سیامک خاجی، خبرنگار گروه ورزش: پویا اسبقی، سرمربی ایرانی-سوئدی، این روزها در تیم بارنزلی انگلیس عملکرد قابلقبولی ارائه کرده و توانسته تیمش را برای بقا در دسته چمپیونشیپ امیدوار کند. البته او تا انتهای فصل کار سختی در این تیم انگلیسی پیشرو دارد و باید در رقابت با تیمهایی چون ردینگ، دربیکانتی و پیتربورو تیمش را در سطح دوم فوتبال انگلیس پس از لیگ برتر حفظ کند. اسبقی که در شهر کرج متولد شده از کودکی در سوئد زندگی کرده و خیلی زود فعالیت بهعنوان مربی فوتبال را آغاز کرده است. او حالا در 36سالگی در یکی از لیگهای خوب فوتبال اروپا مشغول بهکار است و نشان داده که میتواند آیندهای روشن در پیش داشته باشد. اسبقی تا پیش از نشستن روی نیمکت بارنزلی در فوتبال سوئد مشغول بهکار بود و حالا در چالشی تازه برای حفظ این تیم در چمپیونشیپ تلاش میکند و بهخصوص با نتایجی که در هفتههای اخیر کسب کرده است، امیدوارتر از قبل به کارش ادامه میدهد.
خداحافظی زودهنگام از فوتبال
اسبقی در سال1364 در کرج به دنیا آمد و زمانی که تنها دوسال داشت بههمراه پدر و مادرش به سوئد مهاجرت کرد. او در آنجا به فوتبال علاقهمند شد و بازی در تیمهای پایه این کشور را آغاز کرد. زمانی که 15سال داشت به تیم رزگارد در دسته پنجم سوئد پیوست اما وقتی به 23سالگی رسید ترجیح داد بهجای فوتبال بازیکردن وارد دنیای مربیگری شود. به همین دلیل کفشهایش را آویخت و راهی کلاسهای مربیگری شد تا هر چه زودتر هدف جدیدش را دنبال کند. اسبقی اوایل کارش بهعنوان مربی تیمهای پایه و در ردههای نوجوانان و جوانان مشغول بهکار شد اما پس از مدتی هدایت تیم رزگارد را که زمانی در آن بازی میکرد برعهده گرفت و توانست این تیم را از سطح6 لیگهای سوئد به سطح5 ببرد.
در سال2014 تیم دالکورد که مدتی پیش بختیار رحمانی را نیز از فوتبال ایران به خدمت گرفت به اسبقی پیشنهاد همکاری داد و او هم بهعنوان دستیار در این باشگاه مشغول بهکار شد. در ابتدای فصل 2017-2016 با تغییراتی که روی نیمکت این تیم بهوجود آمد، این مربی ایرانیالاصل بهعنوان سرمربی دالکورد منصوب شد تا در 31سالگی عنوان جوانترین سرمربی خارجی تاریخ فوتبال سوئد را بهنام خود ثبت کند.
اسبقی در دالکورد فصل را خوب شروع کرد و هواداران این تیم امیدوار بودند به کمک این مربی جوان بتوانند تیم خود را در انتهای فصل در لیگ برتر سوئد ببینند. او و تیمش درطول فصل تنها 5بار شکست را تجربه کردند اما دو تساوی در هفتههای پایانی سبب شد با فاصله یکامتیازی نسبت به هالمشتاد که در رده سوم قرار داشت در رتبه چهارم قرار گرفته و شانس رسیدن به دیدار پلیآف صعود به لیگ برتر را از دست بدهد. 4 برد و 11تساوی حاصل کار اسبقی در دالکورد در آن فصل بود و با 41گلزده و 24گلخورده در 30بازی، عملکرد قابلقبولی ارائه کرد.
دالکورد فصل بعد را نیز با این مربی جوان آغاز کرد اما پس از گذشت تنها 7هفته با وجود نتایج خوبی که در این تیم گرفته بود از این باشگاه جدا شد و یکماه بعد هدایت تیم دیگری در دسته دو سوئد را برعهده گرفت. گفلی مقصد بعدی اسبقی بود، تیمی که فصل پیش در لیگ برتر سوئد بازی میکرد و با قرار گرفتن در رده پانزدهم جدول به دسته دو سقوط کرده بود. اسبقی بهدنبال این بود تا گلفی را دوباره به سطح اول فوتبال سوئد برگرداند اما شرایط این تیم چندان خوب نبود و با وجود اینکه بخش عمدهای از نفرات فصل قبل خود را حفظ کرده بودند اما تا نزدیکی منطقه سقوط نیز پیش رفته و نزدیک بود به دسته سه سقوط کنند اما تنها به لطف تفاضلگل بهتر توانستند از پلیآف سقوط فرار کنند.
