کیانا تصدیق‌مقدم، خبرنگار: از گذشته تاکنون معرفی شخصیتهای برجسته تاریخی در جهان درقالب آثار نمایشی، مورد توجه فیلمسازان قرار داشته است. نهادهای فرهنگی در کشورهای مختلف با بهره‌گیری از زندگینامه این افراد فیلم، سریال و مستند تولید می‌کنند. یکی از شخصیتهای بزرگ تاریخی در ایران، امام‌خمینی(ره) است که بعید می‌دانم کسی باشد که نامش را در جهان نشنیده باشد. تاکنون تعدادی از کارگردانان کشورمان، داستان زندگی امام‌خمینی(ره) را روایت کردند؛ برخی شخصیت سیاسی امام و عده‌ای دیگر ویژگی‌های اخلاقی‌اش را مورد توجه قرار دادند. روایت زندگی افراد برجسته و موثر در شکل‌گیری تاریخ، بیانگر هویت هر کشور است، به همین دلیل فیلمسازان تلاش می‌کنند با تولید آثار فاخر درقالب آثار نمایشی این تاریخ را برای نسل‌های بعد حفظ کنند. البته دیدن حال‌وهوای تاریخ معاصر درقالب فیلم و سریال، برای هر سنی می‌تواند جذابیت خاصی داشته باشد. با وجود اینکه تاکنون آثار گوناگونی از دوران مختلف زندگی امام‌خمینی(ره) تولید شده است هیچ‌کدام نتوانسته‌اند این شخصیت برجسته را در سطح جهانی به‌خوبی معرفی کنند و فیلمسازان می‌توانند آثار فاخری در زمینه معرفی شخصیت امام برای نسل‌های بعد تولید کنند. در ادامه بعضی از آثاری را که با موضوع زندگی امام‌خمینی(ره) تولید شدند معرفی کردیم.
«فرزند صبح»
«صنوبر»
فیلم «صنوبر» به کارگردانی مجتبی راعی در سال1380 تولید و در سال1381 با نام «سال سخت در خمین» در جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و بعد از آن درقالب سریالی 6قسمتی از تلویزیون پخش شد. راعی در این اثر به دوره نوجوانی امام‌خمینی(ره) در بازه زمانی 13 تا 16سالگی میپردازد. فیلم «صنوبر» تاکنون شرایط نمایش در سینماها را پیدا نکرده است و مخاطبان با پخش تلویزیونی آن آشنا هستند.»
راعی در آن سال‌ها در گفت‌وگویی با ایسنا درباره مراحل تولید این فیلم بیان کرده بود: «در ابتدا قرار بود یک فیلم سینمایی درباره نوجوانی حضرت‌امام(ره) بسازم و به من گفتند چون بودجه‌ای که داریم زیاد نیست و تلویزیون بخشی از هزینه‌‌ها را میدهد خیلی روی این کار ریز نشوم تا سریالی هم از آن ساخته شود و طی هفت‌ماه در بیابان‌ها با سختی زیاد «صنوبر» را ساختم.»
وی درباره زمان اکران این فیلم گفته بود: «با توجه به اینکه فیلم درباره حضرت‌امام(ره) بود با وجود اینکه کار کامل نشده بود اصرار داشتند فیلم در آن سال در جشنواره فجر حضور داشته باشد و من به سفر رفتم تا این کار را نکنم، اما بعد فهمیدم فیلم را بدون حضور من به جشنواره دادند. معتقدم نسخه سینمایی و سریال «صنوبر» نزدیک‌‌ترین کار به زندگی حضرت‌امام(ره) است، چراکه ما برای تحقیق از مرادی‌‌نیا که اهل خود خمین بود، بهره گرفتیم و او با تمام کسانی که از هنگام بچگی امام را دیده بودند مصاحبه کرده بود و از شخصیتهای معاصری مانند کمره‌‌ای تحقیقات زیادی انجام داده بود.»
«آفتاب و زمین»
تولید سریال «آفتاب و زمین» در اواخر دهه70 به کارگردانی جواد شمقدری و تهیه‌کنندگی علیرضا سجادپور شروع شد و در اوایل دهه80 از شبکه دو سیما پخش شد. «آفتاب و زمین» ابتدا دورانی از زندگی امام را نشان میدهد که پدرش با خوانین منطقه مبارزه می‌کند، سپس داستان تولد امام روایت می‌شود. در آن زمان قرار بود سریال ادامه‌دار باشد و مقاطع بعد از تولد زندگی ایشان هم به تصویر کشیده شود، اما ادامه آن تاکنون ساخته نشده و این سریال تنها دوران شش‌ماهگی امام را تصویر کرده است. در «آفتاب و زمین»، ولی‌الله مومنی، نقش پدر امام را ایفا می‌کند و علت انتخاب وی برای این کاراکتر، چهره کمترشناخته‌شده و تسلط آن برای خواندن متون و خطابه‌‌ها بود. این سریال بارها درقالب فیلم سینمایی از شبکه‌های تلویزیونی پخش شده است. «آفتاب و زمین» درقالب 13قسمت تولید شده بود.
شمقدری درباره پیشنهاد تولید این سریال در سالروز تولد امام گفته بود: «یک‌سال قبل از صدمین سالگرد تولد امام(ره)، تصمیم گرفتم کاری را متناسب با این مناسبت بسازم و شرایط زمانی و مکانی تولد ایشان را به تصویر بکشم. این پیشنهاد را به‌صورت کلی مطرح کردم که در گام اول تولد امام(ره) را بسازیم و پس از آن حوادث مختلفی که در زندگی امام روی داده را به تصویر بکشیم. قرار شد تولد امام را به شکل مقدمه کار کنیم. تحقیقات را در این زمینه تمام کردم و سال بعد هم این مجموعه تحقیقات به شکل سریال «آفتاب و زمین» ارائه شد.»
سریال «روح الله»
راما قویدل در مصاحبه‌ای درباره پرداخت به زندگی بنیانگذار انقلاب در سینما و تلویزیون گفته است: «فکر می‌‌کنم من جزء معدود کارگردان‌هایی هستم که دین خودم را نسبت به امام‌خمینی(ره) ادا کردم و موفق شدم سریالی پیرامون زندگی ایشان بسازم. «روح‌الله» سریال مورد علاقه من است و آن را بسیار دوست دارم. سریالی لطیف و شیرین که با زبانی شاعرانه به موضوع خود می پرداخت و غیرشعاری بود. به‌ویژه این کار را براساس بازخوردهایی که گرفته‌ام بیشتر دوست دارم.»
در این رابطه بیشتر بخوانید:
مستند «بانو قدس ایران» روایتی از یک رمان عاشقانه است (لینک)
امام خمینی(ره) و فرهنگ؛ خیلی نزدیک، خیلی عمیق (لینک)
برآمده از روح و دل (لینک)