سارا طاهری، خبرنگار گروه دانشگاه: ارتقای کیفی و هدفمندسازی فعالیت انجمن‌ها در دوره جدید از اصلی‌‌ترین رویکردهای باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان در دوره جدید فعالیتش است. به همین دلیل مدتی است ارزیابی عملکرد انجمنهای علمی دانشجویی با شاخص‌های دقیق در دستورکار این باشگاه قرار گرفته است تا حمایت‌های صورت‌گرفته از انجمن‌ها متناسب با عملکرد هرکدام باشد. مسئولان باشگاه برای ایجاد نشاط و انگیزه در دانشجویان فعال و علاقه‌مند و همچنین ترغیب واحدهای دانشگاهی به حمایت از فعالیت‌های خودجوش دانشجویی، تاکنون چندین مرتبه اقدام به ارزیابی انجمنهای علمی دانشجویی کرده و نتایج آن را نیز بهصورت فصلی و سالیانه منتشر کرده است. در آخرین ارزیابی‌ها، 737انجمن فعال از واحدهای مختلف دانشگاه آزاد اسلامی شناخته شدند که از این تعداد 38انجمن در رتبهA پلاس قرار گرفته‌اند. مسئولان باشگاه برای ارزیابی انجمن‌ها یک هدف عمده را دنبال می‌کنند که همان ایجاد انگیزه و رقابت بین انجمن‌هاست. آنها معتقدند دیده‌شدن یک انجمن در یک واحد مشخص باعث میشود آن واحد دانشگاهی نیز دیده شود. مسئولان باشگاه می‌خواهند فضا به‌گونه‌ای پیش برود که مسئولان دانشگاهی به حمایت از انجمن‌ها و فعالیت‌های دانشجویی ترغیب شوند. ارزیابی انجمن‌ها برای دانشجویان نیز این امتیاز را به‌دنبال خواهد داشت تا زحمت و تلاش آنها دیده شده و ازسوی دیگر یک نوع رقابت برای انجمن‌هایی که فعال نیستند ایجاد شود. حالا جدولی استخراج شده که مشخص می‌کند هر انجمن با چند فعالیت توانسته چه امتیازی را کسب کند. درواقع مجموع امتیازها به‌ازای هر واحد یا انجمن استخراج شده است.
حضور 73 انجمن در رتبه‌های +A، A و B
گرید و رتبه‌بندی بهصورتA پلاس، A، B، C، D،E و F تعریف شده که 38انجمن گریدA پلاس و 13انجمن گرید A و 22انجمن گرید B دریافت کرده‌اند و بقیه در گریدهای دیگر دسته‌بندی شده‌اند. به‌طور کلی 737انجمن علمی دانشجویی از سراسر کشور مشارکت داشته‌اند و انجمنهای علمی دانشجویی ارزیابی‌شده براساس امتیاز کسب‌‌شده در هفت گروه +A، A، B، C، D، E و F رتبه‌بندی شده‌اند که 73انجمن موفق شدند در رتبه‌هایA پلاس، A و B قرار بگیرند. در همین راستا انجمن علمی دانشجویی پزشکی از واحد تهران پزشکی با امتیاز 746 و 135 فعالیت رتبه اول را در گروه +A به‌خود اختصاص دهد. انجمن علمی زبان‌انگلیسی از واحد شهرقدس نیاز با امتیاز 571 و 147فعالیت رتبه دوم، انجمن علمی گردشگری و هتلداری از واحد تهران‌غرب با 542امتیاز و 127فعالیت رتبه سوم، انجمن علمی کامپیوتر از واحد تهران‌غرب با 537امتیاز و 128فعالیت رتبه چهارم، انجمن علمی هنر و معماری از واحد شهرقدس با 471امتیاز و 94فعالیت رتبه پنجم، انجمن علمی مهندسی صنایع از واحد تهران‌غرب با 448امتیاز و انجمن علمی عمران از واحد گرگان با 404امتیاز و 77فعالیت در رتبه هفتم گروه +A قرار گرفته‌اند؛ 7انجمنی که به‌عنوان فعال‌ترین انجمن‌ها در سال1400 شناخته می‌شوند. براساس جدول منتشرشده برای رتبه انجمنهای علمی، دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی در سال 1400، رتبه یک تا 38 در گروه A پلاس، رتبه 39 تا 51 در گروه A، رتبه 52 تا 73 در گروه B، رتبه 74 تا 118 در گروه C، رتبه 119 تا 227 در گروه D، رتبه 228 تا 359 در گروه E و گروه 360 تا 737 در گروه F قرار گرفته‌اند. در این گزارش انجمنهای علمی که در گروه A پلاس تا گروه D قرار گرفته‌اند مشخص شده است.