عملکرد او در این دو تیم و روند روبهرشدی که بهعنوان یک مربی جوان و آیندهدار در فوتبال سوئد داشت باعث شد باشگاه گوتبورگ که از تیمهای شناختهشده این کشور محسوب میشود بهسراغ او رفته و اسبقی در مدت کوتاهی پس از شروع دوران مربیگریاش، هدایت تیمی در لیگ برتر این کشور را برعهده گرفت.
قهرمانی در جامحذفی
حضور روی نیمکت گوتبورگ آغاز دوران جدیدی برای اسبقی بود که حالا در 33سالگی قرار بود کار در لیگ برتر سوئد را آغاز کند. این تیم البته از روزهای خوبش فاصله گرفته و فصل قبل در رده دهم لیگ قرار گرفته بود. اسبقی در نخستین بازی تیمش در لیگ با برد کارش را آغاز کرد تا هواداران تیم به آینده امیدوار شوند اما 6باخت در 11بازی ابتدایی کمی نگرانکننده بود و این احتمال وجود داشت که این تیم حتی به دسته دو نیز سقوط کند. البته آنها خوششانس بودند که چند تیم قعرجدول بهقدری بد نتیجه گرفته بودند که گوتبورگ با وجود 9برد، 4تساوی و 17شکست و تفاضلگل 15- در رتبه یازدهم جدول قرار گرفت و با منطقه سقوط فاصله داشت.
فصل بعد اسبقی با تجربه بهتری که در لیگ برتر به دست آورده بود شروع بهتری با گوتبورگ داشت و حتی بهنظر میرسید اگر با همین روند تا انتهای فصل ادامه دهد میتواند به کسب سهمیه اروپایی امیدوار باشد اما در هفتههای پایانی 5شکست باعث شد تیم اسبقی درنهایت رتبه هفتم جدول را به دست آورد ولی نتایجش نسبت به فصل پیش کاملا متحول شده بود. 13برد، 9تساوی و 8باخت حاصل نمایش شاگردان او درطول 30مسابقه فصل بود و اینبار تفاضل گل آنها 15 بود. او بهخوبی توانسته بود هم نقاطضعف خطدفاعی تیمش را برطرف کند و هم در فاز تهاجمی نمایش بهتری داشت.
سومین فصل اسبقی با گوتبورگ اما با نوسان زیادی همراه بود؛ چراکه او و تیمش بیشتر مساوی میکردند و 11تساوی در 18هفته نتیجهای نبود که بابمیل مدیران تیم باشد و درنهایت او در میانههای فصل با این تیم قطع همکاری کرد. البته در این فصل او تنها جام دوران مربیگریاش را نیز به دست آورد و توانست با گوتبورگ قهرمان جامحذفی شود. هامربی، الفسبورگ و مالمو تیمهایی بودند که در مراحل پایانی این مسابقات به شاگردان اسبقی باختند و جالب اینکه مالمو و الفسبورگ در پایان فصل قهرمان و نایبقهرمان شدند. با این حال حتی قهرمانی در جامحذفی هم نتوانست این مربی جوان را در تیمش حفظ کند و او جدا شد تا این تیم در انتهای فصل رده دوازدهم را در جدول بهدست آورد. این پایان دوران مربیگری او در فوتبال باشگاهی سوئد بود و مدتی بعد بهعنوان سرمربی تیم زیر21سالههای این کشور منصوب شد.
او حالا باید چالشی متفاوت را با تیمی جوان تجربه میکرد و آن رساندن سوئد به مرحله نهایی رقابتهای قهرمانی زیر21سالههای اروپا در سال2023 بود که قرار است با میزبانی مشترک رومانی و گرجستان برگزار شود. سوئد استارتی عالی در این مسابقات داشت و اسبقی که پیش از شروع دیدارهای انتخابی در گروه خود در دیداری تدارکاتی فنلاند را برده بود با روحیهای خوب این مسابقات را آغاز کرد و توانست در دو بازی ابتدایی تیمش لوکزامبورگ و مونتهنگرو را بهراحتی شکست دهد. تساوی برابر بوسنی و ایتالیا هم مانع از صدرنشینی تیم اسبقی نشد و سوئدیها در پایان هفتبازی ابتدایی خود در گروه با 14امتیاز همچنان صدرنشین هستند، البته ایتالیا که دو بازی کمتر انجام داده میتواند رتبه نخست آنها را تهدید کند. با این حال با توجه به اینکه تیمهای دوم گروهها نیز برای صعود به دور نهایی شانس دارند شاگردان اسبقی با تنها یک باخت در این 7مسابقه شانس خوبی برای رسیدن به دور پایانی دارند. اسبقی اگرچه تیمش در آستانه رسیدن به موفقیتی بزرگ بود اما وقتی پیشنهاد وسوسهبرانگیز بارنزلی در لیگ چمپیونشیپ انگلیس را دریافت کرد نتوانست برابر آن مقاومت کند و با فدراسیون فوتبال سوئد قطع همکاری کرد.
