سارا طاهری، خبرنگار گروه دانشگاه: صندوق‌‌های پژوهش و فناوری با هدف تمرکز بر ارائه خدمات مالی و حمایتی به طرح‌ها و شرکت‌های فناور با اخذ مجوز از کارگروه صندوق‌های پژوهش و فناوری شروع به کار کرده‌اند. باتوجه به تخصصی بودن حوز‌ه‌های فنی یا جغرافیایی ارائه خدمات؛ نهادهای مختلف دولتی، عمومی یا خصوصی اقدام به اخذ مجوز تاسیس و راه‌اندازی صندوق کرده‌اند.  دانشگاه آزاد اسلامی هم به‌عنوان بزرگ‌ترین دانشگاه کشور از این امر مستثنی نبوده و با هدف ارائه خدمات بهتر و سهل‌‌الوصول‌تر به جامعه مخاطبان خود از سال 1394 به فکر تاسیس صندوق تخصصی افتاد که با تغییرات بنیادین رویکرد مدیریت دانشگاه و تغییر مسیر از آموزش‌محور بودن به رویکرد دانشگاه کارآفرین این امر شتاب بیشتری یافته و درنهایت این آرزوی چندین‌ساله به واقعیت تبدیل و سال گذشته صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی تاسیس شد. مسئولان دانشگاه با تاسیس این صندوق به‌دنبال تامین مالی برای فعالیت‌های پژوهشی و فناوری کاربردی-توسعه‌ای هستند. حالا صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی ازنظر سرمایه‌‌گذاری طرح‌های بزرگ را حمایت می‌‌کند؛ به‌عبارت دقیق‌تر، در هر شهری اقتصاد آن شهر را بررسی کرده و یک اقتصاد یا صنعت عام آن شهر مورد حمایت مالی، تجهیزاتی، کارگاهی و علمی قرار می‌گیرد. صندوق پژوهش و فناوری غیردولتی دانشگاه آزاد اسلامی در ابتدا کار خود را با سرمایه ثبتی 20 میلیارد تومانی آغاز کرد و تامین مالی در حوزه فناوری و نوآوری در سطح ملی را در دستورکارش قرار داد. هرچند سرمایه ابتدایی این صندوق در گام اولیه 20 میلیارد تومان بود، اما در گام دوم خود یعنی تا پایان امسال قرار است این سرمایه به 200 میلیارد تومان افزایش پیدا کند. ماهیت صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی ملی و سراسری است، ولی سایر صندوق‌‌های پژوهش و فناوری در یک حوزه و جغرافیای خاص فعالیت می‌کنند. صندوق دانشگاه آزاد اسلامی در سطح ملی ورود کرده و رویکرد آن حل مساله‌های کلان کشور در بخش‌های گوناگون است. مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی درواقع با ایجاد این صندوق تلاش دارند به‌عنوان بازوی توانمند در حوزه اقتصاد کشور عمل کنند و با استفاده از این ظرفیت حرکت‌های علمی و فناورانه قابل‌توجهی در سطح ملی انجام دهند. البته در دوسال اخیر تحولات بسیار خوبی در عرصه فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی روی داده و این صندوق هم تامین مالی در حوزه فناوری را برعهده گرفته است. آن‌طور که عسکری ‌غلام‌زاده، مدیرعامل صندوق پژوهش و فناوری غیردولتی دانشگاه آزاد اسلامی به «فرهیختگان» گفته است، از آنجاکه این دانشگاه ظرفیت‌های زیادی دارد، می‌تواند در توسعه اکوسیستم فناوری و نوآوری تاثیرگذار باشد، پس می‌توان دانشگاه آزاد اسلامی را به‌عنوان پیشرو در حوزه فناوری دانست. تاکنون دو فراخوان برای این صندوق انجام شده است که در فراخوان اول فقط 5 شرکت اکوسیستم نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی از 3 استان کشور طرح‌های خود را به دبیرخانه ارائه کردند؛ در فراخوان دوم اما، یک رشد 5 برابری در تعداد طرح‌های ارسالی و یک رشد 3 برابری تنوع استان‌‌های شرکت‌کننده صورت گرفت. در آستانه سالگرد تاسیس صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی گفت‌وگویی با عسکری ‌غلام‌زاده، مدیرعامل صندوق پژوهش و فناوری غیردولتی دانشگاه آزاد اسلامی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

