سیامک خاجی، خبرنگار گروه ورزش: رقابت‌های جام‌ملت‌های آفریقا وارد مراحل حذفی شده و چهره تیم‌های برتر که مدعی قهرمانی در این دوره هستند به‌تدریج مشخص می‌شود، اما دیدارهای دوشنبه‌شب در مرحله یک‌هشتم نهایی با حواشی عجیب و البته یک تراژدی بزرگ نیز همراه بود که باعث شد به‌خصوص دیدار کامرون میزبان برابر کومور به‌شدت مورد توجه قرار گیرد. مصدومیت و ابتلای به کرونای هر سه گلر کومور باعث شد تا از ابتدای مسابقه یکی از بازیکنان این تیم در چنین مسابقه حساسی در تاریخ این کشور در درون دروازه قرار بگیرد و اتفاقی عجیب و منحصربه‌فرد در این دیدار رقم بخورد. اما این تنها حاشیه مهم این دیدار نبود. پیش از آغاز این مسابقه عده‌ای از هواداران تیم کامرون تلاش کردند تا از یکی از درهای ورزشگاه وارد شده و بازی را از نزدیک تماشا کنند، اما ازدحام جمعیت باعث حادثه‌ای دردناک شد و حداقل 50 مجروح و 8 کشته که یک دختر‌بچه 6ساله نیز در میان آنها بوده به جای ماند. با وجود این اتفاقات مسئولان برگزاری مسابقات تصمیم گرفتند تا بازی راس ساعت مقرر آغاز شود و تاخیری در این دیدار رخ ندهد.
به‌دنبال مقصران
پیش از آغاز مسابقه اعلام شده بود که به‌دلیل مسائل مربوط به کرونا و احتمال گسترش این بیماری در بین هواداران، تنها 48 هزار نفر می‌توانند راهی ورزشگاه شوند اما ظاهرا بیش از 50 هزار نفر در بیرون استادیوم به‌دنبال حضور روی سکوها بودند که همین ازدحام بیش از حد و عدم‌مدیریت مناسب از سوی نیروهای امنیتی باعث بروز یک فاجعه انسانی دیگر در تاریخ فوتبال شد. تصاویر منتشر‌شده از اطراف ورزشگاه اولمبه در شهر یائونده، پایتخت کامرون نشان می‌دهد که تعداد زیادی از هواداران میزبان با هجوم به‌سمت درهای ورودی به‌دنبال این بودند تا بدون بلیت وارد ورزشگاه شوند که همین موضوع باعث شد تعداد زیادی زیر دست و پا مانده و دچار مصدومیت شوند و حتی تعدادی نیز جان خود را از دست بدهند.
در تصاویر دیگری که منتشر شده عده‌ای از هواداران مشغول بالا رفتن از فنس‌های ورزشگاه هستند و همین هرج‌ومرج درنهایت باعث بروز یک فاجعه شد. مصدومان این حادثه به بیمارستان مساسی که در نزدیکی ورزشگاه قرار دارد منتقل شدند و به گزارش رسانه‌های محلی احتمال افزایش تعداد قربانیان وجود دارد. البته این بیمارستان هم بهسرعت پر از مجروح شد و اعلام کرد که امکانات لازم برای رسیدگی به این تعداد آسیب‌دیده را ندارد و سایر افراد به 4 بیمارستان دیگر انتقال یافتند. در بین افرادی که جان خود را در این حادثه از دست دادند یک کودک و دو زن نیز دیده می‌شوند، البته گفته می‌شود یک کودک دیگر در بین مجروحان است که ظاهرا در شرایط مطلوب قرار دارد و خطر زیادی او را تهدید نمی‌کند.
پل بیا، رئیس‌جمهور کامرون بهسرعت پس از این حادثه بیانیه داد و خواستار تحقیقات درباره علل حادثه شد. او گفت: «فعلا در موقعیتی نیستیم که بتوانیم درباره علل این حادثه توضیحات کاملی ارائه کنیم، اما مطمئنا به دقت شرایط را بررسی خواهیم کرد تا تمامی زوایای این اتفاق مشخص شود.» رسانه‌های کامرونی از وخامت حال برخی از مجروحان خبر داده و به نقل از یکی از پرستاران نوشته‌اند با توجه به شرایط ناپایدار تعدادی از مجروحان احتمال افزایش تعداد کشته‌شدگان این حادثه تراژیک وجود دارد. یکی دیگر از مسائلی که باعث شد برخی مجروحان با مشکل روبه‌رو شوند، ترافیک شدید در اطراف ورزشگاه بود که موجب شد روند امدادرسانی با سختی دنبال شود. یکی از شاهدان عینی در این باره می‌گوید: «نیروهای امنیتی ابتدا درها را باز کردند، اما در ادامه تصمیم گرفتند برای جلوگیری از ورود افراد بدون بلیت درها را قفل کنند. همین اتفاق باعث شد مردم تلاش کنند تا آنها را کنار زده و وارد استادیوم شوند. ازدحام شدیدی مقابل درها شکل گرفته بود که باعث می‌شد بسیاری در تنفس هم دچار مشکل شوند. وقتی جلوتر رفتیم مردمی را می‌دیدم که روی زمین افتاده و به‌شدت آسیب دیده بودند. نیروهای امدادی به سرعت وارد عمل شده و کار مداوای مجروحان و کمک‌های اولیه را آغاز کردند. من خودم کودکی زیر 10 سال را دیدم که علائم حیاتی نداشت و امدادگران مشغول احیای او بودند.»
