سارا طاهری، خبرنگار گروه دانشگاه: جهان امروز، عصر ارتباطات و سرعت است. عصری که در آن روابط بین‌المللی گسترده برای جوامعی که خواهان پیشرفت هستند، به‌عنوان یکی از ارکان پیشرفت تلقی می‌شود. در عصر ارتباطات ثبت کوچک‌ترین جزئیات فرهنگی و تاریخی کشورها در حافظه جهانی تبدیل به عرصه رقابتی شده، که در آن کشورها تلاش میکنند گوی سبقت را از یکدیگر گرفته و اعتبار فرهنگی خود را روزبه‌روز بیشتر کنند.
در این میان، کشور پرقدمت ایران با گستره وسیع فرهنگی و تاریخیِ غیرقابل‌انکار، نیاز به توجه و تلاش فراوان اهالی علم و سازمان‌های مرتبط در این عرصه دارد تا حق مطلب درموردش ادا شود؛ توجه و تلاشی که این روزها از سوی بنیاد ایران‌شناسی صورت گرفته و قرار است دانشگاه آزاد اسلامی نیز به کمک این نهاد بیاید.
مدتی است که بنیاد ایران‌شناسی، همکاری‌های بین‌المللی و به‌دنبال آن معرفی اندیشه، تمدن و فرهنگ کهن ایران‌زمین به جهانیان را یکی از اهداف خود قرار داده و در این راستا تلاش‌های زیادی نیز انجام داده است. برای دستیابی به این مهم، شناسایی و ایجاد ارتباط با دانشگاه‌ها، موسسات و مراکز علمی خارج از کشور که در زمینه ایران‌شناسی فعالیت میکنند و نیز شناسایی و ارتباط با ایران‌شناسان و فعالان این حوزه در این نهاد علمی دنبال می‌شود. در سوی مقابل دانشگاه آزاد اسلامی نیز با توجه به اینکه در گستره ایران پراکنده است و همچنین با توجه به شعب خارجی این دانشگاه، می‌تواند در این عرصه، به شناسایی اندیشه، تمدن و فرهنگ ایران‌زمین به‌عنوان یک نهاد علمی عمل کند. این دانشگاه پیش از این نیز در این عرصه پیشتاز بوده؛ اما حالا در اقدام جدید خود با انعقاد یک تفاهمنامه همکاری با بنیاد ایران‌شناسی وارد فاز جدیدی برای رسیدن به این هدف خود شده است. در این تفاهمنامه قرار است همکاری‌های بین‌المللی علمی، آموزشی و فرهنگی با شعب خارج از کشور این دانشگاه صورت بگیرد. تفاهمنامه‌ای که می‌تواند همکاری علمی بین این دو نهاد را بیش از پیش گسترش دهد.
بنیاد ایران‌شناسی نیز ایجاد بانک‌های اطلاعاتی مرتبط، ازجمله بانک‌های اطلاعاتی ایران‌شناسان ایرانی و غیرایرانی، مراکز و موسسات داخلی و خارجی فعال در حوزه ایران‌شناسی و انجمن ایران‌شناسی را در دستورکار معاونت اطلاع‌رسانی و همکاری‌های بین‌المللی قرار داده است. علاوه‌بر اینها فراهم کردن امکانات لازم برای پذیرش و اقامت کوتاه‌مدت پژوهشگران حوزه ایران‌شناسی در ایران، برگزاری همایش‌ها، جشنواره‌ها و نشست‌های علمی بین‌المللی با حضور استادان ایرانی و غیرایرانی و عقد تفاهمنامه همکاری با نهادهای علمی مختلف نیز از دیگر فعالیت‌های این معاونت است.
دانشگاه آزاد اسلامی همچنین در تصمیم جدید خود درنظر دارد یک دانشکده ایران‌شناسی تاسیس کند؛ البته آن‌طور که مشاور بین‌الملل حوزه سیاست بنیاد ایران‌شناسی به «فرهیختگان» گفته، از آنجا که متولی ایران‌شناسی در کشور بنیاد ایران‌شناسی است، این اتفاق با همکاری و مشارکت بنیاد ایران‌شناسی صورت خواهد گرفت.
اما نحوه همکاری و مشارکت دانشگاه آزاد اسلامی و بنیاد ایران‌شناسی برای رسیدن به هدف‌شان چگونه است؟ تفاهمنامه دانشگاه آزاد اسلامی و بنیاد ایران‌شناسی در حوزه‌های همکاری مختلف ازجمله «طراحی و اجرای طرح‌های مشترک پژوهشی، علمی، تاریخی و فرهنگی در زمینه ارتقای آگاهیبخشی درخصوص ایران‌شناسی و شناساندن ظرفیت‌های فرهنگی، تمدنی ایرانی و اسلامی کشور در عرصه بین‌الملل توسط دانشگاه»، «تبادل تجربیات، اسناد، اطلاعات و کتب علمی، پژوهشی و آموزشی» و «برگزاری کارگاه‌های آموزشی و پژوهشی، نشست‌های تخصصی و گردهمایی‌های فرهنگی، علمی و آموزشی» اجرایی خواهد شد.
شناساندن ظرفیت‌های تمدنی کشور در عرصه بین‌الملل توسط دانشگاه
دانشگاه آزاد اسلامی و بنیاد ایران‌شناسی با انعقاد این تفاهمنامه، اهدافی را دنبال خواهند کرد که طراحی و اجرای طرح‌های مشترک پژوهشی، علمی، تاریخی و فرهنگی در زمینه ارتقای آگاهیبخشی درخصوص ایران‌شناسی و شناساندن ظرفیت‌های فرهنگی، تمدنی ایرانی و اسلامی کشور در عرصه بین‌الملل توسط دانشگاه یکی از مهم‌ترین این اهداف خواهد بود.