  تشکیل صندوق پژوهش از سال 94 در دانشگاه آزاد اسلامی پیگیری می‌شد

 هدف از راه‌اندازی صندوق پژوهش و فناوری غیردولتی دانشگاه آزاد اسلامی چه بود؟

خاستگاه پیدایش صندوق‌های پژوهش و فناوری در اکوسیستم فناوری کشور مشخص است؛ از آنجاکه بانک‌ها نتوانستند در این سیستم نقش خود را ایفا کنند، این صندوق‌‌ها تاسیس شد تا به‌نوعی بار دولت را به دوش بکشد. به‌عبارت بهتر، بخش خصوصی به کمک دولت آمده تا نقشی که بانک‌ها قرار بوده در این اکوسیستم ایفا کنند ولی در آن ناموفق بودند را به دوش بکشد.

دانشگاه آزاد اسلامی حدود 40 درصد بار آموزش‌عالی کشور را به دوش می‌کشد؛ 780 مدرسه سما نیز در این دانشگاه وجود دارد که بخش عظیمی از آموزش عمومی را برعهده گرفته است. دانشگاه آزاد اسلامی یک نهاد مردمی و از مردم و برای مردم است و از شهریه دانشجویان ارتزاق می‌کند و متکی به بودجه دولتی نیست. بنابراین از آنجاکه باید نقش خود را در اکوسیستم فناوری کشور ایفا کند، تصمیم به ایجاد یک صندوق پژوهش و فناوری با گستره ملی گرفته شد. با شکل‌گیری معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری، تحولات اساسی در این حوزه در دانشگاه آزاد اسلامی ایجاد شد و با تاکید دکتر طهرانچی، رئیس دانشگاه حرکت به‌سمت دانشگاه نسل سوم و نسل چهارم در دستورکار قرار گرفت. برای محقق شدن این فضا، بحث تامین منابع مالی به‌عنوان یکی از الزامات درنظر گرفته شد که این نقش را صندوق‌های پژوهش و فناوری برعهده گرفته‌اند. با این اوصاف دانشگاه آزاد اسلامی برای آنکه این مقوله را در بحث فناوری و تبدیل دانشگاه صرفا آموزشی به دانشگاه کارآفرین و فناور طی کند، حتما نیاز به یک ماژول داشت. این بحث حدود 9 سال پیش مطرح و از سال 94 نیز با تصویب در شورای اقتصاد دانش‌بنیان و توسعه سرمایه‌گذاری دانشگاه به‌طور جد پیگیری شد. اما نهایتا در سال 99 بحث‌های اولیه برای ثبت این صندوق انجام و درحال حاضر تجربه خوبی در صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه شکل گرفته است؛ به تیم فعلی صندوق از مهرماه سال گذشته اعتماد و کارها به این تیم سپرده شد و به‌طور رسمی، آذرماه سال 99 ترکیب سهامداران، مدیرعامل و اعضای هیات‌مدیره به صندوق نوآوری و شکوفایی ارسال شد تا آنها مجوز تاسیس صندوق را ارسال کنند.

پس از ثبت صندوق در دی‌ماه 1399، نمایندگان کارگروه صندوق‌های پژوهش و فناوری از فضای (دوره گذار) صندوق در پارک علم‌وفناوری دانشگاه آزاد اسلامی بازدید کردند. همان زمان کار استارت زده شد و یک هفته بعد از ثبت صندوق، جلسه مجمع صندوق برای تصویب ساختار سازمانی و آیین‌نامه‌های موردنیاز برای فعالیت‌های آن برگزار شد. در نیمه بهمن‌ماه نیز مجوز فعالیت دریافت شد تا فعالیت آن به‌صورت رسمی آغاز شود، زیرا پیش از این صندوق ماهیت حقوقی پیدا کرده بود، اما اجازه فعالیت نداشت.

