سیامک خاجی، خبرنگار گروه ورزش: رومن آبراموویچ یکی از نخستین میلیاردرهای دنیا بود که به فوتبال علاقه‌مند شد و تصمیم گرفت یک تیم بخرد. به این ترتیب او به سراغ چلسی رفت و در سال 2003 این باشگاه را به جمع اموال پرتعداد خود اضافه کرد. او حالا پس از 19سال حضور در این باشگاه و فتح جام‌های متعدد به‌دلیل مشکلاتی که به‌دنبال حمله روسیه به اوکراین و رابطه نزدیکی که با ولادیمیر پوتین دارد رخ داد تصمیم گرفت از ریاست چلسی کناره‌گیری کند. به این ترتیب دوران پرفرازونشیب این میلیاردر روس که با مربیان نامدار زیادی هم در این مدت کار کرده بود فعلا به پایان رسیده و به نظر می‌رسد فصل تازه‌ای در تاریخ این تیم لندنی آغاز شد. حالا هواداران این تیم نگران آینده باشگاه خود هستند؛ چراکه آنها به لطف سرمایه مرد روس معمولا یکی از پرخرج‌ترین تیم‌های اروپایی در فصل نقل و انتقالات بودند اما حالا مشخص نیست آینده این تیم چه خواهد شد و آیا آنها همچنان می‌توانند خود را در اوج و به‌عنوان یکی از قدرت‌های برتر فوتبال در انگلیس و اروپا حفظ کنند یا نه.
لیست طولانی مربیان
ماجرای خرید چلسی توسط آبراموویچ نیز داستان جالبی دارد. او که در حوزه انرژی و نفت بیشتر فعال بود و به لطف روی کارآمدن ولادیمیر پوتین در روسیه توانست به ثروتی هنگفت دست پیدا کند، اصلا علاقه خاصی به فوتبال نداشت. در آوریل سال 2003 به‌صورت اتفاقی مشغول تماشای بازی رئال‌مادرید و منچستریونایتد در لیگ قهرمانان اروپا بود و این بازی پرهیجان و تماشایی بسیار پرگل بود و درنهایت با برتری 4 بر 3 یونایتد به پایان رسید. رونالدوی برزیلی در این مسابقه برای رئال هت‌تریک کرد و باعث شد تا تیمش درمجموع به برتری 6 بر 5 برسد. آبراموویچ با تماشای این مسابقه جرقه علاقه‌اش به فوتبال زده شد و تصمیم گرفت بخشی از ثروت خود را برای خرید یک باشگاه فوتبال هزینه کند. درنهایت طی مشورت با مشاورانش تصمیم گرفت چلسی را بخرد و خیلی زود توانست با مالکان این باشگاه که در آن زمان اوضاع اقتصادی مناسبی هم نداشت به توافق برسد.
به این ترتیب عصر مرد روس در لندن آغاز شد و او آغازگر دوران ولخرجی و خریدهای پرهزینه در فوتبال انگلیس شد. جالب اینکه یکی از اعضای باشگاه در آن زمان در خاطره‌ای تعریف کرده بود که به مالک جدید پیشنهاد شده بود برای خریدهای تابستانی 23میلیون یورو کنار بگذارد اما او 165میلیون یورو خرید کرد. اتفاقی که تا آن زمان بی‌سابقه بود و باعث شد تا این باشگاه خیلی زود روند رو به رشد خود را آغاز کند. در آن زمان هدایت تیم برعهده کلودیو رانیری ایتالیایی بود اما آبراموویچ احساس می‌کرد رویاهایش برای چلسی توسط این مربی باتجربه تعبیر نخواهد شد و تنها پس از یک فصل تصمیم گرفت او را کنار گذاشته و به سراغ مربی جوانی برود که در آن زمان تازه نامی برای خود دست‌وپا کرده بود. در آن سال پورتو در کمال شگفتی فاتح لیگ قهرمانان اروپا شد و هدایت این تیم را ژوزه مورینیوی جوان برعهده داشت. همین موفقیت کافی بود تا مرد روس به سرعت دست روی مربی پرتغالی گذاشته و با پیشنهادی وسوسه‌کننده او را به لندن ببرد.
