کیانا تصدیق مقدم: سینما یک صنعت است. این گزاره مهمی است برای کسانی که می‌گویند سینمای بدون مخاطب، اعتبار چندانی ندارد. اتفاقا به‌خاطر همین الزام حیاتی در نگه‌داشتن مخاطبان است که این هنر هفتم توانسته خود را در دل عموم مردم جهان جا کند. البته دو سالی است که این رابطه دوطرفه سالن سینما با مردم محدود شده و از سال ۱۳۹۸ به بعد به‌دلیل شیوع کرونا، سالن‌های سینما بسته شد. اگر هم باز بود فروش بلیت‌ها با تعداد کمتر انجام می‌شد. با توجه به روند سریع واکسیناسیون عمومی و بازگشایی سینماها در جهان فیلم‌های زیادی برای اکران پاییز درنظر گرفته شده است. این فیلم‌ها در ژانر‌های متفاوتی هستند و سالن‌های سینمایی می‌توانند میزبان مخاطبان کودک تا بزرگسال باشند.
درحالی که اکران فیلم «قهرمان» اصغر فرهادی از چهارشنبه آغاز می‌شود، شورای صنفی نمایش بخشی از برنامه اکران پاییز سینماها را اعلام کرد که براساس آن از 12 آبان تا اول دی حداقل 12 فیلم اکران می‌شود.
«تومان» مرتضی فرشباف از ۱۲ آبان، «آپاچی» آرش معیریان از ۲۶ آبان، «شهر گربه‌ها»ی سیدجواد هاشمی از سوم آذر، «آتابای» نیکی کریمی از سوم آذر، «ملاقات با جادوگر» جمشید بهرامیان از ۱۰ آذر، «جوجه تیغی» مستانه مهاجر از ۱۰ آذر، «بندر بند» منیژه حکمت از ۱۰ آذر، «بی‌همه‌چیز» محسن قرایی از ۱۷ آذر، «تی‌تی» آیدا پناهنده از ۲۴ آذر، و «عروسی مردم» مجید توکلی از اول دی‌ماه اکران می‌شوند. به این ترتیب و با اضافه شدن احتمالی «گشت ارشاد۳» به این جمع، حداقل 12 فیلم در اکران پاییز نمایش داده می‌شوند. به نظر می‌رسد برخی از این آثار سینمایی می‌توانند جزء پرفروش‌های سینمای ایران باشند؛ اما به نظر می‌رسد در این مقطع بعید است تعداد سالن‌های سینمایی مناسبی برای نمایش این آثار برسند.
منتقدان می‌گویند فرهادی در ایران بهتر فیلم می‌سازد
فیلم «قهرمان» تازه‌ترین اثر اصغر فرهادی است. این فیلم در شیراز، فیلمبرداری شده است و مثل آثار پیشین فرهادی در موضوع اجتماعی دسته‌بندی می‌شود. قهرمان در ۲۹ مهرماه ۱۴۰۰ به‌عنوان نماینده سینمای ایران برای رقابت در نودوچهارمین دوره جوایز اسکار معرفی شد. این فیلم با حضور بازیگران شناخته‌شده‌ای چون امیر جدیدی و محسن تنابنده تولید شد. مدت زمان فیلم ۱۲۷دقیقه است. اکران قهرمان در ۵ آبان ۱۴۰۰ به‌صورت سینمایی در ایران آغاز خواهد شد. شخصیت اصلی داستان فیلم مردی است به نام رحیم که امیر جدیدی نقش آن را بازی کرده است. او خطاط و نقاش است و به‌دلیل عدم پرداخت بدهی خود به بهرام که محسن تنابنده نقش آن را بازی کرده، به زندان افتاده است. رحیم به یک مرخصی دو روزه‌ای می‌آید و این سرآغاز اتفاقات تازه است. فیلم سینمایی قهرمان پس از رونمایی در جشنواره کن با بازخورد مثبت منتقدان خارجی همراه شد و برخی آن را بهترین فیلم این کارگردان از زمان ساخت «جدایی نادر از سیمین» توصیف کرده‌اند. اغلب منتقدان تاکید داشتند که فرهادی نویسنده و کارگردانی مستعد برای درام‌های پیچیده درباره مسائل اخلاقی و احساسی است و آثاری که او در ایران می‌سازد، همیشه غنی‌تر هستند.
فیلم هنری یا اجتماعی؟
«تومان» فیلمی به کارگردانی و نویسندگی مرتضی فرشباف و تهیه‌کنندگی سعید سعدی محصول سال ۱۳۹۷ است. این فیلم در بخش سودای سیمرغ سی‌وهشتمین دوره جشنواره فیلم فجر حضور یافت و برنده جایزه بهترین فیلمبرداری از این جشنواره شد. تومان فیلم متفاوتی است، زیرا نه از الگوهای رایج در سینمای هنری ایران استفاده می‌کند و نه از الگوهای رایج در سینمای اصطلاحا اجتماعی و جدی سینمای ایران. در این فیلم صحنه‌ها شلوغ‌اند و سرعت ریتم بسیار بالاست. تومان می‌خواهد با باز نکردن وقایع در جایی که مخاطب انتظار ندارد برای غافلگیر کردنش استفاده کند. برخی منتقدان می‌گویند تومان گزینه مناسبی برای اکران در آوردگاهی چون جشنواره فیلم فجر نبود و شاید بتواند در زمان اکران حق خود را بگیرد. میرسعید مولویان، بازیگر مستعد این فیلم است که به‌خوبی توانسته از پس نقش اول این فیلم بربیاید.
آتابای فیلم حجازی‌فر یا نیکی کریمی؟
«آتابای» فیلمی درام و عاشقانه به کارگردانی و تهیه‌کنندگی نیکی کریمی و نویسندگی هادی حجازی‌فر است. این فیلم در سال ۱۳۹۸ ساخته شده است. هادی حجازی‌فر، سحر دولتشاهی و جواد عزتی در این فیلم ایفای نقش کرده‌اند. زبان فیلم فارسی و ترکی آذربایجانی است. نخستین‌بار، این فیلم در سی‌وهشتمین دوره جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد. بسیاری از منتقدان این فیلم را بهترین ساخته نیکی کریمی تا اینجا می‌دانند که شباهت‌هایی با آثار نوری بیلگه‌جیلان، کارگردان ترکیه‌ای دارد. آتابای از نگاه قدیمی‌ترین مجله سینمایی ایران یعنی مجله فیلم به‌عنوان بهترین فیلم جشنواره فجر انتخاب شد. همچنین بازی جواد عزتی در این فیلم مورد تحسین منتقدان قرار گرفته است. داستان فیلم درباره مردی میانسال به نام کاظم است که در روستای پیرکندی شهرستان خوی زندگی می‌کند. او دانشجوی معماری دانشگاه تهران بوده و پس از یک شکست عاطفی از دانشگاه انصراف داده و به شهر خود بازگشته است. درواقع داستان زندگی وی و اتفاقاتی که برایش افتاده در این فیلم به نمایش گذاشته شده است. هادی حجازی‌فر که علاوه‌بر بازی در این فیلم به‌عنوان فیلمنامه‌نویس این پروژه حضور داشته، درباره چگونگی شکل‌گیری قصه گفته است: «از ابتدا من و خانم کریمی فیلمنامه را با هم نوشتیم و بازنویسی کردیم. در زمان ساخت فیلم به‌خاطر ارتباط بهتر کاراکتر‌ها با یکدیگر بخشی از دیالوگ‌ها تغییر کرد. برای شکل‌گرفتن نقش «آتابای» نزدیک به یک سال درمورد این نقش با هم گفت‌وگو کردیم. ایده اصلی داستان مرتبط با کتاب علی‌اشرف درویشیان بود.»
قدیس یا جادوگر؟
«تی‌تی» فیلمی به کارگردانی و تهیه‌کنندگی آیدا پناهنده، محصول سال 98 و 99 است. الناز شاکردوست، پارسا پیروزفر و هوتن شکیبا از بازیگران شناخته‌شده این فیلم هستند. مدت زمان فیلم 102 دقیقه است. داستان این فیلم از این قرار است: فیزیکدانی که درحال کار روی فرضیه راجع‌به پایان جهان است، با زنی حامله ملاقات می‌کند که می‌خواهد به بشریت خدمت کند و خانه‌ای از آن خود داشته باشد.
شخصیت زن تی‌تی کاراکتر متفاوتی است که کمتر در سینمای ایران دیده شده است، به‌گونه‌ای که در جشنواره برخی با حیرت از این کاراکتر قدیس یا جادوگر یاد می‌کردند. آیدا پناهنده در نشست خبری جشنواره فیلم فجر و در پاسخ به سوالی درباره تقلا برای خلق یک جادوگر از کاراکتر تی‌تی در فیلم بیان کرد: «فیلم با تقلا ساخته و نوشته نمی‌شود. جادوگری در کار نبود. تی‌تی برای من شبه‌قدیسی خل‌وچل بود. زنی که کولی است و به یک رمز و رموزی فراتر از جهانی که ما می‌بینیم، دست یافته است.»
