فرزانه کرمی، روزنامه‌نگار: نهاد نمایندگی مقام‌معظم‌رهبری با هدف ارتباط با نخبگان دانشگاهی، تقدیر و تشکر، آشنایی با مطالبات آنها از 20 مهرماه اقدام به برگزاری رویدادی در مشهد با عنوان آینده روشن با دعوت از 4000 نفر از برگزیدگان آزمون سراسری کرده است.
نخبگان به‌عنوان سرمایه‌های انسانی بسیار ارزشمند کشور محور توسعه و ثروت ملی محسوب می‌شوند که اگر به آنها بها داده شود، پشتوانه عظیم فکری و اجرایی خواهند بود. نخبه از نظر لغوی به بخش برگزیده‌ای از یک جامعه گفته می‌شود که از نظر قابلیت‌ها یا توانایی‌ها برتر از بقیه جامعه است. در کشور ما به رتبه‌های برتر آزمون‌های سراسری نیز لقب نخبه داده شده، زیرا دانش‌آموز توانسته است در یک مسابقه بزرگ علمی از میان هزاران داوطلب، رتبه برتر را کسب کند.
توجه به زحمات داوطلبان آزمون‌های سراسری در مقاطع مختلف، تقدیر و تشکر از آنها، پیگیری مطالبات، تعامل و ارتباط با دانشجویان و درنهایت اعتماد و واگذاری مسئولیت به آنها موجب می‌شود بسیاری از مشکلات از خروج نخبگان دانشگاهی از کشور گرفته تا نیازهای جامعه در حوزه‌های مختلف مرتفع شود.
برگزاری رویدادهای علمی و دورهمی‌های دانشجویی شاید قریب‌به‌اتفاق برای برگزیدگان علمی و رتبه‌های برتر در مقطع کارشناسی‌ارشد و دکتری رخ دهد و کمتر نودانشجویان آزمون سراسری از آن برخوردار باشند، به همین دلیل نهاد نمایندگی مقام‌معظم‌رهبری برای اولین‌بار از 20 مهرماه 1400 اقدام به برگزاری رویدادی در مشهد مقدس با عنوان «آینده روشن» با حضور هزار نفر از برترین‌های آزمون سراسری در هر رشته کرد. به همین منظور با مهدی فاطمی‌پور، معاون فرهنگی و سیاسی نهاد رهبری در دانشگاه‌ها و طراح و برگزارکننده این رویداد به گفت‌وگو پرداختیم تا از نحوه و جزئیات برگزاری این رویداد باخبر شویم.
ایجاد هسته مرکزی از برترین‌های کنکور در دانشگاه‌های برتر
رویداد دانشجویی آینده روشن حرکتی جدید در فضای دانشگاه‌ها کشور بود. نهاد نمایندگی مقام‌معظم‌رهبری در دانشگاه‌ها با چه هدفی به برگزاری پرداخته است؟
نهاد نمایندگی مقام‌معظم‌رهبری همیشه دغدغه داشته است تا بتواند برای گروه‌های مختلف دانشگاهی، هرکدام به تناسب شأنی که دارند، برنامه طراحی کند. به همین منظور نهاد نمایندگی همواره برنامه‌هایی را برای دانشجویان، کارمندان و استادان با تنوع طراحی و برگزار کرده است.
با توجه به جلساتی که درخصوص برنامه راهبردی نهاد در سال جاری برگزار کردیم، به این نتیجه رسیدیم که ما یک جامعه هدف نخبگانی در دانشگاه داریم و برای این گروه می‌توانیم برنامه اختصاصی تعریف کنیم. جامعه هدف نخبگانی را نیز می‌توانیم به افرادی که در دانشگاه‌ها حضور داشته‌اند و اکنون خروجی‌هایی دارند- که اغلب دانشجویان کارشناسی‌ارشد و دکتری هستند و گروه دوم دانش‌آموزانی که با یک تلاش گسترده توانسته‌اند در آزمون سراسری رتبه برتر کسب کنند و به‌تازگی وارد فضای دانشگاه شدهاند- تقسیم کنیم.
برای گروه اول یعنی نخبگان دانشگاهی در مقطع دکتری و کارشناسی‌ارشد، دستگاه‌های دیگر همچون بنیاد نخبگان برنامه‌های متنوعی دارد اما دانشجویانی که به‌تازگی وارد دانشگاه شدهاند درحقیقت قشری هستند که به آنها کمتر توجه می‌شود و این موضوع که در اول راه با آنها ارتباطی گرفته نمی‌شود، آسیب ایجاد می‌کند. به همین منظور ما تصمیم گرفتیم برای این جامعه هدف برنامه‌ریزی انجام دهیم. از آنجا که دو سالی می‌شود دانشجویان به‌دلیل شیوع ویروس کرونا از آموزش حضوری محروم شدهاند، برنامه‌ریزی‌‌ها انجام شد تا رویداد دانشجویی آینده روشن ابتدا برای دانشجویان ورودی 99 برگزار شود و اگر از برنامه استقبال شد و بازخوردهای خوبی داشت، برای ورودی‌های سال 1400 نیز این رویداد را برگزار کنیم.
الحمدلله اکنون هفته سومی است که این برنامه درحال اجراست. هدف ما از برگزاری این رویداد ایجاد یک هسته مرکزی از برترین‌های کنکور در دانشگاه‌های برتر کشور است تا یک ارتباط مستمر و دائمی با آنها داشته باشیم.
دوره اول برنامه آینده روشن با ورودی‌های سال 99 پایان می‌یابد. ما تلاش خواهیم کرد تا کانون‌های آینده روشن در دانشگاه‌ها ایجاد شود و اگر خداوند متعال کمک کند قصد داریم همین برنامه را برای ورودی‌های سال 1400 نیز داشته باشیم.
60درصد نفرات برتر از رویداد استقبال کردند
دلیل نهاد نمایندگی برای دعوت هزار نفر اول آزمون سراسری در این رویداد چه بود؟
طبیعتا نهاد نمایندگی باید ظرفیت خود را برای برگزاری این رویداد مورد سنجش قرار می‌داد، زیرا برگزاری هر رویدادی نیازمند زیرساخت‌های متفاوتی است. عدد را هزار انتخاب کردیم، زیرا می‌دانستیم حداقل درصدی از این افراد دعوت را خواهند پذیرفت. اگر به‌طور میانگین بخواهم بگویم در هر دوره تقریبا 60درصد هر هزار نفر یعنی 600 نفر در این برنامه ثبت‌نام و شرکت کرده‌اند که ما با توجه به شرایط کرونا باید تمام امکانات بهداشتی را فراهم می‌کردیم. همچنین در این موضوع نیاز به وجود سالن همایش، کلاس و... بود که بیش از پیش تعداد شرکت‌کنندگان را برای ما مورد اهمیت قرار داد، به همین منظور تعداد هزار نفر را مدنظر قرار دادیم تا درکل چهار هزار نفر شوند. تقسیم‌بندی نیز به این صورت انجام شد که ابتدا هزار نفر گروه ریاضی پس از آن هزار نفر گروه تجربی و در هفته سوم نیز هزار نفر گروه علوم انسانی در این دوره شرکت کردند. انشاءالله هفته آینده نیز هزار نفر اول کنکور هنر میهمان ما خواهند بود.
رویداد دانشجویی آینده روشن به چه صورتی و در قالب چه برنامه‌هایی برگزار شده است؟
رویداد از مبدا آغاز می‌شود، به‌طوری که یک برنامه بدرقه‌ای برای شرکت‌کنندگان در ایستگاه راه‌آهن تهران با حضور خادمان علی بن‌موسی‌الرضا(ع) برگزار می‌شود. ما و همکاران ما در نهاد نمایندگی به‌علاوه استادان دانشجویان در طول سفر همراه با دانشجویان بودیم و سعی کردیم با آنها ارتباط برقرار کنیم. برنامه استقبال در مشهد نیز پس از ورود دانشجویان به مشهد برگزار می‌شود و شام روز اول نخستین زیارت دسته‌جمعی دانشجویان است. روز اول هر رویداد افتتاحیه‌ای در حرم داریم که میهمانانی متناسب با رشته‌های دانشجویان دعوت می‌شوند و به سخنرانی می‌پردازند. پس از آن نیز دانشجویان میهمان غذای حضرتی هستند. روز دوم برنامه انگیزشی وجود دارد تا روحیه نودانشجویان را که به وسیله آن در کنکور شرکت کرده و صاحب رتبه برتر شدهاند، روشن نگه داریم و آنها بتوانند شأن نخبه بودن و کسب علم و تلاش را احیا کنند و با خود به دانشگاه ببرند. روز سوم نیز برای نودانشجویان برنامه تفریحی تدارک دیده‌ایم که متنوع است. روز سوم نیز برنامه تخصصی متناسب با رشته‌های دانشجویان برگزار می‌کنیم. درنهایت روز آخر اختتامیه به صورت برنامه شاد و مفرحی برگزار می‌شود. در دو هفته اول این رویداد وزیر بهداشت و وزیر علوم به جمع ما پیوستند و در هفته سوم نیز حجت‌الاسلام غلامی میهمان ما شدند.
لزوم استفاده از نخبگان در اداره دانشگاه و انجام رسالت‌های اجتماعی
آیا ارتباط نهاد با نخبگان محدود به برگزاری این دوره و ایجاد کانون‌های آینده روشن در دانشگاه‌های برتر می‌شود؟
نهاد نمایندگی مقام‌معظم‌رهبری ماموریت ارتباط تخصصی با نخبگان به این معنا که ما مامور باشیم تا برای نخبگان برنامه‌ریزی انجام دهیم، ندارد؛ زیرا تمام دانشگاه مخاطب برنامه‌های نهاد است. به همین منظور ما می‌توانیم بخشی از ظرفیت خود را در این حوزه فعال کنیم، آن هم نه به‌عنوان مثال در حوزه حمایت‌های علمی، مالی، تسهیل‌گری در امور نخبگان و قانونگذاری، زیرا هرکدام از اینها بخش‌هایی را دارند که به این موارد می‌پردازد. اما ما به سهم خود باید بتوانیم برای نخبگان دانشگاه نیز برنامه‌ای متناسب با خودشان داشته باشیم تا از ظرفیت‌های آنها درخصوص اداره دانشگاه، حاکم‌سازی فضای علمی در دانشگاه و انجام رسالت‌های اجتماعی استفاده کنیم. تلاش ما به این میزان خواهد بود اما اینکه بخواهم بگویم ماموریت ما ویژه نخبگان است واقع قصه آن است که این ماموریت به نهاد داده نشده است.
آیا برای تداوم این حرکت هم طراحی خاصی صورت پذیرفته است؟ نهاد نمایندگی رهبری در کانون‌های آینده روشن که در دانشگاه‌ها تشکیل می‌دهد در چه مواردی با نخبگان همکاری می‌کند؟
برگزاری رویداد آینده روشن در ستاد آغاز شده است اما امتداد این اتفاق در دانشگاه‌هایی خواهد بود که دانشجویان برتر در آن دانشگاه‌ها تحصیل می‌کنند. دانشجویان برتر نیز عموما در 30 یا 40 دانشگاه کشور به تحصیل می‌پردازند و متمرکز هستند که ما قصد داریم کانون‌های آینده روشن را در این دانشگاه‌ها ایجاد کنیم. فعلا در گام اول برنامه ما دانشگاه‌هایی است که نخبگان در آن تحصیل می‌کنند و برنامه‌ای برای سایر دانشگاه‌ها نداریم.
رویدادهای مختلف همچون طراحی ایده، تعریف بازدید‌های علمی، ایجاد مجموعه‌هایی مانند شرکت‌های دانش‌بنیان و هسته‌های استارتاپی موضوعات مورد علاقه ماست که ما در راستای آنها تسهیل‌گری انجام می‌دهیم. تسهیل‌گری نیز در حوزه حمایتی نخواهد بود، درحقیقت ما حلقه واسط برای فعالیت آنها خواهیم شد.
سومین بخش رویداد هم این هفته به پایان رسید. ارزیابی شما از فضای رویداد تاکنون چگونه است؟
طبیعتا بازخورد این رویداد را باید از شرکت‌کنندگان جویا شویم، و اینکه خودمان بخواهیم به‌عنوان طراح برنامه به ارزیابی برنامه بپردازیم، خیلی خوشایند نیست اما اگر بخواهم گزارشی ارائه کنم باید بگویم با توجه به نظرسنجی‌ای که از شرکت‌کنندگان داشتیم درصد رضایت‌مندی بسیار بالا بوده است.
وزرای علوم بهداشت و روسای دانشگاه‌های تهران، علم‌وصنعت، شریف، علامه، شهیدبهشتی و امیرکبیر نیز که در این برنامه حضور داشتند، از برگزاری این رویداد طراحی و اجرای آن بسیار اعلام رضایت‌مندی کردند. برگزاری این رویداد به این دلیل بود تا ما به دانشجویان اعلام کنیم که زحمات شما را دیده‌ایم و به حد وسع خود برای به ثمر رساندن استعدادهای شما تلاش می‌کنیم، البته این کار باید با استفاده از ظرفیت دانشگاه‌ها، بنیاد نخبگان، وزارت علوم و ظرفیت‌های مجموعه‌های دیگری که امر و تدبیر مباحث علمی و شرکت‌های دانش‌بنیان در اختیار آنهاست، انجام شود. اما آن واسطه‌گری را تلاش می‌کنیم به نحو مناسب انجام دهیم.
4 اولویت دانشگاه در مواجهه با دهه هشتادی‌ها
با توجه به دوره‌هایی که برگزار شده است دانشجویان دهه هشتادی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ با توجه به تجربه رویداد، دانشگاه‌ها در طراحی فعالیت‌های فرهنگی خود چه اولویت‌هایی را باید درنظر بگیرند؟
نسل‌ها با یکدیگر متفاوت هستند. قطعا دانشجویان دهه هفتاد با دانشجویان دهه هشتاد از نظر رفتاری، مشکلات و مسائل یکی نیستند و ظرفیت‌های متفاوتی دارند. نکته این است که باید با هر نسلی با ادبیات خود آن نسل صحبت کنیم. با هر نسلی در زیست‌بوم خودش ارتباط برقرار کنیم. اگر به این موضوع توجه نکنیم مسلما انقطاع از نسل رخ خواهد داد.
آنچه در این رویداد رخ داد، نزدیک شدن به دانشجویان دهه هشتادی و ارتباط با این نسل بود و همین امر سبب شد با دغدغه آنها آشنا شویم و بتوانیم در تعامل با آنها طراحی دقیق‌تری داشته باشیم.
به نظر بنده باید چهار اولویت در دانشگاه‌ها وجود داشته باشد اول از هرچیز مساله امید است؛ چیزی که دانشجویان به آن نیاز دارند، امید نسبت به آینده و اداره کشور. موضوع دوم اعتماد به این دانشجویان است، به‌طوری که باید حس کنند دیگران به آنها اعتماد می‌کنند و از توانمندی‌هایشان استفاده می‌کنند. موضوع سوم انتقال موضوعات است. ما باید از دانشجویان ایده بگیریم و برای آنها مساله تعریف کنیم و آنها را درگیر نظام مسائل کنیم تا فرصت فکر کردن داشته باشند. مورد چهارم که بسیار مهم است، بحث تعریف یک نظام تربیتی، ارتباط مبنایی و بنیادی و اندیشه‌ای با دانشجویان است. طبیعتا تمام افراد در تمام سنین نیاز دارند مبانی اندیشه‌ای خود را تقویت کنند و به مبانی تفکر تکیه کنند و اگر ما این نظام فکری را برای آنها تعریف نکنیم بعضا دچار تشتت در نظام فکری می‌شوند و به سمت‌وسویی کشیده می‌شوند که موارد قبلی نیز تحقق نمی‌یابد.
نسبت نخبه‌های دهه هشتادی با انقلاب را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ به نظر شما این علقه ملی به چه میزان در دانشجویان وجود دارد؟
برای این ارزیابی ما یک وظیفه‌ای داریم، زیرا نودانشجویان قبل از هرچیزی باید بتوانند گذشته انقلاب خود را بدانند. ما با دانشجویانی روبه‌رو هستیم که از انقلاب و دوران سازندگی چیزی ندیده‌اند، زیرا دوران طفولیت آنها بوده است. به همین منظور انتظار ما از آنها با این دیدگاه که نسبت به خیلی از موارد دیدگاه داشته باشند، انتظار دقیقی نیست. ابتدا باید آنها را با تاریخ کشور و خیانت‌ها و فداکاری‌هایی که در آن رخ داده است، آشنا کنیم پس از آن انتظار داشته باشیم دید عمیقی نسبت به مسائل کشور داشته باشند. اما یک مساله مهم برانگیختن حس وطن‌دوستی، مردم‌دوستی و دین‌دوستی است که اکنون در میان آنها موج می‌زند و تنها باید مراقبت شود تا در وجودها کشته نشود.
با توجه به اینکه شما برگزارکننده این رویداد بوده‌اید و از ابتدا در این دوره با دانشجویان ارتباط برقرار کرده‌اید، مهم‌ترین نکته‌ای که در تعامل با دانشجویان دهه هشتادی به آن رسیده‌‌اید، چیست؟
تفاوت‌های بسیار زیاد دهه هشتادی‌ها با یکدیگر بسیار جذاب است و مطالبات، خواسته‌‌ها و توانمندی‌های آنها با یکدیگر بسیار متضاد است. درحقیقت این موضوع فرصتی ایجاد می‌کند تا اگر ارتباط موثری با آنها برقرار شود، فاصله بسیاری که میان نیازها و توانمندی‌ها وجود دارد از میان برداشته شود و بسیاری از مشکلات کشور مرتفع شوند. هرکدام از دانشجویان یک نظام فکری دارند که اگر به آن توجه شود، فرصت است و اگر اهمیت داده نشود تبدیل به تهدید خواهد شد.
دور دوم رویداد در تعطیلات بین دو ترم برگزار خواهد شد
برنامه شما درخصوص رویداد دانشجویی آینده روشن برای ماه‌های آینده چیست؟
انشاءالله برنامه داریم تا گروه دوم این رویداد یعنی دانشجویانی که در کنکور 1400 حائز رتبه برتر شدهاند در زمستان و تعطیلات میان دو ترم به این رویداد دعوت کنیم و برای آنها برنامه داشته باشیم و به‌عنوان یک رویه برای سال‌های آینده نیز به همین منوال برگزاری رویداد آینده روشن را ادامه دهیم.
در همین رابطه مطلب زیر را بخوانید: