سهیل سیدجمالی، روزنامه‌نگار: در آستانه سالگرد انتخابات آمریکا(3 نوامبر)، اکثر نظرسنجی‌های معتبر در داخل آمریکا حکایت از این موضوع دارند که جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات‌متحده بعد از گذشت تقریبا یک سال از آغاز کارش، درحال حاضر در بدترین و نازل‌ترین موقعیت ازمنظر محبوبیت در داخل آمریکا قرار دارد. او در انتخابات سال گذشته که یکی از پرهیاهوترین رخدادهای سیاسی در نیم‌قرن گذشته آمریکا بود، پیروز شد. یک سال پیش در چنین روزها و هفته‌هایی، اکثر رسانه‌های معتبر آمریکا حامی جو بایدن بودند و تمام سعی و تلاش خود را درپیش گرفته بودند تا دونالد ترامپ برای بار دوم به مقام ریاست‌جمهوری نرسد. حتی رسانه جمهوری‌خواهی مانند فاکس‌نیوز ترامپ را برای تصمیماتش شماتت می‌کرد؛ چراکه اکثر نظرسنجی‌ها حاکی‌از این موضوع بودند که بایدن پیروز انتخابات 2020 خواهد بود.
2020 تنها انتخاباتی در تاریخ آمریکا بود که شخص بازنده نتیجه انتخابات را قبول نداشت و مدعی بود تقلب گسترده‌ای صورت گرفته است. حتی در روزی که نتیجه رای‌های ایالتی به مجلس سنا فرستاده شد تا به تایید الکترال‌ها برسد، دونالد ترامپ در واشنگتن به سخنرانی در بین هواداران خود مشغول بود و مجددا بر ادعای تقلب در انتخابات تاکید کرد و از طرفداران خود خواست تا به‌سمت ساختمان کنگره رفته و جلوی این تقلب گسترده را بگیرند. درنهایت فاجعه‌ای رخ داد که ساختمان کنگره آمریکا به تصرف طرفداران ترامپ درآمد و چندین پلیس و تظاهرات‌کننده نیز کشته شدند. این تقریبا از نیمه قرن 19 میلادی در تاریخ آمریکا بی‌سابقه بود. بعد از گذشت یک سال از این انتخابات همچنان بسیاری از مردم آمریکا از حزب جمهوری‌خواه باور دارند که در انتخابات سال گذشته تقلب صورت گرفته و جو بایدن، رئیس‌جمهور منتخب آنها نیست.
اما در آن‌سوی میدان سیاست، در اردوگاه دموکرات‌ها هم اوضاع برای بایدن و دموکرات‌ها مساعد نیست. این را نتایج یک نظرسنجی که به‌تازگی انجام گرفته، نشان می‌دهد. براساس نظرسنجی «ماریست‌نشنال» که از ۱۸ تا ۲۲ اکتبر(26 تا 30 مهر) از هزار و 209 فرد بالغ در میان دموکرات‌ها و دموکرات‌های متمایل به مستقل‌ها و در میان جمهوری‌خواهان و جمهوری‌خواهان متمایل به مستقل‌ها انجام شد، نشان می‌دهد بیش‌از 40درصد از دموکرات‌ها معتقدند اگر رئیس‌جمهور بایدن با فرد دیگری جایگزین شود، حزب آنها برای پیروزی در انتخابات ۲۰۲۴ با فرصت بهتری روبه‌رو خواهد شد. این نظرسنجی نشان می‌دهد تنها ۴۴ درصد از آمریکایی‌ها، عملکرد شغلی جو بایدن را مقبول دانستند، درحالی‌که ۴۹ درصد از او ناراضی هستند. این آمار نسبت‌به یک ماه گذشته با کاهش یک درصدی در میزان مقبولیت و افزایش 3 درصدی در میزان نارضایتی مواجه شده است. در نظرسنجی ماه گذشته، ۴۵ درصد عملکرد بایدن را تایید و ۴۶ درصد رد کرده بودند.
از این نظرسنجی می‌توان دریافت که تقریبا در هرماه محبوبیت بایدن درحال کاهش است و از یک‌سال گذشته تا به امروز سیر نزولی به خود گرفته است.