یک اقتباس اجتماعی
«بی‌همه‌چیز» درام اجتماعی به کارگردانی محسن قرایی است. نویسندگی این اثر اقتباسی را محسن قرایی و محمد داوودی برعهده داشتند. این فیلم با اقتباسی آزاد از نمایشنامه مشهور ملاقات بانوی سالخورده نوشته فردریش دورنمات ساخته شده است. این فیلم در سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد. فیلم در نزدیکی شهر گرمسار بنکوه فیلمبرداری شده است و بازیگران برجسته‌ای چون پرویز پرستویی و هدیه تهرانی در این فیلم حضور دارند. داستان آن در روستایی می‌گذرد که فردی خان‌زاده به نام امیر به‌عنوان قاضی محلی در روستا فعالیت می‌کند و به خاطر سابقه خوبی که داشته، مردم به او اعتماد کامل دارند و بخش مهمی از کارهای روستا را به او سپرده‌اند. حال پس از سال‌ها یکی از اهالی روستا به نام لی‌لی که به خاطر تهمتی که به او زده بودند، از آنجا رفته بود، به‌عنوان اشراف‌زاده به روستا برمی‌گردد و به مردم وعده می‌دهد درصورت کشتن امیر، پول زیادی به آنها خواهد داد. طرح قصه در فیلم بی‌همه‌چیز در قالب یک درام تاریخی و در بستری بومی بازآفرینی شده است. ساخته شدن چنین فیلمی در سینمای ایران که همه به‌دنبال پروژه‌های بی‌دردسر کوچک و شهری می‌گردند، در نوع خود جسورانه است و موجب شده پس از سال‌ها با فیلمی مواجه باشیم که سعی کرده به الگوهای فیلمسازی کلاسیک نزدیک شود. درنتیجه از نظر جنبه‌های مختلف اجرا و تکنیک، بخش‌های فنی و هنری، فیلم بی‌همه‌چیز یکی از آثار شاخص سال‌های اخیر به حساب می‌آید.
آپاچی‌های تکراری
«آپاچی» فیلمی کمدی و اجتماعی به کارگردانی آرش معیریان و نویسندگی اصغر نعیمی و تهیه‌کنندگی حسین زندباف محصول سال ۱۳۹۷ است. مدت زمان فیلم ۹۰دقیقه است. در خلاصه داستان این فیلم آمده است که همیشه باید برای تاخت‌وتاز آپاچی‌ها چاره‌اندیشی کرد، جز زمانی که ندانی نتیجه کار چیست و چه بلایی به سرت می‌آید. فیلم آپاچی شبیه خیلی از آثاری است که به قصد فروش و پولسازی در سینمای ایران ساخته و اکران می‌شوند. فیلمی که احتمالا نقش‌های تکراری برای بازیگرانی چون رضا شفیعی‌جم، سحر قریشی، یوسف تیموری، رضا ناجی و حمید لولایی طراحی کرده و احتمالا داستانی تکراری هم دارد.
پای پنگول به سینما باز شد
فیلم «شهر گربه‌ها» با ژانر کودک و نوجوان و نیز کمدی- موزیکال در سال 1398 به تهیه‌کنندگی سیدجواد هاشمی تولید شده است. تاریخ اکران این فیلم سال 1400 و مدت زمان آن 90دقیقه است. داستان فیلم شهر گربه‌ها قصه گربه محبوب بچه‌ها پنگول است که گول یک گربه منفی به نام غول‌کت را می‌خورد. نقش گربه غوله را اکبر عبدی بازی می‌کند و قرار است در این فیلم فانتزی به یک گربه تبدیل شود. همچنین یک شخصیت انیمیشن خاص در این فیلم سینمایی حضور دارد که از چهره‌های شناخته‌شده جهانی به شمار می‌رود. درواقع قرار است ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا نیز در شهر گربه‌ها نقشی داشته باشد. این پروژه یک فیلم موزیکال است و خواننده‌های حرفه‌ای در این فیلم می‌خوانند. شهر گربه‌ها یکی از پروژه‌های پر از ویژوال‌افکت است؛ چراکه داستان این فیلم خیال‌انگیز است و باید یک فانتزی همراه با دکور، لباس، گریم و ویژوال‌افکت عجیب داشته باشد و می‌توان گفت در سینمای فانتزی ایران تقریبا کم‌نظیر است.
تدوینگر، فیلم کمدی می‌سازد
مستانه مهاجر تدوینگر مشهور سینمای ایران است که این‌بار سراغ ساخت یک فیلم سینمایی کمدی رفته است. «جوجه‌تیغی» فیلمی به کارگردانی و تهیه‌کنندگی مستانه مهاجر و محصول سال ١٣٩٩ است. این فیلم در تاریخ ۱۰ مهر ۱۴۰۰ مجوز اکران گرفت. خلاصه فیلم جوجه تیغی ماجرایی طنز از زندگی یک جوان متعصب را روایت می‌کند که پیشنهادی عجیب، گذشته و آینده او را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. فیلمنامه این اثر را مصطفی زندی و سجاد پهلوان‌زاده نوشته‌اند و محمود کلاری مدیریت فیلمبرداری آن را برعهده دارد.
