کیانا تصدیق‌مقدم، خبرنگار: به‌نظر می‌رسد حال صنعت بازی‌های رایانه‌ای در بازار داخلی خوب است و در میان کشورهای منطقه هم جایگاه خوبی داریم. اما وقتی بحث بازار رقابتی تولید بازی‌های رایانه‌ای در سطح جهانی مطرح می‌شود، باوجود کشورهای اروپایی ما دیگر حرفی برای گفتن نداریم. البته این موضوع بیانگر آن نیست که در کشور استعدادی برای تولید بازی نداریم، بلکه ما استعدادها و نوابغی برای این عرصه و تولید بازی داریم که خیلی از آنها به‌دلیل شرایط اجتماعی مهاجرت کردند. اما موضوعی که باعث می‌شود از کشورهای دیگر در این عرصه بخصوص عقب بمانیم، حمایت نکردن ارگان مربوطه و جدی نگرفتن این موضوع به‌عنوان یک صنعت مهم در اقتصاد است. در این خصوص با مهدی جعفری، تهیه‌کننده بازی‌های رایانه‌ای و مدیرعامل موسسه منادیان صحبت کردیم.
چرا حال بازی‌های رایانه‌ای در کشور ما خوب نیست؟
ساختار مدیریتی، ساختار تصمیم‌گیری و مشکلات اقتصادی و تحریم‌ها در این امر دخیل هستند. اگر برگردان فارسی «گیم» بازی نبود و برجام و بشکه نفت می‌شد، شاید مسئولان به‌صورت جدی‌تر به این عرصه توجه می‌کردند. ما تمام ارکان و الزامات موفقیت در صنعت بازی را داریم، اما اینکه چرا نمی‌توانیم موفق شویم و حال بازی در کشورمان خوب نیست، به‌دلیل این است که مسئولان ما هنوز متوجه اهمیت این موضوع نشده‌اند و به‌نسبت میزان اهمیتی که دارد، به آن نمی‌پردازند. عموما یا نگاه رسانه‌ای یا در مواقع محدود نگاهی هنری به آن دارند، درحالی‌که بازی یک هنر، صنعت و رسانه است. یعنی هرکدام از این کارکردها را به‌صورت جداگانه دارد. اما مهم‌ترین کارکرد آن مربوط به صنعت است. ما هر وقت توانستیم بازی‌های ویدئویی را تبدیل به صنعت در کشورمان کنیم، مثل صنعت سینما آن موقع است که حال بازی‌ها در کشور خوب می‌شود. هرچند صنعت سینما هم حالش خیلی خوب نیست، اما بالاخره تبدیل به صنعت شده است.
امروز صنعت بازی‌سازی ایران چه جایگاهی در سطح جهانی دارد؟ اصلا در سطح جهانی جایگاهی داریم؟
نمی‌توان گفت جایگاهی نداریم. اما سال آینده خیلی محکم‌تر می‌توانم راجع‌به این موضوع با شما صحبت کنم. آن‌هم وقتی بازی‌هایی که تولید کردیم وارد بازار جهانی شود. در یکی‌دو سال اخیر اتفاقی که در کشور ما افتاده باعث شده در صنعت بازی فاصله دانشی و فاصله توانایی تولید محصول بین‌المللی را به‌شدت کاهش دهیم. یعنی اگر ما یک زمانی 40سال از صنعت بازی روز دنیا عقب بودیم، امروز شاید کمتر از 10سال عقب هستیم. «بازی فرزندان مورتا» و بازی «سفیر عشق» و امثال این بازی‌ها ثابت کردند ما می‌توانیم در سطح جهانی هم جایگاهی داشته باشیم و با دنیا رقابت کنیم. ما ازلحاظ دانش چیزی کم نداریم. فقط نیاز داریم به تولیدکنندگان بازی نگاه جدی‌تری بشود. نیاز به حمایت جدی مدیران داریم تا تاثیرات این صنعت را در سطح بین‌الملل ببینیم.
این درست است که کشورهای اروپایی همیشه در صنعت بازی از ما جلوتر هستند و اگر جواب مثبت است دلیلش را چه چیزهایی می‌دانید؟
یک بخشی از آن سرمایه‌گذاری‌های درست برای این صنعت است؛ سرمایه‌گذاری‌های زیرساخت و حمایتی برای تولید بازی. بخش دیگر موضوع به فرهنگ‌سازی جامعه تولیدی کشورها برمی‌گردد. ما یک اشتباهی داریم که در کشورمان جا انداختیم و فکر می‌کنیم پول در سفارش گرفتن برای تولید است. همکاران ما فکر می‌کنند درآمدشان در این بخش اتفاق می‌افتد. اما خارج از کشور این‌طور نیست. هرچند بعضی از تیم‌های خودمان در داخل کشور که موفق شدند، رویکرد و نگاه‌شان را عوض کردند و نگاه‌شان را سمت بازار مصرف‌کنندگان فرستادند و نگاه‌شان این است که ببینند که مخاطب چه می‌خواهد. درواقع هدف‌شان این است که درآمدشان را از مخاطب‌شان دریافت کنند، محصولی بسازند که درآمد داشته باشد و این طرز نگاه در این صنعت بسیار مهم است.
صنعت بازی چقدر می‌تواند به اقتصاد کشور کمک کند؟ در این امر چه نهادی باید از تولیدکنندگان بازی حمایت کند؟
ما کشورهایی داریم که از محل صنایع سرگرمی بیش از 6برابر درآمد نفتی ایران پول درمی‌آورند. کشورهایی داریم که بخشی از بودجه سالانه خودشان را از محل درآمد بازی‌های رایانه‌ای جذب می‌کنند. صنعت بازی با صنعت سینما در ایران رقابت جدی می‌کند. به‌لحاظ اقتصادی بازی‌های رایانه‌ای یکی از صنایعی است که می‌تواند روی اقتصاد هر کشوری تاثیر زیادی بگذارد. اما اینکه چه نهادی می‌تواند این اتفاقات را رقم بزند، بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای می‌تواند این کار را انجام دهد. اما این بنیاد به‌تنهایی و بدون حمایت نمی‌تواند این کار را انجام دهد. وزارت ارتباطات، معاونت فناوری، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر نهادها باید از این بنیاد بیشتر از قبل حمایت کنند.
تعداد گیمرها در ایران چقدر است و مخاطبان بیشتر دنبال بازی‌های ایرانی هستند یا خارجی؟
براساس آخرین آمار رسمی بنیاد تعداد گیمرها در ایران، 38 میلیون است. متاسفانه گیمرها بیشتر دنبال بازی‌های خارجی هستند. فقط حدود 10درصد، مخاطب بازی‌های ایرانی هستند و 90درصد بازی‌های خارجی را دنبال می‌کنند.
گیمرهای ایرانی چه ژانری را دوست دارند که ما نمی‌توانیم آن را تولید کنیم و این باعث می‌شود مخاطب بازی‌های خارجی شوند؟
عموما ژانرهایی که دوست دارند اکشن و ورزشی است. ما در این ژانرها بازی کم داریم. اما هروقت بازی با این موضوعات تولید کردیم در بازار موفق بوده است؛ مثلا بازی «سفیر عشق» و بازی «مختار». در این موارد هم به‌لحاظ گرافیکی و هم داستان‌پردازی بازی‌های مناسبی را تولید کردیم. این موفقیت که می‌گویم، سطح تولید بازی‌های ایرانی روی 200، 300 هزار نسخه است، درحالی‌که در کشورهای خارجی میلیونی است. در پایان صحبت‌هایم از «فرهیختگان» تشکر می‌کنم بابت اینکه به موضوع بازی به‌صورت جدی می‌پردازد. خواهشم از طرف فعالان تولید بازی این است که این موضوع را رها نکنید.