ظرفیت این ورزشگاه 60 هزار نفر است، اما براساس آنچه در پروتکل‌های بهداشتی مسابقات ذکر شده بود تنها 48 هزار نفر می‌توانستند این بازی را از نزدیک تماشا کنند. این درحالی بود که در بسیاری از مسابقات این دوره از تورنمنت ورزشگاه‌ها کمتر از آنچه پیش‌بینی شده بود پر شد، اما در این دیدار که تیم میزبان در یک سوی میدان قرار داشت، هواداران اشتیاق بیشتری برای حضور در استادیوم داشتند.
مشکلات کامرون در میزبانی
سخنگوی کمیته برگزاری رقابت‌های جام ملت‌های آفریقا نیز درباره این حادثه گفت: «این اتفاق بسیار تلخی بود و ما به‌دنبال مشخص‌شدن نتیجه تحقیقات هستیم تا علت اصلی بروز این حادثه مشخص شود.» کنفدراسیون فوتبال آفریقا نیز در بیانیه‌ای خواستار مشخص شدن علت این اتفاق و برخورد با عوامل اصلی وقوع این تراژدی شد: «اتفاقی که در ورزشگاه اولمبه کشور کامرون رخ داد همه را ناراحت کرد. این فاجعه مسابقات را تحت‌الشعاع قرار داد. ما مشغول بررسی اتفاقاتی هستیم که در این دیدار رخ داد و از دولت کامرون و مسئولان محلی خواستار توضیحات تکمیلی شده‌ایم تا جزئیات بیشتری از این فاجعه مشخص شود. دبیرکل کنفدراسیون از طرف آقای رئیس مامور عیادت از مجروحان شده است.»
کامرون برای نخستین‌بار در 50 سال اخیر است که میزبانی این رقابت‌ها را برعهده گرفته و با توجه به فاجعه‌ای که دوشنبه‌شب رخ داد شاید تا سال‌ها دوباره از رسیدن به این دستاورد مهم محروم شود. البته این کشور قرار بود در سال 2019 از این تورنمنت میزبانی کند، اما کنفدراسیون آفریقا وقتی دید این کشور هنوز شرایط مناسب برای میزبانی ندارد و بسیاری از ورزشگاه‌ها هنوز شرایط لازم برای برگزاری این تورنمنت را ندارند، تصمیم گرفت این میزبانی را به مصر واگذار کند. با این حال به‌نظر می‌رسد پس از گذشت حدود سه سال این کشور هنوز نتوانسته ایرادات خود در زیرساخت‌ها را برطرف کند و از قضا همین ورزشگاه اولمبه یکی از استادیوم‌هایی بود که ایرادات زیادی از آن گرفته شده بود. این البته تنها فاجعه انسانی در هفته‌جاری در پایتخت کامرون نبود؛ چراکه تنها یک روز قبل از آن در یک بار شبانه آتش‌سوزی باعث مرگ 17 نفر از شهروندان یائونده شده بود. به‌دنبال این اتفاق پل بیا هشدار داده بود که با توجه به اینکه این کشور پس از نیم‌قرن میزبانی رقابت‌های مهمی چون جام ملت‌ها را به دست آورده است باید دقت بیشتری صورت گیرد تا از بروز چنین تراژدی‌هایی جلوگیری شود، اما حدود 24 ساعت بعد یک فاجعه دیگر در دل همین مسابقات به وقوع پیوست. کامرون از سوی دیگر درگیر مشکلات داخلی نیز است و از سال 2016 تاکنون بیش از 3 هزار نفر در درگیری‌های داخلی کشته شده و 700 هزار نفر نیز بی‌خانمان شده‌اند.
