سیامک خاجی، خبرنگار گروه ورزش: فصل بیست‌ویکم رقابت‌های لیگ برتر فوتبال ایران سرانجام با وجود تمام حواشی و اتفاقات عجیب و غریب به پایان رسید و تکلیف آن تا حدودی مشخص شد. در انتهای فصل سرنوشت قهرمان، نایب‌قهرمان و تیم‌های رده‌های بالای جدول مشخص شده و حتی دو تیم سقوط‌کننده هم سرنوشت‌شان روشن شد؛ اما هنوز تکلیف سه مسابقه برگزارنشده یا نیمه‌تمام‌مانده این مسابقات همچنان نامشخص است تا یکی از بی‌برنامه‌ترین لیگ‌های برتر در سال‌های اخیر را شاهد باشیم. با پایان رقابت‌های لیگ حالا فرصت مناسبی است تا با بررسی برخی آمارهایی که در طول این فصل وجود داشته و مقایسه آنها با لیگ‌های معتبر آسیایی و اروپایی بیشتر به نقاط ضعف فوتبال خود پی ببریم. به‌خصوص در فاز تهاجمی که آمار گل‌های زده تیم‌ها و همچنین عملکرد مهاجمان در این فصل اصلا قابل دفاع نیست و یکی از مهم‌ترین مشکلات تیم‌ها در این بخش بوده است. در ادامه به بررسی شرایط سایر لیگ‌ها و مقایسه آنها با لیگ برتر خلیج‌فارس در فصلی که به‌تازگی به پایان رسیده، می‌پردازیم.

فقر گلزن؛ مهم‌ترین چالش لیگ ایران
لیگ ایران به نسبت بیشتر لیگ‌های اروپایی و آسیایی تعداد تیم‌های کمتری دارد؛ اما فاصله زیاد بین تعداد گل‌های برترین تیم‌ها و همچنین گل‌هایی که بهترین گلزنان فصل به ثمر رسانده‌اند، آماری بسیار نگران‌کننده است. در این فصل هر سه گلزن برتر لیگ ایران بازیکنان خارجی سه تیم مس رفسنجان، استقلال و فولاد خوزستان بوده‌اند که از قضا هر سه هم پنالتی‌زن نخست تیم‌های خود بودند و بخش عمده‌ای از موفقیت خود را مدیون پنالتی‌هایی هستند که در طول فصل به ثمر رسانده‌اند. گادوین منشا، مهاجم نیجریه‌ای مس رفسنجان با 14 گل در انتهای فصل عنوان آقای گلی را به دست آورد که متوسط 0.46 گل در هر مسابقه را نشان می‌دهد و آمار خوبی نیست. این درحالی است که او 7 گل یعنی 50درصد گل‌هایش را از روی نقطه پنالتی زده است. کوین یامگا هم با 10 گل زده دومین گلزن برتر فصل شد و او هم 7 پنالتی استقلالی‌ها را به گل تبدیل کرد تا مشخص شود پنالتی‌ها نقشی مهم و تعیین‌کننده در طول این فصل داشته‌اند.
در طول دوران برگزاری رقابت‌های لیگ برتر تنها در لیگ دوم که ادموند بزیک با 13 گل عنوان آقای گلی را به دست آورد کمتر از این دوره یک آقای گل موفق به گلزنی شده بود و البته در آن زمان لیگ با 14 تیم برگزار می‌شد و نسبت به دوره کنونی تیم‌ها 4 بازی کمتر انجام می‌دادند که عملا باعث می‌شود امسال یکی از بدترین فصول فوتبال ایران از لحاظ گلزنی را شاهد باشیم. البته در لیگ شانزده تیمی سیزدهم نیز کریم انصاری‌فرد با 14 گل عنوان آقای گلی مسابقات را به دست آورد.در جدول بهترین گلسازان سعید صادقی با 14 پاس گل آمار قابل‌قبولی در این زمینه از خود به جای گذاشت که استاندارد خوبی در مقایسه با سایر لیگ‌ها محسوب می‌شود. بااین‌حال بهترین خط حمله این فصل را سپاهان با 43 گل زده در اختیار داشت که متوسط 1.43 گل در هر مسابقه را به جای گذاشته که آمار خوبی محسوب نمی‌شود.در چنین شرایطی مشخص است که تیم‌ها در فاز تدافعی آمار خوبی دارند و آمار کلین‌شیت‌ها و همچنین کمترین گل خورده در تیم‌های مختلف آن را به‌خوبی نشان می‌دهد. البته نباید فراموش کرد که استقلال فصلی فوق‌العاده را پشت‌سر گذاشت و بدون شکست عنوان قهرمانی را به دست آورد که در این میان مدافعان و گلر این تیم نقش مهمی در این موفقیت داشتند. آبی‌ها در طول فصل تنها 10 گل خوردند تا آمار عالی 33.33 گل خورده در هر بازی را به جای بگذارند و حسین حسینی نیز با 17 کلین‌شیت بهترین آمار را در این زمینه داشت تا در 56.66درصد بازی‌های تیمش دروازه استقلال را بسته نگه دارد. حسین پورحمیدی با 14 و محسن فروزان با 13 کلین‌شیت هم درمجموع آمار خوبی پس از حسینی داشتند.