این آغاز نخستین دوره حضور آقای خاص در استمفورد بریج بود که خیلی زود توانست با خریدهایی که مالک جدید برای او انجام می‌داد تیمش را به یکی از قدرت‌های فوتبال انگلیس تبدیل کرده و به این ترتیب به رقابت تکراری آرسنال و منچستریونایتد خاتمه داد تا ضلع جدیدی در لیگ جزیره شکل بگیرد. در همان فصل نخست مورینیو موفق شد آبی‌ها را قهرمان لیگ کند و این دستاورد بسیار مهمی برای ابراموویچ بود. او حالا لذت قهرمانی در فوتبال را چشیده بود و با روحیه جاه‌طلبانه‌ای که داشت به‌دنبال موفقیت‌های بیشتر و مهم‌تر بود. چلسی در آن سال با مورینیو در جام اتحادیه هم قهرمان شد تا شروع این مربی جوان در تیم جدیدش رویایی باشد. مورینیو سرانجام در سال 2007 از این تیم اخراج شد و البته تا این زمان تنها مربی است که توانسته سه سال پیاپی با آبراموویچ کار کند. البته او در سال 2013 دوباره به این باشگاه برگشت و دو فصل دیگر هم سرمربی این تیم بود تا اینکه دوباره حکم اخراجش را از مرد روس دریافت کرد.
آورام گرانت، لوئیس فیلیپه اسکولاری، گاس هیدینک، کارلو آنچلوتی، آندره ویاس‌بواس، روبرتو دی‌متئو، رافا بنیتس، آنتونیو کونته، مائوریتسیو ساری، فرانک لمپارد و توماس توخل دیگر مربیانی هستند که در این 19 سال با آبراموویچ کار کرده‌اند و حاصل حضور همه آنها در این باشگاه 5 قهرمانی لیگ، 5 جام حذفی، 3 جام اتحادیه، 2 لیگ قهرمانان، 2 لیگ اروپا، یک جام‌جهانی باشگاه‌ها و یک سوپرجام اروپا بود که باعث شد دوران پرافتخاری با این مالک متمول در چلسی شکل بگیرد.
تردید درباره آینده باشگاه
شنبه‌شب اما یک بیانیه از سوی باشگاه چلسی و آبراموویچ منتشر شد که اعلام کرده از سمتش به‌عنوان رئیس باشگاه کنار رفته و اختیار باشگاه را به بنیاد خیریه چلسی واگذار کرده است؛ بیانیه‌ای که مفهوم آن این است که دیگر قرار نیست او در امور باشگاه دخالتی داشته باشد و تمامی کارهای اجرایی و تصمیم‌گیری‌ها توسط هیات‌مدیره این بنیاد گرفته خواهد شد. این بیانیه بازتاب گسترده‌ای در فوتبال انگلیس داشت و شوکی بزرگ برای چلسی و هوادارانش آن هم در آستانه دیدار مهم شب گذشته برابر لیورپول در فینال جام اتحادیه محسوب می‌شد.
البته برخی تحلیلگران معتقدند این بیانیه یک استراتژی دفاعی از سوی آبراموویچ بود تا از لطمه به باشگاه جلوگیری کند؛ چراکه ارتباط نزدیک او با دولت روسیه باعث شده تا در خطر تحریم از سوی دولت انگلیس قرار گیرد و در آن صورت ممکن بود باشگاه لطمات زیادی از این اتفاق ببیند. به همین دلیل او تصمیم گرفته تا فعلا حضورش در این باشگاه را متوقف کند و از چلسی فاصله بگیرد. حمله روسیه و ولادیمیر پوتین به اوکراین باعث شد کشورهای اروپایی و آمریکا دست به اقدامات تلافی‌جویانه بزنند که یکی از آنها احتمالا وضع تحریم‌های گسترده درمورد مقامات این کشور و افرادی است که با آنها ارتباط دارند. البته آبراموویچ بارها این موضوع را که همکاری نزدیکی با پوتین دارد، تکذیب کرده است اما در انگلیس کمتر کسی در این رابطه تردید دارد. حالا او با کناره‌گیری‌اش تردیدهایی درباره آینده این باشگاه نیز ایجاد کرده است و مشخص نیست نهایتا تکلیف مالکیت چلسی که درحال حاضر ارزش آن 1.5 میلیارد پوند برآورد می‌شود چه خواهد شد.
