شناخته می‌شود.
محمودی با اشاره به نقاط‌قوت و ضعف این رویداد عنوان کرد: «پشتیبانی مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی از پژوهشگران و برگزیدگان این رویداد برای رصد فعالیت‌ها و اطلاعاتی که در اختیار تیم‌ها قرار می‌دادند، اصلی‌ترین نقطه‌قوت جشنواره است. البته نکته جالب‌توجه در این جشنواره، ارزش و بهایی است که در این بستر در اختیار شرکت‌کنندگان و تیم‌های دانشجویی دانشگاه آزاد قرار می‌گیرد.»
او ادامه داد: «البته باید اشاره کرد که در برگزاری چنین رویداد مهم و شناخته‌شده دانشگاهی، واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی نیز باید تعامل خوبی با تیم‌ها داشته باشند و آنها را در مسیر حضور برای این رویداد همراهی کنند؛ متاسفانه این تعامل کمتر از سمت واحدهای دانشگاهی با سازمان مرکزی و تیم‌های شرکت‌کننده است. در واحدها نباید صرفا به یک برگه ماموریت اکتفا شود، بلکه این تعامل باید بیشتر شده تا به خروجی‌های مثبت‌تری برای دانشجویان منجر شود.»