شهاب نوروزیان، مشاور معاون تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی در طرح‌های کلان ملی درخصوص جایگاه دانشگاه آزاد در حوزه‌های دانش‌بنیان گفت: «در سال‌های اخیر حرکت و گفتمان خوبی با عنوان گفتمان دانش‌بنیانی در کشور شکل گرفت که توسعه کمی خوبی نیز به‌دنبال داشت. البته این گفتمان و توسعه، بیشتر حول شرکت‌های دانش‌بنیان است. معتقدم این حرکت، حرکت خوبی بود که در کشور و متناظر با آن در دانشگاه آزاد اسلامی نیز شکل گرفت.» او ادامه داد: «درواقع گسترش شرکت‌های دانش‌بنیان در دانشگاه آزاد اسلامی دنبال شد که اخبار و آمار و ارقام آن قابل مشاهده است. هرچند الان بیشتر به اشاعه این گفتمان و ادبیات‌سازی و توسعه کمی بحث دانش‌بنیان و شرکت‌های دانش‌بنیان پرداخته‌ایم، ولی در گام دوم انقلاب اسلامی با وضعیت متفاوتی روبه‌رو هستیم. همان‌طور که مقام‌معظم‌رهبری امسال را سال «تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین» نامگذاری کردند، باید تغییر جدی را در این حرکت را که همان حرکت به‌سمت تولید و اقتصاد دانش‌بنیان است به‌عنوان یک مفهوم کلی‌تر و کلان‌تر باید پیگیری کنیم.» مشاور معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی در طرح‌های کلان ملی خاطرنشان کرد: «یکی از بازیگران اقتصاد دانش‌بنیان، بحث شرکت‌های دانش‌بنیان است؛ بنابراین توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان به‌عنوان یکی از بازیگران اصلی لازم بود. اگر بخواهیم یک اقتصاد مولد و ارزش‌آفرین داشته باشیم لازم است چرخه تولید علم و ثروت را تکمیل کنیم.» نوروزیان با بیان اینکه تولید، تکمیل‌کننده چرخه علم تا ثروت خواهد بود، اضافه کرد: «به بیان بهتر، باید بتوانیم تولید خوبی برمبنای دانش و دانایی داشته باشیم؛ تولیدی که می‌تواند ارزش‌آفرینی و ثروت‌آفرینی کند و در چنین شرایطی است که چرخه تولید ثروت می‌تواند تکمیل و درنهایت نیز اشتغال‌آفرینی کند. نامگذاری مقام‌معظم‌رهبری و نامگذاری امسال با نام تولید دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرینی نیز در همین راستا است.»
باید روح دانش را در کل ارکان کشور جاری کنیم
او گفت: «این حرکت مستلزم آن است که روح دانش را در کل ارکان کشور و به‌خصوص بنگاه‌های تولیدی و اقتصادی‌مان چه در بعد مدیریتی و چه بعد صنعتی جاری کنیم. به بیان بهتر، هم مدیریت کشور باید دانش‌بنیان شود و مدیریت و اقتصاد دانش‌بنیان در لایه‌های مختلف کشور ساری و جاری شود. درواقع لایه‌های مدیریتی سطح بالا تا سطح پایین باید دانش‌بنیاتی شوند تا جامعه را به یک جامعه دانش‌بنیان تبدیل کند تا در راستای بحث تولید قرار بگیرد.» مشاور معاون تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی در طرح‌های کلان ملی اظهار کرد: «جامعه باید به این درک و بلوغ برسد که باید تولیدات‌مان، تولیدات دانش‌بنیان و دانش پایه بوده تا جوانان، کارمندان، مدیران و... برمبنای دانش فعالیت کنند. هر وقت این اتفاق در کشور صورت بگیرد بهره‌وری جامعه نیز بالا رفته، ارزش افزوده ایجاد شده و درنهایت ثروت‌آفرینی می‌کند. با این رویکرد، یکی از لازمه‌های حرکت به‌سمت اقتصاد دانش‌بنیان و جامعه دانش‌بنیان و اینکه بتوانیم تولید خود را بالا برده و ثروت‌آفرینی کنیم، باید شناسایی بازار هدف باشد. شرکت و فناوری در گذشته کار خود را آغاز کرده و به‌سمت بازار حرکت می‌کردیم اما وقتی مبنا تولید و اقتصاد باشد یعنی باید به‌سمت بازار و نیاز جامعه حرکت کنیم. درواقع باید برای رفع نیاز جامعه، دانش و محصول دانش‌بنیان تولید کنیم.»
او تاکید کرد: «در گام اول باید نیاز‌سنجی کرده و نیازها و مسائل کشور را احصا و برمبنای همان مسائل و نیازها، تولید را انجام دهیم تا درنهایت خلق ثروت اتفاق بیفتد.»
