کیانا تصدیق‌مقدم، خبرنگار: مجموعه‌های فرهنگی علاوه‌بر آموزش و آشنا کردن عموم مردم با هنر و فرهنگ می‌تواند در شکلگیری هویت فرهنگی و ارتقای تعاملات و آگاهی‌بخشی در زمینه رشد ارزش‌های اجتماعی تاثیر بسزایی داشته باشد. به همین جهت مراکز فرهنگی هر کشور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. یکی از مهم‌ترین این مراکز در ایران، بنیاد فرهنگی، هنری رودکی است که به‌منظور حمایت از پیشرفت و اعتبار برجسته ملی و بین‌المللی فعالیت‌های هنری و ادبی کشور زیرمجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعالیت می‌کند. به‌تازگی مدیرعامل این بنیاد تغییر کرده و مجید زین‌العابدین برای این عنوان منصوب شده است.
تاریخچه تشکیل این بنیاد به سال 79 بازمی‌گردد که هیات‌دولت ایران طی لایحه‌ای پیشنهاد تشکیل بنیاد فرهنگی، هنری رودکی را مطرح کرد. این لایحه در اسفندماه همان سال در مجلس مطرح و به تایید مجلس و شورای نگهبان رسید و در روز بیست‌وهشتم اسفندماه سال 79 قانون تشکیل بنیاد فرهنگی، هنری رودکی جهت اجرا به رئیس‌جمهور ارسال شد. رئیس وقت مجلس شورای اسلامی در یازدهمین روز از فروردین‌ماه سال 80 قانون تشکیل بنیاد فرهنگی، هنری رودکی را به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ابلاغ کرد و این بنیاد فعالیتش را از آبان‌ماه سال 82 با مصوبه مجلس شورای اسلامی در قالب موسسه‌ای عمومی غیردولتی آغاز کرد. به بهانه تغییر مدیرعامل این بنیاد گزارشی نوشتیم که در ادامه آن را می‌خوانید.
مدیران بنیاد رودکی از ابتدا تاکنون
مهدی مسعودشاهی به‌عنوان نخستین مدیر این بنیاد از سال 82 تا پایان سال 86 فعالیت می‌کرد. پس از او علی‌اصغر امیرنیا تا سال 88 این بنیاد را اداره کرد. پس از وی مدیریت عاملان بنیاد فرهنگی، هنری رودکی به ترتیب برعهده حسین پارسایی، حسین سیفی، بهرام جمالی، علی‌اکبر صفی‌‌پور و مهدی افضلی بود.
درحال حاضر مجید زین‌العابدین عهده‌دار مسئولیت مدیریت بنیاد رودکی است. زین‌العابدین پیش از این مدیر شبکه یک سیما بود و به‌عنوان یکی از مدیران خوش‌سابقه فرهنگی در کشور، به مدت یک دهه مدیریت شبکه‌های یک، سه و پنج تلویزیون را هم برعهده داشت.
شرح وظایف
بنیاد فرهنگی، هنری رودکی وظایف گوناگون و متفاوتی را برعهده دارد که تعدادی از آنها را در ادامه می‌خوانید. همکاری و تعامل موسسات فرهنگی و هنری داخلی و خارجی در جهت تبادل آثار هنری و اجرای برنامه‌ها، ارائه مشاوره، مشارکت در اداره مراکز فرهنگی و هنری کشور، برگزاری همایش‌ها و جشنواره‌های هنری و ادبی و شرکت در جشنواره‌ها و گردهمایی‌های هنری و ادبی داخلی و خارجی، تشکیل آرشیو ملی از آثار موسیقی و نمایش و ایجاد بانک اطلاعاتی موردنیاز، تحقیق و پژوهش به‌منظور دستیابی به روش‌های پیشرفته فناوری تولید و اجرای اشکال مختلف و هنر، جذب و بررسی و تدوین طرح‌های مناسب تولید و اجرای هنرهای نمایشی و موسیقایی به‌منظور پاسخگویی به نیازهای تخصصی جامعه هنری، ارائه مشاوره‌‌های تخصصی و خدمات هویت هنری و فنی در راه‌اندازی فضاهای هنری، بررسی و تحقیق در زمینه تولید و اجرای برنامه‌های هنری ویژه گروه‌های سنی خردسال و در پرکردن اوقات فراغت آنان، طراحی و برنامه‌ریزی در زمینه امور هنری و فعالیت‌های پژوهشی، تحقیقاتی در همین عرصه، تحلیل و بررسی طرح‌ها و نمایشگاه‌‌ها و