737 انجمن علمی دانشجویی فعال در باشگاه حضور دارند
محمدمهدی جوکار، مدیرکل هدایت و توانمندسازی دانشجویی باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به تعداد انجمنهای فعال این دانشگاه گفت: «براساس ارزیابی‌ای که در سامانه پیوند -که سامانه‌ای مرتبط با باشگاه پژوهشگران جوان بوده و روسای باشگاه در این سامانه فعالیت‌های انجمن‌هایشان را ثبت کرده‌اند- صورت‌گرفته، باید بگویم درحال‌حاضر 737 انجمن علمی دانشجویی فعال داریم. این عدد، روند افزایشی داشته است، به‌طوری‌که سال گذشته طبق ارزیابی‌های انجام‌شده تنها451 انجمن علمی دانشجویی فعال داشتیم که امسال این عدد رشد چشمگیری داشته و بیش از 286 انجمن رشد کرده‌اند.» او افزود: «مساله دیگر اینکه ما بهصورت دائم درخواست تاسیس انجمنهای علمی دانشجویی را داریم، به‌طوری‌که سال گذشته با 13 مورد آن موافقت شد و در سال جدید نیز نزدیک 28 درخواست داریم که باید منتظر ماند و دید تا آخر این ماه به چند انجمن مجوز فعالیت داده میشود. طبیعتا با توجه به شور و نشاطی که در میان دانشجویان برای حضوری شدن دانشگاه‌ها ایجاد شده، انتظار داریم تعداد انجمن‌ها و میزان فعالیت آنها افزایش چشمگیری پیدا کند.»
برای ارزیابی انجمن‌ها، واحدهای دانشگاهی به دو بخش رتبه‌بندی شدند
مدیرکل هدایت و توانمندسازی دانشجویی باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی تصریح کرد: «برای ارزیابی فعالیت انجمنهای علمی، واحدهای دانشگاهی را براساس شاخص‌های تعریف‌شده، به دو بخش رتبه‌بندی کرده‌ایم. مورد اول مجموع امتیازاتی که انجمنهای علمی یک واحد کسب می‌کنند که نشان‌دهنده میزان اهمیت این انجمن‌هاست و مولفه دوم تعداد فعالیت‌هایی که انجمنهای علمی آن واحد اجرا کرده است. خوشبختانه براساس این رتبه‌بندی، 39 واحد داریم که امتیازشان بیش از 100 بوده و توانسته‌اند در شرایط کرونایی، حمایت مطلوبی را از انجمنهای علمی داشته باشند.» جوکار تصریح کرد: «قطعا ایجاد شور و نشاط میان دانشجویان یکی از اهداف کلان ما به شمار می‌رود که برای تحقق آن را به یک‌سری اهداف خردتر تبدیل کرده‌ایم، اما مساله اصلی این است که درنهایت همه آنها در راستای رسالت دانشگاه برای تربیت نیروی انسانی متخصص، توانمند و خودجوش خواهد بود. همچنین ارتقای مهارت تخصصی دانشجویان، آشنایی آنها با فرهنگ کارآفرینی، افزایش مشارکت جمعی و داوطلبانه دانشجویان در همه زمینه‌های علمی و فعالیت‌های علمی جهادی و همچنین اقدامات فرهنگی، نشر علم و ایجاد یک پیوند مطمئن بین مراکز علمی و انجمنهای علمی دانشجویی از دیگر اهداف ما خواهد بود و نکته مهم اینکه طبیعتا تزریق شور و نشاط در محیط دانشگاه، باعث ایجاد پویایی در این فضا خواهد شد.» مدیرکل هدایت و توانمندسازی دانشجویی باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه به غیر از اهداف کلانی که مدنظرداریم، این رتبه‌بندی‌ها دو کار نیز انجام می‌دهند که عبارتند از ایجاد رقابت، انگیزه و سمت‌وسو دادن به فعالیت‌های دانشجویی. همچنین بستری را فراهم می‌کند تا بتوانیم استعدادها و خلاقیت‌های علمی دانشجویان را در قالب فعالیت‌های گروهی و مشارکتی کشف و دانشجویان را جذب و درنهایت این استعدادها را شکوفا کنیم.»