  سامانه غزال؛ رابط بین صندوق دانشگاه آزاد اسلامی و صندوق نوآوری و شکوفایی

صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی به چه صورتی با صندوق نوآوری و شکوفایی در ارتباط است؟

بعد از ثبت صندوق، کارتابل صندوق دانشگاه آزاد اسلامی در سامانه غزال صندوق نوآوری و شکوفایی فعال شد تا بستر نرم‌افزاری ارائه قانونی خدمات صندوق مهیا شود. درواقع این سامانه رابط بین صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی و صندوق نوآوری و شکوفایی برای امور اتوماسیون، ارجاع امور و... است.

برای جذب منابع، تکمیل نیروی انسانی و تجهیز فضای کاری صندوق چه اقداماتی انجام شد؟

باتوجه به ساختار سازمانی مصوب هیات‌مدیره، اقدام بعدی مدیرعامل صندوق، جذب مدیران واحدها بود که با پیگیری و تعاملات زیاد، پست‌های اصلی سازمانی نظیر مدیران ارزیابی، حقوقی، مالی و توسعه و همچنین سه کارشناس مالی، حقوقی و مسئول دفتر مدیرعامل از میان گزینه‌های متعدد انتخاب و پس از بررسی رزومه کاری و مصاحبه حضوری متعدد با گزینه‌‌های تصدی مسئولیت‌‌های مذکور، فرآیند جذب و عقد قرارداد موقت با اشخاص موردنظر به سرانجام رسید. ازطرفی برای تسریع در مهیا کردن فضای کاری صندوق مکانی در سرای نوآوری قریب واقع در خیابان آزادی دراختیار تیم صندوق قرار گرفت.

  تسریع صدور ضمانتنامه‌های قرارداد نفت دانشگاه آزاد اسلامی با مشارکت صندوق

اولین خدمت این صندوق به زیست بوم دانشگاه آزاد اسلامی چه بود؟

چهار فقره ضمانتنامه به مبلغ 185 میلیارد ریال دو هفته بعد از اخذ مجوز فعالیت صندوق اولین خدمتی بود که صندوق پژوهش و فناوری غیردولتی دانشگاه آزاد اسلامی به زیست‌بوم دانشگاه ارائه داد. ضمانت‌خواه واحد علوم‌وتحقیقات و ذی‌نفع شرکت ملی نفت ایران برای دو فقره قرارداد، 4 فقره ضمانتنامه نیاز داشتند که مبلغ کل این دو فقره قرارداد 700 میلیارد ریال بود که می‌توانست درآمد غیرشهریه‌ای را برای دانشگاه محقق کند. یک‌سال‌ونیم این قراردادها روی زمین مانده بود و علت آن بود که نمی‌توانستند این چهار فقره ضمانتنامه را از شبکه بانکی اخذ کنند و بعد از یک‌سال‌ونیم به صندوق مراجعه کرده و درخواست ضمانتنامه را ارائه دادند. از زمان ارسال درخواست به ما تا زمان واگذاری این ضمانتنامه‌ها تقریبا دو هفته کاری به‌طول انجامید. معتقدم این اقدام اولین خدمتی بود که باعث شد صندوق علاوه‌بر ماهیت حقوقی ماهیت اجرایی فعالیت نیز پیدا کند. استقرار فیزیکی صندوق از خردادماه امسال صورت گرفت و فعالیت واقعی صندوق را از ماه سوم امسال می‌توان موردبررسی قرار داد.

