فرهیختگان سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور کشورمان روز دوشنبه با دعوت رسمی امیر قطر به این کشور سفر خواهد کرد. در این سفر مطابق برنامه ازپیش اعلام‌شده در روز نخست قرار است رئیسی با تمیم بن‌حمد در دیوان امیری قطر دیدار کند. علاوه‌بر این دیدار، میان هیات‌های عالی دو کشور نیز چند قرارداد و تفاهمنامه به امضا خواهد رسید. در دومین روز این سفر نیز قرار است رئیس‌جمهور کشورمان در اجلاس اوپک گازی شرکت داشته باشد.
آخرین سفر رئیس‌جمهور ایران به قطر به 10سال قبل و دوران ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد بازمی‌گردد و حالا بعد از یک‌دهه بار دیگر قرار است در سطح عالی سران دو کشور با یکدیگر در دوحه دیدار و گفت‌وگو داشته باشند که خود این موضوع اهمیت سفر رئیسی به قطر را در میان رسانه‌ها و کنشگران سیاسی منطقه دوچندان می‌کند. رابطه با قطر به‌عنوان یکی از کشورهای عربی مهم حوزه خلیج‌فارس از ابعاد مختلفی می‌تواند برای جمهوری اسلامی استراتژیک باشد. تعاملات میان ایران و قطر در 10سال گذشته با فرازوفرودهای بسیاری همراه بوده است.
در ابتدای دهه90 با ظهور گروه‌های تکفیری در غرب آسیا به‌ویژه در کشورهای عراق و سوریه و حمایت مادی و معنوی قطر از این گروه‌ها رابطه میان ایران و قطر رو به سردی گرایید، اما چندسال بعد در سال 2017 تنش به‌وجود‌آمده میان قطر با چهار کشور عربی امارات، عربستان‌سعودی، مصر و بحرین باعث شد توجه قطری‌ها بار دیگر به ایران جلب شود. ماجرا از این قرار بود که در اوج تنش‌های میان ایران و آمریکا عربستان‌سعودی ماه می2017 نشستی ضدایرانی در ریاض با حضور دونالد ترامپ برگزار کرد که هدف عربستان در آن برهه از برگزاری چنین نشستی ایجاد اجماع علیه جمهوری اسلامی و معرفی ایران به‌عنوان اصلی‌ترین حامی تروریسم در منطقه بود. مدت اندکی پس از برگزاری این نشست امیر قطر در اظهاراتی ایران را قدرتی بزرگ نامید و تشدید تنش‌ها با این کشور را نشان از بی‌تدبیری دانست. اگرچه بعدها قطری‌ها این اظهارات را تکذیب کردند، اما به‌هرحال انتشار خبر موضع حمایتی امیر قطر در آن برهه زمانی باعث شد بخشی از پروژه ایران‌ستیزی عربستان به شکست بینجامد و عربستان نیز در واکنش به این اتفاق با همراهی سه کشور متحد خود یعنی امارات، بحرین و مصر در پنجم ژوئن 2017 دست به تحریم قطر زد. تحریم قطر صرفا جنبه سیاسی نداشت، بلکه اقتصاد این کشور و امنیت غذایی آن را نیز تحت شعاع خود قرار می‌داد.
شبه‌جزیره قطر تنها مرز زمینی که با سایر کشورها دارد مربوط می‌شود به گذرگاه «ابوسمره» در مرز عربستان. پیش از تحریم‌های سال 2017 عمده نیازهای قطر ازطریق مرز ابوسمره و بندر جبل در امارات وارد این کشور می‌شد، بنابراین باتوجه به توضیحات داده‌شده تحریم قطر توسط عربستان و امارات و بستن گذرگاه‌های مرزی ابوسمره و بندر جبل می‌توانست در سال 2017 دوحه را با یک بحران شدید اقتصادی و انسانی مواجه کند. سعودی‌ها نیز با درنظر گرفتن همین بحران احتمالی پیش‌بینی می‌کردند خیلی زود دولت قطر تسلیم آنها خواهد شد، اما در بحبوحه این بحران کمک‌های ایران و ترکیه و صادرات مواد غذایی ازسوی این دو کشور به قطر علاوه‌بر ناکام گذاشتن سناریوی فشار سعودی‌ها، قطر را نیز از بحران نجات داد.
بعد از این وقایع رابطه قطر با جمهوری اسلامی بهبود پیدا کرد و حجم مبادلات تجاری میان این دو کشور نیز طی سال‌های گذشته افزایش یافت. در شرایط کنونی قطری‌ها که خاطره کمک‌های ایران به دوحه را در بحران 2017 به‌خوبی به یاد دارند، از افزایش مراودات خود با ایران نیز استقبال خواهند کرد که در بخش دیگر گزارش امروز در مصاحبه با عبدالله سهرابی، سفیر سابق ایران در قطر و حسن هانی‌زاده، کارشناس مسائل غرب آسیا به اختصار به بررسی برخی از ظرفیت‌های تجاری قطر برای ایران خواهیم پرداخت.
در همین رابطه مطالب زیر را بخوانید:
سفر رئیسی به قطر فرصتی برای جهش در صادرات گاز (لینک)
دیپلماسی با همسایه محترم (لینک)