ملاک ارزیابی‌هایمان فعالیت‌هایی است که دانشجویان در 8 محور انجام می‌دهند
او در پاسخ به اینکه ملاک ارزیابی‌ها چیست، اضافه کرد: «ملاک ارزیابی‌هایمان فعالیت‌هایی است که دانشجویان در 8 محور همان‌طور که در آیین‌نامه انجمنهای دانشجویی قید شده است، انجام می‌دهند. این 8 محور در قالب فعالیت‌های اصلی و متفرقه تقسیم‌بندی شده و جدولی نیز برای امتیازدهی و سقف امتیاز برای این فعالیت‌ها ذکر شده است.» او درخصوص این فعالیت‌ها نیز گفت: «اگر بخواهم به‌طور خلاصه این فعالیت‌ها ذکر کنم، فعالیت‌های اصلی شامل بحث توانمندسازی، بازدیدها، تورهای علمی، کارگاه‌ها، سخنرانی‌ها، کرسی‌های ترویجی و اندیشه‌ورزی و نشر علم است. نشر علم نیز شامل نشریات دانشجویی، تولید محتوای چندرسانه‌ای، خلق اثر هنری و ایجاد صفحات مجازی و وب‌سایت است.» جوکار با بیان اینکه مورد سوم فعالیت‌های اصلی شامل فعالیت‌های علمی و اجتماعی است، تصریح کرد: «این فعالیت‌ها شامل برگزاری اردوهای دانشجویان جدیدالورود، همایش ترویجی رشته تحصیلی، فعالیت‌های خیریه‌ای و فعالیت‌های جهادی تخصصی است. بقیه فعالیت‌ها که در ارزیابی‌ها ملاک عمل قرار می‌گیرد ارتباطات و تعاملات علمی است که این ارتباطات با مراکز و مجموعه علمی ملی و بین‌المللی، عضویت انجمن در نظام‌های علمی موجود، تفاهمنامه انجمن با بخش خارج از دانشگاه جهت برطرف کردن نیازهای علمی انجمن و اعضای انجمن و همچنین ارتباط با دانش‌آموختگان عضو سابق انجمن است.»
فعالیت‌های علمی یکی از محورها برای ارزیابی است
او با بیان اینکه محور بعدی فعالیت‌ها برای ارزیابی، محورهای علمی است، گفت: «این محور شامل مسابقات فناورانه و اندیشه‌ورزی و سخنوری و مهارتی است. شرکت در مسابقه، تشکیل تیم‌ها، مشارکت در برگزاری مسابقات و... مورد بعدی فعالیت‌های پژوهشی است که اجرای طرح پژوهشی و همکاری در طرح‌های پژوهشی درون و برون‌دانشگاهی است. در فعالیت‌های آموزشی نیز محوری دیده شده که برگزاری دوره‌های کمک‌آموزشی و حل تمرین و آخرین محور فعالیت‌ها انعکاس اخبار انجمنهای علمی و دانشجویی در رسانه ملی و محلی است.» او درباره انجمنهای غیرفعال تصریح کرد: «بیش از دو سال است که تلاش می‌کنیم این انجمن‌ها را فعال کنیم و اقدام اول‌مان در این زمینه نیز رتبه‌بندی انجمن‌ها بوده که هرساله دنبال میشود، این مساله می‌تواند انگیزه‌ای برای انجمن‌ها باشد. همچنین اقدام دوم مکاتبه با روسای استان‌ها و واحدها و اعلام انجمنهای علمی بوده است. به‌عبارت دیگر تا تابستان 1400، رویکردمان این بود که انجمنهای غیرفعال را تعلیق مجوز کنیم و فرصت 6ماهه در اختیارشان برای فعالیت دوباره گذاشتیم.»