  ارائه طرح‌های 5 شرکت در نخستین فراخوان صندوق پژوهش دانشگاه

پس از استقرار فیزیکی صندوق چه اقداماتی دنبال شد؟

از آنجاکه منابع فعلی صندوق منابع محدودی بوده و در کشور تنها یک صندوق پژوهش و فناوری در زیست‌بوم دانشگاه آزاد اسلامی وجود دارد، با تصویب اعضای هیات‌مدیره، تمام خدمات خود به غیر از ضمانتنامه را ذیل فراخوان بردیم تا هم به عدالت نزدیک باشیم و هم یک‌سری مقدمات را در زیست‌بوم دانشگاه آزاد اسلامی بسترسازی کنیم.

فراخوان اول در مردادماه و شهریورماه امسال صورت گرفت و فقط 5 شرکت اکوسیستم نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی از 3 استان کشور طرح‌های خود را به دبیرخانه ارائه کردند؛ در فراخوان دوم با برنامه‌ریزی صورت‌گرفته به‌منظور برگزاری سفرهای استانی و معرفی چهره‌به‌چهره خدمات صندوق به جامعه علمی و فناوری و برگزاری همایش‌های استانی به‌صورت حضوری، هم شاهد رشد 5 برابری تعداد طرح‌های ارسالی و هم شاهد رشد 3 برابری تنوع استان‌‌های شرکت‌کننده در فراخوان بودیم.

به‌عبارت دیگر باتوجه به محدودیت سرمایه ثبتی صندوق و گستره فراوان واحدها و متقاضیان فناور دانشگاه آزاد اسلامی در تمام کشور، و برای عدالت توزیعی منابع موجود، با پیشنهاد مدیرعامل و تصویب هیات‌مدیره صندوق، قرار شد مبلغ 70میلیارد ریال از منابع داخلی طی 4 فقره فراخوان عمومی دراختیار متقاضیان خانواده بزرگ دانشگاه قرار گیرد که فراخوان اول با مبلغ 7 میلیارد ریال طی مرداد تا مهر 1400 اجرا و تسهیلات 6 درصد و با دوره تنفس 9 ماهه به برگزیدگان اعطا شد.

  صندوق پژوهش دانشگاه آزاد اسلامی محدودیت جغرافیایی در ارائه خدمات ندارد

چرا فقط 3 استان در فراخوان اول شرکت کردند؟

استان‌ها چندان با ماهیت و ظرفیت صندوق آشنا نبوده و گمان می‌کردند این صندوق قرار نیست تغییر چندانی در روند فعلی ایجاد کند. به همین دلیل سفرهای استانی در دستورکار قرار گرفت و در یک بازه فشرده یک‌ماهه به 4 استان سفر کردیم. این سفرها با سه رویکرد در دستورکار قرار گرفت. اول اینکه بتوانیم ماهیت و کارکرد این صندوق را تبیین کنیم. بر همین اساس جلسه اختصاصی تعریف کارویژه صندوق در استان با حضور ریاست استان، معاون پژوهشی، معاون اداری مالی، معاون آموزشی، مدیران مراکز رشد و سرای نوآوری مرکز استان برگزار شد. در این جلسات عنوان شد که صندوق پژوهش و فناوری ازنظر ساختار اداری ذیل دانشگاه آزاد اسلامی نیست، بلکه یک شرکت سهامی خاص بوده که سهام آن متعلق به دانشگاه آزاد اسلامی بوده است. درواقع این صندوق بازوی دانشگاه بوده، پس ازنظر اجرایی ذیل دانشگاه نخواهد بود.

نکته دیگر بحث خاستگاه تبیین صندوق است؛ برای خدمت‌رسانی به شبکه دانشگاه اطلاعات درستی در دست نبود. درواقع نقشه کاملی در سازمان مرکزی دانشگاه وجود ندارد تا مشخص شود ظرفیت کل دانشگاه چگونه است. پس خاستگاه دوم سفرهای استانی این بود که ظرفیت‌های هر استان را در حوزه پژوهش و فناوری شناسایی کنیم. سومین محور اینکه این صندوق می‌خواهد فعالیت کند و برنامه‌هایی را که اطلاع‌رسانی می‌کند به آن عمل می‌کند.