نباید به آمار شرکت‌های دانش‌بنیان محدود شد
او در پاسخ به این سوال که در این مسیر با چه خلأهایی مواجه هستیم، گفت: «در این مسیر با یک‌سری مشکلات نیز مواجه هستیم. یکی از اساسی‌ترین مشکلات این است که در بسیاری از مواقع فناوران و دانشگاهیان، صرفا به ابعاد فنی یک فناوری پرداخته و در بسیاری از مواقع از بعد تولید و مصرف‌کننده و نیاز غافل می‌مانند. در چنین شرایطی یک فناوری توسعه پیدا می‌کند و یک فناوری با سطح تکنولوژی بالا را به یک نقطه خوب می‌رسانند اما چون از ابتدا بحث تولید و باراز و نیاز را مدنظر نداشتند با شکست مواجه می‌شوند.» نوروزیان بیان کرد: «یکی دیگر از چالش‌هایی که می‌تواند جامعه و کشور را با کندی مواجه کند این است که به آمارها و اعداد و ارقامی که درمورد شرکت‌های دانش‌بنیان وجود دارد محدود شویم. درواقع چالش اساسی این است که به کمیت‌ها پرداخته و کیفیت را فراموش کنیم. به‌نظرم این چالش آفتی خواهد بود که به حرکت در راستای تولید و اشتغالزایی دانش پایه و دانش‌بنیان می‌تواند آسیب جدی وارد کند.»
دانشگاهیان با مباحث مالکیت معنوی آشنا نیستند
او اضافه کرد: «لازم است یک تغییر مسیر اتفاق بیفتد که این تغییر مسیر، نیازمند به فرهنگ‌سازی و گفتمان جدید و درنهایت همراه کردن جامعه با این حرکت است. یکی دیگر از چالش‌های پیش‌رو برای تحقق شعار سال، بحث مالکیت معنوی است. با توجه به تجربیاتی که در دانشگاه آزاد اسلامی وجود دارد باید گفت بسیاری از دانشگاهیان و متخصصان با بحث‌های مالکیت معنوی آشنا نیستند. این درحالی است که وقتی بخواهیم وارد بحث تولید شویم این بحث اهمیت زیادی پیدا می‌کند، پس لازم است آموزش‌های ویژه‌ای در بحث مالکیت معنوی به اساتید و دانشجویان و متخصصانی که می‌خواهند وارد عرصه دانش‌بنیان شوند، آموخته شود.»
مشاور معاون تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی در طرح‌های کلان ملی در ادامه تصریح کرد: «درواقع متخصصان و اساتید باید در این راستا آموزش‌های لازم را ببینند تا برای مراحل جدی‌تر تولید و اقتصادی‌کردن تولیدات دانش‌بنیان خود آماده شوند.»
40 سرای نوآوری مصوب در دانشگاه آزاد حضور دارند
او در پاسخ به این سوال که دانشگاه آزاد اسلامی برای تحقق شعار سال باید چه رویکردی را مدنظر قرار دهد، گفت: «دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان پرچمدار اقتصاد دانش‌بنیان و راهبردی که در چند سال اخیر در پیش گرفته باعث شده بسترسازی خوبی برای اقتصاد دانش‌بنیان شکل بگیرد. بسترهایی مانند سراهای نوآوری. درحال حاضر بیش از 40سرای نوآوری مصوب در دانشگاه آزاد حضور دارند که این سراها می‌توانند ظرفیت بالقوه قوی در راستای رسیدن به اهداف و دانش‌بنیان کردن اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی در وهله اول و در وهله دوم کمک‌کردن به ثروت‌آفرینی و خلق ثروت و اقتصادی‌کردن دانش ما در سطح کشور باشند.»
سراهای نوآوری باید در مسیر تولید قرار داده شوند
نوروزیان توضیح داد: «در رویداد گام دوم دانشگاه که اردیبهشت و اوایل خردادماه سال جاری برگزار خواهد شد جلوه‌ای از این بسترسازی را در سطح کشور خواهیم داشت. معتقدم دانشگاه آزاد اسلامی می‌تواند در گام بعدی خود علاوه‌بر بحث‌های اشاعه و فرهنگ و کمی‌سازی بسترها، بحث‌های کیفی‌سازی را نیز با کیفیت جدی‌تری پیگیری کند. مسئولان دانشگاه آزاد باید سراهای نوآوری را در مسیر تولید قرار داده و برای بسترهای فراهم شده بازارسازی کند. درواقع بازار هدف و مساله را به آنها داده و برای شرکت‌های دانش‌بنیان و سراهای نوآوری نیاز‌سنجی کنند.»
او اظهار کرد: «بخشی از این بازار می‌تواند بازار داخلی باشد و البته چون محصولات، محصولات دانش‌بنیانی هستند که پشتوانه دانشی دارند اگر بتوانیم به بازارهای بین‌المللی ورود کنیم قطعا می‌توانیم ارزش‌آفرینی داشته و سود بیشتری را برای شرکت دانش‌بنیان و مجموعه درگیر حوزه فناوری دانشگاه آزاد اسلامی داشته باشیم.»