تحول در تیمی بحرانزده
این مربی ایرانی درحالیکه 17 هفته از رقابتهای لیگ دسته چمپیونشیپ گذشته بود و بارنزلی وضعیت بسیار وخیمی در جدول داشت، ریسک حضور روی نیمکت این تیم را پذیرفت و پیشنهاد مدیران باشگاه را قبول کرد. بارنزلی در آن زمان در رده بیستوسوم جدول قرار داشت و فقط دربی کانتی که با کسر امتیاز هم جریمه شده بود، پایینتر از این تیم قرار داشت اما این مربی جوان میدانست که اگر بتواند این تیم را از سقوط نجات دهد میتواند دستاورد بسیار مهمی درطول دوران مربیگریاش باشد و پیشنهادهای بسیار بهتری بهسوی او سرازیر خواهد شد. خالد الاحمد، مدیر ورزشی باشگاه پس از امضای قرارداد با اسبقی گفته بود: «ما او را از سال 2019 زیر نظر داشتیم و عملکردش را دنبال میکردیم. او و دستیارش فران سیبیلا مربیان مستعد و آیندهداری هستند و عملکرد خوبی در تیمهای قبلی خود داشتهاند. امیدواریم به کمک این دو بتوانیم تیم را رو به جلو ببریم.»
اسبقی اما استارت چندان خوبی در این تیم بحرانزده نداشت و البته یکی دیگر از مشکلات او و کادر مربیگریاش این بود که تجربه حضور در این لیگ دشوار را نداشتند و مدتی طول کشید تا با شرایط کار در فوتبال انگلیس آشنا شوند. در 7 بازی ابتدایی او و تیمش 4 شکست و سه تساوی داشتند که باعث شد تغییر چندانی در وضعیت آنها در جدول ایجاد نشود. نخستین برد او با تیم جدیدش در دور سوم جام حذفی و برابر تیم بارو بهدست آمد تا او بالاخره طعم برد با بارنزلی را بچشد اما این موفقیت هم مقطعی بود؛ چراکه در 6 بازی بعدی ازجمله مسابقه دور چهارم جام حذفی همه رویاروییهای خود با حریفان ازجمله با کاردیف و بیرمنگام را که به منطقه سقوط نزدیک هستند، باختند.
اسبقی اما ناامید نشد و با چند تغییر در تیمش توانست بالاخره نخستین برد 3 امتیازیاش در لیگ را برابر تیمی مدعی جشن بگیرد. آنها در خانه و در هفته سیودوم کوئینز پارک رنجرز را که یکی از مدعیان صعود به لیگ برتر جزیره است با یک گل شکست دادند تا با روحیه خوبی فصل را ادامه دهند. بارنزلی اگرچه بازی بعدیاش را به کاونتری باخت اما در دو هفته اخیر هر دو بازی خود را برده تا با 3 برد در 4 مسابقه آخر، کمی به بقا امیدوارتر شود. هالسیتی که بهتازگی اللهیار صیادمنش را بهخدمت گرفته نخستین قربانی آنها بود و در بازی بعد هم میدلزبورو را شکست دادند تا با دو بازی عقب افتاده در رتبه بیستودوم قرار گیرند.
در جدول لیگ چمپیونشیپ هالسیتی و بیرمنگام با 37 امتیاز تا حدودی خود را از 4 تیم انتهای جدول جدا کردهاند اما با وجود اینکه هنوز 11 هفته از این مسابقات باقی مانده است بارنزلی هنوز این شانس را دارد تا خود را از جمع تیمهای پایین جدول جدا کند. شاگردان اسبقی درحالحاضر 33 بازی انجام داده و 23 امتیازی هستند و ردینگ با یک بازی بیشتر و 29 امتیاز بالای سر آنها قرار گرفته است. با توجه به اینکه سه تیم آخر جدول راهی لیگ دسته یک خواهند شد اسبقی و همکارانش کار بسیار سختی در هفتههای باقیمانده در پیش دارند اما اگر بتوانند از این بحران به سلامت عبور کنند مسلما آیندهای درخشان در انتظار این مربی جوان و 36 ساله خواهد بود.
