یکی دیگر از مراکز تحقیقاتی که به‌تازگی در دانشگاه آزاد اسلامی فعالیت خود را آغاز کرده و درحال حاضر سال اول فعالیت خود را طی می‌کند، مرکز تحقیقات نخیلات واحد بندرعباس است. ناصر شهسواری، رئیس مرکز تحقیقات نخیلات دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس درخصوص اهداف راه‌اندازی این مرکز تحقیقات اظهار کرد: «استان هرمزگان با تولید 150هزار تن خرما در سال رتبه چهارم و از لحاظ سطح زیرکشت خرما رتبه سوم را در ایران دارد. حدود 60نوع خرما ذخیره تولید در استان هرمزگان وجود دارد و از این حیث، استان تنوع بالایی را در تولید این محصول کشاورزی داراست. نوع «تیارم» خرما که مرغوب‌ترین نوع این محصول در دنیا بوده و به کشورهای دیگر نیز صادر می‌شود، در شهرستان حاجیآباد تولید می‌شود. با این حال حدود 80درصد این محصول، توسط تولیدکننده ایرانی صادر نمی‌شود و هر آنچه از خرمای تیارم به خارج از کشور صادر می‌شود، توسط خریداران هندی و پاکستانی است.»
او اضافه کرد: «این خریداران محصول را از تولیدکننده خریداری کرده و خودشان صادرات را انجام می‌دهند. به‌خاطر این عوامل ضرورت داشت روی مدیریت تولید، فیزیولوژی و فناوری پس از برداشت، اجرای طرح‌های تحقیقاتی نگهداری و بسته‌بندی، خصوصیات کمی و کیفی، پیشگیری و کنترل ضایعات و ارتقای ارزش‌افزوده فعالیت خود را آغاز کنیم.»
مراکز تحقیقاتی نخیلات در واحدهای استان گسترش می‌یابد
او درخصوص ظرفیت استان در حوزه خرما ادامه داد: «با توجه به ظرفیت بالای استان در تولید خرما که پس از پسته دومین محصول صادراتی و ارزآور کشور محسوب می‌شود، درصدد هستیم در واحدهای مختلف دانشگاه آزاد اسلامی به غیر از واحد بندرعباس که به‌تازگی شروع به فعالیت کرده، مراکز تحقیقاتی دیگری در این حوزه راه‌اندازی کنیم؛ به‌طور مثال واحد حاجیآباد حدود 2هزار نفر نخل خرمای تیارم را زیرکشت دارد؛ واحد میناب نیز در مساحت 4هکتاری 220نفر نخل کشت دارد که این دو مرکز توانسته‌اند مرکز تحقیقات خودشان را راه‌اندازی کنند و درحال حاضر فاز دوم تحقیقات را انجام می‌دهند. پس از آن واحد بندرلنگه نیز بر آن شد تا یک مرکز تحقیقات در این حوزه نخیلات راه‌اندازی کند.»
شهسواری عنوان کرد: «در حاجیآباد 30هکتار زمین و آب وجود دارد و ظرفیت این منطقه روی نخیلات و گیاهان دارویی است، اما حتی یک هکتار قسمت ایزوله وجود ندارد که بتوانیم از صفر تا صد تولید را روی محصولات کار کنیم یا محصول قسمت ایزوله و قسمت‌های دیگر را مقایسه کنیم و با باغات دیگر کارشناسی و مشاوره انجام دهیم. همچنین در زمینه صنایع تبدیلی در مزرعه حاجیآباد، 60هزار تن خرمای تیارم صادراتی تولید می‌شود؛ اما یک پکیج بسته‌بندی در آنجا وجود ندارد.»
ظرفیت صنایع تبدیلی در حوزه خرما مغفول مانده است
او در ادامه افزود: «معتقدم در مزرعه حاجیآباد می‌توانیم مجموعه‌ای را تشکیل دهیم که برای مثال 10نوع برتر خرما را در 100نخل (از هر نوع 10نمونه) تشکیل و به‌نوعی یک بانک از انواع خرما تشکیل و درنهایت بررسی‌ها و مقایسه‌های لازم را روی آن مجموعه و دیگر باغات منطقه انجام دهیم. همچنین درخصوص صنایع تبدیلی می‌توان از ضایعات هسته خرما «روغن بیودیزل» نیز تولید کرد. معتقدم در این حوزه کارهای زیادی می‌توان انجام داد و از محصول خرما استفاده‌های اقتصادی کرد که این ظرفیت درحال حاضر به‌نوعی مغفول مانده است.»