لیگ برتر انگلیس
عنوان آقای گلی این فصل لیگ جزیره مشترکا به سون هیونگ‌مین و محمد صلاح مصری رسید که 23 گل در 38 بازی به ثمر رساندند و ستاره کره‌ای هیچ‌کدام از گل‌هایش را از روی نقطه پنالتی نزد و برای صلاح این آمار 5 گل(21درصد) بوده است. این دو مهاجم گلزن 0.6 گل در هر بازی زده‌اند و البته درنهایت نتوانستند به تیم‌های خود برای رسیدن به عنوان قهرمانی کمک کنند. بهترین گلساز لیگ انگلیس هم صلاح است که 13 پاس گل برای هم‌تیمی‌هایش فراهم کرده است و فصلی بسیار خوب را از لحاظ تاثیرگذاری مستقیم روی گل‌های قرمزها پشت‌سر گذاشت. بیشترین گل زده در این فصل را منچسترسیتی با 99 گل زده به خود اختصاص داده که میانگین 2.6 گل در هر بازی را از خود به جای گذاشته است و لیورپول هم با 94 گل زده آماری عالی دارد؛ اما جالب اینکه میانگین گلزنی 8 تیم بالای جدول لیگ این کشور از برتری تیم ایران بالاتر است. کمترین گل خورده در این فصل را نیز لیورپول و سیتی با 26 گل خورده در اختیار داشتند که متوسط 0.68 گل خورده در هر بازی را نشان می‌دهد و تقریبا دوبرابر آمار استقلال است. همچنین ادرسون و آلیسون با 20 کلین‌شیت بهترین آمار را در این زمینه داشته‌اند که این یعنی در 52.63 درصد بازی‌ها توانسته‌اند دروازه تیم‌های خود را بسته نگه دارند.

بوندس‌لیگا
در فوتبال آلمان باز هم این بایرن‌‌مونیخ بود که به سنت قهرمانی‌های پیاپی ادامه داد و برای دهمین بار متوالی موفق شد جام قهرمانی را بالای سر ببرد. در لیگ 18 تیمی بوندس‌لیگا مونیخی‌ها نمایشی عالی داشتند و 97 بار دروازه حریفان را باز کردند. این آمار میانگین 2.85 گل در هر بازی را نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از آن را مدیون ماشین گلزنی خود یعنی روبرت لواندوفسکی هستند؛ این‌که 35 گل زد تا آمارش کمی بهتر از یک گل در هر مسابقه باشد. ستاره لهستانی که گفته می‌شود ممکن است در تابستان از جمع باواریایی‌ها جدا شود تنها 5 گل خود در طول این فصل(14درصد) را از روی نقطه پنالتی به ثمر رسانده است. در جدول پاس گل هم نام دیگر ستاره این تیم یعنی توماس مولر دیده می‌شود که 18 بار هم‌تیمی‌هایش را در موقعیت گلزنی قرار داده است و میانگینش 0.52 پاس گل در هر بازی است که بسیار خوب محسوب می‌شود. هر 10 تیم بالای جدول این لیگ بیش از 50 گل به ثمر رسانده‌اند که به این ترتیب آمارشان از سپاهان که در ایران بهترین عملکرد را در این زمینه داشته، بهتر است. در فاز دفاعی بایرن‌مونیخ و لایپزیگ بهترین عملکرد را در طول فصل داشته‌اند و با 37 گل خورده عنوان بهترین خط دفاع را به خود اختصاص داده‌اند. به این ترتیب آنها میانگین 1.08 گل خورده در هر بازی را داشته‌اند که عملکرد چندان خوبی محسوب نمی‌شود. در جدول کلین‌شیت نیز مانوئل نویر(بایرن) و فلکن(فرایبورگ) و زنتنر(ماینتس) هر سه با 10 مورد مشترکا بهترین عملکرد را در این زمینه داشته‌اند که در این میان شاهد یکی از بدترین فصول فوتبالی گلر شماره یک تیم ملی آلمان بوده‌ایم.

سری A
در رقابت‌های این فصل فوتبال ایتالیا رقابت بر سر عنوان قهرمانی بین دو تیم شهر میلان در جریان بود؛ اما این چیرو ایموبیله، ستاره ملی‌پوش لاتزیو بود که یک عنوان آقای گلی دیگر به ویترین افتخاراتش اضافه کرد و با 27 گل زده بالاتر از رقبا در صدر جدول قرار گرفت. ایموبیله از این تعداد گل 7 مورد را از روی نقطه پنالتی زد تا حدود 25درصد گل‌هایش از این طریق به دست بیاید اما این مهاجم باتجربه در این سال‌ها نشان داده که راه باز کردن دروازه حریفان را به‌خوبی بلد است. در جدول گلسازان برتر ایتالیا نیز براردی از ساسولو با 14 پاس گل بهترین آمار را در این زمینه داشت اما جالب اینکه اینترمیلان که با 84 گل زده بهترین خط حمله مسابقات را با اختلافی 15گله نسبت به همشهری خود به دست آورد درنهایت عنوانی بهتر از نایب‌قهرمانی به دست نیاورد. شاگردان اینزاگی میانگین 2.21 گل در هر بازی را ثبت کردند اما این برای دفاع از عنوان قهرمانی‌شان کافی نبود. در فصلی که به‌تازگی به پایان رسید 11 تیم ایتالیایی توانستند بیش از 55 گل به ثمر برسانند و این یعنی میانگین‌شان از 1.43 بهترین تیم لیگ ایران بالاتر بوده است. میلان چهارمین خط حمله برتر مسابقات را در اختیار داشت؛ اما خط دفاعی خوب‌شان مهم‌ترین نقش را در قهرمانی تیم داشت. آنها به همراه ناپولی در طول فصل تنها 31 گل خوردند و مایگنان، گلر این فصل روسونری که جای خالی دوناروما را به‌خوبی پر کرده بود با 17 کلین‌شیت بهترین عملکرد را در این زمینه ارائه کرد.

 لالیگا
کریم بن‌زما در این فصل به‌قدری برای رئالی‌ها خوب کار کرد که نه‌تنها عنوان بهترین گلزن لالیگا و لیگ قهرمانان را به دست آورد بلکه نقش مهمی در قهرمانی تیمش در هر دو جام ایفا کرد. بن‌زما در این فصل 27 بار دروازه حریفان را گشود که از این تعداد 7 مورد آن پنالتی بود و مثل ایموبیله 25درصد گل‌هایش است. شاگردان آنچلوتی به لطف این عملکرد خوب در طول فصل 80 گل زدند که متوسط 2.1 گل در هر بازی است. در جدول برترین گلسازان نیز نام عثمان دمبله در صدر آن دیده می‌شود که 13 پاس گل داده است. البته تیم‌های اسپانیایی از نظر گلزنی فصل خوبی را پشت‌سر نگذاشتند و تنها 5 تیم این کشور میانگین بیشتر از 1.43 گل در هر بازی را داشته‌اند. رئال تنها قهرمان بین لیگ‌های معتبر است که بهترین خط دفاعی فصل را نداشته و این عنوان با 30 گل خورده به سویا رسیده است. بهترین گلر فصل از نظر تعداد کلین‌شیت هم رمیرو از رئال سوسیداد با 19 مورد است. سوسیداد به لطف همین عملکرد خوب در کارهای دفاعی با وجود اینکه فصل را با تنها 40 گل زده به پایان رساند اما توانست رتبه ششم جدول را به دست آورده و راهی لیگ اروپا شود.