برنامه‌های هنری و تلاش در جهت ارتقای کیفی آنها، تلاش در جهت شکلگیری و افزایش گروه‌های هنری و فراهم آوردن امکانات اجرای برنامه برای گروه‌ها، همکاری و مشارکت در سازمان‌های پژوهشی و اجرایی مربوط در کشور برای حفظ و احیای ارزش‌های هنری و مواریث ادبی، اسلامی و ایرانی، ایجاد مراکز و کارگاه‌های تئوری و عملی آموزش هنری، تالیف، ترجمه و عرضه آثار مکتوب هنری، تولید و عرضه آثار دیداری و شنیداری و چند رسانه‌ای به‌صورت مستقل یا با مشارکت سایر موسسات، برگزاری همایش‌ها، نمایشگاه‌‌ها، بزرگداشت‌ها و مناسبت‌های فرهنگی و هنری با مشارکت وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و موسسات ذی‌ربط، تاسیس شرکت‌ها و مراکز بازرگانی مرتبط با فعالیت بنیاد در جهت واگذاری بخشی از فعالیت‌ها و کمک در تامین منابع مالی بنیاد نمونه‌هایی از شرح وظایف این سازمان است.
نگاهی به چند مجموعه مهم زیرنظر بنیاد فرهنگی، هنری رودکی
تالار وحدت
تالار وحدت استاندارد‌ترین تالار برای اجرای کنسرت در ایران است که توسط یوگینا آفتاندلیانس طی مدت 10 سال ساخته شد و در سال 46 به نام ابوعبدالله رودکی، شاعر و نوازنده ایرانی افتتاح شده است. ساخت این تالار در سال 36 آغاز و پس از 10 سال با بهترین تجهیزات افتتاح شد. پس از انقلاب اسلامی در این تالار بیشتر برنامه‌های موسیقی و نمایش اجرا می‌شود و شاید دلیلش تجهیزات خوبی است که این سالن دارد. زیربنای تالار وحدت 15000 مترمربع است و درمجموع گنجایش 740 تماشاگر را دارد. صحنه تالار وحدت به لحاظ دارا بودن تجهیزات ماشینری در ایران منحصربه‌فرد است و گروه‌های هنری می‌توانند برای اجراهای مختلف از امکانات آن استفاده کنند.
مجموعه فرهنگی، هنری برج آزادی
مجموعه فرهنگی، هنری برج آزادی، با تصویب قانون تشکیل بنیاد فرهنگی، هنری رودکی در سال ۱۳۸۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جدا و اداره آن، به بنیاد رودکی واگذار شد و تاکنون زیرنظر این بنیاد فعالیت‌های بسیاری ارائه کرده است.
تالار فردوسی
این تالار در سال 81 با ظرفیت 140 تماشاگر توسط بهروز غریبپور طراحی و با استفاده از نیروهای فنی بنیاد فرهنگی، هنری رودکی ساخته و در بهمن‌ماه 83 با اجرای اپرای عروسکی «رستم و سهراب» به کارگردانی بهروز غریبپور افتتاح شد. صحنه تالار فردوسی به تدریج دارای تجهیزات صفحه‌ای کاملی نظیر بالابرهای دکور، محل نگهداری عروسک‌ها و... شد و امروزه با تکمیل سازه‌ها، به تالاری منحصربه‌فرد تبدیل شده است. در این تالار کارگاه ساخت عروسک، دوخت لباس عروسک و دکور وجود دارد که مورد استفاده عروسک‌گردانان و عروسک‌‌سازان است. نمایش در صحنه فردوسی به شکل پانوراما اجرا می‌شود.
تالار حافظ
اولین تالار نمایشی است که به صورت متحرک طراحی شده و پس از ساخت، در کنار ضلع شمالی تالار فردوسی و در زمینی به مساحت 400 مترمربع قرار گرفته است. در ساختار این تالار استانداردهای لازم برای نمایش‌‌های مدرن و امروزی کاملا رعایت شده است. تالار حافظ ظرفیت 175 تماشاچی دارد. استانداردهایی که در این تالار درنظر گرفته شده با استانداردهای تالارهای نمایش دیگر متفاوت است؛ چراکه این تالار باتوجه به پرتابل بودنش، به‌صورت پیچ‌ومهره‌ای و با فولاد سبک طراحی و ساخته شده است و در عرض۲۰ روز امکان جمع کردن کل تالار و برپا کردنش در مکانی دیگر است.