اعداد این نظرسنجی برای دموکرات‌ها وقتی نگران‌کننده می‌شود که این نظرسنجی با یک نظرسنجی دیگر قیاس شود. در روزهایی که جو بایدن درحال ازدست دادن جایگاهش در افکار عمومی است، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق و پرحاشیه آمریکا درحال کسب محبوبیت بیشتر است. براساس نظرسنجی مرکز تحقیقات پیو، دوسوم جمهوری‌خواهان موافق حضور مجدد دونالد ترامپ در انتخابات 2024 هستند. پاسخ‌دهندگان به سوال‌های این نظرسنجی‌ها که از بزرگسالان ایالات‌متحده در 13 تا 19 سپتامبر (22 شهریور تا 28 شهریور) انجام شد، دوسوم جمهوری‌خواهان و مستقل‌های متمایل به جمهوری‌خواه می‌گویند مایلند دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق، همچنان یک چهره سیاسی اصلی برای سال‌های آینده باشد. 44 درصد آنها حتی می‌گویند مایلند ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2024 نامزد شود. آنها می‌گویند دونالد ترامپ به‌عنوان یک کاندیدا، فارغ از اینکه گزینه نهایی حزب جمهوری‌خواه باشد یا صرفا به‌عنوان حامی از یک کاندیدای دیگر در انظار عمومی ظاهر شود، حضور داشته باشد.
از هر پنج جمهوری‌خواه یک نفر (22 درصد) می‌گویند باوجود اینکه مایلند ترامپ همچنان یک چهره سیاسی اصلی در ایالات‌متحده باشد، ترجیح می‌دهند او از جایگاه خود برای حمایت از یکی دیگر از نامزدهای ریاست‌جمهوری که نظرات او را در سال 2024 دارد، استفاده کند. در این نظرسنجی حدود یک‌سوم جمهوری‌خواهان (32 درصد) می‌گویند دوست ندارند ترامپ برای سال‌های آینده یک چهره سیاسی ملی باقی بماند.
نکته مهم و قابل‌توجه این است که در این نظرسنجی سهم جمهوری‌خواهانی که می‌گویند ترامپ باید همچنان یک چهره اصلی ملی باشد، از نظرسنجی ژانویه که در روزهای پایانی دولت او در ماه‌های فوریه تا ژانویه انجام شد، 10 درصد رشد داشته و از 57 درصد به 67 درصد رسیده است.
این رشد غیرمنتظره در میزان اقبال به ترامپ درحالی است که در یک‌سال گذشته سنگین‌ترین محدودیت‌ها علیه رئیس‌جمهور سابق اعمال شد. در آمریکا ترامپ از تمام صفحات اجتماعی مانند حساب کاربری توئیتر، فیس‌بوک و گوگل محروم بوده است و صنعت رسانه در آمریکا عملا سعی بر آن داشته که با بستن صفحات اجتماعی و مجازی ترامپ وی را خاموش کند تا او نتواند صدایش را به گوش هواداران و مردم آمریکا برساند. با تمام این اوصاف نظرسنجی مذکور نشان می‌دهد ترامپ در عمق جامعه آمریکا نفوذ کرده است و بسیاری از مردم این کشور همچنان به آرمان‌های او باور دارند.
اما سوال اساسی اینجاست که چرا تنها بعد از گذشت تقریبا یک‌سال از شروع به‌کار یک سیاستمدار کهنه‌کار (جو بایدن) که به اعتقاد بسیاری او از سیاستمداران و قانونگذاران قدیمی و شناخته‌شده جامعه آمریکا است، با چنین وضعیت تاسفباری روبه‌رو شده است؟ سیاستمداری که همه ابزار رسانه‌ای ازقبیل روزنامه‌ها، شبکه‌های خبری و هالیوود در حمایت از او برخاسته بودند و هرچه در توان داشتند انجام دادند تا ترامپ در انتخابات پیروز نشود. اما امروز ما شاهد این موضوع هستیم که بایدن درحال افت است و ترامپ این‌گونه به‌عنوان شخصیتی محبوب و آرمانی برای نیمی از مردم غرب باقی مانده و حتی بر محبوبیتش افزوده شده است. شاید بتوان بخشی از این محبوبیت ترامپ را به‌نسبت افت چشمگیر بایدن در عملکرد و شخصیت ترامپ جست‌وجو کنیم.
کارنامه ناکامی‌های یک‌ساله بایدن
یکی از دلایل افت محبوبیت بایدن بی‌شک اوضاع اقتصادی جامعه آمریکا است. برای مردم آمریکا مهم‌ترین عنصر، شغل و درآمد است. بایدن در دوران کارزار انتخاباتی خود بارها سیاست‌های ترامپ را به‌علت نحوه مقابله با ویروس کرونا زیر سوال برد و از وی انتقاد می‌کرد که مشاغل را در آمریکا نابود ساخته است. اما حقیقت این است که اگر بحران کرونا در جهان پدید نمی‌آمد، مسلما بایدن و دموکرات‌ها برگه برنده‌ای دربرابر ترامپ در دست نداشتند و وضعیت اقتصادی فوق‌العاده‌ای که در دوران ترامپ در کسب‌وکارها و بازار بورس نیویورک پدید آمده بود، جای مانوری برای دموکرات‌ها و بایدن باقی نمی‌گذاشت. دقیقا پاندمی کرونا و آغاز قرنطینه‌ها همان چیزی بود که بایدن و حامیانش به آن نیاز داشتند تا آهنگ روبه‌رشد مالی در داخل آمریکا کند و درنهایت متوقف شود. بایدن با دادن وعده‌های اقتصادی و طرح موضوع لایحه بودجه برای انقلاب و ساخت‌وساز در زیرساخت‌های ملی توانست بسیاری از رای‌دهندگان دموکرات را به‌سمت خود جلب کند. اما حال بعد از گذشت یک سال از انتخابات، بازارهای بورس همچنان در حالت نیمه‌کما به سر می‌برند و تغییر عمده‌ای در شاخصه‌های بانکی و اقتصادی این کشور دیده نمی‌شود. همین موضوع باعث شده بسیاری از مالیات‌دهندگان آمریکایی بر این باور باشند که شخصی مانند دونالد ترامپ بتواند در آینده این کشور را دوباره به شکوفایی اقتصادی و رونق در کسب‌وکارها برگرداند.
خروج آشفته از افغانستان
ارتش آمریکا در مردادماه سال جاری بعد از 20 سال حضور نظامی در افغانستان این کشور را ترک کرد، اما این خروج بسیار بی‌نظم و شتابزده بود و باعث شد که درنهایت گروه طالبان به راحتی به کابل رسیده و دولت اشرف غنی با کمترین مقاومت سقوط کند. در دوران خروج نظامیان آمریکا از این کشور، تقریبا به مدت 10 روز فرودگاه کابل به یک صحنه تراژدی تبدیل شده بود و شهروندان افغانستان برای فرار از گروه طالبان در این فرودگاه جمع شده بودند. حتی صحنه‌هایی از آویزان شدن افغانستانی‌ها از چرخ‌های هواپیماهای آمریکایی و سقوط آنان بعد از بلند شدن هواپیماها، به سوژه وحشتناک خبری تبدیل شده بود که شاید امثال آن صحنه‌ها را در فیلم‌های هالیوودی قبلا مشاهده شده بود. حتی متحدان آمریکا که سال‌ها در خاک افغانستان به همراه ناتو حضور نظامی و دیپلماتیک داشتند از نحوه خروج آمریکا از این کشور به‌شدت خشمگین شده و در باب تصمیمات جو بایدن و دولت وی زبان به انتقاد گشودند.
آنگلا مرکل، صدراعظم پیشین آلمان در نشست گروه 20 در رم نیز به این موضوع مجددا اشاره و اعتراف کرد که آلمان نباید از سیاست‌های بایدن در موضوع خروج از افغانستان پیروی می‌کرد. حتی مشخص شد بعد از خروج سراسیمه آمریکایی‌ها، حجم عظیمی از سلاح‌ها و تجهیزات پیشرفته آمریکایی در پایگاه‌ها رها شده و به دست طالبان افتاده است که می‌تواند نه‌تنها برای کشورهای منطقه بلکه برای استفاده علیه منافع نیروهای آمریکایی در غرب آسیا خطرناک باشد. این خروج بی‌برنامه و شتابزده دولت بایدن به‌عنوان یکی از اسفبارترین مواردی است که تنها در سال اول ریاست‌جمهوری او روی داده است و خود به‌عنوان یک لکه ننگ بر کارنامه دولت وی خودنمایی می‌کند.