لوشامپیونه
در فوتبال فرانسه همه‌چیز تحت‌الشعاع ستاره‌های پاری‌سن‌ژرمن قرار دارد و آنها در بیشتر آیتم‌ها بهترین عملکرد را داشته‌اند. شاگردان پوچتینو امسال هم طبق روال همیشه در اروپا ناکام بودند اما در لیگ فرانسه فاصله‌ای نسبتا زیاد با رقبا داشتند. در جدول بهترین گلزنان نام کیلیان امباپه دیده می‌شود که قراردادش را پس از زدن 28 گل(5 پنالتی-17درصد گل‌ها) در طول فصل تمدید کرد. ستاره پاریسی‌ها 0.73 گل در هر بازی زد و عملکردی عالی در این فصل داشت. او همچنین با 17 پاس گل در این بخش هم صدرنشین شد تا فصلی بسیار خوب را پشت‌سر بگذارد. از مثلث تهاجمی این تیم شامل نیمار، مسی و امباپه توقع می‌رفت در لیگ نه‌چندان سخت فرانسه آمار به‌مراتب بهتری داشته باشند؛ اما درنهایت آنها با 90 گل زده بهترین خط حمله مسابقات را به خود اختصاص دادند که متوسط 2.36 گل در هر بازی می‌شود. در طول این فصل 8 تیم لیگ این کشور بیش از 55 گل به ثمر رسانده‌اند تا عملکردشان از بهترین تیم لیگ ایران بهتر باشد. در این فصل پاری‌سن‌ژرمن و نیس با 36 گل خورده بهترین خط دفاعی را داشتند که 0.94 گل خورده در هر بازی را نشان می‌دهد و به هیچ‌عنوان عملکرد خوبی برای مدافعان نامدار پاریسی محسوب نمی‌شود. در جدول کلین‌شیت البته بنیتز از نیس با 14 بار بسته نگه‌داشتن دروازه‌اش بهترین عملکرد را در این زمینه داشته و این تنها بخشی است که ستاره‌های تیم قهرمان در آن حضور ندارند.

لیگ‌های مهم آسیایی
در فوتبال آسیا رقابت‌های در دو لیگ مهم ژاپن و کره‌جنوبی در جریان است و این دو براساس تقویم متفاوت خود تقریبا در میانه‌های فصل قرار دارند اما فصل قبل در ژاپن لئاندورو دامیانو و دایزن مائدا مشترکا با 23 گل زده در 38 بازی آقای گل شدند و جالب اینکه هرکدام تنها یک پنالتی زده‌اند. یوکوهاما در پایان فصل با 82 گل زده بهترین خط حمله را به خود اختصاص داد و درمجموع 4 تیم برتر مسابقات میانگین بیشتر از 1.43 گل در هر بازی را از خود به جای گذاشتند. عنوان بهترین خط دفاعی فصل نیز به کاواساکی فرونتاله، تیم قهرمان فصل پیش رسید.
در کره‌جنوبی هم فصل پیش عنوان آقای گلی با 17 گل زده در 33 بازی به مین‌کیو جو رسید که 3 گلش از روی نقطه پنالتی به ثمر رسیده است. در فوتبال کره هم آمار تهاجمی تیم‌ها چندان خوب نبوده و بهترین خط حمله را جئونبوک هیوندایی با 58 گل زده در اختیار دارد و تنها دو تیم برتر این کشور آمار بهتری از سپاهان به ثبت رسانده‌اند. عنوان بهترین خط دفاعی هم با 32 گل خورده به همین تیم جئونبوک رسیده است.
در قطر نیز السد همانند استقلال بدون شکست قهرمان لیگ شد با این تفاوت که آنها با 80 گل زده در 22 مسابقه با میانگین فوق‌العاده 3.63 گل در هر مسابقه خط حمله بسیار خوبی داشتند و البته در کارهای دفاعی هم با 24 گل خورده در کنار الدحیل مشترکا بهترین خط دفاع را در اختیار داشتند. در بین بهترین گلزنان هم نام مایکل اولونگا دیده می‌شود که با 22 گل زده که تنها دو مورد آن پنالتی بوده فصلی خوب را با الدحیل پشت‌سر گذاشت.
در لیگ عربستان درحالی‌که هنوز 2 هفته تا پایان مسابقات باقی مانده، ایدون ایقالو، مهاجم نیجریه‌ای الهلال با 22 گل زده بهترین گلزن مسابقات است و همین حالا هم آمار خوبی در این رقابت‌ها دارد. درحالی‌که این مسابقات به پایان نرسیده اما 5 تیم این کشور آماری بهتر از تیم برتر ایران دارند. فعلا بهترین خط دفاعی مسابقات را تیم رده هفتمی الفیحا در اختیار دارد.
العین با بهترین خط حمله(56 گل زده) و دفاع(17 گل خورده) لیگ امارات قهرمان این رقابت‌ها شد و با میانگین 2.19 گل زده عملکرد خوبی در کارهای تهاجمی داشت. العین در خط دفاعی نیز آمار تنها 0.65 گل خورده در هر مسابقه را داشتند و عملکردشان در این زمینه هم جالب‌توجه بود. عنوان آقای گلی رقابت‌های لیگ این کشور هم به «کوجو فو دو لابا» مهاجم توگویی تیم قهرمان رسید که با 26 گل زده در طول فصل که 5 مورد آن را از روی نقطه پنالتی زده بود، نقش مهمی در قهرمانی تیمش ایفا کرد.