پیشنهادهایی برای مدیر جدید بنیاد فرهنگی، هنری رودکی
یکشنبه 25 اردیبهشت‌ماه، محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس هیات‌امنای بنیاد فرهنگی، هنری رودکی، مجید زین‌العابدین را به‌عنوان مشاور وزیر و مدیرعامل این بنیاد منصوب کرد. در حکم دکتر اسماعیلی خطاب به زین‌العابدین؛ شناخت و به کارگیری استعدادهای درخشان هنری و ادبی در سطح داخلی و بین‌المللی به‌ویژه نسل جوان انقلابی، حمایت مادی و معنوی از آفرینش‌های حرفه‌ای هنرمندان کشور، تلاش برای پیشرفت و توسعه هنر هم‌تراز با شأَن تاریخی - ملی و دینی ایران اسلامی، حمایت از جشنواره‌های هنری و ادبی فاخر در سطح ملی و بین‌المللی، تبیین و نشر مبانی نظری هنر و نمونه‌سازی در زمینه‌های دینی و انقلابی از وظایف مدیرعامل جدید این بنیاد برشمرده شده است.
لوازم و حوزه مدیریت این مجموعه با قلب تپنده فرهنگ و هنر کشور در ارتباط است. در چند سال اخیر و به‌خصوص در ایام شیوع کرونا، ارتباط بین مردم و جریان هنری دچار اختلال شده است و بنیاد رودکی می‌تواند همچون پل مستحکمی بین هنرمندان و جامعه، برنامه‌های ویژه‌ای را تدارک ببیند. فقط کافی است از میان انبوه لوازم مدیریتی که در اختیار بنیاد رودکی است به مجموعه تالار وحدت نگاه کنیم. مجموعه تالار وحدت با ویژگی‌های منحصربه‌فردی که دارد به هنرمندان این امکان را می‌دهد تا خلاقیت و ایده‌های تصویری‌شان را به بهترین شکل به تصویر بکشند. بنابراین این انتظار وجود دارد که شأن و جایگاه این مکان زیبا حفظ شود و بنیاد فرهنگی، هنری رودکی به‌عنوان متولی تالار وحدت نام و اعتبار این مکان را خرج برنامه‌های غیرمرتبط با هنر و همایش‌های تبلیغاتی نکند.
ارکسترهای سمفونیک و ملی، دو ارکستر کلیدی کشور هستند که پس از استعفای اسفند 97 فریدون شهبازیان از مدیریت هنری و رهبری دائم ارکستر ملی و کناره‌گیری رسمی اول خرداد 99 شهرداد روحانی از مدیریت هنری و رهبری دائم ارکستر سمفونیک تهران، مدت‌هاست با چالش رهبری دائم ارکستر سمفونیک مواجه است. البته طی روزهای گذشته آخرین اجرای ارکستر سمفونیک تهران به رهبری وولفگانگ ونگنروت آلمانی را شاهد بودیم اما باید دید که سیاست جدید مدیر بنیاد فرهنگی، هنری رودکی، تمرکز بر حضور رهبر دائم است یا اینکه همچنان وضعیت رهبری این دو ارکستر بلاتکلیف خواهد ماند.
مرکز آموزش هنری بنیاد رودکی از دیگر ظرفیت‌های درخشانی است که در مجاورت تالار حافظ این امکان را دارد با بهره‌گیری از استادان شاخصی که در همکاری مداوم با بنیاد رودکی هستند به محل پرورش استعدادهای ناب هنری و خصوصا موسیقی بدل شوند. استفاده از سالن‌ها، پلاتوها و سایر امکانات بنیاد رودکی در کنار آموزش برای ایجاد انگیزه در هنرجویان وجه تمایز این مرکز با سایر مراکز آموزشی به‌شمار می‌رود. از معرفی هنرجویان مرکز در رشته‌های مختلف به گروه‌های معتبر موسیقی و نمایشی و اجرا با این گروه‌ها در سالن‌ها و تالارهای مختلف در سطح کشور به‌عنوان نقطه قوت مرکز می‌توان یاد کرد.