با پیگیری‌های صورت‌گرفته از انتهای شهریور تا انتهای مهرماه و با اعلام آمادگی روسای استان‌ها چهار سفر استانی به مقاصد آذربایجان شرقی، کرمان، یزد و اصفهان انجام شد که علاوه‌بر تحقق این اهداف سه‌گانه، ضمن انعقاد تفاهمنامه همکاری و هم‌افزایی مشترک، در هریک از استان‌ها کارویژه مدنظر هیات‌رئیسه همان استان برای صندوق تعریف شد و در دستور کار قرار گرفت. برخی صندوق‌ها از نظر جغرافیایی و برخی از حیث فعالیت محدودیت دارند و این درحالی است که صندوق دانشگاه آزاد اسلامی یک صندوق ملی بوده و نه از حیث جغرافیا و نه محدوده فعالیت دارای هیچ‌محدودیتی نیست.

  نقش‌آفرینی صندوق پژوهش و فناوری در حل مسائل اساسی حوزه فناوری و نوآوری

صندوق پژوهش دانشگاه آزاد اسلامی دقیقا چه نقشی در اکوسیستم فناوری ایفا می‌کند و پیگیری‌های استانی چه نتیجه‌ای درپی داشت؟

نقش صندوق پژوهش و فناوری حل مسائل اساسی و کلان کشور در حوزه فناوری و نوآوری است، بنابراین فراخوان اول و سفرهای استانی را در دستور کار قرار دادیم. فراخوان دوم را نیز عمومی کردیم و به‌دنبال این بودیم که بدانیم سفرهای استانی برای آشنایی استان‌ها با این صندوق موثر بود یا خیر؟ دومین فراخوان ارائه تسهیلات صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی هم در آبان و آذر سال‌جاری برگزار شد. این اقدام الگویی برای سایر صندوق‌های پژوهش و فناوری شد تا از این مدل فراخوان ‌پایه استفاده کنند. در فراخوان اول تنها پنج‌طرح شرکت کرده بودند که این عدد در فراخوان دوم به 25 طرح رسید. به‌عبارت بهتر طرح‌های ارائه‌شده در فراخوان دوم پنج‌برابر شد. همچنین در فراخوان اول تنها سه‌استان شرکت کرده بودند که این تعداد در فراخوان دوم به هشت ‌استان رسید. این استان‌ها همان‌هایی بودند که بین فراخوان اول تا فراخوان دوم به آنها سفرهای استانی داشتیم. این افزایش کمی، افزایش کیفی طرح‌های ارسالی را نیز درپی داشته، به‌نحوی‌که سطح فنی و تجاری طرح‌های ارسالی در فراخوان دوم نیز شاهد رشد قابل‌توجهی بوده است.

در فراخوان دوم، صندوق مبلغ 21میلیارد ریال به طرح‌های برتر تخصیص داد

منابع تخصیص‌یافته‌ی صندوق در فراخوان‌های اول و دوم چقدر بود؟

در فراخوان دوم، 21 میلیارد ریال تزریق و در فراخوان اول 700 میلیون تومان تزریق‌شده بود. با این مبلغ پنج‌طرح شناسایی و تسهیلات به آنها ارائه شد. این پنج طرح از پنج استان بود که این موضوع نشان می‌دهد اگر دانشگاه آزاد اسلامی با صندوق خود آشنایی داشته باشد، قطعا این ظرفیت‌ها شناسایی می‌شود. با شناسایی ظرفیت‌ها اقتصاد کشور نیز رونق پیدا می‌کند، زیرا این دانشگاه حدود 90 هزار کارمند و 65 هزار عضو هیات‌علمی دارد که از این تعداد 30 هزار عضو هیات‌علمی مدعو هستند.