کمدی یک فیلم‌اولی
«ملاقات با جادوگر» فیلمی در ژانر کمدی به کارگردانی حمید بهرامیان و نویسندگی امیرمهدی ژوله و تهیه‌کنندگی حمید اعتباریان محصول سال ۱۳۹۸ است. فیلمنامه اولیه این اثر با نام «ماساچوست» پیش‌تر توسط پیمان عباسی به نگارش درآمده بود. حمید بهرامیان پیش از این در حوزه سریال‌سازی فعالیت‌های محدودی داشته و این اولین گام او برای ساخت یک اثر بلند سینمایی است. این فیلم تیرماه سال گذشته برای دریافت پروانه نمایش به وزارت ارشاد ارائه شده بود و حالا بعد از گذشت یک سال و نیم انتظار برای اکران پاییز آماده می‌شود. امیرمهدی ژوله، علیرضا خمسه، مانی حقیقی، هستی مهدوی و نسیم ادبی ازجمله بازیگران این فیلم کمدی هستند.
یک فیلم جاده‌ای از کارگردان زندان زنان
فیلم «بندر بند» به کارگردانی و نویسندگی منیژه حکمت است که در سال ۱۳۹۹ ساخته شده. منیژه حکمت بیشتر به خاطر اولین فیلمش یعنی «زندان زنان» که با موضوع اجتماعی ساخته، مشهور شده است. این فیلم در ژانری درام و اجتماعی ساخته شده است. این فیلم پس از حضور در جشنواره‌هایی چون تورنتو، زوریخ، میل‌ولی، بسفر، هاینان، و فیلم‌هایی از جنوب، در بخش مسابقه بین‌الملل در بیست‌وششمین جشنواره بین‌المللی فیلم کلکته، تندیس طلایی ببر بنگال را به‌عنوان بهترین فیلم جشنواره از آن خود کرد. خلاصه داستان فیلم سینمایی بندر بند درمورد یک گروه موسیقی سه‌نفره جوان است که از شهرستان راه می‌افتند تا در یک مسابقه موسیقیایی در تهران شرکت کنند اما در این مسیر درگیر ماجرا‌ها و اتفاقاتی می‌شوند. این فیلم جاده‌ای دارای چشم‌انداز‌های زیبا و به‌یادماندنی و پر از موسیقی در میانه سیل در ایران است.
عروسی مردم؛ اول سینما، بعد اکران آنلاین
«عروسی مردم»، دومین فیلم مجید توکلی است که به قلم جمیله دارالشفایی به نگارش درآمده است. فیلم عروسی مردم داستانی درام، عاشقانه، کمدی و اجتماعی دارد. عنوان قبلی این فیلم روزی دو میلیون بود، که نام آن تغییر کرد. داستان آن درباره دختر و پسری جوان است که به همدیگر علاقه‌مندند و قرار است با هم ازدواج کنند. نقش دختر را نازنین بیاتی ایفا می‌کند و نقش پسر جوان را شکیب شجره بازی می‌کند. این دو برای ازدواج با هم دچار مشکلات و چالش‌هایی هستند که دیدنش خالی از لطف نیست. با توجه به شرایطی که ویروس کرونا برای سینما به وجود آورده بود، این فیلم در سینما اکران نشد. عروسی مردم قرار بود به صورت آنلاین اکران شود اما کارگردان این فیلم اکران سینما را به اکران آنلاین ترجیح داد تا بعد از چند هفته به صورت آنلاین به نمایش درآید.
بار دیگر گشت ارشاد
«گشت ارشاد3» فیلمی ایرانی به تهیه‌کنندگی و کارگردانی سعید سهیلی است. این فیلم سومین سری از فیلم‌های گشت ارشاد است و دنباله‌ای بر فیلم‌های پرفروش گشت ارشاد. مدت زمان فیلم 100 دقیقه است. در خلاصه داستان آن آمده است: «حسن و عطا پس از سال‌ها به ایران برمی‌گردند. آنها به اجبار برای امرار معاش به نوازندگی در خیابان‌ها می‌پردازند، پس از مدتی سودای خوانندگی آنها را رها نمی‌کند تا اینکه تصمیم به انتشار آلبوم موسیقی می‌گیرند. اینها به لحاظ مالی در تنگنا هستند پس تصمیم می‌گیرند سراغ یک زمین‌دار بزرگ در لواسان- که نقش او را بهنام بانی (خواننده) بازی می‌کند- بروند و او را بدزدند.» گشت ارشاد3 شهریور امسال پروانه نمایش گرفته و منتظر زمان مناسب برای اکران است. اکرانی که شاید در انتهای پاییز امسال محقق شود.