شروعی ضعیف و کشف فرمول موفقیت
سایت «فوتبال لیگورلد» انگلیس در بررسی شرایط این باشگاه در هفتههای اخیر و شانس موفقیت اسبقی در این باشگاه مینویسد: «باید به پویا اسبقی تبریک گفت که توانسته روند حرکتی تیمش را در هفتههای اخیر تغییر دهد اما هنوز زود است که درباره او اظهارنظر دقیقی انجام دهیم و بگوییم آیا در درازمدت میتواند گزینه خوبی برای بارنزلی باشد یا نه. شاگردان این مربی سوئدی در هفتههای اخیر بردهای خوبی کسب کردهاند و او که در ماه نوامبر به این سمت منصوب شد تازه در ماه گذشته میلادی بود که نخستین برد تیمش در لیگ برابر کوئینز پارک رنجرز را جشن گرفت. آنه از آن زمان دو برد دیگر هم به دست آوردهاند و بدونشک تغییراتی که اسبقی در این مدت در ترکیب و تاکتیک تیمش ایجاد کرده بهخصوص خریدهای تیم در ژانویه ازجمله دومینگوس کوئینا و آمینه باسی باعث شد تا او فرمول برد در بازیها را کشف کند. جو بردسال، خبرنگار ورزشی که اتفاقات این باشگاه را دنبال میکند در این باره معتقد است: «به نظر من در مقطع کنونی و درحالیکه هنوز تیم در شرایط سختی قرار دارد نمیتوان درباره اینکه آیا او انتخاب مناسبی بوده نظر قطعی داد. او یکی از بدترین شروعها را در باشگاه داشته و 12 بازی طول کشید تا بالاخره بتواند برد با تیمش را جشن بگیرد. در تاریخ باشگاه سابقه نداشته یک مربی تازهوارد این تعداد بازی بدون برد بماند. به همین دلیل بود که برخی هواداران معتقد بودند او گزینه مناسبی برای این سمت نیست و باشگاه باید وی را برکنار و نفر دیگری را به خدمت بگیرد تا وضعیت تیم در جدول از این بدتر نشده است. با این حال در هفتههای اخیر اوضاع بهگونهای محسوس تغییر کرده است و پیشرفت را در تیم شاهد هستیم. این پیشرفت باعث بهتر شدن نتایج تیم شده و حالا آنها 3 مسابقه از 4 بازی آخر خود را بردهاند. بدونشک این دستاوردی مهم و ارزشمند برای تیمی است که در منطقه سقوط قرار دارد و برای نیفتادن میجنگد. به همین دلیل باید از اسبقی برای این موفقیت تمجید کرد و اعتبار این بردها را به نام او نوشت. به نظر من یکی از مسائلی که باعث این اتفاقات شده این است که او بهنوعی به حرف هواداران گوش داد و بخش عمدهای از تغییراتی که او در تیم داده نظراتی است که بارها از سوی طرفداران بارنزلی مطرح شده است. این هم بسیار ارزشمند است که او به نظراتی که به سود تیمش است اهمیت میدهد و از آنها برای بهترشدن شرایط شاگردانش استفاده میکند. یکی از این تغییرات اضافهشدن مارتین دوانی (مربی تیم زیر 23 سال باشگاه) به کادرفنی تیم است. او بارنزلی را مثل کف دستش میشناسد و به خوبی میداند تیم در چه جاهایی با مشکل مواجه است. به نظر من حضور او درکنار اسبقی باعث شده تا کمک زیادی به این مربی جوان کند و اثرگذاری مثبتی در تیم داشته است. البته سوال اصلی این است که آیا کمی برای این تغییرات دیر نیست؟ اگر او بتواند تیم را در لیگ نگه دارد مسلما انتخاب مناسبی بوده و باید در این تیم حفظ شود اما اگر بارنزلی سقوط کند آن وقت باید در این باره بحث کرد که آیا او به درد ادامه همکاری با این باشگاه میخورد یا باید به سراغ گزینه جدیدی رفت. از نظر من اگر او بتواند همین روند را ادامه دهد شایستگی خود را در این سمت نشان داده و میتواند همچنان در اینجا بهکارش مشغول باشد. اسبقی از شروعی ضعیف به روندی قابلقبول رسیده اما این برای بقای تیم در لیگ کافی نیست و او باید روند بسیار بهتر برای ماندن در این دسته داشته باشد. تیم با بردهای اخیرش روحیه خوبی گرفته و مربی سوئدی با ایجاد تغییرات در تیم و استفاده از نفرات جدید توانسته فرمول بردن در مسابقات را پیدا کند اما اینکه آیا او مربی موفقی خواهد بود و میتواند تیم را در لیگ حفظ کند تنها با گذر زمان مشخص خواهد شد.»