این نخستین فاجعه انسانی در تاریخ فوتبال آفریقا نیست و این قاره بارها شاهد چنین معضلاتی بوده است. در سال 2015 در شهر قاهره، پایتخت مصر و در جریان یک مسابقه فوتبال، پلیس برای آرام کردن هواداران و جلوگیری از ورود آنها به زمین به گاز اشک‌آور و شلیک گلوله‌های پلاستیکی متوسل شد که این هرج‌ومرج‌ها باعث مرگ 19 نفر شد. ورزشگاه الیس پارک ژوهانسبورگ نیز در سال 2001 شاهد مرگ 43 نفر براثر ازدحام جمعیت در حاشیه دیدار اورلاندو پیریتس و کایزر چیفز بود.
محبوب قلب‌ها
کامرون در مسابقه با کومور درنهایت به برتری 2 بر یک دست یافت و حریف گامبیا در مرحله یک‌چهارم نهایی شد. کومور، حریف دوشنبه‌شب میزبان برای نخستین‌بار در تاریخ خود موفق شد حضور در جام‌ملت‌های آفریقا را جشن بگیرد و از قضا در همین دوره هم توانست به‌عنوان یکی از 16 تیم برتر به دور بعد صعود کند.
شیرهای رام‌نشدنی آفریقا تصور می‌کردند بازی راحتی برابر این حریف نه‌چندان مدعی داشته باشند به‌خصوص که کومور گلرهای خود را از دست داده و قرار بود یکی از بازیکنان درون دروازه قرار بگیرد. در چنین شرایطی بردی راحت برای میزبان متصور بود اما اوضاع به‌گونه‌ای دیگر رقم خورد که حتی می‌توانست به خلق یک شگفتی منجر شود. چاکر الهادهور، مدافع چپ کومور وظیفه دروازه‌بانی را برعهده داشت؛ چراکه سالم بن‌بوینا به‌دلیل آسیب‌دیدگی کتف این مسابقه را از دست داده بود و علی احمدا و مویاز اوسینی نیز به‌دلیل ابتلا به کرونا و مثبت‌شدن تست کوویدشان قادر به همراهی تیم خود نبودند. در غیاب این سه گلر، سرمربی تیم مجبور شد در اقدامی کم‌سابقه در دنیای فوتبال از یک بازیکن در این پست استفاده کند.
هواداران کومور با وجود این باز هم امیدوار بودند که با خلق یک شگفتی دیگر در این تورنمنت با حذف میزبان به جمع 8تیم برتر راه پیدا کنند اما تنها پس از 6دقیقه امیدهایشان بسیار کمرنگ شد؛ چراکه ندیم عبدو با دریافت کارت قرمز از بازی اخراج شد و آنها خیلی زود 10نفره شدند. با این شرایط شکست 2 بر یک برابر تیم قدرتمند کامرون به‌نوعی برای این تیم یک موفقیت محسوب می‌شد و تلاش و جنگندگی بازیکنان این تیم در این دیدار بسیار مورد توجه قرار گرفت. هواداران کومور در فضای مجازی به حمایت از تیم خود پرداختند و معتقد بودند اگرچه کامرون بازی را برد اما بازیکنان کومور قلب‌ها را تسخیر کردند. یکی از کاربران نوشت: «این بازیکنان با قدرت جنگیدند و نمایشی عالی داشتند اما درنهایت نتوانستند برابر کامرون موفق شوند.» کاربر دیگری دراین‌باره نوشت: «چاکر آلهادهور. این نام را برای همیشه به‌خاطر بسپارید. مهم نیست این بازی چه نتیجه‌ای به‌دنبال داشت. مردم کومور باید به او افتخار کنند که برای ملت خود جنگید و تلاش زیادی کرد تا دروازه‌اش بسته بماند.»
این مدافع چپ که به اجبار در این مسابقه درون دروازه تیمش قرار گرفته بود آمار بسیار جالبی در انتهای بازی داشت. 52لمس توپ، 42پاس، 4سیو و یک دفع توپ، او را بین بازیکنان تاثیرگذار زمین قرار داد. کومور را می‌توان یک بازنده سربلند دانست که در نخستین حضورش در یک تورنمنت مهم موفق شد نمایشی آبرومندانه ارائه کند و شاید اگر با چنین مشکلاتی روبه‌رو نمی‌شد حتی می‌توانست بیش از این هم به شگفتی‌سازی خود ادامه دهد.
این تورنمنت تا اینجای کار نتایج جالب‌توجهی داشته، از حذف غنا در مرحله گروهی که تنها یک‌امتیاز کسب کرد تا صعود بورکینافاسو و گامبیا و کنار رفتن تیم‌های نامداری چون نیجریه و گابن در مرحله حذفی که در این شرایط شانس تیم‌هایی چون کامرون، مراکش و سنگال برای رسیدن به مراحل پایانی را بیشتر کرده است.