  سرمایه‌گذاری در قالب مشارکت حقوقی اسفند یا فروردین اجرایی می‌شود

چند سفر استانی تاکنون انجام شده است؟

تا امروز 10 سفر استانی داشته‌ایم که برای ترویج و تبیین فعالیت‌های صندوق است. در‌حال‌حاضر در دوره دریافت طرح‌های فراخوان سوم هستیم و برای ارائه تسهیلات دو فراخوان انجام شده که بستر و سوابق آن موجود است. در فراخوان سوم بحث سرمایه‌گذاری مطرح است؛ سرمایه‌گذاری نیز دو بخش دارد که یک بخش مربوط به مشارکت مدنی و بخش دوم مشارکت حقوقی است. سرمایه‌گذاری در قالب مشارکت حقوقی برای اسفند امسال یا فروردین سال آینده اجرا خواهد شد اما برای مشارکت مدنی در فراخوان فعلی 80 میلیارد ریال تامین منابع خواهد شد که از این رقم 15 میلیارد ریال نقدی و 65 میلیارد ریال در قالب ضمانتنامه خواهد بود و امیدوارم این رشد پنج‌برابری در تعداد طرح‌های ارسالی را از فراخوان دوم به سوم نیز شاهد باشیم.

به کدام واحدهای استانی سفر داشتید؟

استان‌های تهران، آذربایجان شرقی، کرمان، یزد، اصفهان، کرمانشاه، کردستان، گلستان، کهگیلویه‌وبویراحمد و هرمزگان 10 استانی هستند که درپی بازدید از آنها، تفاهمنامه دوجانبه‌ای نیز میان صندوق و واحدها به امضا رسید. در تهران نیز با هفت واحد تهران-جنوب، تهران-غرب، رودهن، ورامین، اسلامشهر، پردیس و دماوند جلسه گذاشتیم و تفاهمنامه امضا کردیم، همچنین درتلاشیم به دیگر استان‌ها نیز سفر کنیم و در این راستا جلساتی را با آنها داشته ‌باشیم.

صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی اکنون در تهران متمرکز است اما برای کل کشور عمل می‌کند و قطعا این باید در یک افق حداکثر پنج‌ساله شعب استانی خود را داشته باشد، البته شعبه با نمایندگی متفاوت است، شعبه ضمن در اختیار داشتن تمامی‌ منابع، اختیار لازم و کافی را نیز برای مصرف منبع در دست دارد. درحا‌ل حاضر چون افزایش سرمایه‌ای نداریم، اگر شعبه هم داشته‌ باشیم، فایده‌ای ندارد؛ پس به استان‌ها نمایندگی می‌دهیم و آن استان‌ها نیز خودشان نماینده‌ای معرفی می‌کنند تا واسط صندوق و آن استان برای امور جاری باشد نه برای تصمیم‌گیری؛ چراکه تصمیم‌گیری‌ها در تهران اتفاق می‌افتد. نماینده‌های استانی باید زبان مشترک ما و استان باشند و این موضوع در تک‌تک تفاهمنامه‌ها با استان‌ها وجود دارد.

درخصوص تفاهمنامه‌ها و ارتباطات این صندوق با نهادهای دیگر توضیح دهید. این تفاهمنامه‌ها چه تاثیری در فعالیت‌های صندوق داشت؟

در راستای تقویت هرچه بیشتر جایگاه صندوق و برای هم‌افزایی حداکثری میان بازیگران اصلی زیست‌بوم نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی، مدیریت صندوق اقدام به برگزاری جلسات مشترک همفکری با مدیران کل ذیل معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه کرد که خروجی این جلسات تعاملی، امضا یا تمهید مقدمات انعقاد تفاهمنامه دوجانبه با اداره کل کانون‌های صنعت، جامعه و دانشگاه و اداره‌کل اقتصاد دانش‌بنیان و توسعه سرمایه‌گذاری است.