اگر بیش از یک سال از مهلت تعلیق انجمنهای غیرفعال بگذرد، لغو مجوز می‌شوند
مدیرکل هدایت و توانمندسازی دانشجویی باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: «متاسفانه علی‌رغم پیگیری‌ها هنوز برخی انجمنهای علمی دانشجویی فعال نیستند که یکی از دلایل آن می‌تواند نبود دانشجو یا نبود شرایط لازم در دوران شرایط کرونایی باشد. درست است که به انجمنهای غیرفعال فرصت داده‌ایم اما اگر بیش از یک سال از مهلت تعلیق انجمنهای غیرفعال بگذرد، آنها را لغو مجوز خواهیم کرد. در مقابل نیز هر انجمنی که بتواند فعال شود، دوباره مجوز به آنها ارائه میشود. خوشبختانه نگاه رئیس باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه این است که کمیسیون مرکزی انجمنهای علمی بهصورت ماهانه تشکیل جلسه داده و فرآیند صدور مجوز تسهیل شود و مساله اصلی این است که ما باید به یک عدد واقعی از نظر انجمنهای واقعی برسیم.» مدیرکل هدایت و توانمندسازی دانشجویی باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی در پاسخ به اینکه تفاوت ارزیابی‌های جدید با ارزیابی‌های گذشته چیست، توضیح داد: «تنها نکته‌ای که در اینجا مطرح است درخصوص بازه زمانی ارزیابی‌ها نسبت به گذشته است که مربوط به فعالیت‌های 1400 سال انجمنهای علمی است.»
از انجمنهای فعال تقدیر میشود
او در پاسخ به اینکه برای انجمنهای علمی که رتبه برتر را به خود اختصاص داده‌اند چه برنامه‌ای دارید، خاطرنشان کرد: «در تدارک یک نشست برای انجمن‌ها در سال جاری هستیم که در این نشست انجمنهای برتر مورد تقدیر و تشکر قرار می‌گیرند. برای استادان مشاور نیز به‌دنبال این هستیم تا امتیازاتی در زمینه ارتقا و ترفیع پایه کسب کنیم.» جوکار با بیان اینکه انجمنهای علمی دانشجویی بستری هستند تا فعالیت‌های خودجوش دانشجویی را ترویج کنیم، اضافه کرد: «درواقع با انجمنهای دانشجویی بستری فراهم میشود تا از فعالیت‌های خودجوش دانشجویی حمایت کنیم و روحیه دانشجویان مستعد را تقویت کرده و زمینه مناسب را برای رشد این بنیه و فعالیت‌های علمی گروهی به‌ویژه فعالیت‌های بین‌رشته‌ای فراهم کنیم. چشم‌اندازی که برای فعالیت‌های دانشجویی درنظر گرفته شده این است که نقش محوری و موثر در زمینه فعالیت خودجوش گروهی علمی داشته باشند و به‌عنوان یک مرجع و الگو برای دانشجویان رشته‌های دیگر و کسانی که عضو انجمن نیستند، مدنظر قرار گیرند.» او گفت: «با توجه به نشاط و روحیه‌ای که در دانشجویان انجمنهای علمی وجود دارد، آنها در بدنه دانشگاه عملا بازوهای اجرایی بخش پژوهش و باشگاه پژوهشگران جوان هستند. برای رویدادهای علمی و فعالیت‌های علمی که در زمینه گام دوم دانشگاه نیز است انجمنهای علمی دانشجویی نقش کلیدی در بحث اجرای برنامه و خود برنامه دارند.»