زهرا رمضانی، خبرنگار گروه دانشگاه: یکی از اصلی‌ترین کارکردهای دانشگاه‌های امروز فعالیت‌های پژوهشی است؛ مولفه‌ای که نه‌تنها به پیشرفت علوم در حوزه‌های مختلف منتج می‌شود بلکه به‌عنوان بازوی درآمدی هم برای مراکز آکادمیک به‌شمار می‌رود. اما در این میان شیوه توزیع طرح‌های پژوهشی چند سالی است مورد اعتراض برخی اعضای هیات‌علمی قرار گرفته و به‌گفته آنها وجود رانت در این حوزه باعث شده طرح‌های کلان پژوهشی همیشه دراختیار تعداد معدودی از اساتید در دانشگاه‌ها باشد. دانشگاه تهران به‌عنوان دانشگاه مادر ایران، اولین جایی بود که یکی از اساتید آن جلوی مقام‌معظم‌رهبری از وجود رانت پژوهشی در آن صحبت کرد؛ مساله‌ای که سیدمحمد مقیمی، رئیس این دانشگاه در پاسخ به «فرهیختگان» تلویحا آن را تایید کرد و گفت: «در شرایط فعلی اتفاقاتی رخ می‌دهد که شاید نتوان اسم رانت روی آن گذاشت، اما کسانی‌که قدرت رایزنی بیشتری داشته و می‌توانند بازاریابی مناسب‌تری داشته باشند که بخشی از این کار هم قابل‌قبول و علمی است، طبیعتا در جذب طرح‌ها هم موفق‌تر هستند.» قطعا بحث‌های علمی هم نیازمند بازاریابی مخصوص به خودش بوده و جزء ذات یک فعالیت علمی و پژوهشی محسوب می‌شود. متاسفانه برخی اساتید فاقد این مهارت و درمقابل برخی نیز مهارت بیشتری دارند.
سیستماتیک‌شدن روند پژوهشی از حواشی جلوگیری می‌کند
او با تاکید بر اینکه قطعا شناخت دستگاه‌های مختلف از برخی افراد در دانشگاه نیز در گرفتن پروژه‌ها توسط آنها تعیین‌کننده است، افزود: «اینکه اعتبارات پژوهشی به باصلاحیت‌ترین محققان دانشگاه‌ها واگذار می‌شود، الزاما این‌طور نیست که بخشی از این مهم هم به مهارت بازاریابی محقق برمی‌گردد و قطعا بخشی هم به‌خاطر روابط است و این مهم قابل‌کتمان نیست. در اصل روابط می‌تواند به گرفتن طرح‌ها از سازمان‌ها کمک کند و برای اینکه این معضل حل شود قاعدتا دستگاه‌ها و سازمان‌ها باید به جای اینکه با افراد وارد مذاکره شوند، با خود دانشگاه در ارتباط باشند. آنها باید از دانشگاه بخواهند تا در زمینه موردنیازشان، تیم‌های تخصصی را معرفی کند و به جای یک فرد، گروه تخصصی درگیر ماجرا شوند.»
مقیمی اظهار داشت: «باید بستری فراهم شود تا پروژه‌های پژوهشی به رقابت گذاشته شوند، این مهم باعث می‌شود افراد فرصت داشته باشند در این حوزه مشارکت کنند، طبیعتا این روند بسیاری از حواشی‌ای که برای طرح‌های پژوهشی ایجاد شده را نیز کاهش داده و درمقابل کیفیت انجام پروژه‌ها نیز افزایش می‌یابد. دانشگاه تهران استانداردهایی را برای پژوهش‌ها دارد و اجازه نمی‌دهد پژوهش با کیفیت پایین انجام شود، هرچه بتوانیم این مهم را سیستماتیک کنیم قطعا از این حواشی جلوگیری می‌شود.»
ایده وزارت علوم برای خاتمه رانت در توزیع طرح‌ها
رئیس دانشگاه تهران تصریح کرد: «طرحی را وزیر علوم در هیات‌دولت مصوب کرده و در بودجه سال آینده هم پیش‌بینی شده که طبق آن قرار است صندوقی برای فعالیت‌های پژوهشی در این وزارتخانه به‌صورت متمرکز ایجاد شود، یعنی به‌جای اینکه دانشگاه‌ها به رایزنی با سازمان‌ها بپردازند تا طرحی را بگیرند درصد بودجه‌ای که طبق قانون دستگاه‌ها، سازمان‌ها و صنایع باید در بخش پژوهش هزینه کنند، به این صندوق واریز و طرح‌ها نیز به همین صندوق ارجاع داده می‌شود. در اصل صندوق واسطی بین دانشگاه و سازمان‌ها خواهد بود، هرچند در اجرای آن حتما نواقصی وجود خواهد داشت و رفع آنها نیاز به زمان دارد؛ اما با این کار بحث رانت در توزیع طرح‌ها از بین می‌رود.»
او در ادامه این نشست در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران مبنی‌بر اخراج یکی از اعضای هیات‌علمی دانشگاه تهران و نگرانی سایر اساتید گفت: «خوشبختانه جوی که در دانشگاه حاکم است، این نوع نگاه را ندارد. خبرهایی درخصوص اخراج یکی از اساتید شنیدم که همان‌موقع گفتم موضوع را بررسی کنند، بررسی‌ها نشان داد اصلا این فرد اخراج نشده؛ چراکه این فرد از سال ۹۸ اصلا استاد ما نبوده و حکمی ندارد که بخواهد اخراج شود.»
انصراف رئیس‌مجلس از حضور در هیات‌امنای دانشگاه تهران
مقیمی در توضیح بیشتر این مهم با تاکید بر اینکه همکاری این استاد با دانشگاه به دلایل مختلفی قطع شده و درخواستی هم از او مبنی‌بر بازگشت به کار نداشتیم، تصریح کرد: «ما نه‌تنها کسی را از دانشگاه اخراج نکردیم بلکه طی سه جلسه کمیته جذب دانشگاه، پنج عضو هیات‌علمی به کار بازگشت داده شدند. این افراد کسانی بودند که یا قطع‌ارتباط شده بودند یا قراردادهای آنها تمدید نشده بود و ما دوباره همکاری با آنها را آغاز کردیم.»
رئیس دانشگاه تهران با بیان اینکه محمدباقر قالیباف، رئیس‌مجلس شورای اسلامی از حضور در هیات‌امنا انصراف داده است، بیان داشت: «او و زاکانی هردو عضو هیات‌علمی دانشگاه تهران هستند و با توجه به جایگاه‌شان برای حضور در هیات‌امنا انتخاب شدند. این درحالی است که در دوره گذشته افرادی که اصلا عضو هیات‌علمی دانشگاه نبودند در هیات‌امنا حضور یافتند و از همین مسیر هم هیات‌علمی دانشگاه شدند که این جای سوال دارد، درحالی که حضور شهردار تهران در هیات‌امنا در ادوار گذشته یک روال بوده است.»
کلاس‌های دانشگاه تهران به‌صورت ترکیبی برگزار می‌شود
او به برگزاری حضوری آزمون‌های پایان‌ترم اشاره و تصریح کرد: «امتحانات دانشجویانی که هم به‌صورت مجازی و هم حضوری کلاس‌ها را دنبال می‌کنند به‌صورت حضوری برگزار می‌شود. از سوی دیگر قرار است کلاس‌های علمی ما تا پایان ماه مبارک رمضان به‌صورت مجازی برگزار شود، اما بعد از ماه رمضان یعنی اردیبهشت‌ماه دروس عملی به‌صورت حضوری برگزار شود.» مقیمی درباره تامین خوابگاه و تغذیه در ترم جدید تحصیلی گفت: «تمام دانشجویان غیربومی اسکان داده خواهند شد و تغذیه آنها با کیفیت بهتری ارائه خواهد شد و حتی براساس رایزنی‌ها قرار است دانشگاه علوم پزشکی تهران بر اسکان دانشجویان نظارت داشته باشد؛ البته از ورود دانشجویانی که هیچ واکسنی تزریق نکرده‌اند به خوابگاه جلوگیری خواهد شد.» رئیس دانشگاه تهران با اشاره به پیک جدید کرونا در کشور گفت: «هنوز تصمیم جدیدی درباره اعمال محدودیت‌ها از سوی ستاد کرونا اعلام نشده و البته برای سیاست‌های جدید ستاد کرونا نیز برنامه‌هایی داریم. با توجه به پیک جدید اگر تصمیم جدیدی اتخاذ شود، براساس پروتکل‌های جدید تجدیدنظر و تصمیم‌گیری خواهیم کرد.» او خاطرنشان کرد: «در پرسشنامه‌ای از ۴۰هزار دانشجو درخصوص آموزش حضوری و مجازی سوالاتی پرسیده شد و نزدیک به ۲۰هزار نفر پاسخ دادند؛ از این تعداد ۵۵ درصد اعلام کردند آمادگی دارند در دانشگاه حضور یابند و ۴۵ درصد اعلام کردند علاقه‌مند هستند مجازی کلاس‌ها را دنبال کنند؛ ما اجبار و الزامی برای حضور نداریم و اعلام کردیم آنهایی که نگران هستند الزامی به حضور ندارند. به همین دلیل کلاس‌ها را به‌صورت ترکیبی برگزار خواهیم کرد. به این صورت که استاد در کلاس حاضر می‌شود و بستر مجازی را هم مدیریت می‌کند.»