رئیس مرکز تحقیقات نخیلات دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس درخصوص اقدامات انجام‌شده در این حوزه ادامه داد: «در مرکز تحقیقات گروهی از اساتید واحدهای همجوار را تشکیل داده و توانستیم ارتباطی بین مرکز تحقیقات، جهاد کشاورزی، اتاق بازرگانی و دیگر مزارع و باغات شهرستان حاجیآباد برقرار کنیم تا با توجه به ظرفیتی که در استان وجود دارد، اقدامات مثمر ثمری انجام شود.»
او در ادامه افزود: «در زمان افتتاح مزرعه حاجیآباد با توجه به تعداد 2هزار نفر نخل تیارم پیش‌بینی کردیم که اگر این تعداد نخل به ثمر بنشیند واحد بندرعباس درآمد میلیاردی به‌دست می‌آورد و دیگر نیازی به شهریه ندارد و حتی می‌تواند استان را نیز حمایت کند.»
پذیرش دانشجویان تحصیلات تکمیلی در مرکز تحقیقات نخیلات
رئیس مرکز تحقیقات نخیلات دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس درخصوص برنامه‌های پیش‌روی این مرکز گفت: «این مرکز به‌تازگی فعالیت خود را آغاز کرده و یک گروه 15نفره از اساتید و افراد باتجربه در این حوزه تشکیل داده‌ایم. در قدم نخست تصمیم داریم مرکز تحقیقات نخیلات خود را به تمام دانشگاه‌ها و ارگان‌های مربوطه مانند جهاد کشاورزی و دیگر مراکز تحقیقات معرفی کنیم. همچنین برای تحصیلات تکمیلی هر دانشجویی که بخواهد در این حوزه پژوهش داشته باشد، پذیرا هستیم. درصددیم با انعقاد قراردادهای مختلف از تولید خرما و پاجوش‌های مزرعه کسب درآمد کنیم.» شهسواری درخصوص میزان درآمد به‌دست‌آمده از این مرکز تحقیقات اظهار کرد: «مرکز تحقیقات نخیلات دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس نوپاست و چون در تولید محصولات کشاورزی و تولید از درخت و رسیدن به محصول زمان‌بر است، این حوزه نیاز به صبوری دارد و هنوز به درآمد نرسیده‌ایم. بعد از مدت زمانی با فعالیت در حوزه مشاوره و کارشناسی نیز می‌توانیم کسب درآمد کنیم.» او درخصوص برنامه‌های آینده و هدف‌های پیش‌روی مرکز تحقیقات نخیلات واحد بندرعباس عنوان کرد: «دو گروه پژوهشی فعال در مرکز داریم که اولی به‌نام فناوری تولید، وظیفه رسیدگی به مرحله داشت کشاورزی را دارد. درواقع وظیفه این گروه تهیه و تنظیم یا اجرای طرح‌های تحقیقاتی ازجمله مدیریت آبیاری، تغذیه، گیاه‌پزشکی و مکانیزاسیون درجهت توسعه تولید است. گروه دیگر مرکز تحقیقات، فیزیولوژی و بسته‌بندی پس از برداشت نام دارد که وظیفه این گروه، انجام طرح‌های تحقیقاتی روی نگهداری، بسته‌بندی و فرآوری محصول است. به بیان دیگر، تلاش داریم روی طرح‌های تحقیقات برون‌دانشگاهی و هر آنچه ازسوی استان اولویت معرفی شود، تمرکز کرده و پس از آن کشت نخیلات برای دیگر مزارع و باغات که به‌صورت اشتراکی انجام می‌شود، می‌توانیم از این روش به‌صورت درصدی، درآمدزایی داشته باشیم. همچنین در آینده تصمیم داریم در حوزه آموزش، فروش پاجوش و گرده گیاه نیز فعالیت کرده که البته همه اینها مشمول زمان است.» او در ادامه افزود: «هدف نهایی کار روی فعالیت‌های تحقیقاتی است؛ زمانی که نتیجه تحقیقات به تولید رسید و توجیه اقتصادی داشت، شرکت را ثبت کرده و آنها را زیرنظر شرکت‌های دانش‌بنیان و هسته‌های فناور بگذاریم و دوباره روی موارد دیگر به تحقیقات ادامه دهیم.» رئیس مرکز تحقیقات نخیلات دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس درخصوص امکانات این مرکز تحقیقات گفت: «در مرکز تحقیقات نخیلات یک‌سری آزمایشگاه در رابطه با مکانیک خاک، شیمی وگیاه‌شناسی وجود دارد. همچنین دو مزرعه تحقیقاتی یکی 30هکتار زمین در حاجیآباد با 2000نفر نخل و دیگری یک مزرعه تحقیقاتی در میناب که 8هکتار زمین برای تحقیقات روی گیاهان گرمسیری است که 4هکتار آن را به خرما اختصاص داده‌ایم.»