روزنامه «میل آن ساندی» در گزارشی این بیانیه را سمبلیک تلقی کرده و معتقد است که آبراموویچ با وجود کناره‌گیری از سمت خود همچنان مالکیت خود بر باشگاه را حفظ خواهد کرد. به این ترتیب او نه‌تنها همچنان کنترل اوضاع را در دست خواهد داشت بلکه هیچ تغییری در شرایط تیم ایجاد نخواهد شد. البته این شاید برداشت دقیقی از شرایط کنونی باشگاه نباشد؛ چراکه دولت بریتانیا تصمیم دارد افراد نزدیک به پوتین را در لیست سیاه قرار داده و آنها را تحریم کند. به این ترتیب ممکن است آبراموویچ هم در این فهرست باشد و تحریم و توقیف اموال شامل حال او هم بشود. درنتیجه تاجر روس به‌نوعی پیشدستی کرده و برای اینکه دارایی‌اش از بین نرود آن را فعلا دراختیار یک بنیاد خیریه قرار داده است. حالا او منتظر تصمیم نهایی انگلیسی‌هاست که آیا او را از نزدیکان پوتین به‌شمار خواهند آورد یا اجازه می‌دهند تا به فعالیت‌های اقتصادی‌اش در بریتانیا ادامه دهد.
بیانیه مبهم و رازآلود
آبراموویچ البته از سال 2018 با مشکلاتی برای ورود به انگلیس نیز روبه‌رو بود و به دلیل اتفاقاتی که بین دو کشور رخ داده بود، دولت انگلیس برای اعطای ویزا به افراد قدرتمند در روسیه سختگیری‌های خود را افزایش داد. به این ترتیب آبرامویوچ از آن زمان نتوانست ویزای خود را تمدید کند و از ورودش به این کشور جلوگیری شد. این بدان معنا بود که او نزدیک به سه سال باشگاه را از خارج از انگلیس هدایت و مدیریت می‌کرد تا اینکه در سال 2021 بالاخره موفق شد ویزای جدید بگیرد و در نوامبر سال گذشته بالاخره به ورزشگاه استمفورد بریج برگشت تا یکی از دیدارهای چلسی را از نزدیک تماشا کند.
درحال حاضر کنترل امور باشگاه را مارینا گرانوفسکایا برعهده دارد که پیش از این نیز نقش اصلی را در این باشگاه داشته و دست راست آبراموویچ محسوب می‌شد. هیات‌مدیره بنیاد خیریه چلسی نیز متشکل از جان دیواین (وکیل ورزشی)، اما هایس (مربی تیم زنان باشگاه)، پیارا پاور، هیو روبرتسون (وزیر سابق ورزش و یکی از هواداران چلسی) و پل راموس (مدیر اقتصادی باشگاه) است که در آینده و تا پیش از مشخص شدن وضعیت دقیق باشگاه اختیار امور را برعهده خواهند داشت.
البته هیچ‌کس جز حلقه نزدیکان او از حرکت بعدی‌اش خبر ندارد و مشخص نیست آیا واقعا تصمیمش برای ترک باشگاه نهایی است یا حربه‌ای برای دورزدن قوانین و ممانعت از تحریم شدنش بوده است. میکا ریچاردز، مدافع سابق تیم ملی انگلیس و کارشناس فوتبال این کشور هم به انتقاد از این بیانیه پرداخته و معتقد است جملات آن به قدری مبهم است که اصلا مشخص نیست شرایط باشگاه به چه صورت خواهد شد و هواداران چلسی را در سردرگمی قرار داده است: «ما به اطلاعاتی فراتر از این اطلاعیه نیاز داریم. پس از گذشت چند روز از حمله روسیه به اوکراین حالا او با این بیانیه مبهم به اتفاقات اخیر واکنش نشان داده است و به نظر من اصلا کافی نیست. به نظر من آنها می‌توانستند خیلی بهتر از این واکنش داشته باشند؛ چراکه من چندین‌بار آن را خواندم اما نکته مهمی متوجه نشدم.»
پارلمان انگلیس هم از سال 2019 نام آبراموویچ را بین افرادی قرار داده که ارتباط نزدیکی با رئیس‌جمهور روسیه دارند اما در شرایط کنونی که جنگی گسترده در اوکراین برپا شده است شاید این ماجرا با دقت بیشتری پیگیری شود و این احتمال وجود دارد برای تصمیم‌گیری درمورد تحریم‌ها نام او مستثنی شود.