رئیس‌جمهوری نه‌چندان جذاب
اگر بخواهیم منصفانه به رئیس‌جمهور فعلی آمریکا نگاه بیندازیم، او به هیچ عنوان جذابیت و روحیه سرزنده سلف خود یا حتی روسای جمهور قبلی آمریکا را ندارد. بایدن پیرترین رئیس‌جمهور در تاریخ آمریکاست و تقریبا هر هفته در سخنان خود یک فاجعه به بار می‌آورد؛ فراموشی‌های پی‌درپی در سخنرانی‌ها و حضور در بین خبرنگاران تا چرت زدن‌های نامتعارف در انظار عمومی و حتی در نشست‌های خبری در برابر سران دیگر کشورهای جهان در کاخ سفید. حتی در نشست کنفرانس 20 کشور بزرگ صنعتی جهان برای تغییرات اقلیمی در گلاسکو، جو بایدن باز هم سوژه عکاسان و خبرنگاران شد که در حین افتتاحیه این مراسم در بین رهبران جهان مشغول چرت نیم‌روزی بود. این موضوع به یک طنز تلخ برای کاخ سفید در یک سال گذشته تبدیل شده است. سلامت وی نیز همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. بسیاری بر این باورند که او قدرت فیزیکی و ذهنی برای اداره امور کشوری مانند آمریکا را ندارد و عملا اطرافیان وی هستند که کشور را اداره می‌کنند. سال گذشته در خلال تبلیغات انتخاباتی، دونالد ترامپ بارها سلامت عقلی بایدن را زیر سوال برده بود و معتقد بود که وی تعادل روانی ندارد و به زوال عقل دچار شده است. شایان ذکر است در یک سال گذشته کاخ سفید از دادن پاسخ شفاف درباره سلامت رئیس‌جمهور به افکار عمومی امتناع ورزیده است.
کرونا همچنان قربانی می‌گیرد
یکی از عوامل افت محوبیت جو بایدن را شاید بتوان ادامه پاندمی کرونا و تعطیلی تقریبا نیمی از مراکز آموزشی، دانشگاهی و رفاهی در این کشور قلمداد کرد. بایدن در ابتدای کار خود در واپسین روزهای ورودش به کاخ سفید وعده داده بود تا نیمه سال میلادی 2021 تمام مردم آمریکا را حداقل 2 دز واکسینه خواهد کرد. اما بعد از گذشت 100 روز از کار دولت آمار نشان داد همچنان نیمی از مردم آمریکا تمایلی به واکسینه شدن ندارند و نه‌تنها ایالات جنوبی این کشور که عمدتا طرفدار حزب جمهوری‌خواه هستند بلکه ایالت‌ها و شهرهای لیبرال نیز همچنان از زدن واکسن امتناع می‌ورزند. شیوع جدید دلتا و انواع جهش‌یافته کرونا در ماه‌های اخیر در این کشور، موجب شده است بسیاری از شهرهای این کشور مجددا با وضعیت قرمز و بحرانی مواجه شوند و در هفته‌های گذشته آمار قربانیان در این کشور سیر صعودی به خود گرفته است. اکنون بسیاری از شهروندان آمریکایی باور دارند که نه‌تنها مشکلات اقتصادی آنها حل نشده است بلکه همچنان کرونا در کشورشان می‌تازد. به اعتقاد آنها با وجود ترامپ علی‌رغم شیوع کرونا، وضعیت معیشت مردم حداقل از دوران بایدن بهتر بود.
ترامپ؛ آتش زیرخاکستر ملی‌گرایی
بسیاری از مردم جهان جامعه آمریکا را به‌عنوان یک کشور جامعه‌پذیر و جهانشمول در سال‌های گذشته قلمداد می‌کردند. در دهه‌های میانی قرن بیستم و با تلاش روسای‌جمهور پیشین آمریکا، این کشور سعی کرد تا می‌تواند از چهره زشت برده‌داری قرن هجدهم و نوزدهم خود فاصله بگیرد و به‌عنوان پرچمدار تمدن جهانی خود را معرفی کند. اما در سال 2015 میلادی زمانی که دونالد ترامپ خود را کاندیدای ریاست‌جمهوری کرد، چهره این کشور دگرگون شد. سخنرانی‌های ترامپ در بین مردم آمریکا خریدار داشت و او می‌توانست سالن‌های استادیوم‌ها را مملو از هوادار کند. این موضوع نشان‌دهنده این امر بود که حس ملی‌گرایی و حتی در بسیاری مواقع همراه با چاشنی نژادپرستی در بین تعداد زیادی از شهروندان و ساکنان ایالت‌های مرکزی و جنوبی آمریکا و حتی منطقه غرب میانه همچنان وجود دارد و گویی این مردم فقط منتظر شخصی بودند که این سخنان را از دهان او بشنوند. شاید ترامپ را در یک‌سال گذشته از دسترسی به صفحات مجازی محروم کرده باشند، اما احساسات ملی‌گرایی و برتری‌طلبی سفیدپوست مسیحی که او در قلب و روح مردم آمریکا مجددا بیدار کرد، برای سال‌های متوالی زنده خواهد ماند.
انتخابات 2022 محکی برای دونالد ترامپ
کمتر از یک سال به انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره در آمریکا باقی مانده است. بسیاری از دموکرات‌ها در ایالت‌هایی مانند پنسیلوانیا، میشیگان و ویسکانسین برتری شکننده‌ای دارند و این احتمال وجود دارد که در انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس در سال 2022 جمهوری‌خواهان مجدد بتوانند کرسی‌های بیشتری از آنها پس بگیرند. عملکرد و سیاست‌های شخص رئیس‌جمهور و دولت تحت رهبری وی معمولا تاثیر زیادی روی نظر رای‌دهندگان در انتخابات میان‌دوره‌ای دارد. با توجه به آمارهای به‌دست‌آمده از نظرسنجی‌های اخیر، احتمالا باید شاهد ریزش آرا در کرسی‌ها و صندلی‌های مجلس نمایندگان از حزب دموکرات باشیم. جمهوری‌خواهان با توجه به حضور پررنگ ترامپ در افکار عمومی و همچنین اشتباهات پیاپی دولت در واشنگتن امید به آن دارند که بتوانند در ایالت‌هایی که «زمین نبرد» نامیده می‌شوند گوی سبقت را از نمایندگان دموکرات بگیرند. سال 2022 می‌تواند محکی بزرگ برای حزب جمهوری‌خواه و فراتر از آن شخص دونالد ترامپ باشد. ترامپ در سخنرانی‌های پرشور خود بارها تلاش کرده تا توجهات را به سمت نقاط ضعف بایدن و دولتش ببرد. مولفه‌هایی که باعث شده است ترامپ بر طبل ناکارآمدی بایدن بکوبد و در عین حال محبوبیت رئیس‌جمهور افت محسوسی داشته باشد را می‌توان به خروج فاجعه بار از افغانستان، کند شدن روند واکسیناسیون و همچنین رشد مبتلایان علی‌رغم واکسینه شدن و منجمد ماندن بازارهای مالی و عدم بازتولید مشاغل از دست رفته به علت پاندمی کرونا خواند. شاید عامل اول یعنی خروج تاسف‌بار نظامیان آمریکایی از افغانستان موقتی بوده باشد اما مبتلایان کرونا و مهم‌تر از آن تولید شغل و رفاه اقتصادی مطمئنا مهم‌ترین مواردی هستند که روی نظر رای‌دهندگان برای انتخابات 2024 تاثیر مستقیم خواهد داشت. با توجه به نظرسنجی پیو و مقبولیت عمومی جمهوری‌خواهان به شخص ترامپ و بازگشت به دوران زمامداری وی، اگر جمهوری‌خواهان با توسل به فعالیت‌ها، سخنرانی‌ها و گردهمایی ترامپ در سال آینده بتوانند محبوبیت از دست رفته خود را بازیابند و بر اختلاف شکننده با دموکرات فائق آیند می‌توان به این نتیجه رسید که ترامپ همچنان برگ برنده حزب جمهوری‌خواه بوده و احتمال این موضوع که آنها ترامپ را به‌عنوان یک گزینه کلیدی در انتخابات 2024 درنظر بگیرند و روی وی سرمایه‌گذاری اجتماعی و سیاسی انجام دهند، قوت خواهد گرفت. ترامپ جذابیت‌های بی‌شماری برای آمریکایی‌ها دارد اما درمقابل جو بایدن فاقد چنین جذابیت‌هایی است. انتخابات سال آینده مشخص خواهد کرد سال 2024 دولت دست کدام حزب خواهد بود.