در راستای تسهیل صدور ضمانتنامه و مدیریت منابع مالی قرارداد‌های پژوهشی کلان برون‌دانشگاهی، در اسفند سال گذشته تفاهمنامه‌ای بین اداره کل کانون‌های صنعت، جامعه و دانشگاه و صندوق پژوهش و فناوری غیردولتی دانشگاه آزاد اسلامی منعقد شد. با توجه به مشکلات واحدهای دانشگاهی درخصوص صدور ضمانتنامه‌های مورد نیاز برای قراردادهای پژوهشی کلان برون‌دانشگاهی، هدف از انعقاد این تفاهمنامه کمک به رفع موانع و مشکلات موجود و حمایت از جذب این نوع پروژه‌ها توسط واحدهای دانشگاهی است. با امضای این تفاهمنامه، صدور ضمانتنامه‌های مربوط به قراردادهای برون‌دانشگاهی در واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی، با تایید و مجوز اداره کل کانون‌های صنعت، جامعه و دانشگاه و از طریق صندوق خواهد بود. با امضای این تفاهمنامه، صندوق پژوهش و فناوری نقش «عامل مالی» اداره‌کل کانون‌های صنعت، جامعه و دانشگاه را در قراردادهای کلان برون‌دانشگاهی برعهده خواهد داشت، همچنین برای غربال و ارزیابی اولیه طرح‌ها تفاهمنامه‌ای با اداره‌کل اقتصاد دانش‌بنیان و توسعه سرمایه‌گذاری در اردیبهشت امسال به امضا رسید.

براساس این تفاهمنامه مقرر شد تا تمام طرح‌های حوزه نوآوری به‌جز موارد مربوط به قراردادهای کلان برون‌دانشگاهی ابتدا توسط اداره کل اقتصاد دانش‌بنیان و توسعه سرمایه‌گذاری مورد بررسی قرار گرفته و درصورت تایید صندوق مباحث مربوط به اقتصادسنجی را مورد بررسی قرار دهد. درواقع بعد از امضای این تفاهمنامه صاحبان ایده در اکوسیستم نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی باید برای بررسی طرح‌های خود به این اداره‌کل مراجعه و از ارائه مستقیم طرح‌ها به صندوق خودداری کنند.

عضویت صندوق در سامانه تدارکات الکترونیکی دولت به چه دلیلی بود؟

با توجه به ظرفیت موجود در صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان یک‌نهاد مالی- تخصصی و مشکلات واحدهای دانشگاه درخصوص عقد قراردادهای برون دانشگاهی با دستگاه‌های دولتی در سامانه ستاد (سامانه تدارکات الکترونیکی دولت) که نازل به شناسه ملی و کد اقتصادی یکتای دانشگاه و واحدهای استانی است و همچنین درخواست‌های متعدد واصله و وجود تفاهمنامه عاملیت مالی با اداره‌کل کانون‌های صنعت، جامعه و دانشگاه اقدام به ثبت‌نام صندوق در سامانه ستاد شد تا شاهد تحول چشمگیر در این خصوص در دانشگاه باشیم.

  درآمد سال گذشته صندوق پژوهش و فناوری 370 میلیون تومان است

صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه در این مدت درآمدزایی نیز داشته است یا خیر؟

صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی در سال اول فعالیت خود که تاسیس آن 22 دی‌ماه بوده است و مجوز فعالیت خود را نیمه بهمن‌ماه، یعنی 15 بهمن گرفته است، در همان بازه یک‌ماه و نیم تا پایان سال توانست درآمدزایی کرده و در همان مدت درآمد عملیاتی داشته باشد. سایر صندوق‌های پژوهش و فناوری عمدتا یک یا دو وظیفه را انجام داده و حداقل در چندسال نخست فعالیت ریسک بحث‌های مشارکت و سرمایه‌گذاری و حتی بحث‌های ضمانتنامه را قبول نکرده و به آن جریان ورود نمی‌کنند اما تیم صندوق پژوهش و فناوری در سطح هیات‌مدیره، مدیرعامل و کارکنان حرفه‌ای عمل کرده و طی 6 تا هفت‌ماه از استقرار واقعی صندوق، سه وظیفه از چهار وظیفه صندوق‌های پژوهش و فناوری را اجرا کردیم. به‌عنوان مدیرعامل، به تیم فعلی صندوق افتخار می‌کنم که توانستیم سه وظیفه از این چهار وظیفه را که برخی دیگر از صندوق‌ها تنها بعد چندسال فعالیت می‌توانند یکی از آنها را اجرایی کنند، در عرض 6 تا هفت ماه پیاده کنیم و امیدواریم تا قبل پایان سال 1400 و برای اسفندماه حداقل عمومی‌کردن فراخوان مشارکت حقوقی یا سرمایه‌گذاری خطرپذیر را داشته‌باشیم که اگر این اتفاق بیفتد در صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی هیچ‌وظیفه‌ مرسومی نیست که در پیاده‌سازی آن مشکل داشته‌باشیم یا این کار را نکرده باشیم.

امروز ان‌شاءالله افزایش سرمایه ثبتی را پیش رو داریم و درتلاشیم سرمایه صندوق را به حدود 200 میلیارد تومان برای سال آینده افزایش بدهیم و به بزرگ‌ترین صندوق پژوهش و فناوری کشور با یک اختلاف دوبرابری تبدیل شویم. درحال‌حاضر بزرگ‌ترین صندوق کشور 103 میلیارد تومان سرمایه ثبتی دارد. ما همه این کارها را انجام می‌دهیم که اگر 200 میلیاردی شویم، خدمات ارائه تسهیلات و مشارکت را الزاما زیرفراخوان نمی‌بریم و از نظر بستر هیچ‌مشکل و دغدغه‌ای نخواهیم داشت و تا آن زمان تمامی بسترها پیاده شده و آن موقع می‌توانیم بگوییم صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی به بلوغ و رشد مناسب از نظر ساختار سرمایه ثبتی و ساختار خدمات‌دهی رسیده است.

درآمد سال گذشته این صندوق از محل چهار فقره ضمانتنامه که 185 میلیارد ریال بود، 370 میلیون تومان درآمد عملیاتی بود. عدد درآمد برای ما مهم نبود و آنچه اهمیت داشت این بود که صندوق بتواند در سال نخست فعالیت خود، درآمد عملیاتی داشته باشد؛ چراکه درآمد عملیاتی حاصل یک فعالیت عملیاتی است. در اکثر صندوق‌ها یک پولی در بانک بلوکه می‌شود، یک درآمدی هم دارد اما آن درآمد حاصل از خواب پول در بانک است که آن درآمد غیرعملیاتی است. درآمد عملیاتی برای منِ مدیرعامل مهم است؛ چراکه نشانه فعالیت من است، اینکه پس از یک‌ماه و نیم فعالیت توانسته‌ایم درآمد عملیاتی داشته باشیم، اهمیت فعالیت ما بود نه عدد ریالی آن درآمدزایی.

  برای افزایش سرمایه 200 میلیاردی صندوق تا پایان سال تلاش می‌کنیم

تامین سرمایه 200 میلیاردی در چه وضعیتی است و تا چه زمانی محقق خواهد شد؟

در بحث سرمایه 200 میلیاردی، دکتر طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی موافقت خود را در این خصوص از محل دارایی‌های دانشگاه اعلام کرده، همچنین در کمیسیون معاملات دانشگاه این موضوع مصوب شده و پروسه تملیک آن به صندوق و فروش ملک در جریان است و هیچ‌مشکلی در این راستا وجود ندارد. در مسیر افزایش سرمایه صندوق از 20 میلیارد تومان به 200 میلیارد تومان هستیم و این موضوع ان‌شاءا‌لله تا پایان سال محقق خواهد شد.