بنیاد ایران‌شناسی و دانشگاه آزاد اسلامی همچنین با انعقاد این تفاهمنامه تجربیاتی را با یکدیگر تبادل خواهند کرد و درنهایت، اسناد، اطلاعات و کتب علمی، پژوهشی و آموزشی این دو نهاد نیز با یکدیگر تبادل می‌شود.
دسترسی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی به مخزن کتب و نسخ کتابخانه بنیاد محقق می‌شود
دسترسی به آرشیو و مخزن کتب و نسخ کتابخانه و اسناد بنیاد برای دانشجویان، مراجعه‌کنندگان و پژوهشگران دانشگاه از دیگر اهدافی است که این دو نهاد قرار است با انعقاد این تفاهمنامه به آن برسند.
همچنین قرار است یک‌سری کارگاه‌های آموزشی و پژوهشی، نشست‌های تخصصی و همچنین گردهمایی‌های فرهنگی، علمی و آموزشی نیز بین این دو نهاد برگزار شود که نتیجه آن بهره‌مندی از امکانات و ظرفیت‌های علمی- فرهنگی دوطرف خواهد بود.
حمایت از پژوهشگران و استادان دانشگاه برای تهیه، تدوین و ترجمه متون
همچنین بنیاد ایران‌شناسی قرار است از پژوهشگران و استادان دانشگاه آزاد اسلامی برای تهیه، تدوین، ترجمه متون و منابع آموزشی حمایت کند و همکاری‌های لازم را در این راستا انجام دهد. اقدامی که در راستای شناخت فرهنگ و تمدن ایران خواهد بود. دعوت از استادان و متخصصان برای ایراد سخنرانی علمی و شرکت در همایش‌های مرتبط با موضوع ایران‌شناسی نیز از دیگر اهداف این تفاهمنامه است.
این دو نهاد همچنین قرار است در طراحی و تامین محتوا و برگزاری همایش‌ها و هم‌اندیشی‌های علمی-پژوهشی و فرهنگی مشترک به یکدیگر کمک کنند. از این به‌بعد دانشگاه آزاد اسلامی و بنیاد ایران‌شناسی در تهیه و چاپ کتب، مجلات و مقالات علمی با موضوع ایران‌شناسی و تاریخ تمدن ایران و اسلام همراه هم خواهند بود.
همچنین قرار است نمایشگاه‌های محصولات فرهنگی- علمی-پژوهشی با موضوع ایران‌شناسی و شناساندن تاریخ تمدن ایرانی را با کمک یکدیگر برگزار کرده و در برگزاری همایش‌ها، نشست‌های علمی- تاریخی و مراسم نکوداشت مفاخر ادبی، استادان و محققان ایران‌شناسی نیز با هم همکاری داشته باشند.
معرفی استادان ایران‌شناسی، نخبگان و ایرانیان متعهد مقیم خارج از کشور به طرف دیگر و فراهم آوردن زمینه‌های همکاری دانشگاه با نهادهای فرهنگی بین‌المللی و بنیادهای ایران‌شناسی از دیگر اهدافی است که با انعقاد این تفاهمنامه دنبال می‌شود.
پژوهشی که منجر به یک اختراع شود، به‌عنوان دستاورد پروژه مشترک است
دانشگاه آزاد اسلامی و بنیاد ایران‌شناسی در این تفاهمنامه همچنین تعهداتی را نیز نسبت به یکدیگر پذیرفته‌اند؛ دوطرف بر این باور هستند که اجرای توافقات، مبتنی‌بر علاقه و تخصص افراد عضو بوده و بنیاد تنها در زمینه‌های علمی، فرهنگی و استفاده از امکانات و ظرفیت‌های خود نسبت به اجرای مفاد تفاهمنامه اقدام می‌‌کند و در زمینه‌های مالی هیچ‌گونه تعهدی ندارد و هزینه‌های ارسال و به اشتراک گذاشتن مخزن اسناد و شرکت در چاپ و نشرکتب و انتشارات بنیاد برعهده دانشگاه خواهد بود.
نکته دیگر اینکه هیچ‌یک از طرفین تفاهمنامه، حق امضا یا واگذاری حقوق و تعهدات ناشی از این تفاهمنامه را به‌صورت تمام یا بخشی از آن، به طرف ثالث ندارند. دانشگاه آزاد اسلامی و بنیاد ایران‌شناسی همچنین متعهد و مکلف هستند که هرگونه اطلاعات اخذشده از طرف مقابل را محرمانه قلمداد کرده و به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم در اختیار غیر قرار ندهند. درخصوص پژوهش مشترک، که منجر به یک نتیجه جدید یا اختراع شود، طرفین باید آن را به‌عنوان دستاورد پروژه مشترک درنظر بگیرند.
طرفین توافق میکنند که به‌صورت دوره‌ای فعالیت‌های انجام‌شده و پیشرفت‌های صورت‌گرفته را بررسی کنند و به مشورت درخصوص اصلاح، تمدید یا فسخ تفاهمنامه بپردازند. تفاهمنامه با اجازه کتبی طرفین می‌تواند اصلاح شود.
نکته مهم اینکه هرگونه تجدیدنظر یا فسخ این تفاهمنامه تاثیری بر اعتبار یا اجرای قراردادهایی که به‌صورت جداگانه به امضا رسیده‌اند، نخواهد داشت.
در همین رابطه مطالب زیر را بخوانید: